Lucas 7, 36-8, 3: Aan tafel bij een Farizeeër

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1631-1632)

Op een keer nodigde een farizeeër Jezus uit om te komen eten. Jezus ging naar het huis van de farizeeër toe, en daar ging hij aan tafel. In de stad woonde ook een vrouw die volgens de mensen een slecht leven leidde. Toen die vrouw hoorde dat Jezus bij de farizeeër thuis was, ging ze erheen. Ze nam een flesje olie mee. Het was heel dure olie, met een lekkere geur. De vrouw ging bij Jezus staan en begon te huilen. Met haar tranen maakte ze de voeten van Jezus nat. En met haar haren maakte ze zijn voeten weer droog. Toen kuste ze zijn voeten en goot de olie eroverheen.
Toen de farizeeër zag wat er gebeurde, dacht hij: Die Jezus is geen profeet! Anders zou hij wel weten dat zij een slechte vrouw is. En dan had hij haar wel weggestuurd.
Toen zei Jezus tegen de farizeeër: ‘Simon, ik moet je iets vragen.’ ‘Wat dan, meester?’ vroeg Simon. En Jezus zei: ‘Twee mannen hebben geld geleend. De ene man heeft 500 zilveren munten geleend, de ander 50. Maar allebei kunnen ze het geld niet terugbetalen. Dan zegt de man van wie ze het geld geleend hebben, dat hij het niet terug hoeft. Wat denk je? Wie van de twee mannen is dankbaarder?’
Simon antwoordde: ‘Ik denk de man die het meeste geld geleend had.’ En Jezus zei: ‘Dat heb je goed gezien.’

Toen zei Jezus tegen Simon: ‘Jij hebt mij uitgenodigd in je huis, maar je hebt me geen water gegeven om mijn voeten te wassen. Maar zie je die vrouw daar? Zij heeft mijn voeten gewassen met haar tranen, en ze daarna met haar haren afgedroogd. Jij hebt mij niet begroet met een kus. Zij wel, ze heeft sinds ik binnen ben, steeds mijn voeten gekust. Jij hebt geen olie over mijn hoofd gegoten. Maar zij goot dure olie over mijn voeten! Daarom zeg ik je dit: Zij heeft veel dingen verkeerd gedaan. Maar dat is haar allemaal vergeven. Dat weet ik omdat ze mij veel liefde heeft laten zien. Terwijl iemand die weinig vergeven wordt, weinig liefde laat zien.’
Toen zei Jezus tegen de vrouw: ‘Alles wat je verkeerd hebt gedaan, is je vergeven.’ De mensen in het huis van Simon zeiden tegen elkaar: ‘Wie is die Jezus toch? Hij vergeeft zelfs de zonden van mensen.’ En Jezus zei tegen de vrouw: ‘Je bent gered dankzij je geloof. Je kunt gerust zijn.’

Daarna reisde Jezus van stad naar stad en van dorp naar dorp. Hij vertelde het goede nieuws en sprak over Gods nieuwe wereld. De twaalf leerlingen gingen met hem mee.
Er gingen ook vrouwen mee. Jezus had die vrouwen beter gemaakt en kwade geesten uit hen weggejaagd. Eén van de vrouwen was Maria uit Magdala. Uit haar had Jezus zeven kwade geesten weggejaagd. Twee andere vrouwen heetten Johanna en Susanna. Johanna was de vrouw van Chusas, een belangrijke dienaar van koning Herodes. En er gingen nog veel meer vrouwen mee. Ze zorgden voor Jezus en zijn leerlingen, en betaalden alles van hun eigen geld.

Dichter bij de tijd

(naar: C. LETERME, Map Bijbel in 1000 seconden, fiche die hoort bij Lucas 7, 36-8, 3)

Op een dag vroeg Simon, een farizeeër, aan Jezus:
‘Jezus, wil Je bij Mij komen eten?’
Jezus ging zijn huis binnen en ging aanliggen aan de tafel.
In de stad waar Simon woonde, woonde ook een vrouw.
De mensen zeiden van haar: ‘Dat is een zondares’.
(Dat is iemand die doet wat God niet goed vindt)
Die vrouw kwam te weten dat Jezus bij Simon ging eten.
Zij nam een kostbaar vaasje met zalf mee
en ging wenend bij de voeten van Jezus staan.
Haar tranen maakten zijn voeten nat.
Daarna droogdeze die af met haar haren.
Zij kuste de voeten van Jezus keer op keer
en zalfde ze met de kostbare olie.
Toen Simon dit zag, dacht hij bij zichzelf:
‘De mensen zeggen dat Jezus een echte profeet is,
Hoe is het dan mogelijk dat Hij zich laat aanraken
door een vrouw die zo verkeerd leeft?’
Jezus zei tegen hem: ‘Simon, Ik wil je iets vertellen’.
Simon zei: ‘Vertel, Meester’.
En Jezus vertelde: ‘Er waren eens twee mensen
die bij een geldschieter een som geld moesten terug betalen.
De ene was hem vijfhonderd, de ander vijftig tienlingen schuldig.
Omdat zij dat geld niet konden terugbetalen,
schold hij ze het hun allebei kwijt.
Wie van de twee zal nu het meest van de geldschieter houden?’
‘Ik veronderstel,’ antwoordde Simon,
‘de man die hij het meest heeft kwijtgescholden’.
Jezus zei: ‘Dat is een goed antwoord.’
Toen keek Jezus naar de vrouw
en zei tegen Simon: ‘Zie je die vrouw daar?
Wel, toen ik je huis binnenkwam,
goot je niet eens water over mijn voeten,
maar mijn voeten werden nat door haar tranen
die ze met haar haren heeft afgedroogd.
Je hebt Me niet eens een kus gegeven, toen ik aankwam
maar zij hield niet op mijn voeten te kussen.
Je hebt mijn hoofd niet met olie gezalfd,
maar ze heeft wel mijn voeten gezalfd.
Daarom zeg Ik je: haar zonden zijn haar vergeven,
al zijn ze nog zo talrijk, want zij heeft veel liefde betoond’.
Daarna zegt Hij tegen de vrouw: ‘Uw zonden zijn vergeven’.
De andere gasten denken bij zichzelf:
‘Wie is deze man, dat Hij zelfs zonden vergeeft?’
Jezus zei tegen de vrouw: ‘Je geloof heeft je gered. Ga in vrede’.

