...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Jesaja 6, 1-2a.3-8: Roeping van Jesaja 

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

In het jaar dat koning Uzzia sterft, zie ik de Heer.
Hij zit op een hoge en verheven troon.
De sleep van zijn mantel vult heel de tempel.
Serafs, engelen met zes vleugels, staan boven Hem.
Zij roepen elkaar toe:
‘Heilig, heilig, heilig is de heer van de machten;
en heel de aarde is vol van zijn heerlijkheid.’
De deurpinnen in de dorpels schudden van het luide geroep
en de tempel staat vol rook.
Ik zeg:
‘Wee mij! Ik ben verloren!
Ik ben een mens met onreine lippen,
ik woon onder een volk met onreine lippen
en ik heb met eigen ogen de koning, de heer van de machten gezien!’
Maar één van de serafs vliegt op mij af met een gloeiende kool,
die hij met een tang van het altaar nam,
hij raakt er mijn mond mee aan en zegt:
‘Zie, nu dit uw lippen heeft aangeraakt,
is uw zonde verdwenen, en uw schuld bedekt.’
Daarop hoor ik de stem van de Heer:
‘Wie zal Ik zenden, wie zal in onze naam gaan?’
Ik antwoord: ‘Hier ben ik, zend mij.’

Stilstaan bij ...

Sterfjaar
Dit kan het jaar aanduiden waarin iemand sterft, maar het kan ook de aankondiging zijn van een nieuwe orde, waarin God centraal staat.

Uzzia
Uzzia was koning van het koninkrijk Juda. Hij regeerde in de 8e eeuw voor Christus. Dit zou hij 52 jaar hebben gedaan. Hij was een goede vorst. Hij zorgde voor een sterk leger en bouwde verschillende verdedigingswerken, Aan het eind van zijn regeerperiode werd hij getroffen door melaatsheid. Dit werd in verband gebracht met het feit dat hij - tegen de regels in - zelf wierook had geofferd in de tempel van Jeruzalem.
Wellicht is hij gestorven rond 740-739 voor Christus.

Heer
‘Heer‘ is een respectvolle manier om iemand aan te spreken.
De joden gebruiken het woord ‘Heer’ wanneer ze over God spreken. Want uit eerbied voor God willen ze zijn eigen naam niet uitspreken.

Seraf
(of: Serafijn)
Dit wezen wordt ook omschreven als engel. Alleen in deze tekst van de Bijbel is er sprake van serafs. Ze bedekten hun gelaat met twee van hun vleugels om God niet te zien.

Heilig
(= apart zijn)
God is anders dan de mensen. Hij is apart. Tegelijk staat hij de mensen nabij.

Heerlijkheid / Glorie
Dit gaat over iets wat iemand gedaan heeft, en dat hem een goede reputatie verzekert.

Zien
In het Oude Testament werd het zien van God gelijkgesteld met ‘dood-gaan’.

Gloeiend
De gloeiende kool waarvan hier sprake is, verwijst naar de zuiverende / reinigende kracht van het vuur.

Bij de tekst

Een roepingsverhaal

Lees meer over roepingsvehalen.

Jesaja

Van Jesaja, over wie deze tekst gaat, weet men bijna niets. Zijn geboorteplaats en zijn beroep zijn niet bekend. Hij was gehuwd en had tenminste twee zonen. Hij werd profeet in het jaar dat koning Uzzia stierf. Uit zijn manier van spreken vermoedt men dat hij een stedeling was. Hij was ontwikkeld en beschaafd. Hij was een groot dichter, een bekwaam politicus, en een belangrijk profeet met grote invloed op zijn tijd. Hij trad op in Juda en Jeruzalem (740 - 698) onder de koningen Jotam, Achaz en Hizkia.
Jesaja leefde in een periode waarin de Assyriërs en de opkomende stadscultuur, de harmonie van de boerenbevolking hadden verstoord en sterke tegenstellingen gecreëerd tussen rijk en arm.
Jesaja hield zich niet alleen bezig met grote politiek, ook het gewone leven trok zijn aandacht. Hij verzette zich tegen sociaal onrecht, tegen het verdrukken van de armen, tegen omkoperij en onrechtvaardige uitspraak, tegen het opkomende grootgrondbezit. Hij reageerde ook sterk tegen een oppervlakkige eredienst, waarbij men God probeert te overreden met offers en veel gebeden terwijl men onrechtvaardig is en de zwakken verdrukt.

Lees meer over Jesaja.

Liturgie

Deze tekst ligt aan de basis van het liturgisch gebed dat gebeden wordt bij het begin van het grote dankgebed.

