Numeri 6, 22-27: De 'priesterzegen'
De tekst
’Bijbel in gewone taal’
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 207)
De Heer zei tegen Mozes: ‘Zeg tegen Aäron en zijn zonen dat ze de Israëlieten met deze woorden moeten zegenen: ‘De Heer zal jullie gelukkig maken en jullie beschermen. De Heer zal bij jullie zijn en voor jullie zorgen. De Heer zal aan jullie denken en jullie vrede geven.’
Als Aäron en zijn zonen zo mijn naam noemen voor het volk, zal ik de Israëlieten geluk en vrede geven.’
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
God zei tegen Mozes:
‘Zeg tegen Aäron en zijn zonen
dat zij de Israëlieten moeten zegenen met deze woorden:
''God zal jullie zegenen, jullie gelukkig maken
en jullie beschermen.
God zal bij jullie zijn
en voor jullie zorgen.
God zal aan jullie denken
en jullie vrede geven.
Als Aäron en zijn zonen
mijn naam zo uitspreken over het volk,
zal Ik de Israëlieten geluk en vrede geven."
Stilstaan bij ...
Mozes
(= uit het water gered)
Mozes leidde het joodse volk uit Egypte door de Rietzee naar het beloofde land.
Hij vertegenwoordigt de wet.
Aäron
Het Oude Testament spreekt over Aäron als de broer van Mozes. Aäron stotterde niet zoals Mozes dat deed en nam daarom meestal het woord. Van hem wordt verteld dat hij Mozes hielp bij de Uittocht uit Egypte.
Merk op dat alleen Aaron en zijn zonen de Israëlieten mogen zegenen.
Israëliet
Naam die gegeven wordt aan de afstammelingen van Jakob, die Israël genoemd werd.
Zegenen
= de ander alle goeds, alle geluk toewensen.
In Latijnse vertalingen van de Bijbel staat het woord ‘benedicere’. Dat Latijnse woord betekent letterlijk: ‘het goede zeggen’.
God
Het zijn niet de priesters die zegenen, zij alleen de ‘werktuigen’ van God. Het is God die zegent, zodat de gebruikelijke benaming voor deze zegen (priesterzegen) niet correct is.
Vrede
Het joodse woord ‘sjalom’ dat gewoonlijk met ‘vrede’ vertaald wordt, zegt meer dan alleen ‘geen oorlog’. In de Bijbel is vrede de som van al wat "tevreden" maakt. Het verwijst naar een uiteindelijke harmonie, een tevredenheid bij de mens, die te vinden is in zijn relatie met zichzelf, zijn medemens, de natuur, God. Zo wordt "vrede" verbonden met: gezondheid, het bereiken van een hoge leeftijd, veiligheid, welvaart, vriendschap, eendracht, vertrouwen, kinderen, rechtvaardigheid, het kunnen slapen met een gerust hart, voldoende eten ...
Het gaat dus zowel om het materieel als om het geestelijk welzijn van de enkeling als van de gemeenschap.
Bij de tekst
Ontstaan van de tekst
Men vermoedt dat deze zegen ontstaan is tijdens de Babylonische ballingschap. Later zou men deze tekst ingelast hebben in de teksten over de uittocht en het begin van het volk Israël. Beide situaties lijken op elkaar: de hoop op een betere toekomst, het uitkijken naar een leven in vrijheid en het geluk voor het volk.
De 'priesterzegen'
In het Oude Testament wordt een zegen van God vaak verbonden met iets heel concreet: kinderen, geluk, welvaart, veiligheid.
In de 'priesterzegen' gaat het vooral om de aanwezigheid en nabijheid van God, die zijn volk beschermt en voor vrede zorgt. Die zegen (Numeri 6, 22-27) gaven de priesters elke dag met opgeheven handen aan het volk van God. Ze deden dat met gespreide vingers, alsof ze wilden vermijden dat God niet zou zien wie er gezegend werd en om aan te tonen dat God wel iets door de vingers ziet.
Met dit gebaar vormden de priesters de Hebreeuwse letter sjin, de eerste letter van Sjaddai, een woord dat voor God gebruikt wordt en 'Almachtige' betekent.
Deze letter wordt ook gevormd bij het aanleggen van de gebedsriemen.
Ook nu nog heffen katholieke priesters hun handen op bij het geven van een zegen.
Woorden van God
In de Hebreeuwse tekst staan in de verzen 23b-26, 26 woorden (26 is het getal van de naam van God: JHWH = 10+5+6+5 = 26). Zo wordt men eraan herinnerd dat niet Aäron spreekt, maar God zelf. Hij is een soort ‘luidspreker’ van God.
Drie-Eenheid
Later zagen de christenen in de drie delen van deze zegen een verwijzing naar de heilige Drievuldigheid:
. God, Vader: zegent en beschermt
. Jezus Christus, Zoon, het licht’ in de wereld’: verlicht
. Heilige Geest: geeft vrede
Oudst bekende Bijbeltekst
1979: In het Hinnondal, net buiten de Oude Stad van Jeruzalem, vonden Gabriel Barkay en Judith Hadley twee kleine zilveren amuletten in een graftombe uit de zevende eeuw voor Christus. Het waren dunne blaadjes zilver die opgerold waren en rond de hals gehangen werden als een sieraad. Bij het uitrollen van de amuletten, zagen ze er inscripties op in Oud-Hebreeuws, die met microscopische fotografie te lezen waren. Op beide amuletten stond een versie van een zegening die opvallend leek op de priesterlijke zegen van Numeri 6, 24-26.