Stilstaan bij...

Farizeeër
Lid van een godsdienstige lekenbeweging. Farizeeërs waren zowat de geestelijke leiders van het joodse volk. Hun grote bekommernis was dat iedereen de wet zou onderhouden. Daarom legden ze wat in de schrift stond vast in nauwkeurige voorschriften. Omdat ze het zo belangrijk vonden dat men de wet en de voorschriften trouw onderhield, vonden ze dat iedereen die dit niet deed, een zondaar was.

Aanliggen
Bij vermogende mensen lag men aan een lange tafel op een rustbed, zoals dat bij Grieken en Romeinen de gewoonte was.
In een huis waar een gastmaal werd gegeven, mocht, volgens Oosterse gewoonte, iedereen vrij binnenkomen.

Zondares
Volgens de rabbijnen moest men minstens op twee meter afstand blijven van slechte vrouwen.

Albast
Geelachtig wit marmer, dat in de oudheid veel gebruikt werd om parfum- en zalfflesjes van te maken.

Vaasje
Joodse vrouwen droegen vaak kleine flesjes parfum rond hun hals als een soort ketting.

Nat maken, kussen, zalven
Dit zijn mogelijke blijken van gastvrijheid, die door Simon ten aanzien van Jezus nagelaten werden. Het was ook gebruikelijk om de voeten van een gast te wassen: ze waren vuil van het stof van de wegen.

Zalven
Betekende dat God iemand een bijzondere opdracht gaf. Als een koning in Israël gezalfd werd, goot een priester of een profeet wat olijfolie op zijn hoofd.

Keer op keer
In wat Jezus zegt en doet, geeft Hij nieuwe kansen aan ALLE mensen, de arme (in alle opzichten) het meest. Bevrijd door deze boodschap, durft de vrouw het aan Jezus te verwelkomen. Het overdadige aan parfum en het overvloedige aan kussen toont dat zij zich realiseert dat Jezus haar vroegere schuld niet meer in aanmerking neemt.

Balsem / olie
Kostbare zalf die in flesjes van glas of albast bewaard werd.

Profeet
(= Grieks: spreker voor of in naam van een ander)
Een profeet spreekt in naam van God: hij kan goed nieuws brengen. Dan verwoordt hij Gods beloften van zegen en geluk. Hij kan ook een concrete situatie aanklagen. Hij roept dan op om die te veranderen, en om te keren vanuit Gods droom over de wereld.

Denariën / tienlingen
Deze zilveren munt (ongeveer 2, 4 gram) werd tijdens de Romeinse overheersing in Palestina ingevoerd. Op dit Romeinse geldstuk stond een afbeelding van de keizer. Met deze Romeinse munt moesten de joden belastingen betalen aan de Romeinse bezetter.
Eén denarie was toen het dagloon van een arbeider.

Zonde
Wie opzettelijk iets fout doet, en daarmee iemand kwetst, kwetst niet alleen die persoon, maar ook God, omdat God wil dat we voor de anderen respect opbrengen.

Vergeven
Een geliefd thema bij Lucas. Wie vergeven wordt, krijgt kansen om opnieuw voluit te kunnen leven.

Geloof
Vertrouwen in iets of iemand. Christenen vertrouwen op God, die zij kennen in Jezus Christus. Dit geloof roept hen op zichzelf en de wereld rondom hen gelukkiger te maken.

Vrouwen
Onder zijn volgelingen telde Jezus niet alleen mannen, maar ook vrouwen. Zij waren het die het praktisch mogelijk maakten dat Jezus door Palestina kon trekken.

Zeven duivels
Verwijst naar een geestesziekte.

Bij de tekst

Ontstaan van de tekst (Sitz im Leben)

Dit verhaal werd waarschijnlijk geschreven n.a.v. de houding van de eerste christenen bij de eucharistie. Tijdens zo'n maaltijd werd gepraat en gediscussieerd. Sommigen namen een scherpe en afwijzende houding aan tegenover zondaars en andersdenkenden. Deze parabel wilde een steun geven aan hen die handelden in de geest van Christus.

De werking van een parabel

Jezus lokte Simon mee in de parabel: Hij nodigde Simon uit om te oordelen over de personages. Daarna besloot Hij met een vraag die Simon goed beantwoordde. Meteen veroordeelde hij zichzelf.

Parabels zijn altijd onvoltooide verhalen. De toehoorder moet er zelf een einde aan maken, want ze gaan uiteindelijk over zijn eigen leven.

Deze parabel functioneert als:
- verantwoording van Jezus' handelen
(Waarom laat hij de vrouw doen? Waarom vergeeft hij haar zonden?)
- illustratie van de barmhartigheid van God
(= realisatie van het Rijk van God).
- oproep tot persoonlijke stellingname (instemming/bekering of afwijzing).
Mensen worden geroepen zich te spiegelen aan God.

Wie is God?

. Voor de Farizeeër is God strikt rechtvaardig.
Daarom veroordeelt hij de zondares.

. Jezus ervaart God als genade en vergeving.
Daarom laat hij de zondares begaan en aanvaardt haar.

