…page…

Wie is zij?

Levensloop

Zuster Jeanne Devos werd geboren als Jeanne Maria Elvire Devos te Kortenaken op 9 januari 1935) in een gezin met negen kinderen.

Ze studeerde landbouwhuishoudkunde aan het Heilig Hartinstituut te Heverlee en behaalde er het diploma landbouwhuishoudregentes in 1955. Twee jaar gaf ze er les aan de normaalschool en de landbouwhuishoudschool tot 1957.

Omdat Jeanne geen visum kon krijgen voor India zonder het juiste diploma, studeerde ze orthopedagogie.

In 1961 werd Jeanne zuster in het klooster van de Zusters Missionarissen van het Onbevlekte Hart van Maria (zusters van de Jacht). Omdat ze als kind opkeek naar Mahatma Gandhi (politicus) en Rabindranath Tagore (schrijver) wilde ze in India als missiezuster werken.

“Lang voor ik het klooster in ging, werd ik geboeid door Mahatma Gandhi. Vandaag kijk ik nog steeds op naar die figuur omdat hij de vredesgedachte hoog in het vaandel droeg en alle vormen van geweld afzwoer. In de westerse landen wordt vaak losjes omgesprongen met begrippen als diepmenselijkheid en solidariteit.”
(De Standaard, 24-25 september 2005, p. 53)

Jeanne Devos vertrok in 1962 naar Madras in India om er in een school les te geven aan doven, hardhorigen en blinden.
Maar na verloop van tijd zag ze vele wantoestanden in India: armoede en misbruik, ook van kinderen. Vooral de allerarmsten waren er erg aan toe. Vanaf dat moment is ze zich gaan inzetten voor hen.

Realisaties

Young Christian Students / Young Student Movement

Jeanne Devos stichtte deze beweging in 1966. Het werd de eerste nationale studentenbeweging in India.

Later evolueerde Young Christian Students naar een pluralistische beweging die zich inzet voor vrouwenrechten en elke vorm van discriminatie op basis van klasse, ras of kaste.

National Domestic Workers Movement

Wat?

Jeanne Devos stichtte deze beweging 1982 voor dienstmeisjes die vaak in heel moeilijke omstandigheden moeten leven zonder rechten. De jongste van hen zijn amper vier jaar oud en blijven in dienst tot aan hun dood.

Die meisjes komen meestal van het platteland en worden in een gezin in de stad ‘opgesloten’ om er huishoudelijk werk te doen. Ze werken lange dagen, slapen in een hok of kelder en zijn overgelaten aan de willekeur van hun baas. Ze leven totaal geïsoleerd: ze mogen geen contact meer hebben met hun familie. Ze kennen geen vaste werkuren of minimumlonen en worden vaak fysiek, seksueel en psychologisch misbruikt. Ze kunnen meestal niet lezen en schrijven. Ze hebben geen rechten want de arbeidswetgeving is niet van toepassing op hen.

De beweging wil hen een identiteit geven en een plaats waar ze terecht kunnen en samen kunnen opkomen voor hun rechten.

De leiding van deze organisatie is in handen van de dienstmeisjes zelf.

Wat doet de beweging?

Opkomen voor de rechten van de dienstmeisjes
De beweging komt op voor een vast aantal werkuren, een eerlijk loon, en voldoende rusttijden.

Eenzaamheid doorbreken
“Ik herinner me nog de allereerste vergadering met zes jonge dienstmeisjes, die we met veel moeite bij elkaar hadden gekregen. De oudste was elf – verkocht als ze vijf was - de jongste zes. Ik vroeg hen wat ze nu het liefste zouden willen doen. ‘Sister,’ zeiden de meisjes, ‘wij zouden graag een keer huilen. Want als we huilen in het huis waar we wonen, zegt de mevrouw dat we niet gekomen zijn om te huilen, maar om te werken’.
Het maakte de complete isolatie van deze kinderen duidelijk. Ik denk dat die eenzame situatie, dat helemaal alleen staan, voor een kind het grootste trauma is.’
(Overhoop, 05/2010 p. 17)

De dienstmeisjes komen met elkaar samen. Dat doorbreekt hun eenzaamheid en geeft hen eigenwaarde. De beweging zorgt ook dat ze een plaats krijgen in hun omgeving waar ze terecht kunnen bij ziekte of bij een andere nood. Omdat ze weten waar ze naartoe kunnen, verliezen ze hun vrees.

Vorming aanbieden
De beweging probeert de meisjes naar school te laten gaan. Ze krijgen daar een algemene vorming, leren leiding geven, wettelijke en medische hulp bieden, tussenkomen in crisissituaties, bij huisvestings- en drinkwaterproblemen, lobbyen bij rechtsgeschillen, wanbetalingen.

Informeren
Dienstmeisjes die naar het buitenland – meestal het Midden-Oosten gaan, krijgen informatie over de arbeidswetten in die landen en nuttige adressen voor hulp en begeleiding.

Daarnaast brengt de beweging mensen op de hoogte van de slechte werk- en leefsituatie van dienstmeisjes.

Een voorbeeld

Realisaties

. Indienen van wetsvoorstellen.
Bijvoorbeeld: regeringsbeambten mogen geen kinderen tewerkstellen die jonger zijn dan veertien jaar.

. Een aantal staten voerde een minimumloon in. Zo krijgt huisarbeid een wettelijke basis en zijn dienstmeisjes niet langer afhankelijk van hun meester.

