Vooraf
Bij de verhaalkeuze
De keuze aan verhalen, die bruikbaar zijn tijdens de advent, werd geschikt volgens invalshoek. De vier invalshoeken sluiten inhoudelijk aan bij de advent. Per invalshoek zijn er minstens zeven verhalen, zodat er per week voor elke dag een verhaal is, telkens te beginnen met de zondag.
Overzicht van de verhalen in het licht van de invalshoek
Uitkijken
| Verhaal | Verantwoording | Leeftijd |
| 'De rijstplantjes' | Wie naar iets uitkijkt, moet er rekening mee houden dat er niet altijd een direct resultaat is. Een en ander forceren kan zelfs een vernietigend resultaat geven. | jong |
| 'Waar wacht je op' | Op iets wachten, naar iets uitkijken wil niet zeggen dat men met de handen in de schoot moet zitten. Men kan best iets doen wat al in de lijn igt van wie / wat men verwacht. | groot |
| 'Op bezoek bij tante Greet' | Tante Greet verwacht een kindje. Ontdek in het verhaal wat ze al deed in afwachting van de komst van het kindje. | klein |
| 'Wachten' | Sara en Pieter staan stil bij wat 'advent' is (een tijd van bewust uitkijken naar Kerstmis) en hoe ze dat doen. | groot |
| 'De bijl' | Een houthakker kreeg een nieuwe bijl die hem toeliet heel veel bomen om te hakken. Na een tijd presteerde hij veel minder goed. Hij had vergeten zijn bijl bij te slijpen. Advent kun je zien als een tijd om je leven als christen bij te slijpen. | jong |
| 'De bedelaar' | Christenen kijken in de advent uit naar Christus. Jezus kijkt naar de christenen: zijn ze zijn handen en voeten en ... | groot |
| De groene spar | In de kerstversiering wordt veel groen verwerkt. Dit verhaal staat stil bij de betekenis van al dat groen, en tegelijk van het groen van de adventskrans. | klein |
Licht
| Verhaal | Verantwoording | Leeftijd |
| Het verhaal van de vier kaarsen | De kinderen maken kennis met de betekenis die kaarslicht kan hebben in verschillende situaties. | klein |
| De vier vlammetjes | De vier vlammetjes verwijzen naar de kaarsen op de adventskrans. Die kaarsen doven één voor één uit. Eén kaarsje pakt de moed bijeen en geeft zijn licht door aan de anderen. | klein |
| De vier kaarsen | Drie kaarsen op de adventskrans hebben een naam: vrede, vertrouwen, liefde. Maar ze laten de moed zakken. de vierde kaars kreeg de naam 'hoop' en steekt de drie andere kaarsen terug aan. | groot |
| De tien kaarsjes | Wanneer 9 kaarsjes geen licht meer willen of kunnen geven, is er het tiende kaarsje dat de negen andere opnieuw doet branden. | klein |
| Lichtjes | Licht kan betekenen: leuk, gezellig, maar ook feest. De lichtjes rond Kerstmis zijn er omdat mensen dan de geboorte van Jezus vieren. | klein |
| Het theelichtje | Alle theelichtjes zien ernaar uit om licht te kunnen geven. Eén lichtje ziet daar tegenop. Tot ze door een meisje ontdekt wordt dat het lichtje laat branden bij de foto van haar oma. | groot |
| Kerstmis bij oma | Oma heeft een kartonnen doos vol versieringen voor Kerstmis. Een verhaal dat stilstaat bij het kerstgebeuren en de adventskrans. | klein |
Aandacht voor anderen
| Verhaal | Verantwoording | Leeftijd |
| De drie kaarsen | Twee kaarsen worden gedoofd. Een derde kaars blijft branden omdat die klein was en zich achter de twee andere kaarsen kon schuilen. De drie kaarsen verzoenen zich met elkaar. De kleine kaars geeft het licht door aan de twee andere. | klein |
| De lantaarn | Hoe meer aandacht Thomas heeft voor zijn vrienden, hoe meer licht zijn lantaarn kan geven. | groot |
| Bezoek met kerst | De moeder van Ralf realiseert zich dat Jeanne eenzaam is en laat haar zoon haar een kerstgeschenk geven. Hij wordt er als een echte gast ontvangen. | |
| De engel Gabriël | De engel Gabriël controleert op vraag van God hoe goe de mensen wel zijn. Wie goed is, wordt beloond, de andere ... | groot |
| Kobe | Vooroordelen kunnen gastvrijheid erg in de weg zitten. Maar op weg naar de man voor wie Kobe de deur dicht deed, komt hij in veel situaties waarin hij iemand kan helpen | groot |
| De kerstman op bezoek | Jezus krijgt bij zijn geboorte aandacht van de kerstman. Tegen hem verklapt de kleine Jezus zijn geheidm: 'Ik wil geen cadeautjes, Ik wil ...' | Groot |
| 'Bezoek voor Panov' | Een oude schoenmaker keek uit naar de komst van Jezus bij hem thuis. Tegen het einde van de dag werd duidelijk dat Jezus bij hem was gekomen als iemand in nood. | klein |
| De goede dennenboom | Een grote dennenboom zorgt ervoor dat een klein boompje niet omgehakt wordt. Voor die daad krijgt hij waardering van Jezus. | groot |
Kerstgebeuren
| Verhaal | Verantwoording | Leeftijd |
| Kerstversiering | Saar merkt het contract op tussen de vele versieringen en de arme stal | klein |
| Een aparte kerststal | Franciscus was de eerste die de geboorte van Jezus in een stal uitbeeldde. Zo wilde hij laten zien dat Jezus een eenvoudig man was. | groot |
| De kerststal | Het kerstverhaal wordt verteld aan de hand van de kerststal die in de kerk wordt opgesteld. | groot |
| Een aparte engel | Engelen in het kerstverhaal kondigen de geboorte van Jezus aan. | groot |
| Het verschil | Engelen kondigen vrede aan bij de geboorte van Jezus. Elk van ons kan hizrbij het verschil maken. | groot |
| De steen van Ezra | Meestal denken mensen bij geschenken aan iets materieel dat men aan iemand geeft. Maar ook een 'goede daad' kan een geschenk zijn. | klein |
| De oude herder | Jezus is geboren in een stal. Dit gegeven weerspiegelt de solidariteit van Jezus met wie arm is. | klein |
| De wijze koningen | De luxueuze geschenken van de wijzen krijgen in dit verhaal een andere betekenis: de wijzen nemen er afstand van omdat liefde belangrijker is. | jong |
| Kerstmis is groter dan men denkt | Lucas is op zoek naar een canvas om het kerstgebeuren op te schilderen. Maar het kerstgebeuren is zo belangrijk dat een klein doekje nit volstaat. | groot)) |
Klik hier voor een ruimere keuze aan verhalen rond Kerstmis.
Thuis
Je kunt de reeks verhalen zien als een adventsverhalenkalender: voor elke dag één verhaal dat doet nadenken en doet stilstaan bij een facet van de advent.
Belangrijk: het aantal dagen na de vierde zondag van de advent tot Kerstmis varieert elk jaar omdat Kerstmis elk jaar op een andere dag van de week valt. Omdat de invalshoek van de tijd na de vierde zondag het kerstgebeuren zelf is, hoeft dat niet echt een probleem te zijn.
Gebruik die verhalen 's avonds bij het aansteken van de kaars(en) op de adventskrans.
School
De adventsperiode op school kan drie of vier weken duren. Elk van die weken bestaat uit vijf dagen. Kies daarom uit het aanbod van zeven verhalen per week vijf verhalen die aansluiten bij de leefwereld van de kinderen / jongeren.
Duurt de advent op school maar drie weken, dan kun je overwegen om de inhoud van de eerste twee weken (na de eerste en de tweede week van de advent) te verdelen over één week.
Gebruik die verhalen 's morgens bij het aansteken van de kaars(en) op de adventskrans. Sluit dat moment af met een lied, een gebed of een bezinningstekst.
Na de eerste zondag van de advent
Invalshoek: Uitkijken
De rijstplantjes ...
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 51)
Er was eens een oude man
die naar het platteland verhuisde,
omdat hij het leven in de stad moe was.
Daar plantte hij jonge rijstplantjes.
Omdat hij dit nog nooit eerder had gedaan,
ging hij elke dag naar zijn veld
om de plantjes te zien groeien.
Elke dag werden ze wat groter.
Toch dacht hij:
‘Hoe kan ik die plantjes nog sneller doen groeien?’
Ineens had hij een idee!
Hij spurtte naar het rijstveld,
liep van plantje tot plantje,
en trok ze één voor één twee centimeter hoger.
Hij dacht: ‘Eindelijk hebben mijn rijstplantjes
een flinke groeischeut gekregen!’
Hij wreef zich in de handen en ging naar huis.
Onderweg kwam hij een boer tegen
die naar zijn akkers ging.
Hij vertelde hem fier
wat hij gedaan had.
Toen de boer dit hoorde,
snelde hij naar het rijstveld,
gevolgd door de oude man.
Daar aangekomen,
zagen beide mannen dat alle scheutjes,
die half uitgetrokken waren,
kromgebogen stonden te sterven!
Naar een verhaal uit China
Waar wacht je op?
(J DEMEYERE in Zonnestraal 2003, nr 14, p. 9)
- Hoe lang duurt het nog? vraagt Jakob aan mama.
- Nog een hele week! antwoordt mama.
- Zoooo lang! Bah, ik haat dat wachten! gromt Jakob
Volgende week komt Daan logeren. Daan is Jacobs beste vriend. Samen hebben ze heel wat lol beleefd. Jakob wou dat hij er nu al was. Droevig staart Jakob uit het raam...
- Zit toch niet zo te mokken!
Denk al eens na over wat jullie allemaal zullen doen,
zegt mama ineens.
- Dat is een goed idee! zegt Jakob en hij loopt naar zijn kamer.
Op zijn kamertje denkt Jakob hard na.
Wat zullen Daan en hij allemaal doen?
Knutselen, zwemmen, kaarten ... en nog veel mee.
Plotseling weet hij het! Hij zal zijn tent in de speelkamer opzetten. Daar kunnen ze in spelen.
Vol goede moed gaat Jakob aan de slag ...
Als Daan aankomt, laat Jakob de tent zien.
Aan de ingang hangt een bordje met ‘Welkom Daan!’ op.
Daan vindt het geweldig. Wat is het leuk zo ontvangen te worden.
Suggesties
Bespreking
- Hebben jullie ook al meegemaakt dat op iets wachten heel lang kan duren?
- Hebben jullie ook al eens meegemaakt dat de tijd van wachten op iets een tijd werd van voorbereiden (b.v. eerste communie)?
- Hoe kunnen we ons goed voorbereiden op de komst van Jezus?
Een spandoek
Materiaal
. Strook laken (liefst in een effen kleur)
. stiften of verf om groot op het laken te schrijven.
