Jeremia 20, 7-9: God is Jeremia te sterk

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1256)

Jeremia zei: ‘Heer, u liet mij uw woorden spreken. Ik heb gedaan wat u wilde. Ik moest u wel gehoorzamen, want u bent sterker dan ik. Maar nu word ik de hele tijd door iedereen uitgelachen. Niemand neemt mij nog serieus. Telkens als ik zeg wat u wilt, kom ik in gevaar. Dan word ik bedreigd met geweld, en schreeuw ik van angst. Ik word elke dag bespot en uitgelachen om de dingen die u mij laat zeggen.
Soms denk ik: Ik doe het niet meer. Ik zeg niets meer namens de Heer, ik wil zijn woorden niet meer spreken. Maar dan voel ik weer uw woede. Diep in mij voel ik hoe kwaad u bent op uw volk. Uw woede is als een groot vuur dat in mij brandt. Ik probeer me stil te houden, maar het lukt me niet. Uw woorden moeten eruit!

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

God,
Je hebt me verleid en ik ben bezweken,
Je was te sterk voor me.
Ik kan niet tegen Je op.

De hele dag lacht men me uit, iedereen spot met me.
Telkens als ik spreek, moet ik schreeuwen:
'Ik word mishandeld. Ik word onderdrukt.'
Het woord van God brengt me
elke dag schande en vernedering.

Maar als ik denk: ik wil er niets meer van weten,
ik zal niet meer spreken in zijn naam...
... dan laait er een vuur op in mijn hart,
het brandt in mijn gebeente.
Ik doe alle moeite om het in bedwang te houden
maar het lukt me niet.

Stilstaan bij ...

Heer / God
De joden gebruiken het woord ‘Heer’ wanneer ze over God spreken. Want uit eerbied voor God willen ze zijn eigen naam niet gebruiken.

Uitlachen, spotten
In het eerste vers van Jeremia 20 stond dat Jeremia stokslagen kreeg en in een schandblok te kijk werd gezet voor zijn stadsgenoten te Jeruzalem in de hoge Benjamintoren bij de tempel.

Bij de tekst

Jeremia

Klik hier om meer over de profeet Jeremia te vernemen.

Waar het om gaat

Jeremia wilde nooit profeet zijn: hij vond zich daarvoor te jong en onbekwaam. ‘Ik kan niet goed spreken,’ zei hij, net zoals Mozes reageerde bij de opdracht die God hem gaf. Uiteindelijk ging hij toch met hart en ziel in op die roeping. Hij zei dat mensen goed en rechtvaardig met elkaar moesten omgaan, anders zou Jeruzalem verwoest worden en zijn inwoners gedeporteerd.

Maar zijn woorden vielen niet in goede aarde. Priester Pashur, hoofd van de bewakers van de tempel, liet hem arresteren. Hij liet hem met stokken slaan en opsluiten in een blok, een marteltuig waarin de gevangene in een gebogen en verwrongen houding moest staan. De volgende dag werd Jeremia daaruit bevrijd. (Jeremia 20, 1-3a)

De reactie van Jeremia was: ontmoediging, spijt eraan begonnen te zijn, twijfel aan zijn roeping. Hij wilde zijn engagement opgeven en niet meer spreken in Gods naam. De negatieve reactie van de mensen was er te veel aan: ze hebben liever profeten die hen naar de mond praatten, dan profeten die rampen aankondigden.

Jeremia verweet God dat Hij zijn profeten verleidt taken doet opnemen die veel zwaarder zijn dan men kan vermoeden.

Maar dan stelde hij vast: 'Als ik er de brui wil aan geven, dan laait er een vuur op in mijn hart, dat ik niet in bedwang kan houden. Iets of Iemand in mij roept op tot trouw, tot volharden, tot uithouden, tot herbeginnen.'

Suggestie

Jongeren

SPREKEN MET BEELDEN

'Er laait een vuur op in mijn hart'

Hieronder staan een aantal uitdrukkingen waarin het woord 'hart' voorkomt.

. Het hart op de goede plaats hebben.
. Het hart op de tong dragen/hebben.
. Het hart zinkt hem in de schoenen.
. Hij is een voetballer in hart en nieren.
. Iemand een warm hart toedragen.
. Iets na aan het hart hebben liggen.
. Je hart volgen.
. Waar het hart van vol is, loopt de mond van over.

Zoek de betekenis van elk van deze uitdrukkingen op in een woordenboek of op het internet.
Elke uitdrukking kan iets zeggen over Jeremia.

Schrijf het gebed van Jeremia opnieuw en gebruik daarbij zoveel mogelijk van deze uitdrukkingen. In het gebed zelf gebruikt Jeremia zelf al de uitdrukking 'er laait een vuur op in mijn hart'.