Omdat de teruggevonden cilinders uit de 7e-6e eeuw stammen, vraagt men zich nu af of deze tekst wel een citaat uit het Oude Testament is, of dat het gaat om een al bestaande tekst die in omloop was en later in de Hebreeuwse Bijbel werd opgenomen.
Suggesties
Kleine kinderen
DOEN
Wenskaart
Materiaal
De helft van een donkergroen tekenblad - vouw dat in twee tot een kaart, aardappelstempel, witte verf
Eventueel: lijm, glitters
Activiteit
Snij eerst drie verschillende driehoeken uit een aardappel.
De kinderen stempelen met witte verf drie verschillende driehoeken op de voorkant van de kaart.
Laat drogen.
Eventueel kan de voorkant van de kaart verder versierd worden met glitters.
In het midden van de kaart komt een mooie wens en de naam van het kind.
Grote kinderen
ACTUALISEREN
Nieuwjaarswens
De kinderen schrijven op een kaartje een nieuwjaarswens die op de priesterzegen uit deze lezing geïnspireerd is. Daarna versieren ze het kaartje, om het te geven aan hun familie of vrienden.
De lege doos
Zorg voor een grote lege doos en blanco papier.
Vertel dat de mensen met Nieuwjaar elkaar cadeautjes geven. Neem de lege doos in de hand en zegt dat de mooiste cadeautjes eigenlijk niet in te pakken zijn.
De kinderen zoeken op wat belangrijk is in het leven zonder dat je dat kunt inpakken. Wat ze vinden schrijven ze op het blaadje papier, dat ze daarna versieren en in de 'lege doos' leggen. Nadien geven ze dit briefje als extra bij de nieuwjaarsbrief.
Nieuwjaarsbrief
Zorg voor een tekenblad en plooi dat in twee. Hierin zullen de kinderen hun nieuwjaarbrief in kleven.
De buitenkant van het tekenblad versieren ze met een regenboog. (buitenkant van de boog: rood; binnenkant van de boog: violet)
Activiteit
Binnenkort is het nieuwjaar, dan wenst iedereen elkaar een gelukkig nieuw jaar toe.
We zullen zelf onze nieuwjaarbrief schrijven en versieren.
We doen dat met de kleuren van de regenboog.
- Welke kleuren zijn er in een regenboog te zien?
(rood, oranje, geel, groen, blauw, violet)
Al die kleuren doen aan iets denken en kunnen iets betekenen:
Bespreek met de kinderen:
Waar doen die kleuren aan denken?
Wat zouden ze kunnen betekenen?
Bijvoorbeeld:
Rood: hart / liefde
Oranje: vuur / warmte
Geel: zon / licht
groen: natuur / leven
blauw: water / lucht
violet: verdriet / troost
Daarna zoeken ze per twee wat ze bij elke kleur aan iemand kunnen wensen.
Alle ideeën worden bijeengebracht. Met de wensen die het meest aanspreken, maken de kinderen hun eigen nieuwjaarsbrief.
Lieve …..
Voor het nieuwe jaar . . . .
wens ik je alle kleuren van de regenboog:
Ik wens je het rood van . . .
want . . .
Ik wens je het oranje van . . .
want . . .
Ik wens je het geel van . . .
want . . .
Ik wens je het groen van . . .
want . . .
Ik wens je het blauw van . . .
want . . .
Ik wens je het paars van . . .
want . . .
Jongeren
DICHTEN
Wensen
(Geïnspireerd door een tekst van Liesbeth Van Impe in het Nieuwsblad van vrijdag 2 januari 2015)
De mooiste wensen laten zich niet in een cadeautje pakken:
- het zelfvertrouwen om dromen waar te maken
- de bevestiging die voortkomt uit wat men met hart en ziel doet
- de liefde van de mensen die men graag ziet
- de weerbaarheid om niet bij de pakken te blijven zitten
- het optimisme om een steen in de rivier te verleggen
- het vermogen om zichzelf niet al te serieus te nemen
- de creativiteit om grenzen te verleggen
Jongeren lezen de tekst hierboven en inspireren zich daarop om hun eigen tekst te schrijven. De meest treffende zinnen worden op een flap aangebracht die als een muurkrant functioneert aan de ingang van de kerk, van de school of van de ruimte waar ze bijeenkomen.
Of ze schrijven die teksten op lange stroken stof die ze naast elkaar op een stok aanbrengen alsof het een vlag is.
BEZINNEN
Recept voor een nieuw jaar
Neem twaalf maanden.
Haal er alle bitterheid, gierigheid, pietluttigheid en angst uit.
Snij elke maand in ongeveer gelijke delen.
Maak elk deel apart klaar:
een deel werk en twee delen blijheid en humor.
Voeg er drie eetlepels optimisme aan toe,
één theelepel verdraagzaamheid,
een snuifje respect
en één gram vertrouwen in God.
Garneer het gerecht met kleine attenties.
Serveer dagelijks met een blij gezicht.
Veel kookgenot.