Lucas 7, 1-10: De honderdman van Kafarnaüm

Matteüs 8, 5-13 // Lucas 7, 1-10 // Johannes 4, 43-54

De tekst

Dichter bij de tijd

Eenvoudige tekst

Jezus gaat naar Kafarnaum.
Daar woont een honderdman die een knecht heeft
die hij heel graag heeft.
Maar zijn knecht is ziek geworden en ligt op sterven.
Als de honderdman over Jezus hoort, vraagt hij aan de joden:
'Wil je Jezus vragen om mijn knecht te komen genezen?'
Dat doen ze.
Wanneer Jezus bij het huis van de honderdman is,
komen vrienden van hem naar Jezus.
De honderdman heeft ze gestuurd met de boodschap:
'Heer, doe geen moeite. Ik ben niet waard dat u onder mijn dak komt.
Maar zeg iets zodat mijn jongen beter wordt.’
Jezus is verbaasd als hij dat hoort.
Hij keert zich om en zegt:
‘Zo'n groot vertrouwen heb ik zelfs in Israël niet gezien.'
Daarna gaan de vrienden terug naar het huis.
Ze treffen daar de knecht gezond aan.

Uitgebreide tekst

Een verrassende honderdman
Het land waarin Jezus leefde, was bezet door de Romeinen. In elke belangrijke stad was een garnizoen met Romeinse soldaten. Die controleerden of de mensen de wetten van de Romeinen volgden en belastingen betaalden. Het volk hield niet van hen.
Ook in Kafarnaüm waren er Romeinse soldaten. Hun baas was een honderdman, een belangrijk persoon in het leger. Zo'n honderdman stond aan het hoofd van 100 soldaten. Zijn helm was versierd met mooie pluimen. Hij droeg een blinkend harnas, zodat zijn mannen hem heel goed konden zien in de strijd. Maar zo kon ook de vijand hem gemakkelijk herkennen. Daardoor sneuvelden veel honderdmannen in de strijd, want de vijand kon hen heel goed zien.
De honderdman waarover Lucas verteld was rijk en machtig. Hij had een knecht, die hij misschien wel als een slaaf gekocht had. Hij had die knecht heel graag, maar nu was die knecht heel erg ziek. De honderdman vreesde dat hij zou dood gaan.

Verrassende vrienden
Overal in de buurt van Kafarnaüm vertelden de mensen dat Jezus zieken kon genezen. Daarom dacht de Romeinse honderdman: 'Misschien kan Jezus mijn knecht genezen.'
Hij vroeg aan een paar van zijn vrienden om naar Jezus te gaan en Hem te vragen om zijn knecht beter te maken. Die vrienden waren de leiders van het joodse volk. Toch wel vreemd dat zij dat willen doen om een Romeinse honderdman te helpen. Als ze Jezus gevonden hebben, vragen ze: 'Jezus, alsjeblief, kom naar het huis van de honderdman, want hij is een goed man. Hij houdt van ons volk. Hij heeft onze synagoge gebouwd (dit is een plaats waar joden bijeenkomen om te bidden en de bijbel te bestuderen)'
En Jezus gaat op weg naar het huis van de honderdman.

Een verrassende boodschap
Wanneer Jezus bijna bij het huis van de honderdman is, komen een aantal vrienden van de honderdman Jezus tegemoet met een boodschap van de honderdman. Hij laat door zijn vrienden aan Jezus zeggen: 'Ik ben niet waardig dat Jij in mijn huis komt. Maar spreek maar één woord en mijn knecht zal genezen zijn. Ik voer opdrachten van officieren die belangrijker zijn dan ik en ik geef opdrachten aan mijn soldaten, en zij doen dat. Wil Jij misschien alleen een opdracht geven en mijn knecht zal genezen zijn.'
Jezus en de mensen rond hem kijken vreemd op. Tot nog toe had Jezus zieken genezen door hen de handen op te leggen, maar nog nooit zonder hen te zien.