Verloop
Spreek af om een spandoek te maken met in grote letters: ‘WELKOM JEZUS’.
Hang het spandoek nadien op in de kerk.
Hang het met Kerstmis in de buurt van de kerststal.
Op bezoek bij tante Greet
(C. LETERME e.a., Zes kruiken wijn, Standaard educatieve uitgeverij, 1994, p. 26-27)
Nog twee maanden en dan krijgt tante Greet een kindje.
Je kunt dat al goed zien, want tante is erg dik geworden.
Ze zegt dat ze het kindje al kan voelen.
Als Lien en Sam bij haar op bezoek zijn,
mogen ze wel eens voelen als het kindje beweegt.
Vandaag is het zaterdag, dan is er geen school.
Tante Greet belt mama op
en vraagt of Lien en Sam willen komen spelen.
Wanneer Lien en Sam dat horen, roepen ze luid:
‘Ja, wanneer vertrekken we?’
Na het middageten gaan Lien en Sam samen met mama
naar tante Greet.
Daar kunnen ze heerlijk ravotten in de tuin.
In de tuin is een vijvertje met goudvissen.
Ze steken hun handen in het water
en wachten tot er een vis langs komt glijden.
Even later roept tante: ’Lien en Sam, willen jullie eens kijken
naar de kamer die we voor de baby hebben klaargemaakt?’
Heel voorzichtig gaan Lien en Sam de trap op.
Dan doet tante de deur open. ‘Dit is de kamer van de baby.
Oom Jos en ik hebben die helemaal opnieuw behangen.
Vinden jullie ze mooi?’
Lien en Sam vinden alles prachtig!
Op zijn tenen loopt Sam naar de wieg midden in de kamer.
Er ligt een mooi, zacht, roze dekentje op en een lakentje met witte kant.
Bij het hoofdkussen ligt een snoezig konijn met een witte buik.
Sam wou dat hij weer een kleine baby was.
Dan doet tante de kast open en wat zien Lien en Sam?
Hemdjes en kruippakjes …
Alles heel mooi en netjes opgestapeld.
Tante haalt even zo’n hemdje uit de kast.
Lien kan maar niet geloven dat dat voor het kindje is:
Het is net groot genoeg voor haar pop.
Onder in de kast ligt al wat speelgoed.
‘Dat is voor als de baby groter is,’ zegt tante,
‘want eerst moet hij nog veel slapen.’
Als Lien en Sam ’s avond weer thuis zijn,
kijken ze even naar hun speelgoed.
Al het speelgoed waar baby’s mee spelen, leggen ze opzij.
‘Dat is voor het kindje van tante Greet,’
zeggen ze, ‘voor als het groot is.’
Wachten
(Naar een tekst van K. Janssen / licht aangepast)
'Au!', roept Sara en ze stopt haar vinger in haar mond. Mama klakt geërgerd met haar tong.
'Dat is nu al de vierde keer dat je in je vinger prikt. Kijk toch een beetje uit!'
'Het bloedt!', klaagt Sara en steekt haar vinger in de lucht.
'Dat rood kleurt mooi bij het dennengroen', lacht Pieter. Hij maakt een ijzerdraadje vast aan een dennenappel.
'Zo zit er wel genoeg groen op', besluit mama. De strooien krans is bedekt met dennentakjes en slingers klimop.
'Hier is nog een kale plek', wijst Sara. Ze prikt een laatste takje vast.
'En nu de kaarsen', zegt mama. 'Pas op dat ze niet scheef staan!'
Papa komt de keuken binnen. 'Een mooie adventskrans', zegt hij keurend. 'Moet er geen rood lint omheen?'
'Dat komt straks' zegt mama.
'Ik vind advent zo'n raar woord', meent Sara. 'Wat betekent het eigenlijk?'
'Aankomst', zegt papa meteen. 'Van "advenire" in het Latijn. De komst van Jezus dus. En "avenir" betekent in het Frans ook nog "toekomst". In de advent kijk je uit naar Kerstmis, naar de toekomst. Het is een periode van wachten.'
'Ik heb een hekel aan wachten!' roept Pieter uit. 'Wachten bij de kapper, wachten op de bus, wachten tot het eten klaar is... ik moet al meer dan genoeg wachten!'
'Wachten hoort er nu eenmaal bij', zegt mama. 'Er zijn dingen die niet meteen kunnen gebeuren. Door erop te wachten besef je ook beter wat er gaat komen.'
'Ik zal je er aan helpen denken als je weer eens ongeduldig in de rij aan de kassa van de supermarkt staat aan te schuiven', lacht papa.
'Ik dacht aan iets anders', verdedigt mama zich. 'Als we in de zomer op reis gaan, verheug ik me daar al een hele tijd van tevoren op. Ik lees erover en kijk ernaar uit. Het hoeft voor mij dan niet sneller gaan. Het wachten erop is al een stukje van de pret.
'Ik ken iemand die nu heel leuk aan het wachten is', bedenkt Sara opeens. 'Tante Inge! Hoe dikker haar buik wordt, hoe dichterbij de geboorte komt. Dat is pas spannend!'
'Je hebt gelijk', lacht mama. 'Negen maanden duren lang, en stilaan word je erg benieuwd om dat kleine wezentje nu wel eens echt te ontmoeten. Dat weet ik nog heel goed. Maar het is ook een mooie periode, ik zou die negen maanden niet hebben willen missen.'
'Jamaar', zegt Pieter, 'we hoeven nu toch niet meer te wachten in de advent. Jezus is toch al tweeduizend jaar geleden geboren.'
'Dat klopt', lacht papa. 'Maar de wereld is nog altijd niet zoals Jezus en God hem graag willen. Door de komst van Jezus zijn veel mensen dichter bij God en dichter bij elkaar gaan leven. En in de advent willen we ons weer helemaal op Jezus, op God richten. En ook naar elkaar om de wereld een beetje warmer te maken voor iedereen.'
Mama zet de laatste kaars op de prikker en veegt de dennennaalden bij elkaar.
'Bij elk nieuw kaarsje dat we aansteken, groeit ons verlangen en onze hoop. Elke week een beetje meer. Tot het Kerstmis is.'
'En wanneer gaan we die kaarsjes nu laten branden?', wil Sara weten.
''s Avonds bij het eten?', stelt mama voor.
'We kunnen er iets bij voorlezen', stelt Pieter voor.
'We kopen een adventskalender van Welzijnszorg, daar staan mooie stukjes in', weet mama.
'Wat heeft Welzijnszorg met de advent te maken?' vraagt Sara zich af.
'Welzijnszorg houdt zich bezig met de steun aan kansarme mensen in ons eigen land', legt papa uit. 'Het is een manier om de wereld een beetje dichter bij God te brengen. Mensen worden uitgenodigd om stil te staan bij de problemen van de armen en ook om geld te geven aan allerlei plannen waarin armen zelf hard werken om hun situatie te verbeteren. Zo wordt Gods droom met de wereld een stukje werkelijkheid.'
'Vroeger kregen wij elk een gekleurde adventskalender met luikjes voor elke dag. Achter elk luikje zat een chocoladesnoepje', herinnert Pieter zich.
'Zijn jullie daar intussen niet een beetje te groot voor?' aarzelt mama.
Pieter en Sara schudden overtuigd het hoofd. 'Voor chocolade ben je nooit te groot', zegt Sara stellig.
De bijl
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 29)
Er was eens een man die werk zocht.
Hij vond een baan als houthakker.
Het loon was prima
en de man had er zin in.
Op zijn eerste werkdag gaf zijn baas hem een bijl
en toonde het stuk bos
waar hij bomen moest vellen.
De houthakker ging enthousiast aan het werk.
Tegen de avond van de eerste dag
had hij achttien bomen geveld.
‘Proficiat,’ zei de baas, ‘goed werk! Doe zo voort!’
De houthakker was erg blij met die woorden.
De volgende dag ging de houthakker
weer heel enthousiast aan de slag.
Op het einde van die dag
had hij vijftien bomen geveld.
De derde dag probeerde hij beter zijn best te doen,
maar tegen de avond
had hij maar tien bomen geveld.
Dag na dag presteerde hij minder.
Hij ging naar zijn baas on zich te verontschuldigen.
‘Ik begrijp niet wat er gaande is,’ zei de houthakker.
‘Wanneer heb je jouw bijl voor het laatst geslepen?’
‘Geslepen?’
Daar had de houthakker
helemaal geen tijd voor genomen.
Hij was de hele tijd
druk bezig geweest met het vellen van bomen …
(Naar een Angelsaksisch verhaal)
De bedelaar
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 253)
'Een oud joods verhaal
vertelt over een melaatse bedelaar.
Hij zit aan de poort van Rome
en wacht, en wacht ...
Die bedelaar is de Messias.'
‘Op wie wacht hij dan?’
vroeg een kleinzoon aan zijn grootvader.
De oude man legde zijn hand
op het hoofd van het kind en zei:
‘Op jou, mijn jongen.’
‘En wat moet ik voor Hem doen?’
vroeg de jongen.
Na een lange stilte zei de grootvader:
‘Omdat de Messias melaats en verlamd is,
kan Hijzelf de vrede niet brengen
die God beloofd heeft.
Daarom zit Hij als een bedelaar
aan de poort van de stad.
Aan ieder die voorbij komt,
vraagt hij of hij Hem wil helpen.
Hij vraagt hem om te doen
wat Hij zelf had willen doen.’
De groene spar
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode, 2007, p. 351)
Alle bomen weten het:
als het lente wordt, is de tuin als betoverd.
‘Kijk eens hoe mooi’, zucht de appelboom.
‘Zoveel bloesems!’, zegt de berk.
Alleen de spar doet niet mee aan dit toverspel.
Hij blijft altijd dezelfde
met zijn donkergroene naalden.
‘Saai’, roept de pruimenboom.
‘Jammer voor hem’, zegt de kleine beuk.
En de zon tovert maar door:
elke dag nieuwe blaadjes, bloesems en katjes.
Alle bomen laten hun volle takken aan de hemel zien
en lokken de vogels naar beneden.
Alleen de spar blijft donker tussen zijn takken.
Als het herfst is,
plukt vader appelen en pruimen.
Zijn kinderen zoeken nootjes in het gras.
De bomen krijgen duizenden kleuren en tinten.
Alleen de spar blijft groen.
Na de eerste nacht,
met tinteltjes op de grond en ijsbloemen op de ramen,
verliezen de bomen hun kracht.
Hun bladeren vallen af.
De takken worden kaal, nat en dood.
Alle kleur verdwijnt.
Achter in de tuin staat, nog altijd groen, de spar.
Hij vertelt met zijn groen
dat niet alles dor is, koud en dood.
Hij staat daar als een teken van leven.
Mensen weten dat…
daarom hangen ze hem vol met linten en lichtjes.
