Jozua 24, 1-2a.15-17,18b: Woorden van de Heer

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 350-351)

Jozua riep alle stammen van Israël bij elkaar in Sichem. Hij liet de leiders van het volk, de leiders van de stammen en alle rechters naar voren komen bij de heilige kist van de Heer.
Toen zei Jozua tegen het hele volk: (…)
‘(Doe alle goden weg die jullie voorouders nog vereerden ten oosten van de rivier de Eufraat en in Egypte. Dien alleen de Heer.)
Als jullie dat niet willen, kies dan welke goden jullie wel willen dienen: de goden van jullie voorouders of de goden van de Amorieten. Mijn familie en ik zullen in ieder geval de Heer dienen!’

Toen zeiden de Israëlieten: ‘Wij beloven plechtig dat we de Heer altijd zullen dienen. We zullen geen andere goden vereren. Want de Heer is onze God. Hij heeft ons en onze voorouders bevrijd uit de slavernij in Egypte. Hij heeft grote wonderen voor ons gedaan. Dat hebben we zelf gezien. Tijdens onze reis door de woestijn heeft hij ons altijd beschermd tegen andere volken. (…) Natuurlijk zullen we de Heer dienen! Want hij is onze God.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Op een dag riep Jozua
alle stammen van Israël bijeen in Sichem.
Iedereen was er
samen met de belangrijkste personen van Israël,
de hoofden van de families, de rechters en de schrijvers.
Toen ze voor God stonden, zei Jozua tegen het volk:
'Zo spreekt de God van Israël: (…)

Als jullie God niet willen dienen,
kies dan nu voor diegene die jullie wel willen dienen:
Dat kunnen de goden zijn
die uw voorouders vereerd hebben in Babylonië,
of het kunnen de goden zijn
van de Amorieten, de mensen van het land waarin jullie nu wonen.'
Jozua zei nog: 'Jullie mogen ook weten:
ik en mijn familie, wij zullen God dienen.'
Het volk antwoordde:
'Wij denken er niet aan om God te verlaten
en andere goden te vereren.
Want Hij heeft ons en onze voorouders
uit Egypte geleid, uit het land van slavernij.
Hij heeft grote tekenen voor onze ogen verricht
en Hij heeft ons beschermd op al onze tochten
en tegen alle volken waarmee wij in contact kwamen. (…)
Net als jullie willen ook wij de Heer dienen,
want Hij is onze God.”

Stilstaan bij …

Jozua
(= God is redding)
Volgens de Bijbel was Jozua een zoon van Nun uit de stam Efraïm (één van de twee zonen van Jozef). Hij volgde Mozes op. Onder zijn leiding trokken de Israëlieten het Beloofde Land binnen.

Israël
(= strijder met God)
Naam die de aartsvader Jakob kreeg na zijn gevecht met God bij de beek Jabbok (Genesis 32, 28-29)
Naargelang de context verwijst deze naam naar:
. Jakob
. het joodse volk, de afstammelingen van Jakob
. het land waar de Israëlieten wonen
. de tien stammen die samen het Noordrijk vormden

Sichem
Sichem lag ten oosten van het huidige Nabloes. Het was een Kanaänitische stad tussen de bergen Ebal en Gerizim. Daar woonde de aartsvader Jakob. Tot op vandaag vindt men er het graf van zijn lievelingszoon Jozef.

Oudsten
Dit waren de familiehoofden. Ze vertegenwoordigden hun stam en hadden een leidinggevende positie.

Rechters
Wanneer het volk Israël na de tocht door de woestijn in het Beloofde Land aankwam, speelden 'rechters' een belangrijke rol. Het waren sterke figuren die plunderingen bestreden en voor lange of korte tijd rust brachten. Ze waren tegelijk veldheer, rechter en priester. Ze brachten de Israëlieten telkens opnieuw terug tot trouw aan het verbond dat God met hen sloot. God, die hen uit de slavernij in Egypte had bevrijd.