Een verrassende thuiskomst
Jezus was heel verbaasd toen hij de woorden van de honderdman hoorde. Hij zei: 'Ik zeg jullie, Ik ben in heel Israël nog nooit iemand tegengekomen met zo'n groot vertrouwen.'
Toen gingen de vrienden van de honderdman terug.
Dichtbij het huis van de honderdman hoorden ze muziek en er werd gedanst. De vrienden keken vreemd op. 'Dat doe je toch niet als er iemand gaat sterven!' Toen ze dichterbij kwamen, vernamen ze het grote nieuws: de knecht van de honderdman was goed en wel gezond. Hij was helemaal niet ziek meer. Daarom begonnen de vrienden die hem kwamen bezoeken, feest te vieren.

Stilstaan bij ...

Kafarnaüm
De naam van deze stad betekent: 'Stad van Nahum'. Het was een drukke handelsstad, gelegen aan de oever van het meer van Galilea aan de grens van het grondgebied van Antipas en van Filippus. De Romeinen hielden toezicht op die grensstreek omdat ze een belangrijk overgangspunt was voor de karavanen.
Kafarnaüm was ook de woonplaats van Jezus.

Een honderdman / centurio
Romeinse legeraanvoerder die het bevel uitoefende over honderd soldaten. Later werden er dat een tachtigtal. Meestal was hij een gewoon soldaat, die door zijn veldheer bevorderd was, omwille van zijn moed of trouw.

Deze honderdman
. is een bezetter die het bezette volk een ruimte geeft om zijn geloof te kunnen beoefenen
. is een bevelvoerder die bezorgd is om één van zijn knechten
. houdt rekening met de gebruiken van het volk dat hij bezet en gaat er respectvol mee om.

Dat in het Nieuwe Testament vaak over een honderdman wordt gesproken heeft te maken met de bezetting van Palestina door de Romeinen in die tijd. De relatie tussen de joden en deze honderdmannen was niet altijd grimmig zoals men kon verwachten:
. Zo was er een honderdman die de bouw bekostigde van de eerste synagoge van Kafarnaüm.
. Sommige honderdmannen hadden waardering voor Jezus en zijn volgelingen:
- de honderdman die bij het overlijden van Jezus zegt: 'Waarlijk, deze man is een zoon van God,
- de honderdmannen Cornelius (die Petrus ontmoet) en Julius (die Paulus ontmoet) in het boek 'Handelingen van de apostelen'.

Deze man krijgt in het Nederlands verschillende namen:
honderdman - waarmee men duidelijk maakt dat hij een aanvoerder was over 100 soldaten.
centurio - de Latijnse naam van zo'n legeraanvoerder. Zo verwijst men naar de Romeinse bezetting toen Jezus leefde.
officier - in de 'Bijbel in Gewone Taal'. Deze Bijbel koos ervoor woorden te gebruiken die voor iedereen toegankelijk zijn.

Oudsten
Dit waren de plaatselijke notabelen.
Dat de honderdman gebruik maakt van tussenpersonen komt omdat hij weet dat een direct contact van een niet-jood met een jood niet vanzelfsprekend is. Daarom wil hij ook niet dat Jezus bij hem thuis komt.

Knecht/slaaf / kind
(afhankelijk van de vertaling én van de schrijver van de tekst - Lucas of Matteüs)
De honderdman beschouwt zijn slaaf niet als slaaf, maar als zijn kind.

Toen Jezus leefde vonden de meeste mensen slaven heel gewoon. In een grote stad was ongeveer één op de drie mensen slaaf. Men werd slaaf omdat de ouders slaaf waren, of omdat men uit een gebied kwam dat door de Romeinen veroverd werd.
Slaven deden zwaar werk. Slaven die goed opgeleid waren, deden zaken voor hun meesters, of gaven leiding aan de andere slaven.

'Ik ben niet waard dat Gij onder mijn dak komt...'
Voor de joden waren de Romeinen 'heidenen': mensen die een ander geloof hadden dan zij en waar ze niet mee mochten omgaan: ze mochten de Romeinen niet bij hen thuis ontvangen en ze mochten zelf niet op bezoek gaan in het huis van een Romein.
Deze uitspraak laat tegelijk zien hoeveel waardering de centurio heeft voor Jezus als persoon.

Geloof
Het geloof van de honderdman blijkt een innerlijke houding van vertrouwen te zijn. Het heeft niets sensationeel, is allesbehalve verbluffend. Het beroept zich op niets: geen verdiensten, geen rechten. Zelfs Jezus wordt hierdoor getroffen.

