Grote feesten

De volgende feesten, zijn door de tora voorgeschreven.

Rosj Hasjana (joods nieuwjaar)

Dit feest duurt twee dagen. Op die dagen wordt er in de synagoge honderd maal op de sjofar (de ramshoorn) geblazen.

Als symbool voor een goed jaar worden zoete dingen gegeten.

Jom Kippoer (Grote Verzoendag / Dag van de vergevingen)

Jom Kippoer is de belangrijkste en heiligste dag van het joodse jaar. Deze grote sabbat sluit tien dagen van bekering af en wil komen tot de verzoening met God en de medemensen. Het is een dag waarop men gedurende vierentwintig uur vast en niet werkt. Men draagt op die dag niet-leren schoenen en veel witte kleding. Mannen die voorgaan in de gebeden dragen witte doodskleding.
Bij het begin van de dag zingt men het Kol Nidrei. Een gebed dat maar eenmaal per jaar wordt gebeden en waarin men spijt uitdrukt over alles wat men verkeerd deed tegenover zijn medemensen en tegenover God.
In de synagoge duurt de dienst de hele dag. Daar wordt o.m. voorgelezen uit het boek Jona, de profeet die probeerde zijn verplichtingen tegenover God probeerde te ontlopen, wat hem niet lukte.
Op het einde van Jom Kippoer wordt bij zonsondergang het gebed Neïla gebeden.
Dan wordt met een langgerekte toon op de sjofar (ramshoorn) geblazen om zo de dag te beëindigen.

In het Oude Testament leest men al over dit feest. Het was de enige dag waarop de hogepriester het Heilige der heiligen van de tempel te Jeruzalem mocht binnengaan (Leviticus 16, 23vv) en aan God verzoening voor de mensen vragen. Op die dag werd ook de 'zondebok' uit de stad geleid om de woestijn in te sturen, symbolisch beladen met alle zonden van het volk. (Numeri 29, 7)

Klik hier voor extra info over Jom Kipoer. (Podcast over Jom Kipoer van de
norbertijn Huub Gerits)

Pelgrimsfeesten

Deze feesten zijn verbonden met de hoofdmomenten in de joodse geschiedenis van de verlossing uit Egypte.

Pesach (paasfeest)

Elk jaar herdenken de joden de uittocht uit Egypte in het pesachfeest, het joodse paasfeest.
Naast de plechtigheid in de synagoge wordt het feest vooral thuis in de familiekring gevierd. De joodse families houden de sedermaaltijd.

Tijdens de maaltijd wordt dan het verhaal van de uittocht verteld. Dat gebeurt op een bepaalde manier: het jongste kind stelt zingend vier waarom-vragen over het bijzondere karakter van het pesachfeest. De vader geeft antwoord op die vragen.

Sjawoeot (zeven wekenfeest of feest van de wetgeving)

Op die dag, het vroegere feest van de korenoogst, vieren de joden de tien geboden op de berg Sinaï.

Met Sjawoeot worden de synagoge en de kamers thuis versierd met planten, bloemen en blaadjes.
In de synagoge wordt het boek Ruth voorgelezen. Zij wordt geëerd omdat zij als vreemdelinge bereid was te gaan leven volgens de voorschriften van de tora.

De tijd tussen Pesach en Sjawoeot zijn treurdagen.
Er mag dan geen muziek beluisterd of gespeeld worden. Er mag ook niet gezongen worden.

Soekot (Loofhuttenfeest)

'Zeven dagen achtereen moeten jullie in loofhutten wonen. Iedere geboren Israëliet moet in een loofhut wonen. Dan zullen de komende geslachten blijven beseffen, dat Ik de Israëlieten in loofhutten heb doen wonen, toen Ik hen uit Egypte leidde. Ik ben Jahwe jullie God. '
Leviticus 23, 42-43

Toen de Israëlieten uit de slavernij in Egypte bevrijd werden, trokken ze veertig jaar lang door de woestijn en verbleven in tenten of hutten. Deze lange tocht was mogelijk omdat God de mensen voorzag van eten en drinken. Als herinnering aan deze bescherming, vieren de joden Soekot, een feest dat zeven dagen duurt en in oorsprong een dankfeest was voor de fruitoogst.

Tijdens deze feestelijke week verblijven ze zoveel mogelijk in de Soeka (= loofhut) om er te eten en soms ook om te slapen. Dit is een hut waarvan het dak gemaakt is van dennentakken, riet, stro, loof of ander plantaardig materiaal, dus niet van kunststof. Het is zo gemaakt dat er openingen in zijn zodat men de hemel kan zien, symbool voor de verbondenheid met God.

