Belangrijke data in het leven van Karol Wojtyla
18 mei 1920
Karol Wojtyla wordt geboren te Wadowice nabij Krakau in Polen. Hij is de zoon van Karol Wojtyla en Emilia Kaczorowska.
Hij gaat naar de middelbare school te Wadowice en wordt doelman van het voetbalteam van de school.
Daarna gaat Wojtyla studeren aan de Universiteit van Krakau: Poolse filologie en filosofie.
Hij wil acteur worden carrière als toneelspeler en raakt al snel betrokken bij de theaterwereld van Krakau.
Zowel zijn middelbare als zijn universitaire studies betaalt hij zelf als werkstudent.
Zijn studies daar worden onderbroken door de Tweede Wereldoorlog.
Om te ontsnappen aan deportatie gaat hij werken in een fabriek van Solvay.
1 november 1946
Hij wordt priester gewijd. Hij hervat zijn studie.
Rome 1948
Karol Wojtyla wordt 'doctor in de theologie'
4 juli 1958
Hij wordt hulpbisschop van Krakau.
28 september 1958
Hij wordt bisschop.
1962-1965
Hij neemt deel aan het Tweede Vaticaans Concilie.
13 januari 1964
Hij wordt aartsbisschop van Krakau.
26 juni 1967
Hij wordt kardinaal.
16 oktober 1978
Hij wordt door 109 kardinalen verkozen tot paus van de Rooms-katholieke Kerk, onder de naam Johannes Paulus II.
Hij is de eerste niet-Italiaanse Paus in 455 jaar, die bovendien nog uit een communistisch land afkomstig is.
(De vorige niet-Italiaanse paus werd gekozen in 1522: Adrianus VI, uit de Nederlanden afkomstig.)
Karol Wojtyla wordt de 264e paus en neemt als paus de naam Johannes Paulus II aan, een verwijzing naar zijn voorganger Johannes Paulus, de eerste paus die een dubbele naam koos als eerbetoon aan de twee voorgaande pausen: paus Johannes XXIII en paus Paulus VI.
22 oktober 1978
Karol Wojtyla wordt op 58-jarige leeftijd tot paus gekroond op het Sint-Pietersplein te Rome.
13 mei 1981
De 23-jarige Turk Mehmet Ali Ağca pleegt een aanslag op het leven van de paus.
2 april 2005
Paus Johannes Paulus II sterft. Hij leed aan de ziekte van Parkinson en kampte al een tijd met ademhalingsmoeilijkheden.
Hoe herinnert men zich deze paus?
Een reizende paus
Eind 2002 heeft deze paus al meer dan 100-tal buitenlandse reizen gemaakt, waaronder in 1985 België.
Aandacht voor mensen naar wie men kan opkijken
Hij heeft meer dan 1300 mensen zalig verklaard (waaronder Pater Damiaan), en er ongeveer 460 heilig verklaard.
Aandacht voor andere Kerken (Oecumene)
Voor de wereldoecumene heeft hij aanzetten gegeven: de wereldwijde gebedsbijeenkomst in Assisi heeft hij doorgezet tegen zijn eigen staf in!
Hij had een goed contact met de Oosterse kerken. Hij bracht ook de vorm van zijn eigen positie van paus in gesprek. Hij vroeg aan de andere kerken hoe hij en Rome meer ook hun orgaan van christelijke eenheid kunnen worden!
Een paus uit Oost-Europa
De paus werd wereldwijd bewonderd voor de rol die hij speelde in het bestrijden van het communisme in de jaren 1970 en 1980.
Een paus voor jongeren
Op initiatief van paus Johannes Paulus II worden sinds 1985 elke twee / drie jaar 'wereldjongerendagen' gehouden, telkens in een ander deel van de wereld. Tijdens die dagen komen vooral jongeren tussen 16 en 35 jaar bijeen om na te denken over de rol van God in hun leven.
Na Rome (1985), Buenos Aires (1987), Santiago de Compostela (1989), het Poolse Czestochowa (1991), Denver (1993), Manilla (1995), Parijs (1997), Rome (2000), Toronto (2002), Keulen (2005), Sydney (2008), is het in 2011 de beurt aan Madrid.
Er komen 225.000 tot 4.000.000 jongeren op die dagen bijeen.
