Daniël 7, 2-14: Het visioen van de profeet Daniël

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1426-1427)

‘Vannacht had ik een droom. Ik zag een grote zee. De wind kwam van alle kanten en maakte hoge golven. Toen kwamen er vier grote dieren uit de zee. Ze leken niet op elkaar.
Het eerste dier leek op een leeuw. Maar het had vleugels, net als een adelaar. Ik zag dat de vleugels van het dier uitgetrokken werden. Daarna werd het dier opgepakt en rechtop gezet. Toen stond het op twee benen, net als een mens. En het ging ook denken als een mens.
Het tweede dier leek op een beer. Het stond half rechtop. Het had drie botten in zijn bek. Iemand zei tegen dat dier: ‘Sta op en eet zo veel als je pakken kunt.’
Het derde dier leek op een panter. Maar het had vier vleugels op zijn rug. En het had vier koppen. Dat dier kreeg veel macht.
Daarna zag ik het vierde dier.

Het vierde dier maakte me bang, want het zag er verschrikkelijk uit. Het was geweldig sterk en had grote tanden van ijzer. Het at alles op. En wat er nog overbleef, trapte het dier met zijn poten kapot. Het zag er helemaal anders uit dan de eerste drie dieren. Het had tien hoorns.
Ik lette op de tien hoorns. Toen zag ik tussen die hoorns een nieuwe, kleine hoorn groeien. Drie van de oude hoorns moesten plaatsmaken voor de nieuwe. De nieuwe hoorn had ogen, net als een mens. Die hoorn had ook een mond, en de hoorn sprak vol trots over zichzelf.

Toen zag ik dat er tronen neergezet werden. Er ging iemand op zitten die op een oude wijze man leek. Zijn kleren waren zo wit als sneeuw, en zijn haar leek op witte wol. Zijn troon was een wagen van vuur, met wielen van grote vlammen. Er kwam een rivier van vuur uit de grond, die voor hem uit stroomde. Duizenden engelen dienden hem, en miljoenen engelen stonden voor zijn troon.
Toen werden er boeken opengedaan. Ik hoorde dat de dieren straf kregen. Ik keek naar het dier met de hoorn die zo trots over zichzelf sprak. Ik zag dat het dier doodgemaakt werd en in het vuur werd gegooid. Ook de andere dieren werden gestraft. Ze mochten nog wel een tijd blijven leven, maar ze hadden geen macht meer.

Daarna zag ik in mijn droom nog iemand. Hij leek op een mens, en hij kwam op de wolken uit de hemel. Hij werd bij de oude wijze man gebracht, en die maakte hem koning. Alle volken op aarde moesten hem dienen. Aan zijn macht zou geen einde komen, zijn koninkrijk zou altijd blijven bestaan.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Daniël zei: ‘In mijn visoen zag ik de vier winden van de hemel die de grote zee in beroering brachten. Er stegen vier grote dieren eruit op.
Het eerste dier leek op een leeuw, maar had arendsvleugels. Ik zag dat zijn vleugels uitgerukt werden. Daarna werd het van de aarde opgericht. Het werd als een mens op twee voeten gezet en het kreeg een mensenhart.
Toen kwam een tweede dier. Dat leek op een beer. Het richtte zich aan een zijde op en hield tussen de tanden in zijn muil drie ribben. Men zei tegen het dier: 'Sta op! Vreet veel vlees!'
Daarna zag ik nog een ander dier. Dat leek op een luipaard. Het had vier vogelvleugels op zijn rug en het had vier koppen. Dat dier kreeg veel macht.
Tenslotte zag ik in mijn visioen een vierde dier. Het was schrikwekkend, vreesaanjagend en geweldig sterk. Het had grote ijzeren tanden, waarmee het vrat en vermaalde. Wat het overliet vertrapte het met zijn poten. Het leek niet op de vorige dieren en had tien horens. Terwijl ik naar die horens keek, zag ik hoe daartussen een elfde kleine hoorn opschoot en hoe er drie werden uitgerukt om plaats te maken voor de kleine hoorn. Die hoorn had mensenogen en een mond vol grootspraak.

