Loading...
 

Vormsel

Het sacrament van het vormsel

Het woord 'vormsel'

Het Nederlandse woord 'vormsel' komt van het werkwoord 'vromen', dat betekent 'sterken', nl. sterk en krachtig maken om deel te nemen aan de zending van Christus.
Het Franse woord 'confirmation' betekent bekrachtiging, bevestiging: het vormsel bekrachtigt en ontvouwt het doopsel. De vormelingen hernieuwen trouwens bij het begin van de viering hun doopbeloften.
In het Latijn betekent 'firmus': sterk, krachtig. 'Firmare' betekent: sterk of hard maken.


Men kan ook op de volgende manier blijven stilstaan bij het woord 'vormen':
vormen = vormgeven = een nieuwe opdracht geven.

Boetseren

klei wordt: pot door de pottenmaker
hout meubel de meubelmaker
graankorrel brood de bakker
dierenhuid schoen de schoenmaker
visser apostel Jezus




Geschiedenis van het vormsel

De tijd van de eerste christenen

De eerste christenen kenden een voorbereidingstijd, waarbij ze de Blijde Boodschap leerden kennen. De drie sacramenten, doopsel, vormsel en eucharistie, vormden samen de volledige inwijding van de gelovige in het christendom:
het doopsel, het sacrament dat de innerlijke bekering veruitwendigt,
het vormsel, het sacrament waarbij de opname van de gedoopte in de gelovige gemeenschap wordt bevestigd (confirmation),
de eucharistie, het sacrament van de verbondenheid met de gemeenschap in Jezus Christus.


6e eeuw

Omdat van langsom meer kinderen gedoopt werden, begon de voorbereidingstijd weg te vallen en zag men het christelijk leven van het gezin en van de samenleving als kennismaking van het christendom.
Doopsel en vormsel werden gezamenlijk door de bisschop toegediend.


12e eeuw

Het kinderdoopsel is vrij algemeen. Maar omdat de bisschop onmogelijk bij elk doopsel aanwezig kon zijn, werden doopsel en vormsel van elkaar gescheiden.
Ook het doopsel en de eerste communie werden in tijd van elkaar gescheiden omdat het bewustzijn van een klein kind niet helemaal ontwikkeld is.


XXe eeuw

1910: Pius X laat de kinderen hun eerste communie doen op 7 jaar en hun vormsel op 12 jaar. Aan het vormsel gaan twee jaren van voorbereiding vooraf. Dit wijst op het belang dat de kerk hecht aan dit sacrament. Concreet begeleidden catechisten meestal kleine groepen kinderen, met methodes die van parochie tot parochie verschillen.
Naar het einde van de XXe eeuw begint deze manier van werken te lijden onder het gestaag verminderen van het aantal catechisten, die zich hiervoor belangeloos inzetten.



Betekenis van het vormsel

De geest van JHWH, mijn Heer, rust op mij, want JHWH heeft mij gezalfd. Hij heeft mij gezonden om de armen het blijde nieuws te brengen, om te verbinden wier hart gebroken is, om aan gevangenen vrijlating te melden, en aan de geboeiden de terugkeer naar het licht: om een jaar van JHWH's genade te melden.
Jesaja 61,1-2


In het sacrament van het vormsel krijgt de gedoopte een bijzondere kracht door de Heilige Geest, waardoor hij de kracht krijgt om in zijn leven te getuigen van Jezus Christus en naar zijn voorbeeld te leven.

Concreet betekent dit:
- getuigen: uitdragen van Jezus woord en daad
Bijvoorbeeld: zich actief inzetten zodat de noden van mensen gelenigd kunnen worden.
- aandacht hebben voor het gebed
en het meevieren van sacramenten samen met andere gelovigen


Bij het vieren van het vormsel aanvaardt de christelijke gemeenschap de vormelingen als volwaardige leden van de gemeenschap. Ze worden begenadigd met dezelfde geestesgaven als waarvan zij zelf leeft en worden gezonden om dezelfde vruchten van de heilige Geest in de wereld voort te brengen.



Spreken met beelden (symboliek)

Confirmation

De woorden en handelingen bij het toedienen van een sacrament zijn zichtbare, uiterlijke tekenen van wat God voor de mens en met de mens doet.
De belangrijkste symbolen en symboolhandelingen bij het vormsel zijn:



Handoplegging

Confirmation 1


Dagelijks leven
Als je iemand de hand op de schouder legt, wil je hem tonen, dat je hem nabij bent, dat hij op jou kan rekenen. Als vader of moeder hun kind de hand opleggen, willen zij laten zien dat zij hun kind beschermen.