Missionering

(Bron: Lieve Wouters in Kerknet, 9 oktober 2021)

Wat betekende missionering voor jou, vroeger en nu?
Ik ben naar India in 1963, nog voor studentenbeweging van mei 68. Toen was missie: Ik ga blijde boodschap brengen voor de armen. Zo zie ik het nog altijd, maar anders ingevuld. Niet meer als het eenrichtingsverkeer van toen. Eenmaal in India besefte ik: Hier ontdek ik pas die boodschap! Hier leeft solidariteit echt!

De bevrijdingstheologie en de mensenrechten beïnvloedden onze reflectie. Allerhande emancipatiebewegingen, inzet van individuen en groepen, zagen het daglicht: voor Dalit, vrouwen, huispersoneel. Mensen recht doen, niet meer of niet minder. Daar ging het om.

Ik heb nog kinderen gedoopt omdat ze stervende waren. Nu zouden we dat niet meer doen. De hemel begint hier.

Missionering is voor mij in drie punten samengevat:
Gezonden worden, zoals in Exodus 3: Ik heb de nood van mijn volk gezien. Ik zend u. En dan kiezen voor de meest kwetsbaren.
Bevrijding, ik verwijs weer naar Exodus: Set my people free, oftewel het bevrijdende Sta op! uit het evangelie.
Verbondenheid met de hele kerk en met anderen en dé Andere, de Ik zal er zijn.

Jeanne Devos en Moeder Teresa

Omwille van haar inzet voor de armen kan Jeanne Devos vergeleken worden met Moeder Teresa, die ook in India werkte. Maar in tegenstelling tot haar wil Jeanne Devos het systeem in India aanpakken: iedereen bewust maken van de kinderprostitutie, de armoede, het kindermisbruik, de ongelijkheid van het kastenstelsel en andere misstanden in dat land.

“Ik heb moeder Teresa vaak ontmoet. Maar ik zie mijzelf zeker niet als een tweede Teresa. Zij ging om met iedereen, zelfs met bedenkelijke figuren als president Marcos van de Filipijnen. Tegen kinderhandel of uitbuiting zou zij zich nooit afzetten. Stel: er wordt een kind verkracht. Teresa zou het ‘slachtoffertje’ zonder meer met de beste zorgen van de wereld omringen. Wij klagen het probleem van de verkrachtingen aan en dagen de dader voor het gerecht. Kinderen verzorgen alleen lost het probleem niet op.”
(De Standaard, 24-25 september 2005, p. 53)

Woorden van Jeanne Devos

“Vrede, vrijheid en vriendschap zouden drie woorden zijn waarvan de Indogermaanse wortels te vinden zijn in het Sanskriet (Oud-Indische taal) ‘Fria’ dat betekent: ‘er mogen zijn’. Dat is het waar wij in India van dromen: dat die dienstmeisjes er als mensen mogen zijn”
Jeanne Devos bij de uitreiking van de vierde Vredesprijs Kerk en Leven (2000)

“Iedereen in India dacht dat die dienstmeisjes het goed hadden. Maar de confrontatie met een meisje van dertien dat verkracht en geaborteerd werd zonder zelf te begrijpen wat er aan de hand was, opende mijn ogen, en kwetste mij diep. Sociaal onderzoek wees op slavernij.

Ik ontdekte en leerde het meest door te luisteren naar de meisjes. Hoe zij hun situatie ervaren, de pijn die ze lijden, de dromen die ze koesteren … En we ontdekten hun enorme veerkracht en waardigheid als belangrijke troeven om tegen die wantoestanden te reageren.”
(Visie, nr 3, 18 januari 2000, p. 20)

"Riskeer meer
dan wat anderen 'veilig' vinden.
Zorg meer
dan wat anderen 'wijs' vinden.
Droom meer
dan wat anderen 'praktisch' vinden.
Verwacht meer
dan wat anderen 'mogelijk' vinden.
Doe meer dan je dacht dat je kan.
Deel meer
dan je dacht dat je kan missen.
Hoop
tegen beter weten in.
En wonderen van vrede
zullen leven en alles nieuw maken."
(Kerknet, maandag 22 januari 2018)

Suggesties

Grote kinderen

ONDERZOEKEN

Jeanne Devos krijgt een erepenning

Klik hier voor een filmpje over Jeanne Devos toen ze op 23 januari een erepenning kreeg in het Vlaams parlement.

- Waarom krijgt Jeanne Devos deze gouden erepenning?
- Waarin bestond het werk van zuster Jeanne in India?
- Waar stoort zuster Jeanne zich het meest aan?

Jongeren

ONDERZOEKEN

Het logo van het NDWM

Bekijk eerst heel goed het logo.
- Wat zie je er allemaal in?
(Een Indische vrouw die een kruik draagt; drie zwarte puzzlestukken die in elkaar haken; de naam van de beweging met ‘domestic’ in rode letters op een witte achtergrond)

Wat zou de betekenis kunnen zijn van:
. de drie zwarte blokken?
. het witte blok?
. het ineenpassen van de zwarte blokken?

Vier blokken, vier woorden, maar ook vier terreinen waarin de beweging actief is.
Zoek op wat het NDWM doet.

1. ………………………………………………………………………..

2. ………………………………………………………………………..

3. ………………………………………………………………………..

4. ………………………………………………………………………..

Correctiesleutel
. Opkomen voor de rechten van de dienstmeisjes
. Eenzaamheid doorbreken
. Vorming aanbieden
. Informeren