Betekenis

Jezus is de Messias:
. Hij treedt bevrijdend op (zie: effect op de zondares)
. Hij verwijst naar God. Hij laat de vrouw begaan en aanvaardt haar omdat voor hem God genade en vergeving is, een schuldeiser die geen rekening presenteert.

Bijbel en kunst

D. BOUTS

Christus in het huis van Simon ca. 1446-54

In een smalle kamer, met een prachtige vloer en een raam dat uitziet op een landschap, zit Simon met zijn gasten aan een tafel die daar gezet is om eraan te eten (zie de steunen van het tafelblad). Aan de linkerkant van de tafel buigt de zondares. Ze heeft de voeten van Jezus gezalfd (let op het open witte potje dat ze daarvoor gebruikt heeft) en droogt ze nu af met haar haren. Simon, die schoenen draagt, en Petrus met grijze haren en baard, bekijken het voorval met verbazing en afkeuring. De jonge Johannes (zonder baard) wendt zich af kijkt naar de donor, een dominicaan. Die knielt en heeft de handen gevouwen om te bidden.
Op de tafel liggen broodjes, staat er wijn, en liggen twee vissen op een schaal. Het brood en de wijn verwijzen naar de eucharistie. De vissen herinneren aan de vermenigvuldiging van de vissen en aan het oude symbool voor Christus.

Suggesties

Grote kinderen

ONDERZOEKEN

Wat betekent vergeven?

(Zonnestraal, 36-2005, p. 20)

Teken de volgende woordslang op een flap of op een bord:
ETENVSLAPENEVRAGENRSPREKENGLUISTERENEROEPENVWENENEZINGENNLACHEN
Wanneer de kinderen allen werkwoorden uit de slang doorstrepen, vinden ze het woord 'vergeven'
Laat de kinderen per vier op een A4 blad de woorden opschrijven die het woord 'vergeven' bij hen oproept.

Een ander vergeven...
dat wil zeggen dat jij je niet meer slecht voelt bij wat er gebeurde. Je bent niet meer boos, verdrietig... Je neemt het de ander niet langer kwalijk. En dat laat je zien. Maar dit wil niet zeggen dat je goedkeurt wat er gebeurde.

Zou jij kunnen vergeven in deze situatie?
Je zit rustig tv te kijken. Je broer stormt de kamer binnen en zapt naar een andere zender. Er volgt een fikse ruzie. Een paar uur later hoor je van je mama dat je broer op school soms uitgelachen wordt. Gewoon omdat hij niet naar 'Sam Superhero' kijkt. Vandaag wilde hij absoluut kijken.

O Ik kan dit niet vergeven. Mijn broer moest mij eerst vragen om naar een andere zender te kijken.
O Ik kan dit vergeven als mijn broer eerst zijn excuses aanbiedt.
O Ik kan dit vergeven. Ik zou misschien hetzelfde doen als ik uitgelachen werd.
O ...............................................................

INLEVEN

Wie ben ik?

Lees de tekst van het evangelie voor, zoals je die hoger kunt vinden onder 'Dichter bij de tijd'.
Verdeel daarna de ruimte in drie: de plaats van de farizeeër, die van de zondares en er tussenin: de plaats waar ze allebei in thuishoren.
Lees de volgende zinnen voor.
De kinderen gaan staan op de plaats waarvan ze denken dat die de juiste is.

Vraag telkens aan een paar kinderen waarom ze voor dat antwoord kozen.
Let goed op wie aarzelt. Laat die zeggen waarom er twijfel was.

Ik heb een cadeau voor Jezus.
Ik ben…(Z)

Ik begrijp iets beter als men mij dat zegt met een verhaal.
Ik ben ... (F)

Ik zeg niets.
Ik ben ... (Z)

Ik vind dat Jezus niet goed handelt
Ik ben ... (F)

Ik wil Jezus zien.
Ik ben ... (F & Z)

Men kent me bij mijn voornaam.
Ik ben ... (F)

Ik gelijk op jou.
Ik ben ... (F & Z)

Ik vind het niet nodig om Jezus' voeten te wassen.
Ik ben ... (F)

Ik toon veel liefde.
Ik ben... (Z)

Alternatief
Zorg ervoor dat elk kind twee kaartjes heeft met een verschillend kleur.
Spreek af welke kleur staat voor de farizeeër. De kinderen schrijven 'Farizeeër' op het kaartje met die kleur. Op het andere kaartje schrijven ze 'Zondares'.
Lees de zinnen voor. De kinderen steken het kaartje op van de persoon die bij de zin hoort.

Rollenspel: Vergeving

Verloop
Vertel tot aan ...zzz...
Laat de kinderen zelf het vervolg spelen.
Vergelijk met het vervolg van het verhaal (na ...zzz...).
Bespreek wat de kinderen aanbrachten en wat in het verhaal zelf stond.
Heb hierbij aandacht voor het woord 'vergeven'

Verhaal 1
'(Sofie Thijs 2 ILLO 2000)

Personages: Tom, de moeder van Tom, de zus van Tom, Tessa

Tom zit samen met zijn moeder en zijn kleine zus aan tafel.
Na het eten zegt moeder: 'Tom help je me even met de afwas ?'
Tom heeft een hekel aan afwassen en trekt een zuur gezicht.
Moeder merkt het niet en zegt nog eens: 'Kom, dan kunnen we straks gezellig televisie kijken.'
Maar Tom antwoordt niet.
Plotseling staat hij recht en zegt boos: 'Ik moet altijd helpen en Tessa moet nooit iets doen.'
'Ik denk dat jij Tessa liever ziet dan mij !'
Mama schrikt erg. Maar voor ze iets kan zeggen loopt Tom naar zijn kamer en slaat de deur toe.
's Avonds zit mama in de woonkamer televisie te kijken.

...zzz...