Bijbel
In de Bijbelse tijd drukte men met het opleggen van de handen uit dat God begaan was met de persoon op wie men de handen legde en dat men voor die persoon het goede wilde.
Bv. Jezus legt zieken de handen op.
Bij de eerste christenen gaf men met de handoplegging de volmacht voor belangrijke taken door (vgl. wijding tot diaken of priester).


Vormsel
De handoplegging bij het vormsel door de bisschop of vormheer betekent:
- God beschermt je
- God zegent je en is je nabij
- God geeft je de opdracht als christen te leven.



Zalving

Chrisma

Chrisma is een mengsel van olijfolie en balsem en wordt op Witte Donderdag door de bisschop gewijd. Chrisma dient voor de wijding van het kerkgebouw, het altaar en de handen van de priester. De dopeling wordt ermee gezalfd en later de vormeling.


Dagelijks leven
Zalf wordt op wonden gedaan om ze te genezen (= helen - heelmeester - geneesheer), op de huid gesmeerd om de huid soepel te houden of om de kracht en de conditie te verhogen.


Bijbel
Zalving is een teken voor het meedelen van de Geest van God.
Koningen, priesters en profeten werden gezalfd: Gods geest gaf hun de kracht het volk te leiden volgens de wil van God.
Zo wordt ook Jezus in het Nieuwe Testament de ‘Christus’, de ‘Gezalfde’ genoemd.


Vormsel
Het zalven van de vormeling betekent dat de jonge christen op eigen verantwoordelijkheid kiest om Jezus te volgen.
Zoals zalf kan doordringen met zijn kracht (vgl massage), zo doordringt de Geest de gelovige met zijn kracht, zodat hij meer kan gelijken op dé Gezalfde, op Christus. Maar als men zich afsluit voor de werking van de heilige Geest, dan kan die Heilige Geest zijn kracht niet langer doorgeven.



Bezegeling

Dagelijks leven

Oorkonde

Vroeger betekende een zegel heel wat meer dan nu. Het was iets dat men aanbracht op een perkament, een plechtige akte of oorkonde, te vergelijken met een handtekening, een vingerafdruk.

Verzegelen


Vormsel
Bij het vormsel zegt de bisschop: 'Ontvang het zegel van de Heilige Geest, de gave Gods'. Daarbij maakt hij een kruisteken op het voorhoofd van het kind, zoals de priester, de ouders, de peter en de meter ook al bij het doopsel deden.
Wie gevormd wordt, krijgt het persoonlijk zegel van God op zijn voorhoofd. God drukt zijn naam in de vormeling. In de bezegeling komt de trouw van God tot uitdrukking. Zoals een zegel de echtheid van een tekst garandeert, zo stelt God zich garant voor de vormeling: Hij beschermt hem en maakt zich duidelijk door de Geest, die Jezus gezonden heeft.





Vragen van kinderen

Kun je gevormd worden als je niet gedoopt bent?
Nee, je moet echt eerst gedoopt worden, en dat kan op gelijk welke leeftijd. Maar je laten dopen doe je natuurlijk omdat je gelooft in Jezus en voorgoed bij Hem wil horen. Je laten dopen alléén om je vormsel te mogen meedoen met de rest van je klas, dat is toch wat min...


Kun je gevormd worden als je niet naar een katholieke school gaat?
Dat kan zeker, maar dan moet je op die school wel katholieke godsdienst volgen. Als je wil gevormd worden om te getuigen van Jezus, kun je toch niet weigeren om op school godsdienstles te volgen?


Wat gebeurt er met ons tijdens het vormsel?
Het vormsel is een teken van Gods vriendelijkheid op het moment dat je begint groot te worden. Op dat ogenblik raakt God je in je hart aan, zoals ook bij je doopsel. De bisschop of vormheer legt zijn hand op je hoofd en zalft je. Daarbij zegt hij de woorden: 'Ontvang het zegel van de Heilige Geest, de gave Gods!' Op dat ogenblik is God op een heel bijzondere wijze met je bezig. Hij maakt het beste in je hart wakker: een grotere genegenheid voor alle mensen, zoals Jezus die had. Soms zeggen vormelingen: Er ging iets door me heen... ik was echt gelukkig! Ja, dat gevoel geeft God je er soms bij. Maar de aanraking van God kun je eigenlijk niet voelen. Het is zoals met je lichaam: als dat groeit, voel je het ook niet. En ook niet hoe je stilaan vriendelijker wordt, van binnenuit. Zo is het vormsel een zegel van Gods vriendelijkheid, heel diep in je hart.


Waarom moeten we catechese volgen voor het vormsel?
Om je op het vormsel voor te bereiden! De Kerk wil je helpen zodat je hart en je verstand openstaan voor de Heer. Catechese kan je de weg tonen, maar jij bent het die de stap moet zetten! Leven als een echte christen is niet zo makkelijk, je kunt best wat steun gebruiken...