Bij de tekst

Romeins leger

Een centurio had de macht over honderd (tachtig ?) soldaten: een ‘centurie’. Vijf centuriën vormden een cohort. Tien cohorten waren een legioen.
In de Romeinse provincie Syrië, waar Judea bij hoorde, waren vier legioenen gelegerd.

Betekenis

Door te zeggen dat het geloof van de Romein voorbeeldig is, neemt Jezus afstand van de traditionele visie van de priesters. Door de honderdman te waarderen zegt hij zonder woorden dat God houdt van ieder mens.

Eucharistie

‘Heer, ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt, maar spreek en ik zal gezond worden’.
Deze woorden die in de eucharistieviering driemaal uitgesproken worden vlak voor de communie, zijn geïnspireerd door de woorden van de honderdman van Kafarnaüm.

Eigen bedoelingen van de evangelist

Matteüs (Matteüs 8, 5-13)
- schreef voor christenen die voordien jood waren -
maakt met deze tekst duidelijk dat Jezus niet alleen voor het joodse volk gekomen is.

Lucas (Lucas 7, 1-10)
- schreef voor niet-joodse christenen -
maakt duidelijk dat iemand die geen jood is (in dit geval: een Romein) door bemiddeling van de joden bij Jezus mag / kan komen.

Bijbel en kunst

Schilderkunst

Paolo VERONESE

Christus en de honderdman

Paolo Veronese (1528-1588), een Italiaans kunstschilder uit de renaissance, heette Paolo Caliari. Hij werd ‘Veronese’ genoemd omdat hij in Verona geboren werd.

Merk op dat Jezus en de apostelen geen schoeisel dragen.
De persoon met de grijze haren en het gele bovenkleed die naast Jezus staat, is Petrus.

Muziek

Tomás Luis DE VICTORIA

Domine non sum dignus (16e eeuw)
De woorden van de honderdman ('Heer, ik ben het niet waard dat u onder mijn dak komt ...') worden aangepast uitgesproken vooraleer christenen naar de communie gaan. Het zijn die woorden in de eucharistie die de Spaanse priester-componist Tomas Luis de Victoria op muziek zette.

Klik hier om die muziek te beluisteren.

Suggesties

Kleine kinderen

KENNISMAKEN MET DE BIJBELTEKST

Jezus en de honderdman

Toen ging Jezus naar Kafarnaum.
Daar woonde een honderdman.
Hij had een knecht die hij heel graag had.
Maar zijn knecht was ziek geworden
en lag op sterven.
Toen de honderdman over Jezus hoorde,
vroeg hij aan de joden:
'Wil je aan Jezus vragen
om mijn knecht te komen genezen?'
Dat deden ze.
Toen Jezus bij het huis van de honderdman was,
kwamen vrienden van de honderdman naar Jezus.
Hij had ze gestuurd met de boodschap:
'Heer, doe geen moeite.
Ik ben niet waard dat u onder mijn dak komt.
Maar zeg iets zodat mijn jongen beter wordt.’
Jezus was verbaasd toen hij dit hoorde.
Hij keerde zich om en zei:
‘Zo'n groot vertrouwen
heb ik nog nooit gezien.'

Daarna gingen de vrienden terug naar het huis.
Toen ze de knecht zagen,
was die helemaal genezen.

VERDIEPEN

Welkom

Bij ons zegt men ‘welkom’ tegen wie thuis binnenkomt. Bij sommige kinderen gebruikt men daarvoor een ander woord. Hoe heet men iemand ‘welkom’ in een andere taal?
- Wat betekent het woordje ‘welkom’ (wel = goed; het is goed dat je gekomen bent)
- Wie wordt allemaal ‘welkom’ geheten?
- Zijn er ook mensen die niet welkom zijn? (Waarom? Wanneer?)
- Als een land in oorlog is, zijn de vreemde soldaten dan welkom? (Waarom?)

