…page…

Efeziërs 5, 21-32: De ander beminnen als zichzelf

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1865)

Wees gehoorzaam aan elkaar uit eerbied voor Christus. Vrouwen, jullie zijn gehoorzaam aan Christus. Wees daarom ook gehoorzaam aan je man. Want een man geeft leiding aan zijn vrouw, zoals Christus, onze redder, leiding geeft aan de kerk. Net zoals de kerk gehoorzaam is aan Christus, moet een vrouw in alles gehoorzaam zijn aan haar man.
Mannen, jullie moeten van je vrouw houden. Net zo veel als Christus van de kerk houdt. Hij heeft zelfs zijn leven gegeven voor de kerk. Door zijn liefde horen de gelovigen nu bij God. Want ze zijn gedoopt en ze geloven het goede nieuws. Door de liefde van Christus straalt de kerk nu als een bruid zonder fouten of gebreken. Door de liefde van Christus is de kerk heilig en rein.
Een man moet van zijn vrouw houden zoals hij van zijn eigen lichaam houdt. Als je van je vrouw houdt, dan houd je van jezelf. Want niemand haat zijn eigen lichaam. Nee, je voedt en verzorgt je lichaam juist. En Christus doet hetzelfde met ons, de gelovigen in de kerk. Want de kerk is het lichaam van Christus.
In de heilige boeken staat: «Zo komt het dat een man niet bij zijn vader en moeder blijft. Hij gaat met zijn vrouw leven, en ze worden samen helemaal één.» 32Het geheim van die woorden is groot. Want volgens mij gaan ze over Christus en de kerk.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Wees elkaar onderdanig uit respect voor Christus.

Vrouwen, wees onderdanig aan je man als aan de Heer.
Want de man is het hoofd van de vrouw,
zoals Christus het hoofd is van de kerk, de redder van zijn lichaam.
Zoals de kerk onderdanig is aan Christus,
zo moet ook de vrouw haar man in alles onderdanig zijn.

Mannen, heb je vrouw lief,
zoals Christus de kerk heeft liefgehad:
Hij heeft zich voor haar overgeleverd
om haar te heiligen en te reinigen met water en woorden.
Hij heeft de kerk bij zich genomen als een heerlijke bruid,
zonder vlek of rimpel of fout, heilig en onbesmet.
Zo moeten ook de mannen hun vrouwen liefhebben,
zoals ze hun eigen lichaam liefhebben.
Wie zijn vrouw bemint, bemint zichzelf.

Niemand haat zijn eigen lichaam.
Integendeel, hij voedt en verzorgt het.
En zo doet Christus met de kerk,
omdat wij ledematen zijn van zijn lichaam.
Daarom zal de man vader en moeder verlaten
om zich te hechten aan zijn vrouw,
en die twee zullen één lichaam zijn.
Dit geheim heeft een diepe zin,
dat ik betrek op Christus en de kerk.

Hoe dit ook zij,
ieder van jullie moet zijn vrouw beminnen als zichzelf
en de vrouw moet respect hebben voor haar man.

Stilstaan bij …

Wees elkaar onderdanig
Paulus daagt elk koppel uit om die gelijkwaardigheid om te zetten in dialoog en respect voor elkaar en zich in hun omgang met elkaar inspireren aan de houding van Jezus tegenover de mensen. Zoals Jezus de mensen liefhad en zich aan hen gaf, zo moeten de partners in een huwelijk zich aan elkaar geven.

Mannen, heb uw vrouw lief zoals Christus de Kerk heeft liefgehad
= Mannen, beschouw je vrouw niet als je bezit, maar ga met haar om met liefde en eerbied! Stel je ten dienste van haar geluk.