Geschriften
Paus Johannes Paulus II schreef veertien encyclieken:
Over de Heilige Drie-Eenheid
Redemptor Hominis (1979)
vestigt de blik op Christus als centrum van de Kerk en uitgangspunt van de theologie.
Dives in Misericordiae (1980)
beschrijft de vergevende liefde van God de Vader
Dominum et Vivificantem (1986)
beschrijft de rol van de Heilige Geest.
Sociale thema's
Laborem Exercens (1981)
Waarmee de paus de in opstand gekomen Poolse arbeiders een steun in de rug geeft. Tegelijk stelt hij een tussenweg voor tussen de communistische geleide economie en het kapitalistische marktmodel.
Sollicitudo rei Socialis (1987)
De kerkelijke sociale leer wordt verder uitgewerkt.
Centesimus Annus (1991).
Geschreven na de val van de Muur.
Oecumene
Slavorum Apostoli (1985)
betekent een opening naar de Kerk van het Oosten
Ut Unum Sint
De paus doet een concreet voorstel richting Orthodoxie en Reformatie om over de invulling van het Petrusambt te spreken.
ethische vragen
Veritatis Splendor (1993)
keert zich op filosofische en theologische gronden tegen het relativisme
Evangelium Vitae (1995)
De paus belicht de boodschap van het Evangelie ('cultuur van het leven') die hij plaatst tegenover de 'cultuur van de dood' die zich uit in praktijken als abortus, euthanasie, oorlog, de doodstraf en milieuverontreiniging.
Het feit dat de paus anticonceptie ziet als 'een verloochening van God', roept nog altijd veel weerstand op.
Fides et Ratio (1998)
weerlegt Johannes Paulus II de vermeende tegenstelling tussen geloof en rede.
Varia
Redemptoris Mater (1987)
Een encycliek gewijd aan Maria
Redemptoris Missio (1990)
Een encycliek over het spanningsveld tussen missie en interreligieuze dialoog
Ecclesia de Eucharistia (2003)
Een encycliek over de Eucharistie
Verder publiceerde de paus 13 apostolische exhortaties, 11 apostolische constituties, 42 apostolische brieven, 28 motu proprio's en hield hij bijna 2400 toespraken tijdens zijn buitenlandse reizen.
Ongewone woorden
Bisschop
Een priester die door de paus als opvolger van de apostelen benoemd werd. Hij staat aan het hoofd van een bisdom. Bisschoppen dragen een paars kleed en een paars kalotje.
Concilie
Plechtige vergadering van de hele kerk.
Het laatste concilie was het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie dat ook Vaticanum II genoemd wordt. Het werd van 1962 tot 1965 gehouden.
Encycliek
Officiële brief van de paus, die handelt over geloof en ethiek.
Zo'n brief krijgt de naam van de Latijnse beginwoorden ervan.
Kardinaal
Eretitel voor de belangrijkste bisschoppen na de paus. Kardinalen helpen en adviseren de paus bij het bestuur van de kerk en kiezen na zijn overlijden in het conclaaf een opvolger.
Men noemt ze 'Prinsen van de Kerk'.
Over de hele wereld zijn er ongeveer een 180.
Alleen een kardinaal die nog geen 80 jaar geworden is, mag tot paus gekozen worden.
Kardinalen dragen een rood kleed en een rood kalotje.
Paus
De paus, opvolger van Petrus, is bisschop van Rome, hoofd van de Rooms-katholieke Kerk, en sinds 1929 ook staatshoofd van Vaticaanstad.
Het woord paus heeft een Griekse (pappas) en een Latijnse (papa) oorsprong. Het betekent "vader".
De paus draagt witte kleren, een wit kalotje en rode schoenen.
Vaticaan
Dit is het kleinste land ter wereld, het ligt in de stad Rome. Het is maar een halve vierkante kilometer groot.
Er is een eigen postkantoor, telefoonbedrijf, munt (euro), bank, treinstation, radio- en televisiezender en een eigen krant, L' Osservatore Romano.
Suggesties
KENNISMAKEN
Uit het foto-album van paus Johannes Paulus II
Mogelijkheid 1
Vertel over Karol Wojtyla. Bezorg de kinderen deze bladzijde. Ze schrijven er kort bij wat de foto voorstelt.