Tom komt aarzelend de kamer binnen en gaat naast de zetel staan.
Hij wacht even, maar dan zegt hij:
'Mama, ik heb veel spijt dat ik dat gezegd heb tegen jou en dat ik zo boos was.'
Mama kijkt Tom met een triestig gezicht aan en zegt:
'Ik hoop dat je zoiets nooit meer zult zeggen.' Tom knikt.
Dan zegt mama: ' Kom hier maar zitten en kijk nog maar wat televisie voor je gaat slapen.'

Verhaal 2
(Jan Van Dijck - 2 ILLO - 2000)

Personages: Bart, Bert

Bart en Bert hebben net een prachtig zandkasteel gebouwd.
Ze zijn er zeer fier op, want het is echt een prachtig kasteel.
Hugo heeft het gezien en is eigenlijk wel een beetje jaloers.
Om hen te plagen loopt hij door het kasteel zodat het helemaal vernield wordt.

...zzz...

Bart en Bert zijn hiervoor heel boos.
Wat later krijgt Hugo spijt en gaat zich verontschuldigen bij de twee.
Die zijn nog steeds boos, maar besluiten toch om het Hugo te vergeven.

Verhaal 3
(Jan Van Dijck - 2 ILLO - 2000)
Personages: papa, mama, Dave, Annemie

Mama en papa zijn rustig aan het lezen.
Dave en Annemie luisteren samen op de kamer van Dave naar luide muziek.
Mama komt vragen of de muziek willen stiller zetten.
Maar om haar te plagen zetten ze de muziek nog wat luider.
Plotseling komt papa kwaad de kamer binnen en geeft hen een fikse uitbrander.

...zzz...

Iets later gaan ze slenterend naar beneden om 'sorry' te zeggen tegen hun ouders.
Mama zegt dat ze in het vervolg direct moeten luisteren,
maar geeft ze daarna een stevige knuffel.

Meer info: rollenspel

Rollenspel: Verzoening

Verloop
Vertel tot aan: ...zzz...
Laat de kinderen zelf het vervolg spelen.
Vergelijk met het vervolg van het verhaal (na: ...zzz...).
Bespreek wat de kinderen aanbrachten en wat in het verhaal zelf stond.
Heb hierbij aandacht voor het woord 'verzoenen'.
Zoek met de kinderen hoe je verzoening kunt tonen.

Verhaal: Simon en Evy
(Sofie Thijs 2 ILLO 2000)

Personages: Evy, Simon

Simon en Evy moeten samen een tekening maken voor school. Op woensdagnamiddag is Evy naar Simon gekomen. Ze zitten samen te werken aan de tekening. Simon heeft zijn beste kleurpotloden bovengehaald. Evy is erg druk bezig en plots stoot ze tegen het doosje met kleurpotloden. Ze vallen op de grond. Simon kijkt ernaar. Alle punten zijn afgebroken. Hij kijkt boos naar Evy en roept :' Wat ben jij toch onhandig, jij kan nu ook nooit iets goed doen !' Nu wordt Evy ook boos en ze roept: 'Och Simon, de tekening is toch niet goed. Jij kunt helemaal niet mooi kleuren ! ' Daarna neemt ze haar jas en loopt naar huis. De volgende dag gaat Evy alleen naar school. In de klas praten ze niet tegen elkaar. Na het weekend vraagt de juf of de leerlingen hun tekeningen willen afgeven, maar Simon en Evy hebben natuurlijk geen tekening. De juf zegt dat ze hun tekening moeten maken tijdens de middagspeeltijd. Die middag zitten ze dus samen in de klas.

...zzz...

Plotseling zegt Evy :'Het spijt me dat ik je kleurpotloden heb laten vallen, het was een ongeluk.' ' Ik weet dat wel,' zegt Simon, ik had helemaal niet zo boos moeten worden, jij bent helemaal niet onhandig.' ' En jij kan best goed tekenen, ' zei Evy. 'Zullen we dan terug vrienden zijn ?' vroeg Simon . 'Natuurlijk,' zei Evy. Ze glimlachten naar elkaar en gingen dicht bij elkaar zitten om hun tekening verder af te werken.

Meer info: rollenspel

BELEVEN

Vergeten en vergeven?

(Zonnestraal, 36-2005, p. 19)

Maak jij soms ruzie?
Doe je wel eens iets dat niet fijn is voor een ander?
En ben je soms boos of verdrietig om wat een ander jou aandeed.

'Het mooie aan ruzie is het weer goedmaken.'
Vind jij dat ook?
Vul deze vragen in en je vindt misschien het antwoord.

Hoe vaak maak jij ruzie?
O Bijna nooit
O Minder dan 1 keer per week
O Ongeveer 1 keer per week
O Enkele keren per week
O Dagelijks

Met wie maak jij soms ruzie?
O Met mijn broer of zus
O Met mijn vriendjes
O Met kinderen waarmee ik niet echt bevriend ben
O .................................................................

Hoe lang duren je ruzies meestal?
O Minder dan een uur
O Meer dan een uur
O Ongeveer een dag
O Langer dan een dag

Hoe maak je het weer goed?
O Na een tijdje zijn we het gewoon vergeten.
O Ik vraag of de andere weer vriend wil worden
O We praten het uit
O Iemand helpt ons bij het uitpraten
O We geven elkaar een hand of een kus.
O ...............................................................

Wat is de ergste ruzie die jij ooit meemaakte? Hoe liep die af?
.................................................................

Waar of niet waar?

(Zonnestraal, 36-2005, p. 20)

. Vergeven gaat gemakkelijker bij personen die je leuk vindt.
. Dingen die je zelf soms fout doet, kun je gemakkelijker vergeven.
. Vergeven gaat gemakkelijker als de ander zijn excuses aanbiedt.
. Je moet altijd proberen te vergeven.
. Sommige zaken kun je niet vergeven.
(Indien 'waar', hoe komt dat dan?)