Naar een verhaal van H. VAN UDEN
Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 28 november 2018, p. 1)
Als de winter dichterbij komt,
is het weer zover:
dan halen mensen het groen dat nog buiten is naar binnen:
dennengroen om er een krans mee te maken, een spar…
Doen ze dat om kleur te geven aan hun woning?
Is het omdat dennen en sparren zo lekker geuren?
Is het heimwee naar de zomer vol groen in de natuur?
Is het een overblijfsel van de godsdienst van verre voorouders?
Niemand die dat precies weet.
Ook in de kerken komt zo’n krans, een adventskrans.
Op een speelse manier worden de zondagen afgeteld voor Kerstmis.
Daarom staan er vier kaarsen op die krans.
Elke week wordt een kaars meer aangestoken.
Elke week wordt het wat meer licht,
tot er in de week van Kerstmis
vier kaarsen voluit licht en warmte geven.
Die kaarsen kunnen wit zijn, maar ook rood,
Net als de kleur van het lint om de krans heen.
Rood dat de warmte van liefde oproept.
De groene krans zelf herinnert aan een natuur vol leven.
Zo is voor christenen die krans het beeld van wat ze geloven:
leven gaat altijd door, ook over de dood heen.
Jezus is als licht voor de mensen:
met zijn woorden riep Hij op tot liefde voor mensen, natuur en God.
Na de tweede zondag van de advent
Invalshoek: Licht
Het verhaal van de kaarsen
Vooraf
Zorg voor een schoendoos met allerlei soorten kaarsen. Vraag de kinderen om stil te zijn. 'Luister' naar de doos. Zeg dat je daarin allerlei stemmen hoort. Doe de doos open. Toon ze aan de kinderen. Die zeggen wat ze zien. Neem dan één voor één de kaarsen eruit en laat ze vertellen:
Doopkaars
Emma wordt gedoopt. Iedereen is blij. De pastoor geeft mij aan de papa van Emma. Dan mag die papa mij voor het eerst aansteken aan een grote kaars die aan Jezus doet denken.
Stompje
Het is winter. Het is donker, het waait hard, er is donder en bliksem. Het licht valt uit. Mama/papa zoekt naar mij. Ik word aangestoken. Iedereen is blij dat ze terug kan zien.
Theelichtje
Als het donker wordt, word ik aangestoken, samen met nog broertjes en zusjes van mij. De huiskamer wordt aangenaam verlicht.
Kaarsje voor op verjaardagstaart
Mmmm, lekkere taart. Ik sta er midden in en mag er branden. Ik sta er samen met nog andere kaarsjes. Samen zijn we met evenveel als de leeftijd van de jarige. Iedereen zingt: 'lang zal hij leven...'
Kaarsje bij de kerststal
Ik sta bij een huisje. Ik brand. Daardoor kun je alles goed zien in dat huisje. Daar staan Maria en Jozef en het kind Jezus. (Eventueel aanvullen met: herders, schapen, koningen, engel) 's Avond steekt mama mij aan. Dan zingen of bidden de kinderen. Eén van hen mag mij daarna uitblazen.
Suggestie
Bespreek
- Waarom zijn die kaarsen belangrijk?
Plaats na dit verhaal de vier kaarsen op de adventskrans.
De vier vlammetjes
(Uit: Waar is de koning? Uitgeverij Nederlandse zondagsschool vereeniging)
Er waren eens vier kaarsjes,
met vlammetjes zo fijn.
Ze wilden op het kerstfeest
graag goede lichtjes zijn.
Eén kaarsje viel het tegen
altijd in vlam te staan.
Het doofde snel zijn lichtje
en is toen weggegaan.
Er waren nog drie kaarsjes,
het was een mooi gezicht.
Eén dacht: 'Ik ben de beste'.
Meteen verdween zijn licht.
De beide laatste kaarsjes,
wat waren ze alleen.
Eén ging van moeheid slapen.
Toen was er nog maar één.
Het laatste kleine kaarsje,
dat eenzaam branden bleef
dacht: 'Als ik nu mijn lichtje
eens aan een ander geef'.
Toen heeft dat éne kaarsje
het feest nog juist gered.
't Heeft alle andere kaarsjes
opnieuw in vlam gezet.
Nu branden alle kaarsjes
met vlammetjes zo fijn.
Ze willen op het kerstfeest
graag goede lichtjes zijn.
De vier kaarsen
C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode, 2007, p. 355.
Er brandden eens vier kaarsen.
De eerste zei: 'Ik ben de vrede.
Als je om je heen kijkt,
kun je het me niet kwalijk nemen
dat ik uitdoof.'
Haar vlammetje werd kleiner
tot de kaars niet meer brandde.
De tweede kaars zei: 'Ik ben het vertrouwen.
Meestal kan men me missen.
Het heeft dus geen zin
dat ik nog verder blijf branden.'
Toen ze stopte met praten,
blies een zachte wind haar uit.
Toen zei de derde kaars: 'Ik ben de liefde.
De mensen zien niet meer naar me om.
Ze vergeten zelfs
om van hun medemens te houden.'
Ze wachtte niet langer en doofde uit.
Een kind zag de drie gedoofde kaarsen.
'Waarom branden jullie niet meer?'
vroeg het
en het begon te huilen.
Toen zei de vierde kaars:
'Je hoeft niet te wenen.
Ik brand nog.
Ik kan alle kaarsen terug aansteken.
Ik ben de hoop.'
Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 25 november 2015, p. 1)
De vier kaarsen in het verhaal hierbij doen denken aan de vier kaarsen op de adventskrans. Maar daar wordt elke zondag een kaars meer aangestoken. De zondag waarop de vierde kaars wordt aangestoken is de laatste zondag voor Kerstmis. Zo lijkt dit wel het vervolg van dit verhaal.
Het plaatsen van een adventskrans is een oud gebruik dat te maken heeft met de verering van de zon. Daar doet de ronde vorm van de krans aan denken. Het groen in de krans herinnert eraan dat de natuur niet dood is. Hoewel heel veel bomen op het einde van november al hun bladeren verloren hebben omdat de zon zich nog weinig laat zien en de dagen steeds maar korter worden. Maar rond 21 december keert alles. Dan is er de zonnewende en neemt de zon terug toe aan kracht. Tegen de tijd dat de vier kaarsen branden op de krans, neemt de zon dit groeiende licht over. In sommige culturen vierde men dan de geboorte van de zon.
Christenen zien in dit natuurgebeuren een beeld voor wat zij geloven. De donkere tijd voor Kerstmis doet hen denken aan de tijd voor de geboorte van Jezus: zijn volk kende uitbuiting, verdrukking en zelfs verbanning naar een ander land. Maar in die moeilijke tijden waren er ook profeten die de mensen moed en kracht inspraken door te spreken over iemand die hen zou redden, die hen zou bevrijden: een redder / Messias. Je kunt ze vergelijken met het spaarzame licht van de kaarsen op de adventskrans.
Jaren later trad Jezus op. In zijn manier van doen zagen zijn volgelingen de redder die voor hen het ‘licht in de wereld’ was. Daarom was het voor de eerste christenen niet zo moeilijk om de zon te zien als beeld voor Jezus. Als ze in een cultuur leefden waarin de verering van de zon een belangrijke plaats innam, zagen ze in die zon Jezus zelf. Zo konden ze de adventskrans moeiteloos inpassen in hun gebruiken rond Kerstmis.
In het verhaal hierbij heeft elke kaars een naam: vrede, vertrouwen, liefde, hoop. Stuk voor stuk waarden die de moeite zijn om te realiseren. Misschien kunnen we elke week van deze advent bij één van die waarden stilstaan en zien hoe we ze kunnen realiseren. Ze helpen deze wereld uit te bouwen tot een plaats waar men gelukkig kan zijn.
Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 29 november 2017, p. 1)
‘Vier kaarsen’ doen denken aan de kaarsen op de adventskrans,
een krans van wintergroen die met rode linten wordt versierd.
Elke zondag wordt er een kaars meer aangestoken tot het Kerstmis is.
Het groen verwijst naar het leven. Licht maakt dit leven mogelijk.
Voor christenen is Jezus dit licht in hun leven.
In het verhaal hierbij krijgen de vier kaarsen een naam,
die verwijzen naar wat christenen waardevol vinden,
naar wat ze in hun leven willen realiseren.
Maar gemakkelijk blijkt dat niet te zijn: drie kaarsen doven uit.
Geen wonder als je kijkt naar wat hun namen zijn:
Vrede
Op veel plaatsen in de wereld wordt die vrede bedreigd door oorlog,
door mensen die elkaar naar het leven staan.
Maar waar er geen oorlog is,
wil dat nog niet zeggen dat mensen er te-vrede-n zijn.
Vertrouwen
Mensen hebben het moeilijk om in elkaar te geloven,
om elkaar te vertrouwen.
Geen wonder wanneer zoveel mensen
het vertrouwen van anderen beschamen.
Liefde
Er worden boeken volgeschreven over wat liefde is.
Heel vaak spectaculair en hoogdravend.
Maar er gewoon zijn voor de ander en het er goed mee menen,
blijkt voor velen een brug te ver.
De drie kaarsen doven uit – je zou van minder!
En dan steekt een kind, symbool van toekomst,
met de kaars van de hoop de andere kaarsen terug aan.
Een beeld dat voor zichzelf spreekt.
Een manier om te zeggen wie christenen willen zijn voor hun omgeving.
De tien kaarsjes
Er waren eens tien kaarsjes met vlammetjes zo fijn.
Zij wilden op het kerstfeest graag goede lichtjes zijn.
Eén kaarsje viel het tegen altijd in vlam te staan.
Het doofde snel zijn lichtje en is toen weggegaan.
Er waren negen kaarsjes. Eén van de negen zei:
Ik vind het hier niet prettig. En stapte uit de rij.
Er waren nog acht kaarsjes, dat was een mooi gezicht.
Eén dacht: 'Ik ben de beste.' Meteen verdween zijn licht.
Toen stonden van die kaarsjes er zeven nog in vlam.
Maar één vergat te branden, hij wist niet hoe dat kwam.
De vlammen van zes kaarsjes die brandden honderduit.
Eén zei: 'Ik ben de mooiste!' En ja, toen ging ie uit.
Nog maar vijf kaarsjes over. Wat zullen ze gaan doen?
Eén brandde veel te haastig. Opeens verdween hij toen.
Er brandden nog vier kaarsjes. Ze brandden helder op.
Eén werd er uitgeblazen. Hij lette niet goed op.
Van die drie kaarsjes ging er één met 't donker mee.
Hij vond het niet meer nodig. Toen waren er nog twee.
Die beide laatste kaarsjes, wat waren ze alleen.
Eén ging van moeheid slapen. Toen was er nog maar één.
Het laatste kleine lichtje dat eenzaam branden bleef dacht:
Als ik nu mijn lichtje eens aan een ander geef!