Vertel over Palestina, het land waarin Jezus woonde. In die tijd waren in Palestina veel Romeinse soldaten. De joden waren er niet zo beste vrienden mee want ze moesten ook extra belastingen betalen aan de keizer van Rome.
Op een dag ... (vertel of lees voor over Jezus en de honderdman - tekst 'Dichter bij de tijd' , zie hoger)

De ontmoeting tussen Jezus en de Romeinse honderdman is bijzonder! Romeinen waren in de tijd van Jezus de baas in het land waar Jezus woonde. Joden en Romeinen hadden nauwelijks contact met elkaar, omdat de joodse godsdienst dat verbood. Dat de honderdman bij
Jezus komt, is dan ook verwonderlijk.

De honderdman had schrik dat Jezus niet naar hem zou luisteren. Romeinen waren immers niet erg geliefd bij de joden. Maar voor Jezus is ieder mens een kind van God en daarom is ook die Romeinse veldheer bij Hem welkom.

- Wat vind je ervan dat een Romeins honderdman ook bij Jezus welkom is?

Grote kinderen

KENNISMAKEN MET DE BIJBELTEKST

Jezus geneest de knecht van een honderdman

(C. LETERME in Simon plus, uitgeverij Averbode, 2012 nr 6)

Materiaal
Zorg voor een twintigtal boeken die onderling van elkaar verschillen en op elkaar gelijken.

Verloop
Leg de boeken in een kring, en vraag de kinderen om de boeken te sorteren.
Vooraf zeggen ze hoe ze dat zouden kunnen doen.
Stel met de kinderen vast dat er bij zo'n klassering telkens boeken zijn die er overal kunnen bij horen, en boeken die er tussen uitvallen. Opvallend is dat het niet altijd om dezelfde boeken gaat.

Vertel dat er mensen zijn die ook zo met andere mensen omgaan: ze zeggen van sommige mensen: 'die horen er niet bij'; of: 'alleen die behoren tot mijn groep.'

Vertel:
Toen Jezus leefde, werd zijn land bezet door de Romeinen. Volgens de joden hoorden de Romeinen er niet bij: ze geloofden op een andere manier dan zij dat deden, ze hadden andere leef- en eetgewoontes. Maar sommige van die Romeinen hadden wel wat sympathie voor de Joden. Zo was er een honderdman die met zijn eigen geld een synagoge had laten bouwen voor de joden. Als een Romein zo handelt, dan kun je die toch niet meer in het hokje plaatsen van mensen waar je niets mee wilt te maken hebben.

Op een dag van de knecht van die honderdman ziek. De honderdman was er zelf ziek van: zo'n toffe kerel was die knecht. Hij behandelde die als zijn zoon. En nu lag hij daar op zijn bed: doodziek, verlamd van de pijn.
Hij dacht: 'Ik ga naar Jezus van Nazaret. Ik heb al zoveel over Hem gehoord. Ze vertellen dat Hij zieken geneest. Misschien kan Hij mijn knecht genezen.'
Als hij bij Jezus komt zegt hij: 'Heer, mijn knecht ligt thuis in bed met vreselijk veel pijn.'

Jezus denkt niet in hokjes. Of die zieke nu een jood, een Romein of een Griek is... Voor Hem gaat het allereerst om een zieke persoon, die hulp nodig heeft.
En Jezus zegt onmiddellijk: 'Ik zal hem komen genezen.'
Maar dan denkt de Romein: 'Ik ben eigenlijk een Romein, en een jood mag niet in mijn huis komen. En ik heb zoveel waardering en bewondering voor die Jezus, dat ik Hem dat helemaal niet mag vragen. Ik wil Hem zeker niet in problemen brengen.'
En de honderdman zegt: 'Heer, ik ben het niet waard dat Je bij mij thuis komt. Maar spreek een woord en mijn knecht zal beter worden. Want ik weet wat woorden kunnen betekenen. Als iemand van mijn officieren iets vraagt, dan doe ik dat, en als ik iets vraag aan mijn soldaten, dan doen die dat.'