Een eigen stripverhaal

Opdracht voor de kinderen:

Bespreek nadien het einde van de verschillende stripverhalen. Met aandacht voor het aspect 'verzoening' - zelfs als dit niet in de uitwerking van de kinderen naar voren is gekomen.

TIP
Dit kan een individuele opdracht zijn. Maar het kan ook een opdracht zijn voor een groepje van zes kinderen. In dat geval moeten ze goed met elkaar afspreken - minstens hoe Jeroen en Elke eruit zien
(Bv. Haarkleur; kleur van T-shirt) zodat die op elke tekening herkenbaar zijn. Het wordt dan geen echt stripverhaal, maar een prentenboek.

VERTELLEN

Batseba en Jezus

Hey, ik ben Ruth. Ik woon ik een stad vlak bij de toegangspoort.
Daar is het altijd heel druk. Iedereen komt er voorbij:
mensen die groenten verkopen en kippen,
mensen die stoffen verkopen en meel om brood van te bakken.
Het is een fijne stad, maar niet voor mij.
Want de mensen zeggen dat ik een slechte vrouw ben.
Niemand houdt van mij.
Wat denken die mensen wel van mij.
Zijn die dan zoveel beter dan ik?

Gisteren was Jezus van Nazaret in de stad.
Hij ging eten in het huis van Simon, een Farizeeër.
Ik wilde Jezus spreken en ging Hem achterna.
Toen Simon mij zag binnenkomen,
kon je zien dat hij dacht:
'Een slechte vrouw in mijn huis!
Wat zullen de anderen daarvan denken?'
Maar ik ging tot bij Jezus.
De tranen sprongen me in de ogen en vielen op de voeten van Jezus.
Ik droogde ze af met mijn haren en kuste ze weg.
Toen wreef ik een lekker geurende zalf op zijn voeten.
Niemand zei iets. Toen zei Jezus:
- Simon, ik wil je iets vertellen.
Stel je voor dat er twee mensen bij je komen om geld aan jou te vragen.
De ene vraagt vijftig euro, de andere vijf euro.
Je leent hen dat geld.
Maar op de dag dat ze moeten terugbetalen, kunnen ze dat niet.
Je zegt: 'Jullie moeten mij niets terugbetalen.'
Simon, wie van de twee, denk je, zal jou dan het liefste hebben?
- Ik denk de man die vijftig euro heb gegeven, want die had de grootste schuld.
- Dat denk ik ook. Zie je Batseba? Jij ziet de fouten die ze maakt.
Jij vindt dat ze een slechte vrouw is en je hebt haar helemaal niet graag.
Maar omdat ik niet naar haar fouten kijk, houdt ze van me.
Toen keek Jezus naar mij.
- Al je fouten zijn vergeven!
Dat heeft me heel blij gemaakt.
Nu weet ik dat fouten vergeven kunnen worden.
Dat mensen helemaal opnieuw kunnen beginnen.

Jongeren

FILM

Amish grace

(Merk op: de 'A' van 'Amish uitspreken als een Nederlandse 'A')

Bekijk de gehele film of fragmenten ervan.
Dit waar gebeurde verhaal kun je ook vertellen.

Naar aanleiding van deze film kun je het hebben over:
. De kracht van vergeven
. De werking van haat- en wraakgevoelens als een computervirus in het hoofd van de mens.
. De zin in het Onze Vader: 'Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren.' Nl.: Als wij anderen niet vergeven, vergeeft God ons ook niet.

MEDITEREN

Vergeven

(Ward Bruyninckx)

Vergeven
is iemand bevrijden
iemand weer kans geven
nieuw te worden

vergeven is iemand de hand reiken
om over zijn zwakheid heen te geraken

vergeven
is zon brengen
is de muur afbreken
is een brug bouwen
is terug contact opnemen
is de panne herstellen

vergeven
is de ander
weer zo graag zien
als jezelf

vergeving vragen
is de eigen pretentie
op zak steken
en bekennen
dat je liefde nodig hebt

vergeven
is nog eens
de liefde gelijk geven

Overwegingen

Rabbi Boenam

De grote schuld van de mens
is niet de zonden die hij begaat.
De grote schuld van de mens is,
dat hij ieder moment kan omkeren
en het niet doet.

Frans Mistiaen s.j.

Liefdevolle zelfgave vanuit dankbaarheid voor ontvangen vergeving

Jezus stelt een vrouw tot voorbeeld die,
ondanks haar zondigheid, toch gevoelig en teder blijkt te zijn,
in tegenstelling tot een zelfzekere Farizeeër,
die, alhoewel plichtbewust en eerbaar,
als gastheer toch te weinig genegenheid toont.

Jezus benadrukt niet alleen
twee uiterlijk tegengestelde, menselijke gedragingen.
Door zijn kleine parabel van de ‘grote Geldschieter’
legt Hij er ook de religieuze dimensie van bloot.
Hiermee leert ons vandaag hoe het eigenlijk komt
dat iemand, ondanks zijn goede bedoelingen, toch harteloos kan zijn,
terwijl een ander, ondanks zijn fouten en zonden,
toch liefdevol kan handelen.
Volgens Jezus ligt de diepere oorzaak daarvan op geestelijk vlak,
nl. bij de innerlijke houding van “dankbaarheid om Gods vergeving”
die de ene wel ervaart, en de andere niet.

