Johannes 3, 1-8: De Geest waait waar Hij wil

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1676-1677)

Er was een farizeeër die Nikodemus heette. Hij was één van de Joodse leiders. Midden in de nacht kwam hij naar Jezus toe en zei: ‘Meester, wij weten dat God u gestuurd heeft om onze leraar te zijn. Want we zien dat God u helpt om al die wonderen te doen.’
Jezus zei tegen Nikodemus: ‘Luister heel goed naar mijn woorden: Je kunt alleen bij Gods nieuwe wereld horen als je op een nieuwe manier geboren wordt.’
Toen zei Nikodemus: ‘Iemand die al oud is, kan toch niet opnieuw geboren worden? Hij kan toch niet teruggaan in de buik van zijn moeder en nog een keer geboren worden?’
Jezus zei tegen hem: ‘Luister heel goed naar mijn woorden: Je kunt Gods nieuwe wereld alleen binnengaan als je op een nieuwe manier geboren wordt. En dat gebeurt als je gedoopt wordt met de heilige Geest.’

Jezus zei: ‘Wie op een gewone, menselijke manier geboren wordt, zal een keer sterven. Maar wie geboren wordt door de Geest, zal eeuwig leven. Wees dus niet verbaasd als ik zeg: Jullie moeten op een nieuwe manier geboren worden.
Denk aan de wind: Die waait waarheen hij wil. Je hoort hem, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij naartoe gaat. Zo is het ook met de Geest: Je weet niet waar hij vandaan komt en hoe hij werkt. Want hij hoort bij de hemelse wereld. En iedereen die door de Geest geboren wordt, hoort ook bij de hemelse wereld.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Bij de Farizeeën was er iemand die Nikodemus heette.
Hij was één van de voornaamste van de Joden.
Op een nacht kwam Nikodemus bij Jezus en zei:
‘Rabbi, we weten dat God Je gestuurd heeft als leraar,
want niemand kan de tekenen doen die Jij verricht,
als God niet met hem is.”
Jezus antwoordde: ‘Echt waar, echt waar, Ik zeg je:
als iemand niet opnieuw geboren wordt,
kan hij het rijk van God niet zien.’
Nikodemus vroeg:
‘Hoe kan een mens geboren worden als hij al oud is?
Kan hij soms in de schoot van zijn moeder terugkeren
en opnieuw geboren worden?’
Jezus zei: ‘Echt waar, Ik zeg je:
als iemand niet geboren wordt uit water en geest,
kan hij het rijk van God niet binnengaan.
Wat geboren is uit een mens is menselijk,
en wat geboren is uit de Geest is geest.
Verwonder je niet dat Ik je zei: je moet opnieuw geboren worden.
De wind blaast waarheen hij wil. Je hoort wel zijn gesuis,
maar weet niet waar hij vandaan komt en waar hij naartoe gaat.
Zo gaat het met iedereen die geboren is uit de Geest.’

Stilstaan bij …

Nacht
Kan slaan op een tijdsaanduiding (een nachtelijk bezoek wijst op angst en menselijk opzicht), maar kan ook symbolisch zijn: vanuit de duisternis komt men naar het licht.

Farizeeën
(Aramees = 'afgezonderden')
Farizeeën zonderden zich af van de andere mensen: ze voelden zich beter en wilden niet met hen te doen hebben. De meeste van hen waren vrome gelovigen die zich toelegden op een nauwkeurige studie van de wet (Tora) en de trouwe beleving ervan. Sommigen spanden zich in om méér te doen dan wat de Wet voorschreef. Zo vastten ze vrijwillig iedere maandag en donderdag en gaven ze tienden van hun inkomsten. Ze waren invloedrijk. Gewone mensen keken met bewondering en respect naar hen op.

Nikodemus
Nikodemus was niet alleen een farizeeër, maar ook een Joods leider. Johannes vermeldt hem nog twee keer in zijn evangelie: wanneer hij Jezus verdedigt voor het Sanhedrin Johannes 7, 50-52 en wanneer hij Jezus begraaft samen met Jozef uit Arimatea (Johannes 19, 39-40).

Tekenen
Volgens Johannes zeggen ‘tekenen’ wie Jezus van Nazaret is en wat Hij voor de christenen uit het jaar 90 na Chr. be-teken-t. nl.:
- Hij is de Messias, de Redder (verlost de mensen van hun noden)
- met Hem begint het rijk van God (= nieuw leven vol vreugde)

Opnieuw geboren worden
Jezus bedoelt dit niet biologisch. Hij bedoelt: een nieuw leven leiden vanuit de Heilie Geest.

Wind / geest
Zowel in het Hebreeuws als in het Grieks kent het woord twee betekenissen, waarmee in deze tekst gespeeld wordt.

