Een gebouw met veel functies

Verdediging

Een stadspoort was belangrijk in de verdediging van de stad: een ommuurde stad kon men alleen binnen of buiten via die poort. De deuren ervan, die met ijzer beslagen waren (Jesaja 45, 2), werden van zonondergang tot zonsopgang gesloten, zodat de veiligheid van de bewoners gegarandeerd werd. Een stadspoort werd langs beide zijden geflankeerd door een poorttoren. Daarboven stond een wachter op de uitkijk (2 Samuel 18, 24).
Kleine steden hadden één stadspoort (Lucas 7, 12). Grote steden, zoals Jeruzalem, hadden er meer.

Rechtspraak

In de stadspoort zetelden een rechter en andere belangrijke figuren om oplossingen te zoeken voor de juridische problemen van de mensen. (Amos 5, 10.12.15)

Forum

Een stadspoort was ook een ontmoetingsplaats, de plaats waar men nieuws kon garen, de plaats waar men van alles kon bespreken: politiek, stadsbelangen, profetieën, voedseltekorten …
Zo beschrijft 2 Kronieken 32, 6 hoe koning Hizkia het volk bij de poort bijeenriep om hen moed in te spreken tijdens een crisis.

Handel

Bij die stadspoort was een groot (markt)plein waar men handel dreef. Daar werden goederen verkocht en gekocht. Die goederen konden groenten en fruit zijn, levende dieren (schapen, kamelen, ezels …), vis en vlees, materiaal om kleding mee te maken, materiaal om mee te koken. Alles wat ook vandaag op een doorsnee markt te verkrijgen is.

Stadspoorten in de Bijbel

Jeruzalem

Rond de actuele oude stad Jeruzalem zijn er nog zeven open poorten in de stadsmuur, die verschillende keren herbouwd, gerestaureerd en verbouwd werd. Enkele van die poorten worden vermeld in de Bijbel: de Schapenpoort, de Vispoort, de Mestpoort en de Waterpoort (Nehemia 3).
Klik hier om kennis te maken met enkele poorten in de stadsmuur van Jeruzalem.

Betlehem

Het boek Ruth (Ruth 4, 1) beschrijft hoe bij de poort van Betlehem een juridische transactie plaatsvond tussen Boaz en de naaste familieleden van Naomi om het eigendom en het huwelijk met Ruth te regelen.

Damascus

In de eerste eeuw van onze jaartelling waren acht poorten in de stadsmuur van Damascus. Zeven ervan werden naar de zeven planeten genoemd. De achtste poort, de Overwinningspoort (Bab al-Nasr), werd vernield tijdens het Ottomaans tijdperk.
Eén van de stadspoorten aan de zuidoostelijke zijde van de omwalling is de Kisanpoort (Bab Kisan) / de Sint-Pauluspoort, de vroegere ‘Saturnuspoort’. Die poort herinnert aan het feit dat de Joden in het begin van de tijdrekening erg gekant waren tegen Paulus. Toen ze hem wilden doden, ontsnapte hij uit Damascus in een mand zodat hij kon vluchten naar Jeruzalem.

Sichem

Sichem was niet gebouwd op de top van een natuurlijke heuvel zoals de meeste andere steden, maar in een dal tussen de Gerizim en de Ebal.
Rechters 9, 35 beschrijft dat mensen bijeenkwamen bij de stadspoort van Sichem.
De poort werd vaak gebruikt voor het houden van rechtszittingen en bijeenkomsten van de gemeenschap.

Gaza

De poorten van Gaza waren een onderdeel van de verdedigingsstructuur en vormden de toegang tot deze strategisch gelegen stad.

“Op een dag ging Simson naar Gaza. Daar zag hij een hoer en ging bij haar binnen. Toen het de inwoners van Gaza vernamen dat Simson in de stad was, zetten zij overal posten uit en bleven de hele nacht bij de stadspoort op hem loeren. Zolang het nacht was, deden ze verder niets. Ze dachten: ‘Als het morgenlicht komt vermoorden we hem.' Tot middernacht bleef Simson slapen, maar toen stond hij op, pakte de twee deuren van de stadspoort vast, met de twee deurposten, rukte ze los, met grendel en al, en droeg ze op zijn schouders naar de top van de berg tegenover Hebron.”
(Rechters 16, 1-3)

Het ‘oog van de naald’

In één deur van de toegangspoorten was een kleine deur gemaakt, ongeveer dertig centimeter boven de grond, een halve meter breed en een meter hoog. Die deur kon apart geopend worden zodat laatkomers toch de stad binnen konden als de grote poorten al gesloten waren.
Dat zo’n poortje ‘oog van de naald’ genoemd werd, wordt in geen enkele bron vermeld.