Marcus 6, 1-6: Geen profeet in eigen stad

Marcus 6, 1-6 // Matteüs 13, 53-58 // Lucas 4, 16.22.24

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1588)

Jezus ging naar de stad waar zijn familie woonde. Zijn leerlingen gingen met hem mee. Op sabbat gingen ze naar de synagoge. Daar gaf Jezus de mensen uitleg over God.
Veel mensen die Jezus hoorden spreken, waren erg verbaasd. Ze zeiden tegen elkaar: ‘Hoe weet hij dat allemaal? Hoe komt hij aan die wijsheid? En hoe zit het met al die wonderen die hij doet? Hij is toch de timmerman, de zoon van Maria? Zijn broers zijn Jakobus, Joses, Judas en Simon. En zijn zussen wonen hier bij ons.’
De mensen daar wilden niets met Jezus te maken hebben. Daarom zei Jezus: ‘Een profeet wordt door iedereen met respect behandeld. Behalve door de mensen in zijn eigen stad en door zijn eigen familie.’
Jezus kon in die stad geen enkel wonder doen. Hij maakte alleen een paar zieken beter door zijn handen op hun hoofd te leggen. Hij was verbaasd dat de mensen in die stad helemaal geen geloof hadden.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Jezus ging verder en kwam in Nazaret,
waar Hij met zijn ouders woonde.
Zijn leerlingen volgden Hem.
Toen het sabbat was, gaf Hij les in de synagoge.
De vele mensen die Hem hoorden spreken
waren verbaasd en vroegen zich af:
‘Waar heeft Hij die wijsheid vandaan?
Hoe kan Hij zo'n wonderen doen?'
'Is die Jezus niet de timmerman, de zoon van Maria
en de broer van Jakobus, Josef, Juda en Simon?'
'En wonen zijn zussen niet hier bij ons?’
Ze moesten niets meer van Hem hebben.
En Jezus zei: ‘Een profeet wordt overal geëerd,
behalve in zijn eigen stad, in zijn familie en in zijn eigen huis.’

En Jezus kon in Nazaret geen wonderen doen.
Hij kon alleen een paar zieken genezen
door hun de handen op te leggen.
Hij was verbaasd over het gebrek aan vertrouwen bij zijn dorpsgenoten.
Daarna trok Hij door de dorpen in de omgeving om daar les te geven.

Stilstaan bij...

Vaderstad/Nazaret
In de gelijkaardige tekst bij Lucas werd ‘vaderstad’ vervangen door ‘Nazaret’.

Sabbat
Dit is bij de joden de zevende dag van de week, een dag van rust en van feest en gebed, dé dag van dankbaarheid om wat God geschapen heeft. Omdat die dag aan God gewijd is, mogen de joden op sabbat niet werken. Die verplichting werd in meer dan 360 wetten omschreven. Zo mocht men een zieke alleen genezen of verzorgen als er levensgevaar was en mocht men geen licht aanmaken of doven, geen vuur maken, niet koken, niet schrijven, niet met geld omgaan, geen gebruik maken van voertuigen ...
De sabbat duurt van vrijdag na zonsondergang tot zaterdag voor zonsondergang.

Synagoge
(Grieks = bijeenkomst, vergadering)
In een synagoge komen joden bijeen om te bidden en de Bijbel te bestuderen.
Synagogen ontstonden tijdens de Babylonische ballingschap, toen de joden niet meer naar de tempel in Jeruzalem konden gaan. Ze zijn religieus en sociaal gezien een belangrijke plaats.

Timmerman
Marcus maakt in deze tekst het beroep van Jezus bekend.
In de gelijkaardige tekst bij Matteüs, die later in de tijd gedateerd wordt, wordt Jezus de ‘zoon van de timmerman’ genoemd. Wellicht vond Matteüs dat meer in de lijn van de waardigheid van Jezus.

Zoon van Maria
In Israël Benoemde men een man met de naam van zijn vader. Van wie genoemd werd naar de moeder, was de vader onbekend.

Broeder / broer
Een broeder is in de Bijbel niet alleen de zoon van dezelfde moeder, dat kon ook een neef en zelfs een volksgenoot zijn.

