Prediker 3, 1-11: Alles heeft zijn tijd

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Alle dingen onder de hemel
hebben hun tijd.

Er is een tijd om kinderen te krijgen
en een tijd om te sterven,
een tijd om te planten
en een tijd om te oogsten.

Een tijd om te doden
en een tijd om te genezen,
een tijd om af te breken
en een tijd om op te bouwen.

Een tijd om te huilen
en een tijd om te lachen,
een tijd om te treuren
en een tijd om te dansen.

Een tijd om stenen weg te gooien
en een tijd om stenen bij elkaar te zoeken,
een tijd om te omhelzen
en een tijd om afstand te houden.

Een tijd om te vinden
en een tijd om te verliezen,
een tijd om iets te bewaren
en een tijd om iets weg te doen.

Een tijd om te scheuren
en een tijd om te herstellen,
een tijd om te stil te zijn
en een tijd om te spreken.

Een tijd om lief te hebben
en een tijd om te haten,
een tijd van oorlog
en een tijd van vrede.

Wat heeft iemand dan
aan al zijn werk en gezwoeg?
Ik overzag de opdrachten
die God aan de mensen oplegt.

Alles wat Hij doet
is goed op zijn tijd.
Ook gaf Hij de mens
inzicht in de tijd.

Toch blijft het werk van God
voor de mens ondoorgrondelijk
van het begin tot het eind.

Stilstaan bij ...

Stenen weggooien
Hiermee kan men bedoelen: het verwijderen van stenen van de akkers of het nalaten daarvan (vgl. Hosea 12, 12). Die stenen kunnen verzameld worden en gebruikt in de bouw van woningen of muren.

Tijd en kunst

ANONIEM

Uur- en kalenderwijzerplaat (ca. 1500)

(Brabant, olieverf op eikenhout - museum M, Leuven)

S. DALI

'De weke uurwerken’ (1931)

De slappe klokken in dit werk van Salvador Dali (1904-1989) verbeelden de betrekkelijkheid van de tijd.
Het kunstwerk behoort tot het surrealisme, een stroming die zich bewust buiten de werkelijkheid begaf, maar tegelijkertijd zo realistisch mogelijk probeerde te zijn.

Profiel van de tijd (1977-1984)

(Wikipedia)

Dit beeld van Salvador Dali is bekend in twee uitvoeringen: een klein model van 51 cm en een groot van 385 cm. De kunstenaar werd voor dit werk geïnspireerd door zijn eigen schilderij uit 1931.

Suggesties

Kleine kinderen

VERTELLEN

Geen tijd

(Bewerking van: E. COUDOL, Speel je mee? Uitgeverij Averbode, 16 december 2016)

Leen danst in het rond.
Ze vind dat leuk.
Ze danst al een hele tijd. Maar nu wordt ze het dansen beu.
Ze verveelt zich. Wat zou ze kunnen doen?

Buiten schijnt de zon.
- Papa, kom je mee in de tuin spelen?
Maar papa maakt eten in de keuken.
- Nu niet, Leen. Ik heb geen tijd, antwoordt hij.

Leen gaat op zoek naar mama.
- Mama, kom je mee in de tuin spelen?
- Nu niet liefje, hijgt mama,
Ik ben aan het sporten.

Leen gaat op zoek naar oma.
Oma leest een dik boek.
- Nu heb ik geen tijd, meisje.
Ik lees een heel spannend boek.

Dan maar naar opa.
Opa zit in de zetel.
- Opa, kom mee naar buiten!
Maar opa kijkt naar de tv.

Leen wil echt wel naar buiten.
Misschien wil Hans de hamster wel mee?
- Kom Hans! Wakker worden!
Maar Hans slaapt diep.

Ik vraag het aan Loes, denkt Leen.
Loes de poes ravot graag buiten.
Maar Loes ligt te spinnen.
Ze doet zelfs haar ogen niet open.

Leen blijft dan maar binnen.
Ze voelt zich heel alleen.
Gelukkig heeft ze knuffel Pluis.
- Jij bent mijn beste vriend, zegt ze.

Plotseling hoort Leen lawaai op de trap.
- Leen, roepen mama, papa, opa en oma
Ga je mee buiten?
- Oké, ik maak wel even tijd! zegt Leen.