Toen heeft dat ene kaarsje het feest nog juist gered:
't heeft alle andere kaarsjes opnieuw in vlam gezet.
Nu branden alle kaarsjes met vlammetjes zo fijn.
Ze wilden op het kerstfeest graag goede lichtjes zijn.
Lichtjes
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 191)
Op een koude dag in december,
ging Oliver met zijn moeder naar de stad. Hij had een sjaal nodig.
‘Waarom branden er hier zoveel lichtjes?’ vroeg hij.
‘Omdat de mensen dat leuk vinden,’ wist mama.
Oliver ging naar school.
Samen met de andere kinderen versierde hij een kerstboom.
‘Waarom branden er zoveel lichtjes?’ vroeg hij.
‘Omdat dat gezellig is,’ wist zijn juf.
Oliver ging naar zijn opa en oma.
Oma zette de tafel klaar. Er stonden veel theelichtjes.
‘Waarom zet je zoveel lichtjes op tafel?’ vroeg hij.
‘Omdat we iets te vieren hebben,’ wist zijn opa.
‘Wat is er dan te vieren?’ vroeg Oliver.
Opa deed een doos open.
Hij haalde er beeldjes uit en zette die onder de boom.
‘Dat zijn Jozef en Maria,’ vertelde opa.
‘Lang geleden verwachtte Maria een kindje.
Dat kindje is geboren in een stal.
Herders en koningen zijn het toen komen bezoeken.
Dat kindje heette Jezus.
Hij was in zijn leven
als een licht voor de mensen.
Daarom branden de mensen zoveel lichtjes
op de dag dat ze zijn geboorte vieren.’
Het theelichtje
(C. LETERME, Parels van verhalen, Averbode 2019, p. 178)
In een grote plastic zak zaten wel honderd theelichtjes.
'Als het Kerstmis is, mogen wij een lichtje zijn!' riepen ze.
Ze verdrongen zich bij de punt van de zak waarop stond:
'HIER OPENEN'.
Eén theelichtje deed niet mee.
‘Als je een lichtje bent, word je aangestoken en dan verdwijn je!
Dat wil ik niet!' dacht het.
En het kroop helemaal onderin de zak.
Het werd Kerstmis. De zak werd opengeknipt.
'Joehoe!' riepen de theelichtjes die eruit werden gehaald,
'Wij gaan het doe-oen!'
Het éne lichtje zag steeds minder lichtjes bij hem in de zak.
'Als je lontje goed zit, brand je mooier', hoorde het.
Toen dacht het: ik beweeg en duw tot mijn lontje uit mijn lijf is.
Zo kan ik nooit kunnen branden.
Opgelucht viel het in een diepe slaap.
Midden januari werd het lichtje wakker.
Kerstmis was voorbij. Nieuwjaar was voorbij.
Driekoningen was voorbij. Het gevaar was geweken.
Het lichtje lag helemaal alleen in de lege plastic zak.
Een meisje nam de zak op en hield die boven de prullenbak.
'Mama!' riep het meisje. 'Er zit nog één theelichtje in de zak!'
Toen bekeek ze het beter.
'O nee... een lichtje zonder lont. Weg ermee!'
Het lichtje belandde in de prullenbak.
Toen zag het meisje onderin de zak het lontje.
Ze viste het theelichtje op uit de prullenbak, herstelde het,
zette het in een glaasje, pakte een lucifer en... stak het aan!
Voorzichtig droeg ze het naar de foto van haar oma.
Daar brandde het langzaam op.
En het enige wat het lichtje al die tijd dacht, was:
'Ik geef licht. Ik had nooit kunnen denken dat dit zo mooi was.'
(Naar een verhaal van Marjet De Jong - www.geloven thuis.be)
Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 14 december 2016, p. 1)
Aan kinderen wordt wel eens gezegd:
‘Je moet een lichtje zijn voor de anderen’,
‘Je moet lief voor ze zijn.’
Aan volwassenen wordt dat veel minder gezegd.
Misschien omdat volwassenen al een ‘licht’ zijn?
Of vinden ze dat dan toch niet meer zo belangrijk?
Christenen noemen Jezus het ‘licht in de wereld’.
Dat is geen vrijblijvende uitspraak, want
net als Jezus zouden ze ook een licht moeten zijn.
Het vuur van enthousiasme en van liefde
zijn twee krachtbronnen
die extra glans en licht geven aan het leven.
Enthousiasme voor het werk dat men doet,
de projecten waar men mee bezig is,
de hobby’s waarin men zich verdiept.
Liefde, genegenheid, vriendschap
voor de leden van het gezin, het werk,
de vriendenkring, de familie, de omgeving.
Net zoals in het verhaal hierbij
wil men wel licht en gezelligheid
maar dat branden doet pijn.
Wie licht probeert te zijn voor een ander
moet zich daarvoor wel iets ontzeggen,
zichzelf even op de tweede plaats zetten.
Maar net dat kan
voor heel veel mensen het verschil maken
tussen ongelukkige en gelukkige momenten.
Als dat het hart niet verwarmt van binnen!
Kerstmis bij oma
(Deïnspireerd door een kerstverhaal in Naomi, uitgeverij Averbode, december 2009, p. 10-12)
Sarie is die namiddag helemaal alleen bij oma op bezoek.
- O, oma! Wat doen al die kartonnen dozen hier op tafel?
- Wil je zien wat er in zit?
- Ja, ja, ja!
Sarie is daar heel blij mee.
Ze kan niet wachten. Ze opent ze allemaal.
- Kijk oma, een kerstbal! En hier een snoer met lichtjes!
En oma, wie is dat?
Sarie toont een beeldje van een herder.
Voor oma kan antwoorden ziet Sarie weer iets anders.
- Oma, waarom liggen hier vier grote kaarsen?
Wordt er iemand vier jaar oud?
- Neen, ze zijn voor de adventskrans.
- Waarvoor dient zo'n adventskrans, oma?
- Maar Sarie, zoveel vragen! Kom eens even bij me zitten!
Oma en Sarie gaan zitten in de zetel.
- Met Kerstmis zet ik een stal.
Want Jezus werd na een lange reis, ver van huis in een stal geboren,
omdat er nergens anders plaats was.
De eersten die op bezoek kwamen waren de herders uit de buurt.
De herder die je daarnet gezien hebt, doet daaraan denken.
- En de vier kaarsen, vraagt Sarie?
- De vier kaarsen plaats ik op de adventskrans.
De eerste zondag van de advent laat ik één kaars branden.
De tweede zondag laat ik twee kaarsen branden.
Dan drie en daarna vier.
Hoe dichter we bij Kerstmis komen, hoe meer licht er is.
Ik zet ook altijd een ster boven op de kerststal.
Want de wijze mannen die van ver kwamen volgden een ster.
Ze wilden de pasgeboren Jezus bezoeken
en hadden heel bijzondere cadeaus bij zich.
- En de boom, oma?
- De boom is altijd groen, zelfs in de winter.
Hij vertelt ons dat er altijd leven is, ook al lijkt alles dor en dood.
- Oma, Kerstmis is echt wel een mooi feest.
Na de derde zondag van de advent
Invalshoek: Aandacht voor anderen
De drie kaarsen (Tafelpoppenspel)
(Bron: TOV kleuters, uitgeverij Pelckmans)
Op de tafel staan twee grote mooie kaarsen. Breng de kaarsen tot leven door op de kaarsen ogen, neus en mond te tekenen. De kinderen geven de kaarsen een naam.
KAARS 1 KOMT OP
Kaars 1
Hallo, ik ben … en ik kom uit Kaarsenland. Weten jullie waar mijn vriendje … is? Ik heb zin om te spelen. Helpen jullie roepen? … … …
KAARS 2 KOMT OP
Kaars 2
Ja, ja, wie roept mij?
Kaars 1
Ik was het, samen met de andere kinderen. We wilden weten waar je was.
Kaars 2
Ik zat gewoon wat in een hoekje. Ik verveelde me.
Kaars 1
Ik ook. Kom laten we samen spelen.
Kaars 2
Dat is een heel leuk idee!
Kaars 1
Jij mag je verstoppen, dan tel ik tot 10 en dan kom ik je zoeken.
Kaars 2
Ik ben al weg hoor, je zult me toch niet vinden.
KAARS 2 GAAT WEG
Kaars 1
Wacht maar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, wie niet weg is, is gezien.
Kleine kaars komt op
Mag ik ook meespelen?
Kaars 1
Hé nee, wij hebben geen kleine nodig om te spelen.
VERSTOPTE KAARS 2 KOMT TE VOORSCHIJN
Kaars 2
Nu heb je ons spel verpest. En ik had nog wel zo’n mooi plaatsje gevonden om me te verstoppen.
Kleine
Ik wilde het juist leuker maken door ook mee te spelen.
Kaars 1
Leuker maken? Jij bent veel te klein om mee te spelen.
Kaars 2
En daarbij, wij zijn veel groter en mooier. En de mensen hebben liever grote kaarsen zoals wij want wij branden langer en geven veel meer licht.
Kleine
Ik vind dat echt niet leuk dat jullie zo met mij spreken. Ik kan er toch niets aan doen dat ik klein ben.
Kaars 1
Kom, laat hem maar praten, wij zijn weg.
Kleine
Hé, ik wil met jullie mee.
Kaars 2
Pffff, de kleine loopt weer achter hoor.
HET WAAIT: WOE, WOE, WOE
Kaars 1
Oei, het begint te waaien, we moeten oppassen dat ons vlammetje niet dooft.
DE TWEE GROTE KAARSEN WORDEN UITGEBLAZEN
Kaars 2
We hebben het nog maar net gezegd en kijk het is al te laat.
Kaars 1
Zeg… kijk eens naar onze kleine…
Kaars 2
Hoe komt het dat jouw vlammetje nog brandt en niet uitgedoofd is?
Kleine
Dat komt omdat ik klein ben. Ik kon me achter jullie schuilen.
Kaars 1
Ik vind het niet leuk zo zonder vlammetje.
Kleintje, het spijt ons dat we zo met jou gelachen hebben. Mogen we wat licht krijgen van jou? We beloven dat we nooit meer met jou zullen lachen!
Kleine
Ik vond het wel spijtig dat jullie me klein en lelijk noemden, maar eigenlijk wil ik toch graag jullie vriendje zijn.
DE KLEINE KAARS GEEFT EEN LICHTJE DOOR AAN DE TWEE ANDERE KAARSEN
Kaars 2
Dank je wel, dat vind ik echt heel lief van jou. Je bent wel klein, toch ben je een leuke kaars. Kom laten we verder gaan.
DE DRIE KAARSEN STAPPEN WEG
De lantaarn
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 124)
Thomas ging samen met zijn vrienden naar de stal.
Hij droeg een lantaarn, maar die gaf bijna geen licht meer.
De ruitjes waren zwart berookt.