Bij de tekst

Historische context

Toen Paulus leefde, werd een familie geleid door de ‘pater familias’, de huisvader die het gezag had over al wie deel uitmaakte van het gezin: zijn vrouw, zijn kinderen en ook zijn slaven (meiden en knechten waren heel gewoon in de Grieks-Romeinse maatschappij). Hij bepaalde de gang van zaken in de familie.
Als Paulus de onderdanigheid van de vrouw prijst, deed hij niets anders dan zich plooien naar de gewoonten van zijn tijd. Men vond het toen normaal dat een man zijn vrouw mocht verstoten en minnaressen mocht hebben. Tegen die achtergrond valt op dat Paulus van de man verwacht dat hij van zijn vrouw zou houden, zoals Jezus van de Kerk heeft gehouden en een man van zichzelf houdt.

Lastige Bijbeltekst!

Deze tekst wringt: Paulus lijkt de vrouw in een positie te duwen van onderdanigheid en gehoorzaamheid aan haar man, het gezinshoofd.

Men zou zo’n tekst kunnen schrappen. Maar door onwillige teksten te schrappen in de Bijbel riskeren mensen / gelovigen te vergeten dat ook de Bijbel lastige passages bevat en denken ze dat alleen andere godsdiensten zo’n teksten bevatten.

Men kan deze tekst uitleggen, want wie niet vertrouwd is met religieuze taal, riskeert zo’n tekst letterlijk te lezen. Daarom is het belangrijk om zo’n tekst in zijn tijd te zien.
Tegelijk maakt zo’n tekst mensen ook bewust van hun beperktheid, vroeger én nu, want sommige denkwijzen zijn intussen achterhaald en onaanvaardbaar.

Overwegingen

Bart Massart

Mensenwerk

(Homilie in de Begijnhofkerk, UP-Leuven, 2018)

Wanneer we bij Paulus lezen: ‘Vrouwen, schik u naar uw man … want de man is het hoofd van de vrouw’, zijn we terecht verontwaardigd.
Is het dan verkeerd om te aanvaarden dat ook de heilige geschriften tijds- en cultuurgebonden zijn? Zonder fundamentele waarden te verliezen of te verwerpen, zonder ons geloof te verloochenen, moeten we ons bewust zijn van het feit dat ook deze geschriften mensenwerk zijn, gelovig geïnspireerd, maar contextueel, gebonden en begrensd door te tijd, geworteld en beïnvloed door overtuiging, gewoonte en traditie.
Het is aan ons om waarden en geloof opnieuw te actualiseren, vorm te geven en te belichamen. Het is aan ons om niet te blijven staan bij verontwaardiging alleen, maar ook consequent te handelen.

Paus Franciscus

De ander leven in overvloed geven

(Brief Amoris Laetitia, 2016 - 156)

“Iedere vorm van seksuele onderwerping moet duidelijk verworpen worden. Daarom moet elke amateuristische interpretatie van de tekst uit de brief aan de Efeziërs 'vrouwen, schik u naar uw man' (Efeziërs 5, 22) vermeden worden. Paulus drukt zich uit in categorieën die eigen waren aan de cultuur van die tijd. Deze culturele inkleding moeten wij niet overnemen, maar wel de geopenbaarde boodschap die aan de grondslag ligt van heel het hoofdstuk." Laten we de wijze uitleg van de heilige Johannes Paulus II hernemen: "Liefde sluit elke vorm van onderwerping uit die van de vrouw de dienares of de slavin van de man maakt (…). De gemeenschap of eenheid die ze door hun huwelijk moeten opbouwen, wordt werkelijkheid in de wederzijdse gave die ook een wederzijdse onderwerping is. Daarom zegt men ook dat mannen hun vrouwen moeten liefhebben, als waren die hun eigen lichaam (Efeziërs 5, 28). In feite is de Bijbelse tekst een oproep om het zelfingenomen individualisme te overstijgen en om voortdurend aandacht te hebben voor de andere: Schik u naast elkaar (Efeziërs 5, 21). In het huwelijk krijgt die wederzijdse ‘onderwerping’ een bijzondere betekenis en wordt ze begrepen als een vrij gekozen elkaar toebehoren gekenmerkt door trouw, respect en zorg. Seksualiteit staat onafscheidelijk in dienst van deze echtelijke vriendschap omdat ze erop gericht is de ander leven in overvloed te schenken.”