Jesaja 53, 10-11: De rechtvaardige dienaar 

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

God wilde zijn dienaar ziek maken en breken.
Hij offerde zijn leven voor hun schuld
om zijn nakomelingen te zien en lang te blijven leven.
Door hem slaagde God in wat Hij voor ogen had.
Na zijn lijden zal hij leven in het licht en begrijpen.
Mijn rechtvaardige dienaar zal velen recht geven
omdat hij hun fouten op zich nam.

Stilstaan bij …

Dienaar
Een dienaar is iemand die ondergeschikt is aan iemand: een slaaf aan zijn meester, een onderdaan aan zijn koning ... In een religieuze context is een dienaar iemand die zich overgeeft aan God, of iemand met wie God en bijzondere relatie heeft.

Nakomelingen
Het zou kunnen dat de schrijver van deze tekst dacht aan een mogelijke verrijzenis, maar zeker is dat niet.

Bij de tekst

Liederen van de dienaar

Verspreid over het boek Jesaja zijn er vier ‘liederen van de dienaar’:
Lied 1: Jesaja 42, 1-4
Lied 2: Jesaja 49, 1-6
Lied 3: Jesaja 50, 4-9
Lied 4: Jesaja 52, 13-15; 53, 1-12.

In de eerste teksten lijkt die dienaar samen te vallen met Jakob / Israël, maar geleidelijk verschillen die dienaar en Israël steeds meer van elkaar en wordt hij een anonieme figuur: iemand die toont wat gehoorzaamheid aan God betekent, een trouw die hem tot zijn dood brengt.

Jezus Christus en de 'lijdende dienaar'

In het Nieuwe Testament (Evangelies – brieven) werden de teksten over de dienaar van Jahwe toegepast op Jezus. Hiermee wordt aangetoond dat Jezus past in de traditie van het Oude Testament.

Het boek Handelingen over de 'lijdende dienaar'

In Handelingen 8, 26-35 leest een schatbewaarder uit Ethiopië (het hoofd van de schatkamer van de koningin) in het boek Jesaja de verzen die in deze tekst staan. Omdat hij niet begrijpt wie er met de dienaar van God bedoeld wordt, legt de apostel Filippus, die hem hoorde voorlezen, hem uit dat deze tekst over Jezus gaat: Hij leed om onze zonden weg te kunnen nemen.
Veel christenen begrijpen deze profetie in Jesaja 53 nog steeds op die manier.

Overweging

Agnes Lameire

Veel vragen…

‘De HEER wilde hem breken, Hij maakte hem ziek.’
Ligt God aan de grondslag van het onrechtmatige leed dat de dienaar wordt aangedaan?
Of aanvaardt deze het lijden uit vrije wil?

‘Hij offerde zijn leven voor hun schuld, om zijn nageslacht te zien en lang te leven.’
Is het God die zijn dienaar opoffert?
Is het de dienaar die zichzelf als offer aanbiedt?
Bestaat er in de geschiedenis van Israël iemand die aan de figuur van de dienaar beantwoordt?
Aan Joodse zijde wordt de tekst veelal in collectieve zin geduid. Het lijden van Israël wordt in zijn geheel op de rug van ‘de lijdende dienaar’ geschreven. Van christelijke kant wordt naar één persoon verwezen en als profetie toegepast op Jezus Christus.