Sacramenten

Symboolhandelingen

Een sacrament is een geheel van symbolische handelingen (handelingen die meer betekenen dan je op het eerste zicht denkt) waarin God zich aan de mens openbaart (waarin de mens het goddelijke kan ervaren) binnen de kerkgemeenschap.
Een sacrament verwijst naar verbondenheid:
met zichzelf
met anderen
met de geloofsgemeenschap
met Christus
met God

Jezus Christus als sacrament

Voor christenen is Jezus Christus de persoon bij uitstek doorheen wie God zich kenbaar heeft gemaakt (doorheen wie mensen de aanwezigheid van God ervaren hebben). Daarom verwijst elk sacrament in woord (verhaal) en handeling (gebaar) naar Christus.

Bijvoorbeeld:
Wanneer twee mensen voor de kerk huwen, dan krijgen zij het verhaal te horen van Christus die ten einde toe aan de mensen trouw bleef, zoals God zijn Vader het van hem verwachtte. De viering brengt hun het goede nieuws:
'Deze Christus wil ook met jullie zijn, vandaag en in jullie verdere leven. Hij wil jullie nabij zijn en nabij blijven met zijn liefde en zijn trouw. En hij nodigt jullie uit om geïnspireerd door Zijn liefde en trouw, elkaar te beminnen en met elkaar verbonden te blijven.'

Een sacrament wil de gelovige laten grijpen door Jezus Christus, door zich te laten inspireren door zijn evangelie en zijn gezindheid.

Zeven sacramenten

De katholieke kerk kent zeven sacramenten: zeven topmomenten waarbij de gelovige de aanwezigheid van God viert, zij het telkens vanuit een andere invalshoek en de verrezen Heer in woord en teken kan ontmoeten.

Centraal staat:
de eucharistie
In dit sacrament vieren christenen de actieve aanwezigheid van Jezus Christus in hun midden en hun eenheid met Hem.

Twee sacramenten vieren de stappen die een gelovige zet om helemaal christen te worden:
ze zijn een uitdrukkelijk teken van: 'Ik wil leven als christen'. Deze sacramenten worden inwijdingssacramenten genoemd.
Het doopsel
Mensen, die willen leven zoals Jezus en die willen deel uitmaken van de gemeenschap van christenen, worden gedoopt.
Het vormsel
Dit sacrament is een bevestiging van het doopsel. Christenen krijgen in dit sacrament de kracht van de Heilige Geest om als volgeling van Christus te leven.

Twee sacramenten vieren de verbondenheid met God in bij fysiek en psychisch moeilijke momenten:
Sacrament van de verzoening
Wanneer de verbondenheid met God en de medemens een dieptepunt bereikt heeft, krijgen christenen in dit sacrament de kans deze verbondenheid te herstellen.
Sacrament van de zieken
Met dit sacrament voelen de zieken zich verbonden met Christus zodat zij de kracht vinden om dit moeilijke moment in hun leven te verwerken en te boven te komen.

Twee sacramenten vieren het engagement van gelovigen voor de realisatie van het Rijk Gods:
Het huwelijk
In de relatie tussen man en vrouw kunnen christenen Gods aanwezigheid ervaren die hen blijvend oproept tot liefde voor elkaar en de medemens.
Het priesterschap
Dit sacrament geeft de priester de kracht van Gods aanwezigheid om de gelovige gemeenschap op te roepen en te begeleiden bij de uitbouw van het Rijk van God op aarde.

Sacramenten nu

Er zijn heel wat vragen te stellen bij het vieren van de sacramenten zoals dit nu gebeurt.

Wat wordt gevierd bij het doopsel?
Is men enkel blij en verheugd om het nieuwe leven of is het doopsel ook de viering van de plechtige opname van een nieuw lid in de kerkgemeenschap?

''Wat wordt gevierd bij de eerste communie?
Gaat het hier om een eerste volledige deelname aan de eucharistie of gaat het om een unieke deelname aan de eucharistische maaltijd, die we zondag na zondag houden?

Wat wordt gevierd bij het vormsel?
Worden gedurende twee jaar jonge mensen begeleid naar een meer gelovig leven, gesterkt door het sacrament van de gave van de Heilige Geest of gaat het om een mooi versierd, plechtig afscheid van de Kerk?

Wat wordt gevierd bij het huwelijk?
De meesten willen wel huwen in een mooi versierde kerk, maar realiseren ze zich dat ze huwen voor en binnen een kerkgemeenschap?

Over het algemeen worden sacramenten nogal vlug gezien als een betekenisvolle manier om een hoogtepunt in een mensenleven te vieren en te weinig als een feestelijk moment binnenin het engagement dat men als gelovige aangegaan heeft.

Sacramenten en kunst

R. VAN DER WEYDEN

De zeven sacramenten (1444-1450)
Rogier van der Weyden (Doornik, 1399/1400 — Brussel, 18 juni 1464) wordt gerekend tot de school van de Vlaamse Primitieven.
Zijn werk wordt getypeerd door de emotie bij de personen die hij schildert.

In dit werk worden de zeven sacramenten voorgesteld.
Centraal staat de eucharistie.
Op het linker zijpaneel zijn het doopsel, het vormsel en de sacrament van de verzoening te zien.
Op het rechter zijpaneel het priesterschap, het huwelijk en het sacrament van de zieken.