Mogelijkheid 2
Vertel over Karol Wojtyla. Bezorg de kinderen deze bladzijde. Ze knippen de foto's uit en kleven ze in de juiste volgorde.
EVEN TESTEN
Welk woord hoort bij Johannes Paulus II?
Zoek het woord op dat thuishoort bij Johannes-Paulus II.
Vertel wat het met hem te maken heeft.
Kamiel, Karol, Michel, Albert
Parijs, Brussel, Rome, Wenen
Wadowice, Warschau, Waver, Waremme
Moskou, Praag, Krakau, Budapest
Directeur, acteur, stukadoor, controleur
Correctiesleutel
Karol
Rome
Wadowice
Krakau
acteur
Schuifraadsel
Mogelijkheid 1
De kinderen vullen het raadsel in met behulp van de vragen.
Voordien werd er op Johannes-Paulus II verteld. De woorden die in het raadsel voorkomen, werden in het verhaal vermeld.
Mogelijkheid 2
Grote kinderen krijgen een ingevuld schuifraadsel. Hun opdracht bestaat erin goede omschrijvingen te vinden voor de woorden die in het raadsel gebruikt worden.
VERDIEPEN
Woordrooster
Maak gebruik van het volgende werkblad.
Het te vinden woord: zaligverklaring.
Zaligverklaring / heiligverklaring
In de eerste eeuwen van het christendom, was er een spontane verering voor heilige mensen. Maar omdat er misbruiken waren, begon de Kerk vaste normen aan te houden om iemand 'heilig' te noemen.
Met een zaligverklaring verklaart de Kerk dat iemand goed geleefd heeft, of als martelaar gestorven is en in de 'hemel' verblijft. Een zalige wordt plaatselijk vereerd.
Sommige zaligen worden heilig verklaard. Dit gebeurt wanneer de Kerk vermoedt dat ze ook in de volgende eeuwen, in vele landen en culturen, nog betekenis zullen hebben. Een heilige wordt 'geplaatst' op de kerkelijke verjaardagskalender die in de hele wereld wordt gevolgd.
Vooraleer iemand 'zalig' of 'heilig' wordt genoemd, wordt een strakke procedure gevolgd, die begint wanneer gelovigen na het overlijden van iemand zijn gedachtenis levend houden.
Meestal wacht de Kerk dan een tiental jaar vooraleer verdere stappen te zetten. In die tijd ziet zij of de verering stand houdt en hoe ze evolueert. Wanneer de verering aanhoudt, wordt binnen het bisdom waar de vereerde overleden is, het leven ervan onderzocht. Een postulator (= de advocaat van de overledene) stelt dan een levensschets of 'vita documentata' samen. Dit onderzoek start vrij vlug na het overlijden van de vereerde, waardoor de postulator de kans krijgt om getuigen (familieleden, huisgenoten, studievrienden, collega's, eventuele medezusters of -broeders) te ondervragen.
De bisschop van de plaats van overlijden stelt verder een onderzoekscommissie aan en een theoloog, die een dubbele taak krijgt: de zorg voor het juiste verloop van de procedure en de zorg voor de juiste en objectieve weergave van alle feiten uit het leven van de overledene. Deze 'promotor fidei' wordt ook wel de advocaat van de duivel genoemd.
Zodra dit onderzoek start, wordt de overledene 'dienaar / dienares Gods' genoemd. Aan de getuigen worden algemene vragen gesteld en vragen over de morele en religieuze levenswandel van de vereerde. Dat getuigenverhoor gebeurt door de leden van de onderzoekscommissie, de promotor fidei en een griffier. De postulator is tijdens het verhoor niet toegelaten. Zo'n getuigenverhoor neemt soms wel twintig uren in beslag. Omdat de ondervragers dit verhoor onbezoldigd in hun vrije tijd verrichten, kan dit onderzoek jaren duren. Hieruit en ook uit de studie van de geschriften (brieven, artikelen, boeken) van de dienaar/dienares moet blijken of hij / zij in aanmerking komt voor zaligverklaring. De beslissing wordt uiteindelijk genomen door de Congregatie voor de Zalig- en Heiligverklaringen in Rome.