Jezus kijkt verbaasd om. Als andere mensen vragen om een zieke te genezen, dan verwachten ze dat Hij die zieke zou aanraken en nu staat Hij voor een man die zegt: 'Je hoeft alleen maar een woord te spreken, en mijn knecht zal genezen zijn. En Jezus zegt tegen zijn leerlingen: 'Hebben jullie dat gehoord? Ik ben al in heel mijn land rondgetrokken, maar nergens ben ik iemand tegengekomen die zo'n groot vertrouwen in Mij heeft.' En tegen de honderdman zegt Hij: Ga maar naar huis. Ik hoop dat alles gebeurt zoals u dat vertrouwt.'
De honderdman gaat naar huis. Als hij eraan komt gaat hij direct naar zijn knecht om te zien hoe het ermee is. Daar krijgt hij te horen dat de zieke knecht beter werd rond de tijd dat Jezus zijn woord heeft gesproken.

EVEN TESTEN

Schrijf in de juiste volgorde

Vertel eerst over Jezus en de honderdman.
Nadien lezen de kinderen de verschillende zinnen van dit verhaal op dit werkblad.
Ze schrijven ze dan over in de juiste volgorde.

TIP
Omdat sommige kinderen er veel tijd over doen om zoveel zinnen over te schrijven, kun je ook vragen om de zinnen uit te knippen en in de juiste volgorde op een ander blad te kleven.
Klik hier voor geschikt materiaal.

Waar of niet waar?

. Joden en Romeinen waren goede vrienden van elkaar. (Niet waar)
. De honderdman die bij Jezus komt is graag gezien door de joden. (Waar)
. Een kind van de honderdman is zwaar ziek. (Waar)
. Jezus gaat naar het huis van de honderdman. (Niet waar)
. Jezus is niet welkom bij de honderdman. (Niet waar)
. Het kind geneest door het woord van Jezus. (Waar)
. De honderdman wil Jezus nooit meer zien. (Niet waar)

Kies het vervolg van de zin

(J. DE MEYERE in Simon, uitgeverij Averbode, 2007 nr 1)

De vraag om hulp van de Romeinse honderdman wordt door Jezus
O ontweken.
O beantwoord met daden.
O beluisterd zonder iets te doen.

De Romein heeft een groot vertrouwen in Jezus, want …
O hij stelt een moeilijke vraag aan Jezus.
O hij vraagt dat Jezus naar zijn huis zou komen.
O hij gelooft dat een woord van Jezus zijn kind zal genezen.

Wanneer Jezus naar het huis van de honderdman wil komen, zegt die:
O Mijn huis is veel te klein om bezoek te ontvangen.
O Heer, mijn huis is niet veel waard.
O Heer, ik ben niet waardig dat U bij mij thuis komt.

De krant van Jeruzalem

Een andere manier om dit verhaal te hernemen met de kinderen is ze deze tekeningen te bezorgen. In kleine groepjes schrijven ze de tekst die volgens hen bij de tekeningen hoort.

Romeinse cijfers

(Geïnspireerd door: ‘debijbel.nl/Bijbel Basics, Lucas 7, 1-10, 5 juni 2023, p. 6)

Noteer op een flap: Evangelium secundum Lucam VII, I-X

Sommige kinderen maakten op school al kennis met Romeinse cijfers.
Kennen ze nog de volgende getallen?

I: 1

II: 2

III: 3

IV: 4

V: 5

VII: 7

X: 10

XIV: 14

XX: 20

XXX: 30

XL: 40

L: 50

C: 100

M: 1000

Kunnen ze de cijfers op de flap omzetten in Arabische cijfers? (7, 1-10)

Hoe heten de cijfers op de flap? (Romeinse cijfers)
In welke taal zouden de woorden geschreven zijn die voor de cijfers staan? (Latijn, de taal die de Romeinen spraken).

Vertel over de Romeinen. Hoe ze in de tijd dat Jezus leefde, het land Palestina bezetten.
Zo komt het dat in het evangelie over Jezus regelmatig gesproken wordt over Romeinse soldaten en honderdmannen.
Vertel ook dat er al heel vlug christenen waren in Rome. Zo werd het Latijn een belangrijke taal voor hen.

Lukt het de kinderen de Romeinse cijfers omzetten, in de cijfers die we nu gebruiken: VII, I-X
Sta stil bij de drie woorden voor de cijfers: ‘Evangelium secundum Lucam’. Die Latijnse woorden betekenen: ‘Evangelie volgens Lucas’.