Grote kinderen

ERVAREN

Heb je een minuutje?

(Geïnspireerd door: Zonnestraal 2016-2017, 04, p. 3)

De kinderen werken in groepjes van vier.
Bij elke opdracht kijkt iemand anders op een horloge.

Activiteit
Schat hoelang een minuut duurt.
Het kind met de horloge geeft aan wanneer de kinderen van de eigen groep aan de opdracht kunnen beginnen. Ze stoppen met die opdracht wanneer ze denken dat er een minuut voorbij is.
Het kind met de horloge houdt bij wanneer iedereen stopte.

Opdrachten
. Schrijf in één minuut zo veel mogelijk woorden als je maar kunt.
. Zit een minuut stil.
. Vouw gedurende een minuut zo veel mogelijk papieren vliegers.
. Hou je adem gedurende een minuut in.

VERDIEPEN

Alles heeft zijn tijd

(C. LETERME, K. VAN CLEYNENBREUGEL in Zonneland, 40-2005 p. 18)

- Waar maak jij tijd voor?
- Wat wil jij met je tijd doen?
- Wanneer vliegt de tijd voor jou?
- Wanneer niet?
- Maak jij ook tijd voor God?
- Wat doe je dan? En wanneer?

DOEN

Een zonnewijzer maken

(Geïnspireerd door: Zonnestraal 2016-2017, 04, p. 10)

Benodigdheden
Een bloempot van aardewerk, zand of aarde, een rechte stok, een zwarte viltstift, een klok of een horloge.

Activiteit
Vul de bloempot met zand. (Maak eventueel het gat onderaan de pot dicht met plastiek of tape)
Steek de stok in het midden van de pot.
Ga met de pot staan waar er zon is.
Trek met de stift een streepje op de pot waar de schaduw van de stok valt. Schrijf daar het uur bij.
Doe dat elk uur opnieuw.

Als er de volgende dag zon is, kun je aan de schaduw van de stok zien hoe laat het is.

TIP
Doe deze activiteit op een zonnige dag.
Duid alleen de volle uren aan: 10uur of 11 uur of 12 uur of ...

Jongeren

VERTELLEN

Tijd is waardevol

C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 202

Er was eens een eiland
waar alle gevoelens en waarden,
levende wezens waren:
Geluk, Verdriet, Rijkdom ... en ook Liefde.

Op een dag werd gezegd:
‘Het eiland zal zinken.
Maak alle boten klaar
en vertrek zo snel mogelijk.’
Liefde bleef als enige achter.
Ze wilde samen bij het eiland zijn,
tot het zou zinken.
Toen Liefde op het punt stond te verdrinken
riep ze om hulp.
Rijkdom kwam voorbij in een prachtige boot.
‘Neem je me mee?’, vroeg Liefde.
‘Onmogelijk', zei Rijkdom,
'de boot is vol met goud en zilver.
Er is geen plaats meer voor jou.'
Toen vroeg Liefde hulp aan IJdelheid die voorbij kwam.
‘Sorry, Liefde, dat gaat niet.
Je bent al kletsnat,
je zou mijn boot vuil maken.'
Toen kwam Verdriet voorbij.
‘Oh, Liefde, ik voel me zo droevig
dat ik liever alleen verder ga.’
Ook Geluk kwam voorbij,
maar in al haar geluk, hoorde ze de vraag van Liefde niet.

Toen hoorde Liefde een stem:
‘Kom, Liefde, ik neem je wel mee.’
Toen ze aan land kwamen vroeg Liefde:
‘Wie ben je eigenlijk die mij zo goed geholpen heeft?’
‘Ik ben de tijd', was het antwoord.

Overweging bij het verhaal
C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 21 juni 2017, p. 1

‘Ik heb geen tijd.’
‘Ik heb tijd zat.’
‘’t Zijn slechte tijden.’
‘Dat waren nog eens tijden.’

Denken over de tijd
laat niemand koud:
tijd kan raad geven,
tijd kan troosten zoals in het verhaal hierbij.

Verdriet verwerken
dat vraagt tijd, veel tijd.
En de tijd helpt daarbij:
geruisloos, zonder zich op te dringen.

Maar de tijd zelf
doet ook anders naar het leven kijken:
milder met de jaren, minder scherp,
met meer aandacht voor de gevoelens van anderen.