Dienen
Dit dienen bestond voor de Israëlieten niet alleen in de eredienst aan God in de tempel, maar ook in het rekening houden met 'de woorden van God' in hun leven.

Amorieten
Volksstammen uit Syrië en de bergstreken van Palestina.
In deze tekst bedoelt men met 'Amorieten' de voor-Israëlitische bevolking van Kanaän.

Egypte
In dit land rond de Nijl werden de joden vroeger als slaven behandeld.
Maar in de Bijbel wordt met ‘Egypte’ niet altijd dat welbepaalde land of volk bedoeld, maar een mentaliteit. Zo is ‘Egypte’ in de Bijbel het beeld voor een samenleving die gebaseerd is op macht en op het recht van de sterkste.

Heer
Wanneer de joden over God spreken, gebruiken ze het woord ‘Heer’. Uit eerbied voor God willen ze zijn eigen naam niet gebruiken.

Bij de tekst

Het boek Jozua

Dit is één van de boeken in het Oude Testament. In het boek Jozua wordt geschreven over de intocht van de Israëlieten in het beloofde land.

Suggesties

Grote kinderen

REFLECTEREN

Kiezen wat belangrijk is

De kinderen sommen op wat zij belangrijk vinden. Spreek vooraf af dat ze daarbij geen voorwerpen noemen.
Selecteer met de kinderen de drie dingen die zij het belangrijkste vinden.

Bespreek
- Zou God deze drie dingen ook belangrijk vinden?
- Welk van de drie zou God het belangrijkste vinden?
Bepreek met de kinderen waar en wat ze op de drie pijlen van de illustratie zullen schrijven.

Belangrijk
Het gesprek over wat kinderen belangrijk vinden en wat God belangrijk zou kunnen vinden is belangrijker dan wat er uiteindelijk op de pijlen geschreven wordt.

Merk op
Wat God belangrijk zou kunnen vinden heeft zeker te maken met elke vorm van respect en liefde voor de ander.

VERTELLEN

De vleermuis__

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode, 2007, p. 59)

Er was eens een oorlog
tussen de vogels en de dieren met vier poten.
Lange tijd was het onduidelijk
wie er zou winnen.
De vleermuis zei:
‘Ik ben geen vogel
en ook geen dier met vier poten.
Daarom kan ik niet vechten.’

Maar toen de viervoeters leken te winnen
vloog de vleermuis naar hen toe en zei:
‘Ik ben een dier,
zie maar naar mijn poten.
Ik zal vechten aan jullie zijde.’

Nieuwe vluchten vogels
kwamen aangevlogen
om hun broers en zussen te helpen.
De viervoeters ondervonden grotere tegenstand.
De vleermuis zag dat, keerde zich om
en ging naar het kamp van de vogels.
‘Ik ben een vogel,’ zei hij.
‘Zie maar naar mijn vleugels.’
En hij vocht samen met de vogels.

Toen de oorlog voorbij was,
werd de vleermuis gehaat
door zowel de viervoeters
als de vogels.
Want geen van beide partijen kon op hem rekenen.

Daarom verstopt de vleermuis
zich nog steeds op donkere plaatsen
en toont hij zich pas als het donker wordt.

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 22 augustus 2018, p. 1)

Kiezen kan ongelooflijk moeilijk zijn.
Kiezen tussen twee even mooie T-shirts.
Kiezen tussen drie festivals.
Kiezen tussen opleidingen …

‘Kiezen is verliezen’ wordt gezegd.
Een waarheid als een koe!
Want de mogelijkheid die niet gekozen wordt,
is ‘verloren’.

Misschien daarom dat de vleermuis in het verhaal hierbij
voor beide kanten kiest.
Maar hoe eerlijk hij misschien telkens die keuze maakte,
de andere dieren pikten dat niet.