Thomas probeerde ze schoon te vegen,
maar hij kreeg het zwart er niet van af.
‘Brrr, wat is het koud geworden’, bibberde Malika.
‘Hier, doe mijn jas maar aan’, zei Thomas.
De jas was veel te groot voor Malika. Hij kwam tot aan haar voeten.
‘Dank je. Lekker warm zo. Hé, kijk, jouw lantaarn geef meer licht!’
‘Wauw’, riep Thomas verbaasd, ‘een van de ruitjes is helemaal schoon.’
De andere kinderen waren al ver vooruit.
‘Stap maar vlug door, zei Malika, ‘dan kun je de anderen nog inhalen’.
‘Maar dan blijf jij alleen achter’, zei Thomas.
‘Nee, nee, ik blijf bij jou.’
‘Hé, kijk, er werd nog een ruitje van de lantaarn schoon’ zei Malika
Malika stond ineens stil.
‘Thomas, kom’, riep ze, ‘Parveen zit hier’.
‘Ik kan niet meer’, zei Parveen.
‘Misschien heb je wel honger’, zei Thomas en hij gaf haar een stuk koek.
‘Hé, kijk, er werd nog een ruitje van de lantaarn schoon’, riep Malika.
Ze stapten met zijn drieën verder. Malika stapte steeds moeizamer.
‘Ben je moe?’ vroeg Thomas.
‘Neen, maar mijn voeten doen wel pijn’, zegt Malika
‘Kom maar op mijn rug, ik zal je wel dragen’, zei Thomas.
‘Hé, kijk, alle ruitjes van de lantaarn zijn schoon’, riep Parveen.
Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 23 november 2016, p. 1)
Het verhaal hierbij werd geschreven voor kinderen. Maar soms kunnen ook volwassenen er hun voordeel mee doen om eens zo’n verhaal van dichtbij te bekijken.
Wat erin staat, nijgt naar het sprookjesachtige. Daarom werd het grootste deel van dit verhaal beschreven als een droom. De rode draad ervan is een lantaarn, die in het begin vier zwart berookte ruitjes heeft en gaandeweg helemaal proper wordt.
Maar uiteindelijk gaat het niet om die ruitjes, maar om wat ze oproepen.
De vier ruitjes van de lantaarn verwijzen naar de vier zondagen voor Kerstmis, het feest van de komst van Jezus. Op veel plaatsen wordt met de eerste zondag van de advent een adventskrans geplaatst met vier kaarsen. Elke zondag wordt een kaars meer aangestoken, zodat in de week waarin Kerstmis valt de krans vier brandende kaarsen heeft.
In het verhaal is er sprake van het licht van één kaarsje dat week na week meer licht geeft omdat de ruitjes helderder worden. En dit gebeurt telkens wanneer Thomas zich op één of andere manier inlaat met een nood van een kind in zijn omgeving. Op die manier nodigt het verhaal kinderen uit om de wereld beter maken door stappen te zetten waarbij ze aandacht hebben voor wat minder goed loopt in hun omgeving. Ze brengen licht waar het ‘donker’ is, net zoals Jezus dat deed.
In het verhaal komen ook kinderen voor van zowat overal uit de wereld. Een weerspiegeling van de populatie in heel wat lagere scholen. Uit het verhaal blijkt dat de kinderen daar geen moeite mee hebben: het zijn hun vriendjes! Zo zijn kinderen een voorbeeld voor volwassenen.
Advent is er niet voor kinderen alleen!
Bezoek met Kerst
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 161)
Het was de avond voor Kerstmis.
Ralf keek door het raam naar de drukte op straat.
Iedereen deed nog snel de laatste inkopen. Ook zijn mama.
Toen ze binnenkwam gaf ze hem een pakje.
‘Is dat voor mij?’ vroeg hij.
‘Nee, dat is voor Jeanne die op de zevende verdieping woont.
Ze is alleen en zal het fijn vinden dat je haar dat pakje geeft.’
Ralf belde aan. De deur ging open.
In de kamer zag hij een mooi gedekte tafel voor twee.
‘Krijg je bezoek?’ Jeanne knikte.
‘Ik heb een pakje voor jou.’
Jeanne haalde het papier van het doosje af en gaf hem een praline.
‘Ik moet gaan, want je krijgt bezoek. Mag ik weten wie er komt?’
Jeanne zweeg heel lang.
‘Wel op kerstavond voel ik me heel alleen
en dan doe ik alsof er iemand op bezoek komt.
Maar nu is er echt iemand die me bezoekt. Doe je mee?’
Dat vond Ralf goed.
Hij smulde van het lekkere eten dat Jeanne voor hem klaarmaakte.
Er werd aangebeld.
Zijn papa kwam binnen.
‘Waar blijf je toch?
Waarom eet je hier?’
‘We spelen bezoekje, zei Ralf.
En hij vertelde alles.
‘Weet je wat Jeanne,’ zei zijn papa,
‘kom je vanavond ook bij ons bezoekje spelen?
We zullen dat heel fijn vinden.’
Dat jaar was Jeanne niet alleen op kerstavond.
(Naar een verhaal van R. Swartenbroeck)
De engel Gabriël
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 160)
Jaren geleden stuurde God de engel Gabriël naar de aarde.
Hij wilde wel eens weten hoe goed de mensen waren.
De engel vermomde zich als een oude man
en bezocht het huis van een arme vrouw.
‘Mevrouw, help me’, zei hij, ‘ik heb al twee dagen niets gegeten.’
‘Ik heb alleen maar wat soep’, zei de arme weduwe.
En ze deelde die met de oude man.
Toen zijn honger gestild was, stond hij op en zei:
‘God zal u zegenen, mevrouw
en honderdduizend keer vermenigvuldigen wat u het eerst gaat doen.’
Toen hij weg was,
nam de vrouw de pot waarin ze haar weinige geld bewaarde,
en keek of ze genoeg had om een brood te kopen.
Ze begon het geld te tellen en deed er uiteindelijk drie dagen over.
Een paar weken later ging de engel Gabriël als een oude man
naar het landgoed van een rijke oude vrouw.
‘Help me, mevrouw’, zei hij, ‘Ik heb al twee dagen niets gegeten.’
De vrouw wilde hem wegjagen, maar toen dacht ze aan haar buurvrouw.
‘Ga maar zitten, beste man’, zei ze vriendelijk, ‘ik haal wat eten.’
Ze nam in de keuken wat eten wat nog over was van de vorige dag
en bracht dat naar de oude man.
‘God zal u zegenen, mevrouw’, zei hij toen zijn honger gestild was,
‘en honderdduizend keer vermenigvuldigen wat u het eerst gaat doen.’
Toen de oude man de deur uit was wilde de vrouw haar geld tellen.
Maar onderweg moest ze heel hard niezen …
wel honderdduizend keer.
Kobe
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 175)
(Naar een oud kerstverhaal)
‘Er komt een koning naar ons land,’ riep Kobe.
‘Ik weet zeker dat die in ons grote huis wil logeren!’
Twee dagen later belde een arme man aan.
‘Goedenavond, meneer, ik zoek een plaats om te overnachten.’
Kobe gooide de deur dicht. Dat was niet de koning die hij verwachtte.
‘Waarom liet je die man zich niet wat opwarmen?’ vroeg zijn vrouw.
Daarop stapte Kobe de koude nacht in op zoek naar de man.
Maar in een portiek zag hij een vrouw.
Ze bibberde van de kou in haar zomerkleren.
‘Hier, neem mijn jas maar,’ zei Kobe.
Bij de hoek van de straat botste hij tegen een jongen.
‘Heb ik je pijn gedaan?’ vroeg hij.
‘Nee’, zei de jongen, ‘ik ben de weg kwijt, het is zo donker …’
‘Hier, neem mijn zaklamp maar.’
Kobe zag bijna niets meer en struikelde over een bedelaar.
‘Maar man, ‘t is toch veel te laat om nog te bedelen. Ga naar dat grote huis.’
Toen zag Kobe dat de man geen schoenen aan had.
‘Hier, doe mijn schoenen maar aan.’
Kobe ging verder. Het was donker en koud. Zijn voeten deden pijn.
Dan zag hij de man die had aangebeld.
‘Ah!’ zei Kobe. ’Ik wilde u vragen om mee te gaan naar mijn huis.’
‘Kom, je bent klaar om mijn zoon te ontmoeten’, zei de man.
Zwijgend volgde Kobe hem tot in een stal.
Daar lag een pasgeboren kindje in een voederbak.
De kerstman op bezoek
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 53)
Het was de avond dat Jezus geboren werd.
Toen Maria uitrustte, sprokkelde Jozef hout buiten de stal.
Herders en koningen waren nog onderweg.
Toch was er al een eerste bezoeker: de kerstman!
Hij kwam bij de kribbe met een lege zak onder de arm.
‘Sorry,’ zei hij, ‘mijn zak met pakjes is leeg.
Er waren geen pakjes op jullie adres.’
De pasgeboren Jezus gaf hem zijn eerste glimlach en zei:
‘Ik hoef gen pakjes.
Ik wil alleen welkom zijn in het hart van de mensen.
Het zou een pak van mijn hart zijn
mochten ze echt houden van de vrede en er iets aan doen.
Ik ben gezonden
om hen daarvoor een duwtje in de rug te geven.’
‘Tja,’ zei de kerstman, ‘mijn pakjes zijn maar van korte duur.
Toch ben ik hoopvol, want er gebeuren ook mooie dingen:
Asiel verlenen aan vluchtelingen, ‘Kom op tegen kanker’,
‘De warmste week’, onderdak geven aan wie dakloos is …’
De kleine Jezus gaf hem zijn tweede glimlach.
‘Je bent niet ver van het koninkrijk,’ zei Hij.
En de kerstman ging weg met een knipoog.
Bezoek voor Panov
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p.179)
(Naar een verhaal van AntonTsjechov)
Op een winteravond droomde Panov, een oude schoenmaker,
dat Jezus hem de volgende dag zou komen bezoeken.
Wakker geworden maakte hij zijn huis klaar voor dat bezoek.
Hij legde ook een speciaal cadeau klaar voor Jezus:
het mooiste paar schoentjes dat hij ooit maakte.
Hij wachtte en wachtte, maar Jezus kwam maar niet.
Wel kwam er een straatveger langs,
die verkleumd was van de kou en hongerig zijn werk deed.
‘Kom binnen’ riep Vadertje Panov
‘en drink iets lekker warm.
Weer wachtte vadertje Panov, maar niemand kwam,
behalve een jonge vrouw met een baby.
Vadertje Panov gaf haar wat warme soep
en, na enig aarzelen, gaf hij het kindje de schoentjes
die hij aan Jezus wou geven.
Het werd later en later, maar Jezus kwam niet.
Er kwamen wel nog enkele bedelaars voorbij.
Vadertje Panov gaf hun het laatste restje soep.