Toen de zondares binnenkwam werd het waarschijnlijk stil in de zaal.
Wij kunnen ons de veroordelende blikken
van die aan-tafel-liggende mannen wel voorstellen.
Maar in de blik van Jezus
moet de vrouw iets heel anders hebben gezien.
Door Hem werd zij niet buiten gekeken.
Zij moet in Hem een milde, vergevende blik hebben ontdekt.
Dat ontroerde haar diep. En zij moest haar ontroering kunnen uiten.
Publieke vrouwen - hoeren - zijn,
door het beroep dat zij uitoefenen, meestal totaal gehandicapt
om hun echte gevoelens “lichamelijk” uit te drukken.
Maar diep geraakt door Jezus’ aanvaarding en vergeving,
overtrof deze vrouw nu zichzelf
juist op het domein waarmee zij zo in de knoei zat, nl. haar tederheid.
Zij kwam ertoe - ondanks haar gekwetstheid op dat gebied -
haar genegenheid lichamelijk uit te drukken
met enkele heel fijne, delicate tekens:
een traan, een voetkus, een zalving met wat balsem.
Ruwe en soms zo onhandige mannen, die teder willen zijn,
kunnen hier iets leren van deze vrouw.
Zij vond die tedere gebaren om haar gevoelens te uiten
vanuit de kracht van de ontvangen vergeving,
die zij in de milde blik van Jezus had ervaren.

Door daarop de kleine parabel in te lassen
over de twee vergeven schuldenaars,
vergelijkt Jezus niet zozeer
de Farizese gastheer en de zondares met elkaar.
Hij plaatst hen alle twee als schuldenaars die dankbaar mogen zijn
tegenover de “grote Geldschieter”,
tegenover God, “de grote Gever van het leven zelf”
Aan beiden werd vergeving en leven geschonken.
Als Jezus dan de vraag stelt:
“Wie van de hen zal het meest van God houden?”
dan is het antwoord van Simon juist:
“Ik veronderstel
diegene aan wie God het meest heeft kwijtgescholden”.
Diegene die het meest van God houdt,
is diegene die zich het meest dankbaar toont
voor de ontvangen vergeving.
En daarop zegt Jezus:
“Aan wie weinig wordt vergeven, hij betoont weinig liefde.”
Dat betekent dus:
“Aan wie veel wordt vergeven, hij zal veel liefde tonen”.
De ervaring dankbaar te zijn omdat men zich vergeven voelt,
maakt pas echte liefde mogelijk. En dus niet omgekeerd!
Het is niet omdat de vrouw veel liefde toonde
dat ze daarvoor als een beloning daarop vergeving kreeg.
Neen! Lucas legt er voortdurend de nadruk op
dat juist het omgekeerde gebeurt:
Eerst komt Gods vergeving, onvoorwaardelijk, absoluut.
En daarna komt bij de mens,
vanuit de dankbaarheid voor die ontvangen vergeving,
het verlangen op om, als antwoord op zo’n immens geschenk,
veel liefde te tonen, met heel concrete tekens.

In al zijn gewichtigdoenerij had de Farizeeër
blijkbaar toch enkele belangrijke dingen vergeten,
enkele elementaire tekens van gastvrijheid,
waarvoor elke joodse gastheer
bij de verwelkoming van zijn gasten moest zorgen:
een omhelzing, het laten wassen van de voeten,
het aanbieden van wat reukolie om het gelaat te verfrissen.

Jezus ziet in dit gebrek aan menselijke dienstbaarheid
een teken van de innerlijke houding van deze jood,
die “zich niet erkentelijk voelt tegenover God”,
maar eerder prat gaat op eigen religieuze verdiensten.
Wie zich niet dankbaar voelt
voor Gods barmhartigheid over zijn eigen kleinheid,
staat dikwijls vooral klaar om zijn zwakkere medemens
uiterlijk te beoordelen en te veroordelen.
Zo had de Farizeeër de vrouw, die Jezus durfde aanraken,
bestempeld en veroordeeld als een zondares!
De vrouw daarentegen besefte in de vergevende blik van Jezus
dat haar veel was vergeven
en dat zij alle reden had om dankbaar te zijn.
Zij wilde die dankbaarheid dan ook tonen.
En zij deed dat met de middelen die zij had:
een fijne tederheid met haar gekwetste lichaam.

Dit is dus een heel fijnzinnig verhaal voor fijngevoelige gelovigen.
Het komt er niet zozeer op aan dat wij veel goed doen.
Belangrijker nog is de manier waaróp wij het goede doen,
met welke innerlijke houding in ons hart.
Wat het fundamenteel verschil maakt, is:
“Voelen wij ons dankbaar voor Gods vergeving of niet?”
Wie niet bewust is dat hij veel onverdiend heeft gekregen,
doet misschien vele dingen,
maar zonder dankbaarheid, en dus zonder waarde in Gods ogen.
Alleen wie dankbaar ervaart dat hem zoveel werd vergeven,
doet alle dingen, ook de kleinste, met liefde.

Marc Gallant, Trappist (Orval)

Vergevende liefde (2013)

Lucas is de enige die driemaal vermeldt dat Jezus door een Farizeeër aan tafel genodigd werd (vgl.: Lucas 11,37 en 14,1). De Farizeeërs (in het Hebreeuws betekent “perouchim” “afgescheiden”), waren afgescheiden van de leidende klasse maar ook van de menigte de ze achterlijk en onrein vonden. Juist dat misprijzend superioriteitsgevoel nam Jezus niet. Ook de Farizeeërs verwachtten de komst van de Messias. Zo stelden ze belang in Jezus die doorging voor een profeet en zochten ze contact met hem. We zien dat ze Jezus verwittigen dat Herodes hem wil doden (Lucas 13, 31). “Een Farizeeër, die Nikodemus heette en lid was van de Hoge Raad”, had zelfs een ontmoeting met Jezus (Johannes 3,1-3), waarna hij Jezus’ verdediging opnam voor gans de Hoge Raad (Johannes 7,50-52), en zich nadien inzette voor zijn begrafenis (Jo 19,38). Paulus ook was farizeeër (Handelingen 23,6; 26,5, Filipenzen 3,5), zoals overigens veel Joodse bekeerlingen bij het begin van de Kerk.