In mijn visioen zag ik dat er tronen geplaatst werden. Een hoogbejaarde zette zich neer. Zijn gewaad was wit als sneeuw en het haar van zijn hoofd was bleek als wol. Zijn troon bestond uit vlammen, de wielen ervan uit laaiend vuur. Een stroom van vuur welde op en vloeide voor hem uit. Duizend maal duizenden dienden hem en tienduizenden maal tienduizenden stonden voor hem. Het gerechtshof ging zitten en de boeken werden geopend.
Toen zag ik dat men het vierde beest doodde omwille van de grootspraak van de hoorn. Zijn kadaver werd aan het vuur prijsgegeven en zo vernietigd. Ook de overige dieren werden beroofd van hun macht, maar die werden nog enige tijd in leven gelaten.

Daarna zag ik in mijn visioen iemand die leek op een mens. Hij kwam aan op de wolken van de hemel. Hij werd bij de oude wijze man gebracht. Die maakte hem koning: hij kreeg pracht en koninklijke macht. Alle volken en stammen dienden hem, welke taal ze ook spraken. Zijn macht zal nooit een einde kennen, zijn koninkrijk zal altijd blijven bestaan.’

Stilstaan bij ...

Visioen
Een visioen is als een droom. Maar dan een droom die iets zegt over wat God wil voor de mensen. Daarom komen in een visioen vaak woorden voor die meer zeggen dan men eerst zou denken.

Leeuw
Symbool voor Nebukadnessar.

Beer
Symboliseert het Medische rijk.

Luipaard
Symboliseert het Perzische rijk.

Vierde dier
Stelt het rijk van Alexander de Grote voor.

Kleine hoorn
Symboliseert koning Antiochus IV, die een einde wilde maken aan het jodendom.

Tronen plaatsen
In dit visioen wordt een rechtspraak beschreven in de hemel.

Hoogbejaarde / oude wijze
Deze naam voor van God, dient net als ‘de tronen’, om een indruk te geven van zijn eerbiedwaardigheid en wijsheid
Merk op dat God hier voorgesteld wordt als een mens.

Boeken
In de godsdienst van Babylonië kende men 'lotstabletten'. Daarop stonden de lotgevallen van ieder persoon en van de gemeenschap die de god Mardoek jaarlijks vastlegde.
In het boek Daniël bedoelt 'boek' symbolisch het besluit van God, die de geschiedenis beheerst.

Iemand die op een mens geleek
Aan deze 'mens' en niet aan schrikwekkende dieren, wordt eeuwige macht gegeven. In het vervolg van het boek Daniël blijkt 'mens' ook te gaan om een gemeenschap.

Bij de tekst

Over Daniël

Klik hier voor meer informatie over de profeet Daniël.

Visioen

Daniël 7 beschrijft een visioen, waarin de grote wereldrijken waarmee Israël in zijn geschiedenis te maken had, als schrikwekkende dieren voorgesteld. Die dieren worden veroordeeld voor de troon van God (de Hoogbejaarde) en vernietigd.
Daarna wordt over het rijk van God gesproken. Dit ‘rijk’ wordt symbolisch weergegeven door de 'Mensenzoon'. Dit is niet één persoon, maar een samenleving.

Met zijn visioen drukte Daniël de hoop uit dat menselijkheid het haalt op de 'politieke beesten' van de geschiedenis en wilde hij vrome joden moed en troost geven in een tijd waarin Grieken zich wilden inmengen in hun godsdienst en cultuur.

Overweging

A. Lameire

Een visioen (2018)

In hoofdstuk zeven van het boek Daniël beschrijft de profeet Daniël hoe hij in een nachtelijk visioen vier machtige dieren ziet. Ze zijn het beeld van de vier koninkrijken die in Bijbelse tijden de aarde overheersten: Babylonië, Medië, Perzië en Macedonië. Maar hun macht wordt gebroken door de ‘oude wijze’ die een kleed draagt, wit als sneeuw en die zetelt op een troon van vuur.
In de Bijbel wordt Gods aanwezigheid vaak met vuur omschreven. Denk maar aan het brandende braambos, aan het vuur dat het volk voorgaat in de woestijn of aan het godsvisioen van de profeet Jesaja in de tempel. Daarna kwam er iemand ‘die eruitzag als een mens. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend; zijn koningschap zou nooit ten gronde gaan.’

Moeten we in die ‘oude wijze’ God herkennen?
En is degene die op een mens geleek een verwijzing naar Jezus?
Exegeten nemen daarover verschillende standpunten in.