…page…

Exodus 17, 8-13: Mozes bidt

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 109)

Toen de Israëlieten in Refidim waren, werden ze aangevallen door de Amalekieten. Mozes zei tegen Jozua: ‘Kies een aantal mannen uit. Met hen moet je morgen tegen de Amalekieten gaan vechten. Ik zal dan zelf boven op de heuvel gaan staan, met in mijn hand de stok die God mij gegeven heeft.’
Jozua deed wat Mozes gezegd had en vocht tegen de Amalekieten. Mozes ging de heuvel op, samen met Aäron en Chur. Mozes hield zijn stok omhoog. Zolang hij dat deed, waren de Israëlieten het sterkst. Als hij zijn arm liet zakken, waren de Amalekieten het sterkst.
Maar Mozes’ armen werden moe. Daarom pakten Aäron en Chur een grote steen waar Mozes op kon zitten. En ze gingen naast hem staan om zijn armen te ondersteunen. Daardoor kon Mozes zijn armen omhooghouden totdat de zon onderging. Zo kon Jozua het leger van de Amalekieten verslaan.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Toen Amalek Israël aanviel in Refidim
zei Mozes tegen Jozua:
`Kies een aantal mannen uit
en ga morgen tegen Amalek vechten.
Ik zal dan op de top van de heuvel gaan staan
met de staf van God in mijn hand.'
Jozua deed wat Mozes vroeg:
hij vocht met Amalek,
terwijl Mozes samen met Aäron en Chur de heuvel opklom.

Zolang Mozes zijn armen opgeheven hield
waren de Israëlieten aan het winnen.
Maar als hij zijn armen liet zakken,
dan won Amalek.
Tenslotte werden de armen van Mozes moe.
Toen haalden Aäron en Chur een steen voor hem
waar hij kon op zitten.
Ze gingen naast hem staan
om elk een arm van Mozes te ondersteunen.
Zo bleven zijn armen omhooggeheven, tot de zon onderging.

En Jozua versloeg Amalek en zijn leger met het zwaard.

Stilstaan bij …

Amalek
Kleinzoon van Esau, de tweelingbroer van Jakob (Genesis 36, 12-16; 1 Kronieken 1, 36).
In de Bijbel en voor de Joden werd Amalek hét beeld van het kwaad.

Refidim
Het zou kunnen dat Refidim lag in de Feiranvallei (Wadi Feiran), een vallei waarin nogal wat ruïnes van kerken en ook graven te vinden zijn. Maar zoals de meeste plaatsen uit het boek Exodus is dit twijfelachtig.

Mozes
Mozes wordt hier voorgesteld als de bemiddelaar tussen God en het volk Israël: hij behartigt bij God de zaak van Israël.

Jozua
In deze tekst wordt Jozua voor het eerst vermeld in het boek Exodus.
Volgens de Bijbel volgde hij Mozes op als leider van de Israëlieten. Hij was de zoon van Nun, uit de stam Efraïm, de oudste zoon van Jozef, en was een van de twaalf verkenners die Mozes stuurde naar Kanaän.

Bij de tekst

God

Met het beeld van de biddende Mozes wordt duidelijk dat de overwinning op de Amalekieten / het kwaad het werk is van God, want zolang Mozes zijn armen opheft om te God te bidden, zolang is Jozua aan de winnende hand.

Amalekieten

Deze naam vindt zijn oorsprong in Amalek, die in de loop van de geschiedenis het beeld werd van alle kwaad.
Zo wilde de schrijver van dit hoofdstuk duidelijk maken dat mensen maar van het kwade verlost kunnen worden als ze zonder ophouden bidden en God hun leven laten dicteren.

Bijbel en kunst

POUSSIN

Jozua vecht tegen Amalek (ca 1625)

Dit werk van de Franse kunstschilder Nicolas Poussin (1593/94 – 1665) stelt Exodus 17 voor, waarbij de Israëlieten tijdens hun tocht door de woestijn werden aangevallen door de stam van Amalek.
Terwijl Jozua en zijn mannen zichzelf verdedigen, bidden Mozes, Aaron en Chur op de top van de heuvel.

Bedenking
(C. Leterme)

Dit schilderij stelt wat in Exodus 17 beschreven staat zo historisch voor, dat er alleen nog oog is voor het geweld van de oorlog met de Amalekieten. Hierdoor wordt de betekenis van deze tekst voor de Bijbellezer heel moeilijk: het lijkt een vorm van bijgeloof dat zolang Mozes bidt, de Amalekieten de strijd verliezen … tot men de Amalekieten ziet als de verpersoonlijking van het kwaad. Dan lijkt de tekst te zeggen: kwaad is alleen maar te overwinnen door zich open te stellen voor God.

J. E. MILLAIS

Overwinning O Heer

Werk van de succesvolle Britse schilder en tekenaar John Everett Millais (1829 – 1896), een van de oprichters van de kunstenaarsvereniging 'Pre-Raphaelite Brotherhood'.

Suggesties

Kleine kinderen

DOEN

Kleuren

Grote kinderen

EVEN TESTEN

Reconstructie

Hierna volgt het verhaal met de illustraties in de goede volgorde en de tekst op de juiste plaats.

Bezorg de kinderen de teksten en de illustraties van de ‘installaties’ met legoblokken apart.
Ze schikken eerst de tekst in de goede volgorde en plaatsen er daarna de meest passende illustratie bij.

	Amalek viel Israël aan in Refidim.
	Mozes zei tegen Jozua: `Kies enkele mannen uit om morgen tegen Amalek te vechten. Ik zal samen met Aäron en Chur de top van de heuvel beklimmen '
	Zolang Mozes zijn armen ophoog hield, wonnen de Israëlieten.
	Maar als hij zijn armen liet zakken, dan won Amalek.
	Omdat Mozes moe werd, haalden Aäron en Chur een steen om op te zitten. Ze gingen naast hem staan en ondersteunden zijn armen. Zo versloeg Jozua Amalek en zijn leger.

(Bron van de illustraties: www.bricktestament.com/exodus)''

Overweging

Johan Poppe

Het gebaar van Mozes

((29e zondag - jaar C, Dendermonde, 16 oktober 2022)

Op het eerste gezicht vertelt Exodus het verhaal van een oorlog,
zoals de geschiedenis er wel meerdere kent.
Wie even de tijd neemt om het hele verhaal van Amalek en Israël te lezen
zal echter te weten komen dat deze oorlog onstaan is
omdat Amalek de euvele moed had om de zwakke burgers,
de weerlozen en ongewapenden aan te vallen en te onderukken.

Alweer niks nieuws onder de zon.

Mooi wordt het verhaal dan ook
wanneeer Mozes een zegenend gebaar aanneemt,
de armen en handen geheven houdt om zo het kwade,
verzinnebeeld in Amalek, te vernietigen.

Het zegenend gebaar van Mozes
brengt opnieuw rust en gerechtigheid in het land.
De mensen zullen schouder aan schouder staan
en voor even misschien
ervaren hoe ze elkaar kunnen ondersteunen
in plaats van naar het leven te staan.