In al zijn contacten met de Farizeeën zet Jezus zonder terughoudendheid zijn eventueel meningsverschil met hen uiteen. Hij zoekt geen twistpunten, hij laat zich leiden door de omstandigheden. Hij neemt de uitnodiging aan van Simon de Farizeeër. Een voorbijkomende rabbi uitnodigen, ging door als verdienstelijk. Aanvankelijk verloopt alles normaal. Simon getuigt van voorkomendheid. Hij weet dat Jezus en zijn Lucas 11,38), en hij legt Jezus die reinheidsritus niet op waar hij zich zelf strikt aan houdt. Jezus mocht zich thuis voelen, zich rustig op het tafelbed uitstrekken en, gesteund op de elleboog, aan zijn gastheer zijn visie over het Rijk Gods uiteenzetten.

Er komt onverwachts een haar in soep als een in de stad bekende zondares het huis binnenvalt. Met ongepast gedrag neemt ze plaats achter de voeten van Jezus, besproeit die met haar tranen, maakt haar haren los om ze af te drogen, overlaadt ze met kussen en zalft ze met balsem. Simon, en de mannen met hem aan tafel, zijn misschien minder gestoord door dat excentrieke gebeuren dan door het gebrek aan reactie bij Jezus. Uit respect voor zijn gastheer had Jezus dat toch niet mogen laten toelaten ! En ja, moest Jezus een profeet zijn, dan had hij zeker die, op eerste zicht, erotische aanrakingen door een onreine vrouw niet geduld die hem zelf onrein maken. Echt een hoer die zomaar in het openbaar haar kapsel losmaakt: voor een gehuwde vrouw was dat een reden tot echtscheiding. En kan een profeet zomaar het verbod overtreden geschenken van een hoer te ontvangen (Deuteronomium 23,19)?

Simon denkt dat Jezus niet beseft met welke vrouw hij te doen heeft. Jezus laat hem zijn vergissing inzien: hij toont zijn kennis van het hart die de profeten eigen is. Door dat inzicht doorziet Jezus wat Simon heimelijk denkt, en dus evenzo ook het hart van die onbekende vrouw die zoveel liefde betoont. Met veel fijngevoeligheid zal Jezus eerst de afkeurende blikken der omstanders afwenden van die vrouw door aan Simon een parabel te vertellen. En die parabel eindigt op een vraag waar Simon zeker het goede antwoord op zal geven, en in het openbaar een compliment zal krijgen: “U hebt juist geoordeeld”. Jezus kan nu zijn meningsverschil met de Farizeeën klaarstellen en uitleggen dat zijn verkeer met de zondaars niet tegenstrijdig is met zijn nabijheid bij God. Hij verkondigt de Goede Boodschap, de tijd van vergeving en barmhartigheid, ook en vooral aan de zondaars.

God heeft geen vreugde aan ons onderhouden van voorschriften, maar aan ons onthaal van zijn liefde en vergeving. De erkentelijkheid van deze vrouw in tranen drukt haar onthaal uit voor Gods vergevende liefde. De Farizeeër moet eens voorgoed zijn juridisme laten varen dat hem tegenover God in een marchanderende houding plaatst. God handelt uit genade: Hij is een schuldeiser die alles kwijtscheldt. Ieder van ons die denkt “zijn hemel te verdienen” is hierbij betrokken. Onze toegang tot God zal altijd een geschenk zijn van zijn genade.

Jezus kan nu met een totaal nieuwe blik naar die vrouw terugkeren. Hij geeft haar in het openbaar haar menselijke waardigheid terug. Geen kwestie meer van haar te veroordelen, maar van in haar het werk van God te bewonderen: “Ge ziet deze vrouw …” Jezus laat Simon begrijpen dat hij, in tegenstelling met deze vrouw, weinig liefde heeft betoond. Om zich niet te compromitteren in de ogen van de andere Farizeeën heeft hij Jezus niet onthaald met de eerbewijzen die men normaal heeft voor een gast van aanzien. Door haar liefde heeft die zondares integendeel spontaan de achting uitgedrukt die Jezus toekwam. Ze heeft haar erkentelijkheid voor Gods onzegbare goedheid vrije loop gegeven. Zij geeft wat ze kan, niet om van God te krijgen, maar als een beantwoording op Gods liefde die ze mocht ervaren. God is alles voor haar. Haar zonden zijn vergeven omdat ze veel bemind heeft. De liefde en de zonde zijn immers onverenigbaar. De liefde doet de zonde teniet: “haar zonden, haar vele zonden zijn vergeven omdat ze veel bemind heeft”.

Barmhartigheid (2016)

Lucas vertelt dit verhaal nauwkeurig. Dat wijst op het belang dat hieraan hecht. Ook past hij de tekst aan voor zijn publiek. Volgens Marcus (14, 3) en Matteüs (26, 7) giet de zondares parfum op het hoofd van Jezus. Dat was normaal in Palestina, waar er zittend gegeten werd. Maar als de gasten liggend op een divan hun maaltijd nemen, zijn hun voeten bereikbaar voor wie diskreet achter de gasten de eetzaal binnen komt. Dat was het geval voor het publiek van Lucas en Johannes (vgl. Johannes 12,3).