Ten slotte kwam er niemand meer.
Vadertje Panov was erg verdrietig omdat Jezus niet gekomen was.
De volgende dag klopte er iemand op de deur. Het was Jezus.
‘Ik had honger’, zei Hij, ‘en je hebt Me te eten gegeven.
Ik had het koud en je gaf Me warmte.’
‘Maar wanneer deed ik dat dan wel?’ vroeg vadertje Panov.
‘Toen je de straatveger, het meisje, het kindje en de bedelaars hielp.’
De goede dennenboom
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 12)
In het dennenbos liep eens een man met zijn drie kinderen
op zoek naar de mooiste kerstboom.
De dennen sidderden van angst toen ze hen zagen
en trachtten er zo onaantrekkelijk mogelijk uit te zien.
Toen zagen de kinderen een boompje dat nog volop stond te pronken.
Het was het domste boompje van het bos.
Het begreep niet waarom de andere dennen zich zo lelijk maakten.
Vader hief zijn bijl al hoog in de lucht ...
Een oudere den zag dit,
en kreeg zo'n medelijden met het boompje,
dat hij met zijn takken wuifde om de aandacht van de kinderen te trekken.
‘Stop, vader,’ riepen de kinderen, ‘wij willen liever deze den.’
En vader hakte diep in de wortels van de moedige boom.
Daar stond de den dan in de huiskamer,
volgehangen met lichtjes, slingers en bollen.
En aan zijn voeten een stalletje met allerlei figuurtjes.
‘Zie mij hier staan,’ mopperde de boom,
‘ik ben blij dat de andere bomen mij niet zien,
met al die rommel aan mijn lijf.’
Zo stond hij daar een paar weken.
De den had al veel glans verloren:
als iemand nog maar zijn takken aanraakte,
vielen de naalden overal langs hem heen.
De dag nadien deden de kinderen zijn versieringen weg en ook het stalletje.
Ze rolden de beeldjes in papier en legden die in een doos.
‘Het is afgelopen,’ zuchtte de boom,
‘mij wacht de open haard.
Allemaal moeite voor niets.’
De kinderen namen ook een klein ventje in een strooien bakje uit het stalletje.
Voor ook hij in het papiertje ging, knipoogde hij naar de boom en zei:
‘’k Weet wat je gedaan hebt. ‘k Zal dat nooit vergeten.’
(Naar een verhaal van U. SERVRANCKX - Urbanus)
Na de vierde zondag van de advent
Invalshoek:Kerstmis voorbereiden
Kerstversiering
(C.LETERME e.a., Zes kruiken wijn, Standaard educatieve uitgeverij, 1994, p. 28-29)
Lien en Sam zijn samen met mama in de stad.
Het wordt donker.
De winkels in de stad zijn mooi versierd.
In de straten hangen lichtjes.
Er klinkt kerstmuziek en het is erg druk.
De meeste mensen haasten zich
om voor iedereen thuis
nog een geschenkje te vinden.
Lien, Sam en mam willen nog wat kopen om het huis te versieren.
Gisterenavond hebben ze samen met papa
de kerstboom neergezet met het stalletje eronder.
Dat hadden ze vorig jaar gemaakt
met allerlei blokjes hout en oude sigarenkistjes.
Nu zijn ze op zoek naar plastic beeldjes van schapen.
Eindelijk vinden ze wat ze zoeken...
net zo groot als ze willen.
In de auto zegt Sam: 'Mama, ik vindt het toch maar erg hoor...!'
Wat vind je erg, Sam?'
'... Dat Jezus in een stal geboren is!
Een stal, dat is toch een schuilplaats voor de dieren!'
'Ja, Sam... dat is waar,
maar weet je... God houdt van alle mensen
en het meest van hen die niets hebben.
Daarom vertellen de mensen dat Jezus in een stal is geboren.'
'Is dat zo, mama?'
'Jazeker, wie je ook bent, rijk of arm, voor God is iedereen even belangrijk.
Dat heeft Jezus ons laten zien.'
's Avonds legt mama Sam in bed.
'Mama, is dat echt waar dat God van alle mensen houdt?
'Ja, Sam.'
'Dan vind ik hem toch wel heel lief hoor.'
Een aparte kerststal
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 75)
Rond Kerstmis ging Francesco de heuvels in rond het dorpje Greccio.
Hij was op zoek naar een echte kribbe om in de kerk te plaatsen.
‘Antonio’, riep hij,
‘kan ik de voederbak van jouw dieren voor een paar dagen lenen?’
‘Wil je soms boer worden, Francesco?’
‘Oh neen, Antonio, ik wil die bak met Kerstmis in de kerk plaatsen,
zodat de mensen beter zouden begrijpen
wat het betekent dat Jezus in een stal geboren is.’
Antonio keek vol aandacht naar de bak die Francesco aanwees.
‘Die voederbak lijkt me wel goed daarvoor, neem hem maar mee’.
‘Kun je me ook nog wat stro en hooi geven, Antonio?’
‘Maar natuurlijk!’
Franciscus wou al verder gaan, maar draaide zich om.
‘Antonio, misschien moeten er ook een schaap en een ezel bij staan.’
‘Maar Francesco, dieren in een kerk?’
‘Dan zien de mensen nog beter dat Jezus geleefd heeft zoals wij.
Dan zien ze dat Hij een heel eenvoudig man was,
helemaal niet zoals onze paus en bisschoppen
die rijke kleren dragen
en in paleizen wonen.’
De kerststal
(Naar een verhaal van M.E. Breur)
Het is eind november. Yana en Louis wonen in een kleine stad. Ze zitten samen in het zesde leerjaar. Als de school gedaan is, wacht Louis in de gang op Yana. Op weg naar huis steken ze een plein over met oude huizen en een kerk. Ze zien dat de deur van de kerk openstaat. Twee mannen laden grote dozen uit een bestelwagen en dragen die de kerk in.
- Zou je in de kerk mogen? vraagt Louis, ik zou wel eens binnen willen kijken!
- Ik weet het niet, antwoordt Yana, willen we het aan die mannen vragen?
Samen lopen ze de trap op. Bij de open deur blijven ze staan.
- Wat een mooi gebouw, fluistert Yana.
Dan zien ze de twee mannen. Ze werken vooraan in de kerk in een hoek. Eén van de twee kijkt op en loopt naar hen toe.
- Hallo, komen jullie kijken?
- Mag dat? vraagt Yana.
- Natuurlijk, we maken iets moois. Komen jullie maar mee!
Dat laten Yana en Louis zich geen twee keer zeggen. In de hoek bij de zijmuur staan twee lange tafels. Er liggen bruine en groene doeken op. Aan de muur achter de tafels hangen er wandkleden. Die vormen een decor, met bergen tegen een blauwe lucht, een stad in de verte, een paar dorpen, bossen, akkers en weilanden. Er staan ook mensen op en een herder met een grote kudde schapen.
- Wat maken jullie? vraagt Louis.
- Een kerststal, antwoordt één van de mannen, nog vier zondagen en dan is het Kerstmis. Dan vieren we de geboorte van Jezus. Dat bereiden we nu al voor. Die tijd noemen we: advent. Op deze tafels beelden we het kerstverhaal uit. Elke week komt er een stukje bij.
De mannen werken verder. In het midden plaatsen ze een grote stal. Uit de dozen halen ze huizen, zoals die er in het oosten uitzien en bomen, mensen en dieren.
- Dat zal mooi zijn als het helemaal klaar is, denkt Louis.
- Kom Louis, we moeten naar huis. Mama wacht op ons, zegt Yana.
Eén van de mannen loopt even met hen mee naar de deur.
- Als jullie willen zien hoe het gaat worden, kom dan volgende week vrijdag gerust weer even kijken, zegt hij, we bouwen iedere week een stuk van het kerstverhaal bij.
- Dat doen we, roepen ze enthousiast, tot volgende week!
Een week later gaan Yana en Louis na de school naar huis. Op het plein staat de bestelauto weer voor de kerk.
- Kom mee! zegt Louis.
In de kerk zijn dezelfde mannen aan het werk. Een van hen kijkt op en lacht vrolijk als hij hen ziet.
- Kom maar, roept hij.
Yana en Louis lopen naar de tafels. Ze zijn nieuwsgierig hoe het kerstverhaal er nu uitziet. Links is er een dorp gemaakt. Er zijn huizen met bomen en een plein met een waterput.
- Kijk, zegt Louis en hij wijst naar één van de huizen, dat is zeker het huis van een timmerman: ik zie een werkbank en een zaag en een hamer! En daar ligt een stapel planken!
- Oh ja, roept Yana, en die man en een vrouw met bagage zijn zeker Jozef en Maria die op reis gaan!
- Jullie hebben allebei gelijk, zegt de man naast hen. Dat dorp heet Nazaret en Jozef is de timmerman van het dorp. Hij is verloofd met Maria. En weten jullie ook waar Jozef en Maria naartoe gaan?
- Ja, ze gaan naar Betlehem! antwoordt Yana.
- Waarom gaan ze daarnaar toe? vraagt Louis.
- De Romeinse keizer Augustus had gezegd dat iedereen zich in zijn rijk moest laten inschrijven in de stad van zijn voorouders. Zo kon hij weten hoeveel mensen er precies in zijn rijk woonden. Jozef stamde van koning David af en die kwam uit Betlehem. Jozef en Maria moesten het hele eind lopen. Kijk, hier moeten ze naar toe.
De man loopt met Louis en Yana naar het midden van de tafels, waar de stal staat. Rechts daarvan werd een dorp gebouwd met in het midden een groot huis met een groep mensen ervoor. Er staan ook soldaten naast het huis.
- Dit is Betlehem, vertelt de man verder, en dat is het huis waar de mensen zich moeten laten inschrijven. De soldaten houden de wacht en zorgen dat alles ordelijk verloopt.
Yana wijst naar een huis vlakbij. Daar staan een paar ezels en een kameel.
- Dat is zeker de herberg! zegt ze, die was vol toen Jozef en Maria een plekje zochten om te slapen.
Louis loopt verder. Aan het einde tegen de muur is een heuvel gebouwd, met een huis erop en een weg erheen met bomen. Eén van de mannen zet een paar beelden in het huis. Door de grote ramen heen kun je ze goed zien: ze staan bij een tafel vol boekrollen.
- Dit is het oosten! zegt de man. Hier woonden de geleerden die de sterren bestudeerden.
- De wijzen uit het oosten, weet Yana, die er ook bij is komen staan.
- Volgende week gaan we weer verder, komen jullie dan weer kijken? vragen de mannen.
- Zeker en vast! zeggen Yana en Louis enthousiast.