Tegen het einde van juni
kijken velen aan tegen een aantal weken vakantie.
Een tijd met veel tijd?
Eindelijk tijd?

Het is dé tijd van het jaar
om de tijd uit het oog te verliezen,
en om aandacht te hebben
voor wat echt belangrijk is.

De agenda

(C. LETERME, Parels van verhalen, Averbode 2019, p. 27)

Een man had een agenda.
waarin hij al zijn afspraken noteerde.
Op elke bladzijde stond een week.

De zaken gingen zo goed voor hem,
dat hij een ander soort agenda nodig had:
een agenda met meer plaats.

Hij kocht een agenda met één dag per bladzijde.
Zo kon hij meer afspraken maken
en alles nog beter plannen.

Nog later dacht hij: ik moet een agenda hebben,
waar niet alleen de dagen,
maar ook de uren een aparte bladzijde hebben.

‘Dwaas,’ zei de Dood tegen de man,
morgen om acht uur
sta je in mijn agenda.’

Overweging bij het verhaal
Druk druk druk …
Hoe drukker het wordt, hoe meer nood
aan een dikker agenda.
Maar ook: hoe drukker, hoe meer zaken men kan doen,
hoe meer inkomsten men kan krijgen.

Maar … vroeg of laat komt daar een einde aan!
Waartoe diende dan al die drukte?
Kregen armen een leefbaarder wereld?
Werden zieken beter geholpen?
Konden mensen zich ontplooien volgens hun talenten?

Druk, druk, druk …
Vakantie is een geschikte tijd
Om zo’n levensstijl onder de loep te nemen.
Want bezittingen die men verwerft
kunnen toch niet mee het graf in.

Een suggestie …
Zorg voor plaats in je agenda
waar je noteert
wat je voor een ander doet.
wat je kunt doen om de wereld beter te maken.

Wat mensen missen

(C. LETERME, Parels van verhalen, Averbode 2019, p. 26)

De dieren hadden er genoeg van!
Ze kwamen bijeen en begonnen te klagen:
‘De mensen pakken altijd maar van alles van ons af!’

‘Ze pakken mijn melk’, zei de koe.
‘Ze pikken mijn eieren’, zei de kip.
‘Mijn vlees gebruiken ze als spek’, zei het varken.

‘Ze pakken mijn wol af’, zei het schaap.
‘Ze pikken mijn honing’, zei de bij.
‘Ze jagen op mij om mijn olie’, zei de walvis.

‘Ik heb iets wat ze van mij willen afpakken’, zei de slak,
‘iets dat de mensen meer dan alles willen hebben,
als dat kon: ik heb tijd!’

DOEN

Een 'GSM'-doosje

(Naar een idee van Marjet de Jong in ‘Geloven thuis’ - augustus 2017)

Motivatie
Maak van het samen eten aan tafel iets bijzonders: een moment van tijd voor elkaar! Dat kan niet met een GSM naast je bord. Maak daarom een 'GSM'-doosje dat je op tafel zet. Vóór het eten doet iedereen er zijn GSM in.
'GSM' betekent dan: 'Geen Sociale Media', waardoor er tijd voor elkaar vrijkomt.

Materiaal
Een kartonnen doosje of een houten doosje waar een GSM in kan.
Gekleurd papier (eventueel zelfklevend), schaar, lijm, lat … of verf.

Verloop
Vertel eerst wat je met een GSM-doosje bedoelt.

Beplak het doosje rondom met gekleurd papier naar eigen smaak of beschilder het.
Plak letters/woorden op de bovenkant. Bijvoorbeeld: de letters van de voornamen, of 'Tijd voor elkaar', of een inspirerende zin, of ...
Bespreek hoe je het doosje gaat gebruiken.

TIP
Bekleef eerst de zijkanten, met een overlap naar binnen. Bekleef de bovenkant als laatste.

BELUISTEREN

Turn turn turn ...

In de jaren 60 zongen The Byrds ‘Turn turn turn’, een lied dat geïnspireerd werd door Prediker 3, 1-8.