Vertel dat het getal voor de komma het hoofdstuk aangeeft van het boek in de Bijbel. De cijfers erna zeggen over welke verzen het gaat.
Op die manier kan men heel gemakkelijk een tekst terugvinden in de Bijbel.

Zoek daarna de tekst op in de Bijbel en lees ze voor.
Ga daarna dieper in op de tekst.

VERDIEPEN

'Iemand waardig zijn'

Sta stil bij de woorden die de honderdman heeft uitgesproken: 'Ik ben niet waardig ...'
Waar hebben jullie die nog gehoord?

O In een grootwarenhuis?
O Tijdens een doopsel?
O Bij een feestmaal?
O Tijdens een eucharistieviering?
O Als je gaat zwemmen?
O Als je op school bidt?

Deze woorden gebruiken we bijna niet meer als we gewoon met elkaar spreken.
Een gelegenheid om er eens dieper op in te gaan, zeker omdat ze ook aan bod komen in de eucharistieviering: 'Heer ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt...' woorden die we de honderdman nazeggen.
Wie hier klikt, vindt een werkblad dat helpt om dichter te komen bij de betekenis van deze woorden.

Ongelooflijk!

(Geïnspireerd door: H. Bergmans in Simon 3, uitgeverij Averbode, Januari - Februari 2018, p. 12)

Wat vind je ongelooflijk aan dit verhaal?
O Dat de honderdman neerknielt voor Jezus?
O Dat de honderdman zo bezorgd is om een zieke knecht?
O Dat de honderdman gelooft dat Jezus de zieke knecht kan genezen?
O Dat Jezus luistert naar een honderdman?
O Dat Jezus de zieke knecht van de honderdman geneest?

Waarom vind je dat ongelooflijk?
Vind je sommige uitspraken niet zo speciaal?
Leg telkens je antwoord uit.

DOEN

Boek

Verdeel de tekst van de honderdman in een aantal taferelen. Bij elk van die taferelen maken kinderen een afbeelding. Samen vormen deze afbeeldingen een boek, of een wandfries.
(Indien je telkens na een Bijbelverhaal de tekst verwerkt door er een boek van te maken, krijg je met verloop van tijd een prachtige eigen bibliotheek. Deze boeken stellen je ook in staat om Bijbelverhalen gemakkelijker bij de kinderen op te roepen.)

Kubus

Verdeel het tekst uit het evangelie in zes delen.
B.v.:
- de zoon van de honderdman is ziek (bv. ligt neer in bed)
- de honderdman gaat naar Jezus (en denkt ...)
- de honderdman vraagt aan Jezus om zijn zoon te genezen
- de honderdman zegt dat hij het niet waard is dat Jezus bij hem aan huis komt, maar dat één woord van Jezus al voldoende is
- Jezus zegt dat de honderdman een heel gelovig man is.
- thuisgekomen is de zoon van de honderdman veel beter (bv. zit rechtop in zijn bed)

De kinderen maken bij elk tafereel een tekening op een vierkant stuk tekenpapier dat je nadien op een kubus kleeft of aanbrengt. De kinderen maken gebruik maken van tekstballonnen (of gedachtenballonnen) om de tekeningen iets meer te verduidelijken.
Nadien kun je deze kubus gebruiken om voorzichtig te gooien. De tekening die bovenaan komt, wordt door de kinderen toegelicht. Zo raken ze meer eigen met het verhaal.

Jongeren

ONDERZOEKEN

Eén gebeurtenis, twee versies

Hierna volgen twee teksten over de honderdman van Kafarnaüm.

- Bij welke tekst kun je de volgende illustratie plaatsen?

- Waarom is dat?

Correctiesleutel
Tekst van Matteüs. Daar spreken Jezus en de honderdman elkaar rechtstreeks aan.

INFORMEREN

Zoek het eens op...

Schrijf rond de helm van een honderdman alles wat je kunt vernemen over de Romeinen en Palestina te tijde van Jezus. Maak hiervoor bv. gebruik van het internet.

- Wat is een honderdman?
- Waarom waren er honderdmannen in Palestina?
- Hoe was de verhouding tussen Romeinen en Joden?

Heb je in die info ook de reden gevonden waarom de honderdman aan Jezus zegt dat 'hij niet waard is dat Jezus onder zijn dak komt'?