Profeet
Profeten spreken in naam van God. Men kan ze woordvoerders van God noemen.
Brengen ze goed nieuws, dan verwoorden ze de beloften van zegen en geluk van God.
Klagen ze een concrete situatie aan, dan roepen ze op om die te veranderen en om te keren vanuit de droom van God over de wereld.
Bijbelse profeten voorspellen dus niet, ze geven wel hun visie op de actualiteit vanuit de belofte die God deed in het verleden, zodat het volk in de toekomst anders gaat leven.
Heel wat profeten zag men niet graag omdat ze durfden kritiek geven en de mensen niet naar de mond praatten.

Behalve
Jezus’ optreden lag in het verlengde van de grote profeten van Israël.
Maar voor de mensen van Nazaret was het moeilijk om in Jezus een profeet te zien. Ze kenden immers zijn ouders, zijn familie én zijn kleine kantjes.

Handen opleggen
Populair genezingsgebaar ten tijde van Jezus.

Ongeloof / gebrek aan vertrouwen
Het rijk van God komt niet tot stand door het aanbod alleen, maar ook door het antwoord van de mensen erop.

Bij de tekst

Wortel in het Oude Testament

Ezechiël 2,2-5
'Zodra Hij tot mij gesproken had, kwam er een geest over mij, die mij rechtop liet staan en weer hoorde ik Hem spreken. Hij zei tegen mij: ‘Mensenkind, Ik zend u naar de Israëlieten, dat volk van rebellen dat zich tegen Mij verzet heeft. Zij en hun vaderen hebben tegen Mij gezondigd tot op de dag van vandaag. De zonen hebben een harde blik en een hart van steen; Ik zend u naar hen met de boodschap: “Zo spreekt de Heer God!” En of ze luisteren of niet, want het is een opstandig volk: ze zullen erkennen dat er onder hen een profeet geweest is.'

Ken je taal

De uitdrukking ‘geen sant in eigen land’ vindt haar oorsprong in deze tekst. Sant staat voor “sint”.
De uitdrukking betekent dat men niet als een heilige of een belangrijk persoon ervaren wordt in zijn eigen omgeving.

Suggesties

Grote kinderen

INFORMEREN

Profeten

Informatie
De Bijbel schrijft over profeten als over mensen die vol vuur een boodschap brengen van God. Zij spreken de mensen toe met woorden van God. Soms is het goed nieuws, soms is het slecht nieuws.

De profeten
. zij vertellen wat God wil / droomt van de mensen. (boodschap)
. zij roepen de mensen op om beter te gaan leven
. zij dreigen met straf als de mensen niet luisteren
. zij geven de mensen moed

Opdracht
Schrijf in vijf regels wat jij als profeet zou zeggen.
Hou hierbij rekening met de bovenstaande informatie.

EVEN TESTEN

Profetische woorden

Heeft Jezus het volgende gezegd?
- Hou van je vijanden.
- Indien je mij uitlacht, dan zal ik jou uitlachen.
- Wie een vis vangt, zal zelf gevangen worden.
- Gelukkig ben je als men je beledigt omwille van Mij.
- Als iemand je een klap geeft op je rechterwang, keer hem dan ook de linkerwang toe.
- Wie zijn leven wil redden, mag niet in het water springen.
- Geef aan wie jou iets vraagt.
- De dag komt dat de mens verstoord zal worden in zijn slaap.
- Indien je voet je doet vallen, laat hem dan thuis achter.
- Gooi jullie parels niet voor de varkens.
- Voordat de haan kraait zal Petrus driemaal gefloten hebben.
- Een kameel gaat gemakkelijker door het oog van een naald dan een rijke in het rijk van God.

Correctiesleutel
Deze woorden sprak Jezus uit:
- Hou van je vijanden. (Matteüs 5, 44)
- Gelukkig ben je als men je beledigt omwille van Mij. (Matteüs 5, 11)
- Als iemand je een klap geeft op je rechterwang, keer hem dan ook de linkerwang toe. (Matteüs 5, 39)
- Geef aan wie jou iets vraagt. (Matteüs 5, 42)
- Gooi jullie parels niet voor de varkens. (Matteüs 7, 6)
- Een kameel gaat gemakkelijker door het oog van een naald dan een rijke in het rijk van God. (Matteüs 19, 24)

TIP
Duid zelf het kind aan dat moet antwoorden om te vermijden dat steeds dezelfde kinderen antwoorden.