Met soekot lopen de mannen van huis naar de synagoge met in hun hand drie takken van verschillende plantensoorten: een kleine palmtak (loelav), drie mirtetakjes (hadas), twee wilgentakjes (arava), terwijl men een muscuscitroen (etrog) er tegenaan houdt.
Op dit vroegere oogstfeest, verwijzen ze naar de rijkdommen die in de natuur aan de mens gegeven zijn.
Elk van die plantensoorten heeft zoals ieder mens een eigen karakter:
. De dadel is smakelijk maar zonder geur
. Het mirteblad is welriekend, maar zonder smaak.
. Wilgenbladeren hebben geur noch smaak
. De muscuscitroen, is een erg mooie, geurige en eetbare vrucht.
Zo zijn er ook verschillende soorten mensen. Alleen door een verstandhouding tussen de mensen in hun verscheidenheid kan er vrede en voorspoed zijn.
Tijdens de dienst in de synagoge wordt met de takken naar alle windrichtingen en naar boven en naar onder gewezen: men vraagt God ermee om voor al het groen te zorgen. Ze worden ook in processie rondgedragen, waarbij het Hosjanagebed wordt gebeden.

In het Oude Testament leest men over dit feest in Deuteronomium 16, 13.

Merk op
Dit feest draagt enkele kenmerken in zich van de Blijde intocht van Jezus in Jeruzalem:
- de mensen wuifden met takken
- ze zongen 'Hosanna'

Ook de tekst over de gedaanteverandering van Jezus op de berg, herinnert aan dit feest:
- de vraag van Petrus om tenten te bouwen

Kleine feesten

Simchat Tora (vreugde om de tora)

Deze dag valt op het einde van het Loofhuttenfeest.
Elke sabbat leest men een stuk voor uit de tora. Op Simchat Tora is na een heel jaar de hele Tora uitgelezen en wordt er feest gevierd. Alle rollen van de Tora worden dan tevoorschijn gehaald en in een optocht door de synagoge gedragen. De mannen die ze dragen, dansen ermee en de kinderen dansen mee met een kleine tora of met vlaggetjes.
Zodra men klaar is met het lezen van de laatste parsje (deel) uit de tora, wordt opnieuw begonnen met de eerste parsje, want de tora eindigt nooit!

Merk op
Omdat de tora-rollen de meest heilige teksten in het jodendom vervatten worden ze bedekt om ze te beschermen. De hoezen bestaan uit kostbaar textiel als teken van eerbied voor de tekst.

Sommige mensen dragen een tallit. Deze gebedssjaal wordt gebruikt bij het lezen uit de Tora of bij het bidden.

Chanoeka (lichtfeest)

Chanoeka betekent: inwijding. Dit winterfeest herinnert aan de herinwijding van de tempel in 164 v. J.C., nadat ze drie jaar voordien door de Grieken was ontwijd.
Typisch voor Chanoeka is het ontsteken van de negenarmige kandelaar die chanoekia heet. (Vergelijk met de menora die zeven armen heeft). Acht kaarsen staan op dezelfde hoogte, een negende, de sjammasj staat op een andere hoogte.
Het licht van de negende kaars, de sjamasj, wordt gebruikt om de andere kaarsen aan te steken - elke avond een kaars meer.
Een herinnering aan het wonder dat een klein restje olie voldoende was voor acht dagen tot er terug nieuwe olie was.

Merk op
Het achtereenvolgens ontsteken van de lichten lijkt op de adventsgebruiken bij de christenen.

Poerim (Lotenfeest)

Poerim is een van de kleine joodse feesten. Het wordt heel uitbundig gevierd: kinderen verkleden zich en maken lawaai met ratels en geven elkaar koeken (Hamansoren) en vruchten, zodat het feest nogal lijkt op carnaval.

Aanleiding voor zoveel vreugde en vrolijkheid is het verhaal van Ester uit de Bijbel dat op die dag voorgelezen wordt. Telkens als men tijdens dan de naam Haman hoort maakt men veel lawaai met ratels om te vieren dat deze slechterik het onderspit heeft moeten delven.

De dag voor Poerim is 'vastendag Ester'. Deze dag herinnert aan de drie dagen dat Ester God om hulp heeft gesmeekt, vooraleer ze naar de koning ging om hem over de plannen van Haman te informeren.