Dit werk wordt een triptiek of een drieluik genoemd (tri = drie). Een triptiek is een kunstwerk dat uit drie luiken of panelen bestaat.
On het midden is er meestal een groter paneel. Ernaast zijn twee luiken die geopend kunnen worden als een raam. Als het kunstwerk dicht is, bedekken de zijluiken het middenpaneel. Heel vaak is er op de achterzijde van de zijluiken ook nog een kunstwerk te zien.

Suggestie
Kleef een post-it met de naam van een van de sacramenten bij de afbeelding op het kunstwerk dat erbij hoort.
Kies tussen: doopsel, vormsel, eucharistie, sacrament van de verzoening, sacrament van de zieken, priesterschap.
Bespreek nadien:
- Waaraan heb je dit sacrament herkend?

Merk op
De sacramenten worden voorgesteld zoals men ze kende in de tijd van Rogier van der Weyden.
Een aantal sacramenten zou men nu anders uitbeelden. Hoe?

Suggesties

EVEN TESTEN

Zeven sacramenten

De kinderen schrijven het sacrament naast de omschrijving die er bij past.

1.
Vindt plaats bij het begin van een leven als christen. Meestal is dat als men nog baby is. De ouders spreken dan in naam van hun kind. Maar het kan ook als men al wat ouder is.
Dat is …………….

2.
Wanneer en man een een vrouw beslissen om samen te leven en kinderen te krijgen, geeft dit sacrament hen de kracht om dat te doen. Hun liefde voor elkaar wordt het beeld van de liefde die God heeft voor de mensen.
Dat is ……………..

3.
Sommige mannen beslissen om hun leven te wijden aan de Kerk. Zij roepen de gelovigen op om te werken aan het Rijk van God. Uit de handen van de bisschop ontvangen ze het sacrament van ………………..

4.
Dit sacrament is het belangrijkste. Door de gebaren van Jezus bij het Laatste avondmaal te herhalen, nodigt de priester de christenen uit om Jezus’ dood en verrijzenis opnieuw te beleven en voluit deel te nemen aan een leven met God.
Dit is ………………….

5.
Het valt niet mee om oud of ziek te zijn. Maar God vergeet de zwakken niet. Door samen met hen te bidden en ze te sterken met de zalving van het voorhoofd en de handen, geven gelovigen de kracht van God om op een andere manier met lijden en dood om te gaan.
Dit sacrament heet: ………………………

6.
Door de handoplegging van de bisschop of zijn vervanger en het zalven met olie, krijgt de christen de kracht van de heilige Geest. Zo schrikt hij er niet voor terug om van het evangelie te getuigen.
Dat is: …………

7.
Niet alles is perfect in ons leven. Het gebeurt dat christenen foute keuzes maken, dat ze niet leven volgens hun hart en het hart van God. Maar, hoe groot hun tekort aan liefde ook is, God staat altijd klaar om te vergeven en zich met hen te verzoenen.
Dat maakt Hij duidelijk in: ……………

Verbind met de juiste omschrijving

VORMSEL	Als een mens ziek is komt God met zijn genezende aanwezigheid
HUWELIJK	Wanneer men niet meer leeft in liefde en vriendschap met elkaar en met God, vragen we om vergeving en willen we ons verzoenen.
SACRAMENT VAN DE VERZOENING	Wanneer twee mensen elkaar trouw willen blijven in goede en slechte dagen, wil God hen nabij zijn.
PRIESTERSCHAP	Wanneer mensen willen opgenomen worden in de vriendenkring van Jezus.
DOOPSEL	Wanneer Jezus eten en drinken is op onze levensweg.
EUCHARISTIE	Wanneer men zich totaal geeft aan God en aan de mensen.
SACRAMENT VAN DE ZIEKEN	Wanneer mensen kracht krijgen van Gods Geest om als christen te leven.

Correctiesleutel
DOOPSEL: Wanneer mensen willen opgenomen worden in de vriendenkring van Jezus.
VORMSEL: Wanneer mensen kracht krijgen van Gods Geest om als christen te leven.
EUCHARISTIE: Wanneer Jezus eten en drinken is op onze levensweg.

SACRAMENT VAN DE VERZOENING: Wanneer men niet meer leeft in liefde en vriendschap met elkaar en met God, vragen we om vergeving en willen we ons verzoenen.
SACRAMENT VAN DE ZIEKEN: |Als een mens ziek is komt God met zijn genezende aanwezigheid.

HUWELIJK: Wanneer twee mensen elkaar trouw willen blijven in goede en slechte dagen, wil God hen nabij zijn.
PRIESTERSCHAP: Wanneer men zich totaal geeft aan God en aan de mensen.

Waar of niet waar?

. Sacramenten zijn een manier om hoogtepunten in een mensenleven te vieren.
. In het doopsel viert men het leven als geschenk van God.
. In het doopsel krijgen christenen de kracht van de heilige Geest om als christenen te leven.

Sacramenten in 'bijbelin1000seconden'

Doopsel
Vormsel
Eucharistie

Sacrament van de verzoening (Biecht)
Sacrament van de zieken