VERDIEPEN

Jezus in mijn leven

Materiaal
Werkblad

Verloop
Lees de tekst voor (‘Dichter bij de tijd’ – zie hoger)

Bespreek:
- Hoe laat Jezus zich kennen?
(Door wat Hij zegt, door wat Hij doet)
- Welke woorden van Jezus ken je?
- Welke woorden van Jezus wil je zeker niet vergeten?
- Wat heeft Jezus gedaan?
- Hoe kun jij doen wat Jezus deed?
De kinderen vullen nadien het werkblad in.

Jongeren

VERDIEPEN

Woorden voor Jezus

Zoek in deze tekst uit het evangelie met welke woorden Marcus Jezus benoemt:

TIMMERMAN
ZOON VAN MARIA
BROER VAN JAKOBUS
PROFEET

Wat roepen deze woorden bij jou op?

ACTUALISEREN

Hoe schrijft Marcus over Jezus?

In dit evangelie typeert Marcus Jezus als diegene die:
. handen oplegt (zieken geneest) - DAAD - DOEN
. les geeft – WOORD – SPREKEN

Herken je deze manier van doen ook in Jezus’ volgelingen?
Sta erbij stil hoe dit nu kan gebeuren.

Merk op
Christenen kunnen geen ‘wonderen’ doen zoals ze in de Bijbel beschreven worden.
Maar ze kunnen wel via studie, inzet ... mensen tot genezing brengen.
De woorden van Jezus worden niet alleen gesproken door priesters, catechisten en godsdienstleraars ...
Ze worden ook gesproken door al wie zich aan Jezus’ houding inspireert om het lot van medemensen te verbeteren.

Overweging

Frans Mistiaen s.j.

De echte Jezus, profeet van God, behalve in eigen stad

Jezus kwam de synagoge van zijn stad binnen,
maar ondervond er ongeloof.
De mensen van Nazaret
hadden zich namelijk een bepaald beeld van Hem gevormd
en dat wilden zij niet zo vlug veranderen.
Volgen hen was Hij de zoon van de timmerman,
een beperkte, kleine mens van bij hen, meer niet!
Alleen gelovige ogen kunnen meer zien in een mens.
Alleen door te kijken met een gelovig hart kan men ertoe komen
doorheen de gebrekkige, uiterlijke gestalte van Iemand als Jezus
de Gezondene van God Zelf te zien.
Blijkbaar is dat “méér zien”, dat "kijken doorheen de zichtbare,
menselijke beperktheden" des te moeilijker
bij iemand uit eigen kring, een verwant, een familielid.

Welk beeld hebben wij van Jezus?
Er zijn heel wat boeken over Hem verschenen,
die nauwkeurig proberen te achterhalen
hoe Hij er uiterlijk uit zag en wat er precies allemaal is gebeurd, toen.
Zij proberen de aardse, historische Jezus van toen te beschrijven,
Zijn tijd en zijn culturele omgeving.
Maar leren wij daarmee de echte Jezus kennen?
Het wetenschappelijke onderzoek dat zo gedetailleerd mogelijk
alle uiterlijk waarneembare feiten analyseert, is wel boeiend en nuttig,
maar leidt uiteindelijk dikwijls tot uitgebreide veelweterij.
Daar moet terzelfder tijd de gelovige visie bij komen
die, doorheen de uiterlijke gegevens, durft kijken naar de diepte,
dus naar de onzichtbare kern van Jezus' persoonlijkheid.