Correctiesleutel

Uitdrukking	Betekenis
Het hart op de goede plaats hebben	een oprecht en menslievend karakter hebben.
Het hart op de tong dragen/hebben	meteen vertellen wat je bezighoudt.
Het hart zinkt hem in de schoenen	hij verliest alle moed.
Hij is een voetballer in hart en nieren	hij is een voetballer vanuit volle overtuiging.
Iemand een warm hart toedragen	iemand steunen.
Iets na aan het hart hebben liggen	er erg mee begaan zijn.
Zijn hart volgen	doen wat men het liefst wilt.
Waar het hart van vol is, loopt de mond van over	honderduit spreken over datgene waar men enthousiast voor is.

Overweging

Gerard Braet o.p.

Typisch voor Jeremia

De joden horen liever profeten die hen naar de mond praten, dan profeten die rampen aankondigen.
In deze tekst klaagt Jeremia zijn nood.

Jeremia heeft net een pak stokslagen gekregen en is in een schandblok te kijk gezet voor zijn stadsgenoten te Jeruzalem. En nu is het hem genoeg, hij is het zat. Hoeveel tegenstand heeft hij al niet moeten verduren omwille van de boodschap die hij moet verkondigen in naam van God. Nu wil hij er het bijltje bij neerleggen.
Hij neemt geen blad voor de mond. Hij verwijt God dat die zijn profeten verleidt tot het aanvaarden van hun roeping, tot het opnemen van hun taak die veel zwaarder is dan bij het begin werd vermoed.
En waar blijft God met zijn belofte van hulp?
Maar nog in hetzelfde openhartige gesprek met God herneemt de profeet zich. Als ik er de brui wil aan geven, laait er een vuur op in mijn hart. Ik kan het niet in bedwang houden. Iets of Iemand in mij roept op tot trouw, tot volharden, tot uithouden, tot herbeginnen. Door vertwijfeling heen groeit weer vertrouwen.

Agnes Lameire

Jeremiëren

In onze taal kennen we de woorden jeremiëren, jeremiade. Ze betekenen jammeren, klagen. Een jeremiade is een klaaglitanie, een klaagzang. Die woorden zijn afgeleid van de naam Jeremia, de profeet die deze tekst geschreven heeft. Veertig jaar lang was hij een Godsman in Israël in een tijd toen zijn volk ver was afgedwaald van wet en recht. Altijd weer moest hij, in de naam van de HEER, waarschuwen voor dreigende rampen. Maar het volk dat hij van de ondergang wilde redden, wilde precies niet gered worden. Jeremia werd uitgelachen, verjaagd, vervolgd, gegeseld, in een put geworpen. Toch bleef hij trouw aan zijn profetenroeping. Toen hij zag dat de ondergang niet meer te stuiten was en hij voorspelde dat Jeruzalem de prooi van Babylon zou worden, werd hij als ongeluksprofeet gedoodverfd. Hoe hij ook klaagde en jeremieerde, het volk wilde niet luisteren.
Moe gepreekt en moegestreden ging hij op een dag bij God zijn ontslag aanbieden. Hij wilde van zijn taak ontheven worden. Hij gaf er de brui aan.

De woorden van de HEER brengen mij
dag in dag uit schande en vernedering.
Maar als ik denk: Ik wil hem niet meer noemen,
niet meer spreken in zijn naam,
dan laait er een vuur op in mijn hart.
Ik doe moeite om het in bedwang te houden,
maar ik kan het niet.

Het is een stukje uit wat men ‘de belijdenissen van Jeremia’ is gaan noemen. Hij was een profeet die heel openhartig tegen God sprak. Hij bad zoals nog nooit iemand vóór hem durfde te bidden.
Maar deemoedig gaf hij ook toe:
Heer, u hebt mij verleid en ik ben bezweken,
U was te sterk voor mij en U hebt mij in uw greep gekregen.’
Hoe moeilijk ook, hij bleef Jahwe's profeet. En wat hij voorzien en voorzegd had, gebeurde inderdaad. Babylon veroverde Jeruzalem. Stad en tempel werden verwoest en het volk werd gedeporteerd naar het land van zijn overwinnaars. Jeremia zelf bleef in Jeruzalem achter bij de sukkelaars die onder militaire bewaking de wijnvelden moesten bewerken.

Als je het op een dag beu bent te werken voor Gods kerk; als je zegt: ‘Het haalt niets uit, het blijft maar bergaf gaan,’ dan ben je een beetje ‘Jeremia’. Maar allicht zal ook jij mogen ondervinden dat God de sterkste is, dat Hij naast en voor en achter je staat. Dat je, haast tegen jezelf in, je taak toch maar weer opneemt en verder doet. Misschien zelfs tegen alle gezond verstand in.