Even beluisteren? Klik hier

'Alles is lucht" - Lied van Prediker (Stef Bos)

Ik heb de wereld gezien
In het licht van de liefde
En in de schaduw van de haat

Er zijn altijd twee kanten
Ware woorden zijn niet mooi
Mooie woorden zijn niet waar

En alles beweegt zolang als het leeft
Zoals een rivier die stroomt naar de zee

Wij zijn een deel
Van een groter geheel
Wij vallen als bladeren
En de wind neemt ons mee

Er is een tijd van verliezen
Er is een tijd van vertrouwen
Er is een tijd van verlangen
Er is een tijd van vergeten
Er is een tijd van vergeven
Er is een tijd voor alles
En alles is lucht

Groei naar het licht
En klim langs de stralen naar de hemel omhoog

Hou je niet vast aan dat wat voorbij is
En laat alles los wat spookt in je hoofd

Want het licht in je ogen verdwijnt met de tijd
Zoals de zon in de verte aan het eind van de dag

Maar alles verandert en
Beweegt in een cirkel
Keert terug naar de bron
En wordt wat het was

Er is een tijd van verliezen
Er is een tijd van vertrouwen
Er is een tijd van verlangen
Er is een tijd van vergeten
Er is een tijd van vergeven
Er is een tijd voor alles

En alles is lucht
En alles is leegte
En alles is zinloos
En alles is leven
Alles heeft waarde
En alles is iets
Alles is alles
En alles is niets

Er is een tijd van verliezen
Er is een tijd van vertrouwen
Er is een tijd van verlangen
Er is een tijd van vergeten
Er is een tijd van vergeven
Er is een tijd voor alles
En alles is lucht

Even beluisteren? Klik hier

Stil val (Delise)

Even beluisteren? Klik hier

Overweging

Kolet Janssen

De glanzende schone schijn van de kermis

(Zondag 3 september 2017)

Er is een tijd voor alles. Voor vakantie en schooljaar. Voor zomer en herfst. Voor kermis en gewone dagen. Alleen God is er altijd.
In onze stad breekt elk jaar vlak na het einde van de zomervakantie de kermisperiode aan. De pleinen worden bezet door kramen allerhande. Grote vakken voor botsauto’s, de 'poliep’ en het spookkasteel. Kleinere percelen voor het eendjesvissen en het schietkraam. Er zijn levende pony’s en een ouderwetse paardenmolen. Het ruikt er naar smoutebollen en ‘barbe à papa’. Lokkende stemmen, luide muziek, kleurige lichtjes, bijna echte raceauto’s, glanzende schone schijn alom.
Een onschuldige uitnodiging om binnen te stappen in een toverwereld.
Iedereen die voorbijschuifelt, vergaapt zich. Ook al weten we allemaal hoe nep het is.
Onbekende mensen glimlachen naar elkaar. Kinderen kijken reikhalzend naar de glimmende versiersels en de ‘prachtige prijzen’. Heel even is iedereen in een andere wereld. We laten ons graag betoveren, voor even tenminste. We eten te veel smoutebollen en geven te veel geld uit voor de ritjes in de rups. Maar ook dat hoort erbij.
Van mijn moeder hoor ik verhalen over de kermis in haar dorp, lang geleden toen ze nog bij haar ouders woonde. Hoe de hele familie overkwam en een paar dagen bleef logeren, om mee te feesten en te eten. Op elke kamer werden dan ‘kermisbedden’ bijgezet, zodat iedereen kon slapen.
Het was een tijd van ontmoeting en bijpraten, in tijden lang voor de telefoon betaalbaar werd.
Na de kermis wordt het herfst en winter, elk jaar weer. Alsof de bomen en de wolken daarop hebben gewacht. Iets van de kermistover nemen we mee, als het elke dag weer donkerder wordt. Tot we opnieuw mogen vieren bij de lichtjes van de kerstboom. Dat andere feest vol wonder en familiegeluk.
Er is een tijd voor alles, staat er in het boek Prediker.
Een tijd om van de zon te genieten en een tijd om de frisse wind op je wangen te voelen.
Een tijd om zomers te ontspannen en een tijd om weer in het naarstige ritme van de herfst te schieten. Een tijd om alleen te zijn en een tijd om samen te zijn. En altijd is onze God er, van wie we soms een glimp zien in de ogen van de mensen om ons heen of in de natuur. Een veel groter en echter wonder dan alles wat de kermis ons kan bieden.
En nooit ver weg.
Zo dichtbij dat we Hem soms niet eens zien. In elk seizoen.