Overal in het centrum hangt er kerstversiering: bogen en slingers met dennengroen en lichtjes. Midden op het plein staat een enorme kerstboom. Louis en Yana lopen er langs en gaan dan voor de derde keer de kerk binnen. Ze zien meteen de grote ster die in de donkere hoek hangt, in het oosten. Er brandt een lampje in. De wijzen staan nu buiten het huis, met een paar knechten en kamelen met bagage op hun rug. Ze kijken allemaal omhoog, naar de ster.
- Nu gaan ze op reis, weet Yana, de ster wijst hun de weg naar Betlehem.
- Hoe kan een ster nu de weg wijzen? vraagt Louis.
- Dat kan, omdat het een bijzondere ster was, legt een van de mannen hem uit. Omdat de wijzen zoveel wisten van de sterren, wisten ze ook dat als ze die speciale ster zouden zien, er een langverwachte koning geboren moest zijn. Zo wisten ze ook waarheen ze moesten reizen.
Louis knikt, dat kan hij begrijpen.
Aan de linkerkant zijn Jozef en Maria op één derde afstand van Nazaret naar Betlehem. Er lopen ook een paar Romeinse soldaten op de weg en een wat verderop nog een groepje reizigers. Dicht bij Betlehem, links van de stal, staat een kudde schapen met een paar herders.
Even later lopen Yana en Louis weer naar huis langs de versierde etalages van de winkelstraat.
De volgende vrijdag zijn Louis en Yana wat later uit school dan anders. Ze hebben met een paar andere kinderen na schooltijd nog geoefend voor het schoolkerstfeest.
- De mannen zullen er toch nog wel zijn, zegt Louis als ze op het plein lopen. Hij vindt de kerststal heel bijzonder en is benieuwd hoe hij nu weer veranderd is. Gelukkig is de kerk nog open. Er zijn geen nieuwe dingen meer bij de kerststal gekomen. Er zijn wel een paar dingen veranderd: in het oosten hangt de ster nu halfweg de weg naar Betlehem en de wijzen zijn ook halfweg. Aan de andere kant zijn Jozef en Maria vlakbij Betlehem. Ze staan bij de herders en hun kudde.
- Volgende week vrijdag maken we de stal klaar voor de vierde zondag van de advent, zegt één van de mannen als Louis en Yana naar de deur lopen. Pas op kerstavond, voor de kerstnachtdienst, zetten we Maria en Jozef met het kindje in de stal en de engel bij de herders.
Louis en Yana zijn blij als ze de school uitlopen.
- Hoera, twee weken vakantie! roept Yana en ze trekt Louis aan zijn mouw. Kom, we gaan snel kijken naar de kerststal!
Even later staan ze vol bewondering bij de kerststal in de kerk. Die is af. De wijzen staan met hun kamelen en hun bedienden vlakbij het stadje Betlehem. De ster hangt boven de stal te schitteren.
- Louis, kijk, de engel is bij de herders, wijst Yana, hij komt ze vertellen dat Jezus geboren is in de stal. Dan gaan alle herders erheen om te kijken. En de engelen zingen: Eer aan God.
Samen gaan ze naar de stal in het midden. Jozef en Maria staan er nu in en in een voerbakje ligt een kindje: Jezus. Maria zit er op haar knieën naast en Jozef staat erbij met een lantaarn in zijn hand.
- Ik zal jullie iets leuks laten zien, glundert een van de mannen, Hij buigt zich voorover en pakt voorzichtig het kindje uit het kribje. Hij legt het op de arm van Maria.
- Oooh! Yana zucht van bewondering, zo is het nét echt.
De mannen lachen en knikken. Nog één keer lopen Louis en Yana langs het hele kerstverhaal en bekijken alles nog eens heel goed.
- Vandaag is de Redder van de mensen geboren in de stal van Betlehem, zegt één van de mannen, als ze weggaan, denk daar maar aan met Kerstmis.
Een aparte engel
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 357)
Bwito zag er anders uit dan de andere kinderen,
want hij kwam uit Afrika.
Nu wilde de juf met haar klas een kerstspel spelen
en Bwito wilde de engel zijn
die aan de herders vertelt dat Jezus geboren is.
Marian, die zelf engel wilde spelen, zei:
‘Een jongen kan geen engel zijn!’
‘Dat kan wel,’ riep Bwito, ‘ik heb nog nooit gehoord
dat engelen vrouwen of mannen zijn.’
‘Maar ze zien er niet zwart uit,’ riep Marian,
‘ze hebben blonde haren en lieve stemmen.’
De volgende dag zei Bwito:
‘Mijn papa zegt dat in de bijbel nergens staat
hoe engelen eruit zien en wat voor stem ze hebben.’
‘Dat is zo,’ zei de juf, ‘jouw papa heeft gelijk.’
Om te zaak te beëindigen, besloot ze om er om te loten.
Bwito won en Marian mocht met het engelenkoor zingen.
Op een dag kwam Bwito op de repetitie
met de linker arm in het gips.
Hij had geprobeerd om vanaf het garagedak te leren vliegen.
Maar zijn landing mislukte en hij brak zijn arm.
Marian zei: ‘Nu kan Bwito geen engel meer zijn, hè?’
Maar Bwito zei: ‘Mijn mama zegt dat het is niet belangrijk is
of een engel zijn armen kan uitstrekken.
Het komt op de boodschap aan!’
Dat jaar had de engel zwart kroeshaar, en zijn linkerarm in het gips.
Bwito zei luid:
‘Schrik niet, want ik heb een goede boodschap voor u,
een grote vreugde voor het hele volk.
Vandaag is in de stad van David uw Redder geboren.
Hij is de Messias, de Heer.’
Toen de mensen hem hoorden wisten ze
dat niemand een betere engel kon zijn.
(Naar een Duits verhaal)
Het verschil
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode, 2007)
‘Zeg mij eens
hoeveel een sneeuwvlokje weegt?’
vroeg het koolmeesje aan de duif.
‘Minder dan niets,’
antwoordde de duif.
Toen vertelde het koolmeesje
het volgende:
‘Ik zat op de tak van een spar,
toen het begon te sneeuwen.
Het sneeuwde heel zachtjes
als in een droom.
Omdat ik niets beters te doen had,
begon ik de vlokken te tellen
die op de tak vielen
waar ik op zat.
Er vielen er precies: 3 751 952
Maar toen het 3 751 952e vlokje
op de tak viel,
brak die tak af.’
De duif dacht na
over wat het koolmeesje zei:
‘Misschien ontbreekt er maar één persoon
om vrede in de wereld te hebben.’
De steen van Ezra
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 364)
Het was kerstnacht. Jezus was geboren.
Ezra, een herdersjongen wilde naar de stal
om Jezus te bezoeken.
Hij vroeg aan zijn moeder:
‘Hebben wij soms een geschenkje voor Jezus?’
Maar zijn moeder zei:
‘Jongen wij zijn te arm,
we hebben geen geschikt geschenk.
Maar ga toch maar.
Het belangrijkste is, dat je er bent.’
Ezra vertrok.
Onderweg naar de stal werd hij geplaagd en gepest
door een jongen uit de buurt.
Ezra kwam met een harde smak op de grond terecht.
Hij was woedend, pakte een steen en schreeuwde:
‘Hiermee sla ik je zo hard
dat er voor de rest van je leven
een gat in je hoofd zit.’
Maar de jongen ging lopen.
Ezra zette zijn weg naar de stal verder.
De steen hield hij in zijn gebalde vuist.
Na een tijdje kwam hij aan bij de stal.
Hij groette Maria en Jozef en knielde bij het kindje.
Maria sprak hem aan: ‘Wel Ezra, wat heb je in je hand?’
Ezra schrok en zei ‘Niets…’
Toen zei Maria:
‘Maar ik zie dat je iets in je hand hebt…’
‘O,’ zei Ezra, ‘dat is een steen…’
‘Ik denk dat je Jezus daar heel blij mee kunt maken,’ zei Maria,
‘met een steen, kan Hij later iets opbouwen.’
En aarzelend gaf Ezra zijn steen als geschenk aan Jezus.
De oude herder
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 365)
Er leefde eens een herder in zijn oude hut.
Op een nacht droomde hij
dat een grote heldere ster
aan de hemel omhoog rees.
Er kwam een engel die zei:
‘Vrees niet, ik heb goed nieuws voor u:
deze nacht is Jezus geboren.
Volg de ster.’
De herder wekte zijn schapen,
nam zijn staf en volgde de ster.
Ze kwamen aan in een grote stad.
De herder dacht:
‘Hier zal ik Jezus wel vinden.’
Maar de ster trok verder.
Dan kwamen ze aan een prachtig kasteel.
Opnieuw dacht de herder:
‘Hier zal ik Jezus vinden.’
Maar de ster trok verder.
Toen kwamen ze op een weide.
Daar stond een oude stal.
De herder dacht al dat hij zich vergist had.
Maar de ster bleef staan boven de stal.
Daar lag het kindje in een voederbak.
De herder schrok.
‘Jij bent Jezus,’ zei hij, ‘en je bent zo arm.
Je bent in een stal geboren,
en moet in een kribbe liggen.’
Toen trok hij zijn mantel uit
en dekte het kindje daarmee toe.
Jezus straalde.
En de herder vergat alle armoede.
Drie wijze koningen
(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 163)
Drie koningen zagen een schitterende ster aan de hemel.
Volgens hun boeken wilde dit zeggen
dat er een nieuwe koning was geboren.
Ze zadelden hun kamelen en volgden de ster.
Dagen later bleef de ster stilstaan.
‘Nu zullen we de nieuwe koning zien,’ zeiden ze.
Maar de ster stond stil boven een eenvoudig huis
en niet boven een prachtig paleis, zoals ze verwacht hadden.
Daar zagen ze een moeder die haar kindje te drinken gaf
en een man die voor hen zorgde.
Het waren eenvoudige mensen.
Maar hun liefde voor elkaar was hemels.
‘Ik geef je al mijn gouden muntstukken,’ zei de eerste koning,
want er zijn belangrijkere dingen in het leven.’
‘Ik geef je wierook,’ zei de tweede koning,
want ik wil niet meer voor alles en nog wat bewierookt worden.’
De derde koning kwam ook dichtbij.
Hij had mirre bij, een duur parfum
dat gebruikt werd bij het begraven van wie dood was.
‘Ik geef je mirre, want ik wil niet dat mijn leger nog langer doodt.’
Langs een andere weg gingen ze terug naar huis.
Sinds die dag worden die koningen wijzen genoemd.
Hun bezoek aan de nieuwe koning
had hen anders gemaakt en wijzer.
Kerstmis is groter dan men denkt
(C. Leterme, bewerking van een tekst van Jan Mudde)
Lucas liep in de zaak langs de doeken die nog niet beschilderd waren.
Bij een klein doek bleef hij staan.
Hij zette een pas achteruit, kneep zijn ogen halfdicht
en schilderde in gedachten op het doek: het interieur van een stal,
het kind in de voederbak en daarbij de ouders.