Het verhaal loopt vlot van stapel. Simon, een Farizeeër nodigt Jezus uit bij hem aan tafel. Het was een goed werk een reizende prediker uit te nodigen. Driemaal vermeldt Lucas dat Jezus door een Farizeeër uitgenodigd werd (vgl. Lucas 11, 37 en 14, 1). Niet alleen de Farizeeën, maar zelfs Herodes stelde zich de vraag: “wie is toch die man waar ik zoveel van hoor?” (Lucas 9, 9). Aan tafel zie je onmiddellijk met wie je te doen hebt. Simon houdt zich evenwel op een voorzichtige afstand om zich niet te compromitteren in de ogen van de andere Farizeeën. Hij giet geen water op Jezus’ voeten, zoals het gebruikelijk was voor een voorname gast. Hij geeft hem ook de vredeskus niet, die de broederschap uitdrukt. En hem parfumeren, hij denkt daar zelfs niet aan! Kortom, hij onthaalt Jezus met voorzichtige nieuwsgierigheid. Wie is die Jezus?

Vrouwen en kinderen eten niet met de gasten mee, er zijn alleen maar mannen aan tafel. Hun gesprek stokt dan ook wanneer een vrouw de eetkamer binnenkomt. En het is er dan nog een die in de stad als zondares aangeschreven staat! Ze gaat zomaar achter de divan knielen waar Jezus aanligt, en haar familiair gedrag is echt aanstootgevend. Ze is te weten gekomen dat Jezus daar aanwezig is (v. 37). Zij erkent in Hem degene die zondaars vergeving en verlossing brengt. Dit is de betekenis die Jezus nadien aan haar optreden zal geven. Maar als Farizeeër ziet de gastheer dat niet zo. We kunnen zijn standpunt begrijpen. Die vrouw is in ieder geval onrein, misschien wel een hoer. Door Jezus aan te raken, ze maakt Hem onrein. Moest Jezus een profeet zijn, dan zou Hij in staat zijn de identiteit van die vrouw door te hebben en erop staan het verschil te maken tussen rein en onrein (Lucas 7, 39). Maar het toppunt: na Jezus’ voeten met haar tranen bevochtigd te hebben 1, maakt zij haar haartooi los om ze af te drogen. Dit gebaar was een voldoende reden om in echt te scheiden van een vrouw met wie men gehuwd zou zijn. En Jezus die geen krimp geeft! Zijn gedrag is in strijd met de voorstelling die de Farizeeër zich maakt van een man die door God gezonden is.

Als Jezus eindelijk de stilte wil doorbreken, geeft Simon Hem beleefd het woord door Hem met “Meester” aan te spreken. Het is inderdaad als ‘meester’ dat Jezus zijn profetische kennis zal tonen aan Simon, die ze weigert te erkennen. Jezus begint terloops met een parabel die niets te maken lijkt te hebben met de stand van zaken (v. 40-43). Het verhaal is echter zo gedraaid, dat Simon alleen maar akkoord kan gaan met Jezus die hij juist in zijn hart aan het bekritiseren was. De gelijkenis bevat een ongehoord element: een schuldeiser die zomaar een insolvente schuld van vijfhonderd zilverstukken kwijtscheldt, hetzij de waarde van anderhalf jaar salaris. De erkentelijkheid en de dankbaarheid van de schuldenaar aan wie dergelijke schuld wordt kwijtgescholden is duidelijk. Dat is de les die Jezus steekt in zijn vraag aan Simon - en aan ons. Simon blijft op zijn hoede en antwoordt voorzichtig: "Ik neem aan," zegt hij (v. 43): hij voelt aan, waar Jezus hem toe zal leiden. Door het spel van de parabel kan hij echter geen ander antwoord geven: aan wie meer kwijtgescholden wordt, die zal meer liefde hebben.

Jezus richt zich eerst tot Simon om de gelijkenis toe te passen (vv. 44-47). "Zie je deze vrouw?", en Hij stelt het weliswaar correcte, maar afstandelijke gedrag van Simon, tegenover de driedubbele attentievolle geste van deze anonieme vrouw. Dit is vooral duidelijk voor het parfum: Jezus stelt de zalving op het hoofd, gebruikelijk voor een zeer voorname gast, en die hij niet van Simon kreeg, tegenover de zalving die hij wel van deze vrouw op zijn voeten heeft ontvangen. Jezus verwijst naar de nederige houding van deze vrouw, die zich aan zijn voeten houdt (v. 38). Op haar manier zegt zij wie Jezus is. Van Hem heeft ze Gods liefde ontvangen. En Jezus kan besluiten: “Daarom zeg ik u dat haar vele zonden vergeven zijn, omwille van haar grote liefde. Maar wie weinig wordt vergeven, heeft weinig liefde”. Deze vrouw heeft Gods barmhartigheid ervaren en zijn vergeving onthaald, zoals ook tollenaars dat deden (cf. 7, 29). God vergeeft altijd, maar wij geloven het niet, en aanvaarden zijn vergeving niet.

Jezus richt zich nu de vrouw met de verklaring dat God haar vergiffenis heeft verleend (v. 48-50). De andere gasten reageren verrast, zoals de Schriftgeleerden en Farizeeën toen Jezus aan de verlamde vergeving schonk (Lucas 5, 20-21), en ze vragen zich af: “Wie is die man die zomaar zonden vergeeft ?” (v. 49). Jezus legt dan uit hoe het heilsproces verloopt. De liefde die deze vrouw hem betoont, is het teken dat ze volledig vertrouwen schenkt in God en in Hem die door God gezonden is. Zij heeft een juiste voorstelling van Gods barmhartigheid. Bij de Farizeeër is die vervormd. Het geloof dat zich uitdrukt in haar liefde heeft deze vrouw gered. Nu kan ze leven in vrede met God en met zichzelf.
Zo krijgen wij de vraag mee: hoe staan wij tegenover Jezus, als Hij met Gods barmhartigheid tot ons komt?

1 Grieks werkwoord: ‘brechein’, ‘bevochtigen’, ‘regenen’, in vers 38 zoals in vers 44.