God liet het volk Israël kiezen
tussen Hemzelf of de goden van het land Kanaän.
Maar als het zou kiezen voor de God van Israël,
dan was er geen plaats meer voor die andere goden.

Ze moesten ervoor gaan
en de woorden en verwachtingen van God
in hun leven realiseren
en in dat van hun omgeving.

Ook Jezus plaatste zijn leerlingen voor de keuze.
Wie wilde leven in zijn voetsporen
moest echt wel kiezen voor Hem.
Men kon immers gerust een andere keuze maken.

Zo’n keuze maken is heel moeilijk.
Maar het afwegen van de verschillende mogelijkheden
geeft diepgang aan de uiteindelijke keuze
en steun bij moeilijke momenten.

Jongeren

VERDIEPEN

Waar kies je voor?

Vooraf
Vraag de jongeren om een tekst of voorwerp mee te nemen dat aansluit bij die vraag of die hun keuze symboliseert.
Nodig iemand uit die spreekt over de moeilijke keuzes in zijn /haar leven

Verloop
De jongeren krijgen de kans om elk hun verhaal bij de tekst of het voorwerp te vertellen, terwijl de anderen luisteren.

Na het getuigenis van iemand over ‘keuzes maken’ lukt het de jongeren beter om woorden te vinden voor hun eigen gedachten en hierover van gedachten te wisselen.

Al of niet kiezen voor God

Sta eerst stil bij de volgende vraag:
- Als je het woord 'God' hoort, waar denk je dan aan?

Lees dan de tekst 'Dichter bij de tijd' voor. (Zie hoger)
Jozua is de grote leider van de Israëlieten na de dood van Mozes.
Op een dag laat hij hen - namens God - kiezen.

Tot op vandaag worden mensen voor die keuze gesteld
- Wat is belangrijk genoeg om de richting van je leven te bepalen?
- Jozua en zijn familie kozen voor God. Zouden jullie dat ook doen?

Wie brengen wij offers?

Jozua somt de goden op die de voorouders van het volk hebben vereerd: zon en maan, goden en godinnen van de vruchtbaarheid, goden van het bezit en het succes, goden waarvoor kinderoffers werden gebracht.
U moet kiezen, zegt Jozua. Welke god willen jullie dienen? Welke goden willen jullie offers brengen?

- Aan welke goden brengen mensen in onze tijd nu offers?
- Welke offers?

SPREKEN MET BEELDEN

De weg naar vrijheid

God bevrijdde de joden uit Egypte en begeleidde hen naar het Beloofde land.
Wat in het Oude Testament staat, gebeurt nog steeds. De belangrijke plaatsen die toen een rol speelden, worden een beeld voor situaties in het eigen leven.

Egypte	Symbool voor onvrijheid, mensonwaardige situaties.
Veertig	Veertig jaar, een leven lang, symbool voor het leven zelf.
Woestijn	Symbool voor de grijze dagen in het leven, maar ook voor het loskomen van al wat onbelangrijk is.
Het beloofde land	Symbool voor een leven in vrijheid en overvloed.

ACTUALISEREN

Kiezen

. Lees / Beluister de tekst van deze lezing.
. Schrijf met eigen woorden een nieuwe tekst die zich in deze tijd afspeelt en waarin zeker de volgende woorden voorkomen: God, mensen, kiezen, verlaten, dienen.

MEDITEREN

Wat de woestijntocht betekent

God heeft ons bevrijd uit óns Egypte, uit onze donkere dagen en hoeken, uit knellende situaties, uit mensonwaardige situaties, uit elk geknecht en onecht bestaan, uit wat ons onvrij maakt …

om veertig jaar door de woestijn te trekken, een leven lang, om te beseffen dat de uittocht uit wat ons onvrij maakt nooit voltooid is, nooit af is...

om binnen te komen in het beloofde land van de tien levenswoorden, een land dat eindeloos rijk en groot is.