Waarom moet je gevormd worden?
Men moet niet gevormd worden. Maar voor wie als christen wil leven, is het vanzelfsprekend.


Wat doet de Heilige Geest eigenlijk?
Drie dingen:
. Hij doet je de woorden van Jezus in het evangelie verstaan: het begint je iets te zeggen.
. Hij verdiept in jou Jezus' aanwezigheid, zodat je zin krijgt om met Hem te spreken: te bidden.
. Hij doet je ontdekken welke gaven je gekregen hebt om de mensen te helpen: je ontdekt je roeping!


Verandert er eigenlijk iets na het vormsel?
Als je gevormd bent is er iets veranderd: de Heilige Geest is in jou gekomen. Maar of je dat voelt hangt ervan af of je meewerkt, je openstelt, je ogen open doet. Als de zon 's morgens opgaat is er iets veranderd: alles staat in het licht en krijgt kleur. Maar om het te zien moet je je ogen willen opendoen, anders zie je niets. Zo ook met het vormsel: de zon is in jou gekomen, maar doe jij je ogen open?


Waarom spreken mijn grootouders steeds maar over ‘plechtige communie’, terwijl ik toch mijn vormsel doe?
Dit is een overblijfsel van de vroeger feestelijk gevierde eerste communie met hernieuwing van de doopbeloften.
Nu is plechtige communie: een mooi verzorgde eucharistieviering (plechtige communie), waar de belijdenis van het geloof van het doopsel (hernieuwing van de doopbeloften) ingelast wordt. In die viering staat een groep van 12-jarigen centraal, omdat zij niet alleen een belangrijk keerpunt in hun leven bereiken, maar ook omdat ze in het leven van de plaatselijke gemeenschap opgenomen worden.
Doordat het sacrament van het vormsel samen gevierd wordt met de plechtige communie komt de band van de drie sacramenten van de christelijke inwijding duidelijker naar voren:
Het vormsel
wordt voorafgegaan door de hernieuwing van de doopbeloften
en gevierd tijdens een plechtige eucharistie.
Het vormsel voltooit dus de inschakeling in de gelovige gemeenschap die met het doopsel een aanvang nam.





Vormselcatechese in zeven stappen

Inleiding

Het materiaal dat onder de titel ‘Vormselcatechese in zeven stappen’ wordt gepresenteerd, werd voor het eerst opgemaakt om te gebruiken in de parochie Sint-Martinus te Wezemaal in 2006.

Vormselcatechese in 7 stappenOmschrijving van de inhoudBijbel
1: Samen …Kennismaking De roeping van de apostelen - Marcus 1, 14-20; De rijke jongeling - Marcus 10, 17-30
2: ... door God geroepen Mensen worden door God geroepen, vroeger en nu De roeping van Abram (Genesis 12, 1-4a: ); De eerste roeping van Mozes(Exodus 2, 11-25); De tweede roeping van Mozes (Exodus 3, 1-8a.13-15); Jona, een merkwaardige profeet (Jona 1-4)
3: ... naar een betere wereldGevolgen voor de levensstijlDe tien woorden / geboden (Exodus 20, 1-17)
4: Te beginnen bij onszelf ...Wat mensen doen met hun talentenParabel van de talenten (Matteüs 25, 14-30)
5: ... met de kracht van de Heilige Geest ...Heilige GeestDe vruchten van de Heilige Geest (Galaten 5, 16-25)
6: ... in een biddende en vierende gemeenschap ...KerkgemeenschapDe eerste christenen (Handelingen 2, 42-47)
7: ... waarin ieder zijn eigen taak heeftFuncties is een kerkgemeenschap Veel ledematen – één lichaam (1 Korintiërs 12,12-30)




De zeven stappen

STAP 1: Samen op weg:
STAP 2: ... door God geroepen
STAP 3: ... naar een betere wereld
STAP 4: Te beginnen bij onszelf
STAP 5: ... met de kracht van de Heilige Geest
STAP 6: in een biddende en vierende gemeenschap
STAP 7: ... waarin ieder zijn eigen taak heeft





Overwegingen

C. Leterme

De Geest van Jezus

Een vuur dat zich in het hart nestelt,
een dynamiek die mensen naar buiten stuwt,
dat is het wat de Geest van Jezus met mensen doet.

Zomaar?
Voor iedereen?

Wie er zich tegen wapent,
wie er zich voor afsluit,
merkt er niets van,
kan er ook niets van ervaren.

Maar wie die geest kansen geeft,
geeft kansen aan het uitbouwen
van een betere wereld voor iedereen:
een wereld waarin mensen gewaardeerd worden
om wie ze zijn.



Anoniem

Moet men een christen zijn om goed te doen?

Zeker niet,
maar waar christenen zich niet 100% inzetten om goed te doen
is er wel iets fout met hun manier van christen zijn.