Bij de tekst

Spreken met beelden

"Zoals Jezus aan Nikodemus niet vroeg naar de moederschoot terug te keren, vraagt hij ook niet aan zijn leerlingen dat zij elkaars voeten zouden wassen, zoals het liturgisch wordt nagespeeld op Witte Donderdag. Jezus vraagt in beeldtaal dat zij zich als dienaars en niet als meesters zouden gedragen."
(A Cnockaert sj)

Doopsel, vormsel

In zijn gesprek met Nikodemus zagen christenen later de betekenis van het doopsel: een nieuwe mens worden.
= herboren worden uit water (sacrament van het doopsel)
= herboren worden uit geest (sacrament van het vormsel)

Suggesties

Grote kinderen

KENNISMAKEN MET DE BIJBELTEKST

Jezus en Nikodemus

Toen Jezus in Jeruzalem verbleef voor het paasfeest
begonnen heel wat mensen in Hem te geloven
omdat ze zagen wat Hij allemaal deed.
Maar Jezus van zijn kant geloofde niet zomaar in hen,
want Hij wist wat men soms van mensen kon verwachten.

Zo was er Nikodemus, één van de leiders van de joden.
Hij kwam 's nachts naar Jezus en zei:
Rabbi, ik weet dat Je een groot leraar bent en dat God Jou stuurde.
Want wat Jij doet, kun Je alleen als God met Jou is.

Jezus antwoordde:
‘Ik verzeker u: alleen als je opnieuw geboren wordt,
kun je rijk van God zien.'

Nikodemus begreep dit niet en vroeg uitleg.

Jezus zei: ‘Ik verzeker u: mensen moeten nieuwe mensen worden,
zij moeten uit water en Geest geboren worden
om het Rijk van God te kunnen binnen gaan.’

Daarop zei Nikodemus: ‘Maar hoe kan dat dan?'

Jezus antwoordde: Jij bent toch een belangrijk leraar in Israël
en jij begrijpt niet wat ‘opnieuw geboren worden’ betekent.
Ik verzeker u: wij spreken over wat we weten,
en wat we hebben gezien rondom ons op aarde,
en toch geloven jullie ons niet.
Als je Mij al niet kunt volgen
als Ik spreek over de dingen van de mensen,
hoe zul je Mij dan kunnen volgen
wanneer Ik spreek over de dingen van God?
God houdt zoveel van de wereld,
dat Hij zijn enige zoon heeft gestuurd.
Al wie in Hem gelooft, zal eeuwig leven.
Door zijn zoon wil God de wereld redden.
De mensen hebben hun eigen oordeel al gekozen
als ze niet in Hem geloven.
Zijn zoon is als licht in de wereld gekomen.
Maar de mensen waren meer gesteld op de duisternis,
want hun daden waren slecht.
Wie het eerlijk met God meent, komt tot het licht.
want iedereen zal beseffen dat het God is die in hen werkt.
Men moet dus geloven
in hen bij wie men het Licht en Gods Geest ziet.'

C.L. 20/03/06

SPREKEN MET BEELDEN

Woorden met twee betekenissen

Vooraf
Neem een groot papier en teken er een zon en een donderwolk op.
(inspireer je hierbij aan deze tekening).

Verloop
Licht en duisternis
Ga met de kinderen in op de twee niveaus waarop ‘licht’ en ‘duisternis’ een betekenis hebben.

Eerste betekenis (letterlijk)
In het licht kan men alles zien
In de duisternis is alles verborgen.

Tweede betekenis (figuurlijk)
Per twee zoeken de kinderen naar wie ‘duisternis is, en naar wie ‘licht’ is – in de tweede betekenis van het woord - in hun leven en voor de mensen in het algemeen.
Goed nieuws is bijvoorbeeld als een licht voor de dag
Grote tegenslag dompelt de mensen in duisternis.
Noteer hun voorbeelden bij de tekening op de flap of op het bord: een zon (voor al wat ‘licht’ is), en een donderwolk (voor al wat ‘duisternis’ is).

Opnieuw geboren worden
Ga met de kinderen in op de twee niveaus waarop ‘geboren worden’ een betekenis heeft.

Eerste betekenis
Geboren worden = voor het eerst leven.

Tweede betekenis
Zijn leven een totaal nieuwe richting geven.
Soms maken mensen dit aan anderen duidelijk door van naam te veranderen,
of iets aan hun uiterlijk te doen (andere kleren, ander kapsel)

Jongeren

VERDIEPEN

Uitkomen voor je geloof

Nikodemus wordt ook wel eens voor de grap Niko, de Mus, genoemd.
Toch typeert hem dat: hij is als een grijze mus. Hij gaat ‘s nachts naar Jezus, zo is hij zeker dat niemand hem ziet en dat hij van niemand commentaar zal krijgen en hij durft geen kleur te bekennen.

- Vind jij het moeilijk om voor je geloof uit te komen?
- Hoe zou dat komen?