Als het evangelie ons zegt dat Jezus zijn eigen stad binnenkwam,
dan is het niet zo belangrijk te weten
hoe het er precies is aan toegegaan lang geleden in Nazaret,
maar dan is het veel belangrijker nú geraakt te worden
door zijn relatie met zijn Vader-God,
Zijn boodschap en zijn vriendschap met ons vandaag,
hier, nu Hij ons weer bezoekt.
Want Jezus komt hier in ons leven binnen,
met Zijn woord en uitnodiging, met zijn gebaren en tekens,
die ons oproepen tot geloof en bewegen tot engagement.
Erkennen wíj Hem vandaag als Gods Gezondene voor ons?
Horen wíj nu wel zijn woord?
Geven wíj thans gevolg aan zijn uitnodiging?

De woorden die Jezus hier tot ons spreekt
zijn dezelfde profetische woorden over “liefde” en “vergeving”
die Hij ooit in Nazaret sprak.
Maar die woorden klinken nu
te midden van onze huidige, moderne wereld.
En die lijkt bijzonder getekend door veel geweld
en seksuele onmenselijkheid.
In allerlei TV spots, films en game-boys voor jongeren,
wordt het als heel normaal voorgesteld
dat de mooiste menselijke constructies bij voorkeur worden vernietigd
en dat de schoonste menselijke lichamen
zonder enig respect worden misbruikt.
Wat een aberratie in de verbeelding van de jongeren!
Uit uit grof winstbejag laat onze maatschappij toe dat dit
steeds maar als ideaal voor ogen wordt gehouden!
Wellicht hebben wij nu meer dan ooit nood
aan Jezus’ woorden die ons uitnodigen tot een opbouwende liefde,
tot een liefde die sterker is dan elke vernietiging en dood,
en tot een vergeving die mensen respectvol bij elkaar brengt.

Aanvaarden wij Jezus vandaag in ons leven
als Hij ons zijn opbouwende en vergevende liefde voorhoudt?
Of wijzen wij Hem af, zoals de bewoners van Nazaret
die liever hun eigen leventje verder leefden?
Als wij zijn woorden en zijn tekens écht aanvaarden,
dan zal dat bij ons een verandering teweegbrengen.
Dan vragen wij ons onvermijdelijk af: "Waar kan ik,
ondanks onze huidige wereld van geweld en seksuele onmenselijkheid,
een stukje van mijn vrede schenken aan iemand die agressief is?
Waar kan ik de volgende dagen een woord van vergeving spreken
dat respectvol nieuw leven biedt?”
Het zal altijd gaan over kleine stappen, maar zij zijn zo belangrijk.
Als wij op een welbepaald punt concreet ingaan op Jezus’ uitnodiging,
dan laten wij Hem vandaag binnen in onze synagoge, in ons leven,
dan wordt het Koninkrijk van God opgebouwd
en worden wij vandaag een stukje verrezen christenen.

Om de echte Jezus te vinden
moeten we niet vooral gaan uitzoeken
of de stad die Hij bezocht nu Nazaret heette of Kafarnaüm,
of hij wel de zoon was van de timmerman
of eerder van een reder langs het meer van Genezaret.

De echte Jezus komt vandaag in ons leven binnen als wij, gelovigen,
ondanks de heersende mentaliteit die het geweld propageert,
toch mildheid tonen tegenover een zwakkere,
zodat deze de grenzeloze barmhartigheid leert kennen
van een Vader-God, zoals Jezus ons leerde kennen.
De echte Jezus komt vandaag in ons leven binnen als wij, gelovigen,
ondanks de heersende mentaliteit van “zorg eerst voor jezelf!”
toch een behoeftige concreet helpen,
zodat deze de vriendschap voelt van de vrienden van de Heer.
De echte Jezus komt vandaag in ons leven binnen
als twee of drie gelovigen,
ondanks de heersende mentaliteit van “ik heb niemand nodig!”
toch samenkomen in Jezus’ naam
om het brood van hun liefde met elkaar te delen.

Jezus stond verwonderd
over het ongeloof van de mensen in Nazaret.
Maar Hij ging opnieuw op weg
naar de dorpen in de omtrek en verder,
waar Hij weer nieuwe mensen aansprak,
tot Hij uiteindelijk hier bij ons aankomt.
"Kom bij ons Heer,
kom vooral vandaag in ons hart binnen
met uw liefde en vergeving!"