Overweging

Frans Mistiaen sj.

Echt geloof overtreedt beperkende tradities

Er zijn altijd mensen - of strekkingen -
die de godsdienst willen verengen tot uiterlijkheden,
alsof het strikt uitvoeren van voorgeschreven riten voldoende zou zijn
en veel belangrijker dan de innerlijke geestelijk waarden
die zij proberen te vertolken.
Natuurlijk kan het geloof nooit zonder uitdrukkingen
in gebaren en woorden,
maar die moeten toch altijd tekens, vertolkingen blijven
van de innerlijke, diepere bezieling van de gelovige mens.

Binnen de joodse godsdienst
werden in Jezus’ tijd de uiterlijke wetten en verplichte rituelen
overbenadrukt als alleen zaligmakend.
Daartegen heeft Hij zich hevig verzet.
Het belangrijkste is volgens Jezus de innerlijke bezieling
die zich uitdrukt in een houding van echte menselijkheid
ook al moeten daarvoor strakke godsdienstige riten wijken
en opgelegde beperkingen worden overschreden.
En voorbeeld daarvan
hoorden wij in het verhaal van het evangelie:
Jezus benadrukt er duidelijk dat een niet-jood
zich eigenlijk meer gelovig kan gedragen dan een strikte jood.
Hij prijst de houding van de in de ogen van de strikte joden
“ongelovige” Romeinse honderdman,
omdat die de opgelegde scheiding jood - niet-jood doorbreekt,
en toont gelovig te zijn op een echt menselijk bezielde manier.

Wij christenen horen hier dus dat wij,
ondanks het overtreden van verplichte,
maar te formele godsdienstige ritussen,
toch echt gelovig kunnen zijn,
en wij zijn vooral benieuwd te weten
wat Jezus dan onder “echt geloven” verstaat.

Eerst en vooral leert dat verhaal ons dat echt geloven
betekent “menslievende bezorgdheid over grenzen heen”.
De honderdman doorbreekt de sociale afbakeningen.
Over zijn zieke knecht toont deze legerofficier
zich persoonlijk, vaderlijk bezorgd als was het zijn eigen zoon.
Hij doorbreekt ook de religieuze afbakeningen.
“Hij, een Romein, houdt van ons joodse volk
en heeft de bouw van onze synagoge bekostigd”
getuigen de verantwoordelijken van Kafarnaüm.
Christelijk geloof doorbreekt de afbakeningen
die maatschappelijke indelingen of kerkelijke instellingen
durven voorhouden,
en toont zich vanuit een bezielde liefde
concreet bezorgd voor de diep menselijke noden
over de opgetrokken grenzen heen.

Ten tweede gaat echt geloven altijd gepaard met bescheiden dankbaarheid,
nooit met eisende zelfverheerlijking.
“Ik ben niet waard dat Gij onder mijn dak komt!”
Een honderdman, een bevelhebber over onderdanen,
die echter niet prat gaat op zijn status of functie,
maar die zich opstelt als een dankbare, bescheiden gastheer
en die blij is zijn gast te mogen ontvangen, die hij hoger acht.

Ten derde betekent echt geloven vertrouwen in Jezus
omdat Hij kracht heeft van Godswege.
De honderdman zegt duidelijk:
“Ik ben er zeker van dat uw woord gezagvol efficiënt is,
vernieuwend, scheppend werkzaam,
juist omdat het u van hogerhand is gegeven”.
Een duidelijke belijdenis en erkenning
dat Jezus een Godsman is, een Gezondene van God,
buiten de eng-joodse godsdienstbeleving.
“Waarlijk, zo’n groot geloof heb ik in Israël niet gevonden”, zegt Jezus.

Soms wordt ons hart ziek
omdat er teveel egoïsme is binnengeslopen,
teveel afscherming, teveel formalisme, teveel eerzucht.
Ook daarom voelen wij regelmatig de nood
om de Heer weer bij ons uit te nodigen
opdat Hij die zieke knecht in ons zou genezen.
Juist vóór de communie
vragen wij daarom opnieuw Zijn kracht.
“Heer ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt,
maar spreek en ik zal gezond worden!”