Toen hij dit tafereel voor zich zag,
nam hij het kleine doek in zijn handen
en knikte goedkeurend:
bij een eenvoudige geboorte
past een schilderij van bescheiden omvang.
Maar toen hij met het doek in zijn hand naar de kassa ging,
dacht hij terug aan wat er in de vroege ochtend gebeurde:
een stel onbehouwen kerels stommelde de stal binnen.
Ze werden de eerste getuigen
van een bijzonder gebeuren.
Het waren geen intellectuelen, geen kunstenaars, geen koningen,
priesters of profeten, zelfs geen artsen, die erbij waren.
Hij herinnerde zich dat Paulus zei dat dat zijn handelsmerk was:
wat niets is, wat onbeduidend is en veracht,
dat koos God uit om te beschamen wat wijs is.’
Nu werd het duidelijk voor Lucas:
die herders moesten absoluut ook op zijn schilderij.
Hij zette het kleine doekje terug en ging naar de grotere doeken.
Maar toen herinnerde hij zich wat een engel riep naar de herders:
‘Vandaag is in de stad van David jullie redder geboren!’
Lucas wist dat die woorden betekenden: dit kind is een koningskind.
Zijn geboorte vervult alle beloften van God,
Aan Israël, aan David en aan de profeten.
Daarom zocht Lucas een groter doek
zodat ook Betlehem, de stad van David, erop kon.
Wat later bij de kassa zei de verkoper voor de grap:
‘Ik heb nog grotere doeken, hoor.’
Lucas keek op: die man bracht hem op een idee.
Hij dacht aan Augustus, de belangrijke Romeinse keizer,
die regeerde over het Romeinse Rijk, toen Jezus geboren werd.
‘Wat grappig,’ dacht hij,
‘keizer Augustus naar wie een maand van het jaar is vernoemd,
krijgt een bijrol in het verhaal van Hem om wie de jaartelling draait!
Christus is de zon en de grootste Romeinse keizer
is als een piepklein planeetje dat om die zon heen draait!’
Blij liep Lucas naar het grootste doek in de zaak.
Natuurlijk moet Augustus moet er ook op.
Zo zou de grootheid van dit kind
in één oogopslag zichtbaar worden.
Wat op Kerstmis gebeurde is veel groter dan men denkt.
Extra
Klik hier voor een ruimere keuze aan verhalen rond Kerstmis.
Vervolgverhaal voor de vier zondagen van de advent en Kerstmis
Het lelijke schaapje
(Naar M. DE JONG, Kerst spelen met kinderen. Vijftien verhalen om te spelen, met aanwijzingen en patronen. 2011 Adveniat)
Eerste zondag van de Advent
In de kudde van de rijke schapenfokker Cornelius was iets vreemds gebeurd. Er was een schaapje geboren dat niet wit was zoals de andere schapen. En het was ook niet zwart of bruin zoals de schapen van de buren. Het was gevlekt. Wit en zwart en grauw en grijs, in grote en kleine vlekken, alles door elkaar. Het schaapje paste niet bij de rest van de kudde. Cornelius zat er vreselijk mee in zijn maag. 'Wat een mormel,' dacht hij. De mensen die langs kwamen, wezen ernaar en riepen: 'Cornelius, wat heeft dat lam? Heeft het schimmel? Maak je je stal soms niet goed schoon?' Dan begon Cornelius extra goed te bezemen, terwijl iedereen het kon zien.
Kort daarna ging hij naar de markt om zijn schapen te verkopen. En melk, kaas, en wol. De eerste klant was een boerin. Ze keurde de schapen en zei: 'Denk erom, Cornelius, ik wil een wit schaap, dat witte lammeren krijgt. Er mag geen vlekje aan zitten. Ik wil geen lelijk mormel zoals dat schaap daar.' Een handelaar die ernaast stond en het gesprek hoorde, besloot van Cornelius helemaal geen schapen te kopen. Misschien hadden ze wel een besmettelijke ziekte. Zo ging het de hele dag door. Het verhaal werd steeds erger.
Op het laatst verkocht Cornelius helemaal niets meer: geen schapenkaas, geen schapenmelk, geen schapenwol.
Tweede zondag van de Advent
Het gevlekte schaapje werd groter en groter. En Cornelius armer en armer. Op een dag keek Cornelius somber naar het schaapje in de hoek. 'Het is allemaal jouw schuld, lelijk beest. Ik moet van je af, want je brengt me alleen maar ongeluk. Morgen zet ik je af bij de slager. Die weet wel raad met jou. Misschien krijgen de mensen dan weer vertrouwen in mij en word ik weer de schapenhandelaar die ik was.'
Die nacht besloot het bedroefde schaapje te ontsnappen. 'Ik ben misschien nergens goed voor,' dacht het, maar ik ga liever alleen op reis dan te eindigen bij de slager.' Toen het donker was, en Cornelius en de andere schapen sliepen, klom het over het hek en sprong het de nacht in. De maan en de sterren stonden aan de hemel. Het was stil en koud. Maar het schaapje kon ertegen, want zijn vacht was behoorlijk dik. Het liep door velden en weiden, klom over hekken en sprong over greppels, tot het onder een boom ineenzakte en in slaap viel.
Derde zondag van de Advent
Toen het schaapje de volgende morgen wakker werd, stond er een hele kring nieuwsgierige schapen om hem heen. Ze waren bruin en staarden hem aan. 'Goeiemorgen,' zei de grootste, 'jij bent gevlekt!' Het lelijke schaapje knikte bedroefd. 'Ik weet het', zei het zacht. 'Ik ben het lelijkste schaap van heel Judea. Daarom ben ik van huis weggelopen.
Ik bracht mijn baas ongeluk. Nu ben ik op zoek naar een andere plek om te wonen.' Het bruine schaap zei: 'Ga dan maar met ons mee. Wij horen bij de kudde van een wolkoopman die in heel Judea wollen vachten en garens verkoopt.' 'Mag ik dan bij jullie wonen?' vroeg het lelijke schaapje hoopvol. De hele dag speelde en graasde het met zijn nieuwe vrienden in het veld.
Toen was het tijd om naar het kamp te gaan. De herders zaten om het kampvuur en kookten hun potje. Het bruine schaap zei: 'Ga hier maar liggen. Zorg dat je niet opvalt.' Het schaapje maakte zich zo klein mogelijk. 'Thuis' was het laatste wat hij dacht voor hij in slaap viel. Maar toen de zon opkwam, duurde het niet lang of een herder ontdekte hem. 'Hé,' zei de herder,' wat is dat voor een misbaksel? Dat schaap is niet van ons. Onze baas heeft alleen mooie bruine schapen. Weg jij, of moet ik de hond op je af sturen?' Het lelijke schaapje holde voor zijn leven. 'Ga naar Betlehem!' riep zijn vriend hem na. 'Naar de markt! Misschien wil iemand je daar wel hebben!
Vierde zondag van de Advent
Laat in de middag kwam het schaapje bij Betlehem aan. Het was er verschrikkelijk druk. Reizigers stroomden van alle kanten de stadspoort in. Er stonden borden: stam van David linksaf - herberg rechtdoor - markt rechtsaf. Toen het schaapje de stadspoort binnen wou gaan, werd het door een poortwachter tegengehouden. 'Bij wie hoor jij?' vroeg de wachter. 'We kunnen geen loslopende beesten gebruiken in Betlehem. Weg!'
Het schaapje besloot om buiten de poort een beter moment af te wachten. De schemering viel in. In de verte kwamen nog een paar reizigers aan. Een hoogzwangere vrouw op een ezel en een man die de ezel leidde. Ze zagen er moe uit. Ze kwamen helemaal uit Nazaret.
'Jozef,' zei de vrouw, 'ik denk dat ik de stadspoort zie. Zouden we er dan eindelijk zijn? Ik voel me zo moe, en het is koud aan het worden.' De man tuurde in de verte: 'Je hebt gelijk, Maria. Betlehem, de stad van mijn voorouders. We zijn er eindelijk. Houd nog even vol, dan zijn we bij de herberg.'
Voorzichtig leidde hij zijn ezel over de hobbelige keien. Daar kwamen ze langs het lelijke schaapje. Toen Maria het zag, glimlachte ze vriendelijk. Het schaapje keek hen na en besloot hen te volgen alsof het erbij hoorde. Ze kwamen bij de herberg aan. Jozef klopte aan. De herbergier deed open. Meteen voelden ze de warmte van het houtvuur en roken ze de geur van heerlijk eten. Jozef vertelde over zijn zwangere vrouw en zei dat zij en hun ezel een plaats zochten om te overnachten. Wat de herbergier zei, kon het schaapje niet verstaan. Maar het was vast niets goeds, want Jozef en Maria draaiden zich om en trokken verder de koude nacht in. 'Ik ben niet de enige die geen huis heeft,' dacht het schaapje. Het besloot de velden in te gaan om een veilige plek te vinden om te slapen. Na een tijd kwam het bij een kudde die lag te slapen. Het herkende zijn vrienden meteen. De herders lagen erbij, diep in slaap, terwijl hun houtvuur zachtjes smeulde. 'Allemaal mooie vachten,' zuchtte het schaapje, maar ik hoor hier niet thuis.'
In zijn eentje trok het verder. Ineens kwam er uit de lucht een wonderlijk gedruis. Het was alsof de hemel openging en alle engelen en sterren van boven naar beneden kwamen.
Kerstmis
De engelen zongen een lied dat galmde over de velden. Het ging over een redder, geboren in de stad van David, over vrede en licht. Een engel zei tegen het schaapje: 'Schaapje, er is voor jou een stal. Volg de weg die de ster je zal wijzen.'
Bij een stal aangekomen, duwde het schaapje de deur voorzichtig open. Daar waren Jozef en Maria, samen met de ezel en een oude os. Er was iets bijzonders gebeurd. In de voerbak van de dieren lag een pasgeboren kindje. Maria had het kindje zo goed mogelijk toegedekt met hooi. Toen ze het schaapje zag, zei ze, 'Ben je daar weer? Welkom, kom er bij. Ons kindje Jezus heeft van deze stal een thuis gemaakt.' Het schaapje was heel blij dat het bij hen mocht blijven. 'Kan ik u helpen met mijn wol?' vroeg het schaapje, 'Hij is niet mooi, maar wel lekker warm.' Dat vond Jozef een prachtig idee. Hij trok dikke plukken wol uit de vacht van het schaapje: wit en zwart en grijs en grauw. Hij mengde alle kleuren en vormde er een dekentje van. Daarmee dekte hij het kindje warm toe. Het schaapje kon zijn ogen niet van kindje afhouden.
De engelen verkondigden de geboorte van Jezus overal, en van heinde en verre kwamen mensen om het kindje te bezoeken. Tegen iedereen die het maar hoorde wilden zei het schaapje: 'Zie je dat dekentje', dat is gemaakt van mijn wol, mijn warme wol.'