Deuteronomium 18, 15-20: Een profeet zoals jij

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 286-287)

De Heer wil profeten voor jullie uitkiezen uit jullie eigen volk, profeten zoals ik. Naar die profeten moeten jullie luisteren!
Jullie hebben daar trouwens zelf om gevraagd! Want toen jullie bij de berg Horeb waren, zeiden jullie: ‘We zijn bang dat we zullen sterven. We willen de stem van de Heer niet langer horen. We durven niet meer te kijken naar dat grote vuur.’
En toen heeft de Heer tegen mij gezegd: ‘Ze hebben gelijk. Ik zal zorgen dat er bij hen profeten komen, profeten zoals jij. Ik zal tegen die profeten zeggen wat er gaat gebeuren. Zij zullen mijn woorden doorgeven aan het volk. En als iemand niet naar die woorden luistert, zal ik hem straffen!
Maar stel dat een profeet zegt dat hij namens mij spreekt, terwijl dat niet zo is. Of stel dat hij namens een andere god spreekt. Dan moet die profeet gedood worden.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Mozes zei tot het volk:
"Uit uw eigen volk zal God
een profeet laten opstaan zoals ik er een ben.
Jullie moeten naar hem luisteren.
Want dat hebben jullie aan God gevraagd
op de dag van de samenkomst bij de Horeb.
Toen hebben jullie gezegd:
'Laat ons de stem van God niet meer horen,
en dat grote vuur niet meer zien, anders sterven we.'

God heeft toen tegen mij gezegd: 'Zij hebben gelijk.
Ik zal uit hun volk een profeet laten opstaan zoals jij.
Ik zal hem mijn woorden in de mond leggen
en hij zal hun alles zeggen wat Ik hem vraag.
Wie niet luistert
naar de woorden die hij in mijn naam spreekt,
zal zich moeten verantwoorden.
En als er een profeet zegt dat hij in mijn naam spreekt
zonder dat Ik hem dat heb gevraagd,
of die spreekt in de naam van een andere god,
dan moet die profeet sterven.”

Stilstaan bij ...

Horeb
Naam die in het Noordrijk gebruikt werd voor de Sinaï.
De Horeb is niet zomaar een berg in de woestijn, het is dé plaats waar JHWH zich met het volk Israël verbond.
Deze berg is niet meer te lokaliseren. Pas veel later zei men dat die berg op het Sinaï-schiereiland te vinden is.

Profeet
(Grieks = ‘spreken voor of in naam van een ander’)
Een profeet spreekt in naam van God.
Hij kan goed nieuws brengen. Dan verwoordt hij Gods beloften van zegen en geluk.
Hij kan ook een concrete situatie aanklagen: sociaal onrecht, valse godsdienstigheid... Hij roept dan op om die te veranderen, en om te keren vanuit Gods droom over de wereld. Want hij roept de mensen op om te leven zoals God het voor ogen heeft.
Heel wat profeten werden niet graag gezien omdat de mensen niet graag hoorden wat ze te zeggen hadden.
Bijbelse profeten voorspellen dus niet, zij geven hun visie op de actualiteit vanuit de belofte die God deed in het verleden, zodat het volk in de toekomst anders gaat leven.

Rekenschap vragen / verantwoorden
Volgens God kan het niet dat mensen woorden spreken in zijn naam en er zelf niet naar luisteren of naar handelen.

Speken in de naam van andere goden
In de tijd waarin dit voorschrift werd neergeschreven, luisterde men naar wat waarzeggers en geestenbezweerders te zeggen hadden.

Bij de tekst

Context

Deze tekst komt voor in een reeks voorschriften voor de Israëlieten. Die zullen gelden wanneer ze wonen in het Beloofde Land.
In het geheel van het boek Deuteronomium wordt deze tekst gezien als de aankondiging van de opvolgers van Mozes (Jozua…).

Profeten

Omdat mensen de directe aanwezigheid van God en zijn stem niet kunnen aankunnen, staan profeten tussen God en het volk als woordvoerders / spreekbuizen van God. Daarom hebben hun woorden het gezag van het woord van God zelf.
In deze tekst wordt ook duidelijk dat een profeet in de Bijbel een woordvoerder is van God, en niet van één of andere godheid.

Een profeet zoals gij dat zijt

De eerste christenen zagen in deze woorden Jezus: Hij was voor hen die nieuwe Mozes.
Zo vermeldt Matteüs in zijn evangelie veel parallellen tussen Mozes en Jezus.

MOZES	JEZUS
Mozes wordt gered van de kindermoord door de farao.	Jezus ontsnapt aan de kindermoord door koning Herodes.
Mozes redt zijn volk uit Egypte.	Jezus komt uit Egypte om zijn volk te redden.
Volgens de joodse traditie schreef Mozes de vijf eerste boeken van de Bijbel.	Jezus sprak vijf redevoeringen uit.

Suggesties

Jongeren

ONDERZOEKEN

Profiel van een profeet

Stel je voor: er worden profeten gezocht.
Aan welk profiel moeten ze beantwoorden?
Lees de tekst (Deuteronomium 18, 15-20) opnieuw en zoek welke criteria belangrijk zijn om iemand een profeet te noemen.

O.a.:
. Hij luistert aandachtig naar wat God te zeggen heeft
. Hij zegt wat God aan de mensen te zeggen heeft.

Zoek dan verder wat dit in onze tijd concreet kan betekenen.
Nl. Wat heeft God aan ons te zeggen?

INLEVEN

Woorden van God

De jongeren krijgen de volgende vraag om een tijd over na te denken:
‘Wat zou jij aan de mensen zeggen / vragen als je God bent?’
Die antwoorden noteren ze elk voor zich.
Pas daarna verwoorden ze wat ze opgeschreven hebben.
Bespreek wat ze als belangrijkste vraag van God aan de mensen ervaren.
Wat als tweede belangrijkste vraag,
wat als derde…

BELANGRIJK
Deze vraag kan ook beantwoord worden door jongeren die zeggen niet in God te geloven. In dat geval is het zinvol ze eerst te laten nadenken over de vragen:
- Wie is God in mijn ogen?
- Wie is God in de ogen van mijn familie, mijn vrienden?

God is liefde

Vertrek van de bovenstaande illustratie of teken die over op een blad papier.
Zeg aan de jongeren: Christenen zeggen dat God liefde is.
- Als God liefde is, wat zou Hij dan aan de mensen te zeggen hebben?
- Wat zou Hij aanraden? Wat zou Hij afraden?

De antwoorden op deze vragen noteren de jongeren eerst elk voor zich.
Pas daarna verwoorden ze wat ze opgeschreven hebben.
Groepeer de antwoorden in twee groepen:
. Wat God vraagt …
. Wat God afwijst …

Inspireer je aan de volgende illustratie om twee handen te maken.

Op de rode hand schrijf je alles wat God liever niet wil, op de witte hand wat God wel graag wil.
Schuif dan de twee handen over elkaar zodat ze een hart vormen en alleen de positieve opdrachten van God aan de mens zichtbaar worden.