Rechters 13, 2-7.24-25a: Geboorteverhaal van Simson

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 376-378)

In die tijd woonde er in de omgeving van Sora een man die Manoach heette. Hij hoorde bij de stam Dan. De vrouw van Manoach kon geen kinderen krijgen.

Op een dag kwam er een engel van de Heer bij de vrouw van Manoach. Hij zei tegen haar: ‘Tot nu toe kon je geen kinderen krijgen. Maar toch zul je zwanger worden en een kind krijgen.
Let goed op. Je mag geen wijn of bier meer drinken, en niets eten dat de Heer verboden heeft. Je zult een zoon krijgen. Hij zal een nazireeër worden, iemand die God op een speciale manier zal dienen. Daarom mag hij zijn haar nooit laten afknippen. Hij zal de Israëlieten bevrijden van de Filistijnen.’

De vrouw van Manoach ging naar haar man en zei tegen hem: ‘Er is een profeet bij mij geweest. Hij zag eruit als een engel. Ik was bang voor hem, en ik durfde niet te vragen waar hij vandaan kwam. Hij heeft mij ook niet verteld hoe hij heet.
Hij zei tegen mij dat ik zwanger zal worden en een zoon zal krijgen. Hij zei ook dat ik geen wijn of bier mag drinken. Ik mag ook geen dingen eten die de Heer verboden heeft. Want het zal een heel bijzondere jongen zijn, een nazireeër. Hij zal God op een speciale manier dienen, vanaf zijn geboorte tot aan zijn dood.’ (...)

De vrouw van Manoach kreeg een zoon. Ze noemde hem Simson.
Simson groeide op, en de Heer zorgde ervoor dat het goed met hem ging. De geest van de Heer kwam in hem, zodat Simson deed wat de Heer wilde.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

In Sora woonde iemand die Manoach heette. Hij was uit de stam Dan.
Zijn vrouw kon geen kinderen krijgen.
Op een dag kwam een engel van God bij de vrouw en zei:
'Je hebt nooit een kind gekregen,
maar nu zul je zwanger worden en een zoon krijgen.
Drink geen wijn of sterke drank en eet niets wat verboden is.
Je mag het hoofdhaar van de jongen nooit scheren,
want nog voor hij geboren is, is hij aan God gewijd.
Hij zal de Israëlieten bevrijden uit de macht van de Filistijnen.'
De vrouw ging naar haar man en zei:
'Manoch, er is een man van God bij me geweest.
Hij zag er heel indrukwekkend uit, als een engel van God.
Ik durfde niet te vragen waar hij vandaan kwam.
Hij zei ook zijn naam niet.
Hij zei wel: ‘Je zult zwanger worden en een zoon krijgen.
Drink geen wijn of sterke drank en eet niets dat onrein is,
want je zoon is aan God gewijd nog voor hij geboren is.’
De vrouw bracht een zoon ter wereld en noemde hem Simson.
De jongen groeide op en Jahwe zegende hem.

Stilstaan bij...

Sora
= ontmoediging
Sora, een plaats op de grens tussen het land Juda en het land Dan, was de geboorte- en woonplaats van Simson.

Manoach
= ‘vrijgevig’

Daniet
Iemand die behoort tot de stam Dan (naam van één van de twaalf zonen van Jacob).

De engel van de Heer
Een manier om over God te spreken.

Aan God gewijd
In het Hebreeuws staat het woord ‘nazir’ (= afgescheiden) waarvan het woord ‘nazireeër’ wordt afgeleid. Een Nazireeër is in de Bijbel iemand die zich tijdelijk of levenslang speciaal aan God toewijdde.
. Hij mocht geen wijn noch sterke drank drinken, zelfs geen druiven eten
. Hij mocht zijn haren niet scheren.
. Hij moest elk contact met doden vermijden.
Het is merkwaardig dat Simson al vóór zijn geboorte aan God gewijd werd. Daarom mocht zijn moeder geen wijn noch sterke drank drinken, en moest zij zich houden aan een bepaald dieet.

Simson
= zonnig, 'het zonnetje'

Bij de tekst

Nazireeër

Wie aan Jahwe de gelofte van nazireaat doet, mag geen wijn drinken of andere drank, ook geen azijn uit wijn of uit een andere drank. Hij mag ook geen sap van druiven drinken en verse of gedroogde druiven eten. Zolang hij Nazireër is, mag hij niets eten van wat van de wijnstok komt, zelfs de pit of het vel niet. Zolang de gelofte duurt, mag er geen scheermes zijn hoofd aanraken. Zolang hij zich aan Jahwe gewijd heeft, is hij heilig en moet hij zijn hoofdhaar laten groeien. Heel de duur van zijn wijding aan Jahwe mag hij niet bij een dode komen, zelfs niet als het om zijn vader of moeder, zijn broer of zuster gaat. Want zijn hoofd draagt het teken van zijn toewijding aan God.
(Naar Numeri 6, 1-7)

Geboorte van Simson

Dit verhaal heeft het typische kenmerk van een geboorteverhaal in de Bijbel: de onvruchtbaarheid van de moeder wordt vermeld om de goddelijke inbreng bij de geboorte van Simson scherper te laten uitkomen.
Die onvruchtbaarheid kan men ook lezen als het beeld van de onvruchtbaarheid van het volk Israël, dat toen al veertig jaar overheerst werd door de Filistijnen.

Zo'n geboorteverhaal heeft ook altijd iets van een roepingsverhaal. Zijn ouders krijgen te horen dat hun zoon als taak krijgt: ‘Hij zal de Israëlieten bevrijden van de Filistijnen.’ (Rechters 13, 5)

Lees meer over geboorteverhalen.

Relatie met het Nieuwe Testament

Zoals de vrouw van Manoach, de moeder van Simson, van een engel te horen krijgt dat haar zoon ‘Simson’ geen wijn en andere drank mag drinken en zich niet mag scheren, krijgen Zacharias en Elisabet, die geen kinderen konden krijgen, van de engel Gabriël te horen dat hun zoon Johannes geen wijn en andere gegiste drank mocht drinken.

Johannes en Simson raken allebei vervuld van de Geest van God.
(Rechters 13, 25; Lucas 1, 15)
Johannes wordt al van voor zijn geboorte door die Geest vervuld.
De engel Gabriël zegt dat Johannes zal toegewijd zijn aan God, en dat de Geest van God hem zal leiden.

Het verhaal over Simson

Omdat het verhaal over Simson en de stam van de Danieten meer dan een vierde van het boek Rechters beslaat, vermoedt men dat de tekst eerder op zichzelf bestond. De schrijver die dit verhaal opnam in het boek ‘Rechters’ heeft het niet veel bewerkt, zodat het legendarische en volkse van het verhaal relatief goed bewaard bleef.