Bijbel en kunst 

Beeldende kunst

G.B. TIEPOLO

De roeping van Jesaja (1726 – 1729)

Giovanni Battista Tiepolo (Venetië 5 maart 1696 – Madrid 27 maart 1770), een kunstschilder uit Venetië is bekend om zijn levendige, zonnige en kleurrijke composities.

B. WEST

De lippen van Jesaja worden gezalfd met vuur (1782)

Benjamin West (Springfield (Pennsylvania), 10 oktober 1738 - Londen, 11 maart 1820) was een Engels-Amerikaanse neoclassicistisch kunstschilder.

Muziek

F. SCHUBERT (1797-1828)

Zum Sanctus

Heilig, heilig, heilig, heilig ist der Herr!
Heilig, heilig, heilig, heilig ist nur er!
Er, der nie begonnen, er, der immer war,
ewig ist und waltet, sein wird immer dar.

Heilig, heilig, heilig, heilig ist der Herr!
Heilig, heilig, heilig, heilig ist nur er!
Allmacht, Wunder, Liebe, alles rings umher!
Heilig, heilig, heilig, heilig ist der Herr!

Heilig, heilig, heilig, heilig is de Heer.
Heilig, heilig, heilig, heilig, is alleen Hij!
Hij die geen begin kent, Hij die altijd was,
blijvend heerst en standhoudt eeuwig en altijd.

Heilig, heilig, heilig, heilig is de Heer.
Heilig, heilig, heilig, heilig, Hem zij eer!
Almacht, wonder, liefde dalen om ons neer!
Heilig, heilig, heilig, heilig is de Heer!

Luister mee.

Suggestie

Grote kinderen

SPREKEN MET BEELDEN

De zuiverende werking van vuur

(Geïnspireerd door: S. Veulemans op www.averbode.be/Zonneland - januari 2014)

Stel de onderstaande vragen één na één. De kinderen denken eerst in stilte na, daarna wisselen ze hun ideeën uit per vier om daarna te komen tot een uitwisseling in de hele groep.

.
Ik vraag mij af wat dat betekent ‘onzuivere lippen’.
- Wat zou Jesaja hiermee bedoelen?
- Kun je daar een voorbeeld bij geven?
(Jesaja heeft kwaad gesproken over anderen, leugens verteld …)

.
Ik vraag mij af wat dat betekent: ‘u bent weer zuiver’.
- Wat zou er hier bedoeld worden?
(Wat fout gedaan is wordt vergeven.)

.
Ik vraag mij af waarom die engel de mond van Jesaja zuivert met een gloeiende kool.
Dat doet toch pijn?
- Zou Jesaja het niet vreselijk hebben gevonden?

.
Ik vraag mij af wat eigenlijk de betekenis is van die gloeiende kool …
(De gloeiende kool is een symbool voor het opnieuw zuiver worden. Het is beeldspraak om te zeggen dat wat fout is, vergeven is.)

.
Ik vraag mij af hoe Jesaja zich nadien voelt.
- Wat zou hij aan God willen zeggen na dit gebeuren?

- …

Belangrijk
De antwoorden tussen haakjes geven een richting aan. Het is helemaal niet de bedoeling dat kinderen komen tot deze precieze zinnen.

Overweging

Marc De la Marche s.j.

(M. DE LA MARCHE in Overhoop 11, 2012, p. 35)

'Ik zag de Heer!'
Met deze woorden begint de profeet zijn verbijsterend verhaal. De Onuitsprekelijke, de Onkenbare, de Eeuwige openbaart zich, laat zich kennen in tijd en ruimte. Hier aan een aristocratische inwoner van Jeruzalem, iemand uit een voornaam priesterlijk geslacht, een kenner van de plechtige liturgie van de tempel. Het is in de grootsheid en de pracht van de tempelliturgie dat deze goddelijke openbaring plots en onverwacht aan hem gebeurt: 'Ik zag de Heer!' Deze goddelijke zelfopenbaring wordt door Jesaja 'gepercipieerd', 'gezien', 'ontvangen' in beelden van de tempelliturgie: een grootse tempelruimte, rook, schuddende deurpinnen, een hoge en verheven troon, een mantel waarvan de sleep de hele tempel vult, en vreemde wezens, serafs, elk met zes vleugels, en luide muziek en koorzang: 'Heilig, heilig, heilig is de Heer van de machten; heel de aarde is vol van zijn majesteit.'

Zo anders maakte Mozes deze zelfopenbaring van God mee: niet in een tempel, maar ver in de verlatenheid en hardheid van de woestijn. Bij hem 'ver-taal-de' Gods openbaring zich in het niet verterende vuur van een brandende doorn- of braamstruik. De doorn- of braamstruik is stekelig, krom, dicht bij de grond zoals het leven van Mozes toen was, met ook een niet verterend vuur in zijn binnenste.

Bij de visser Simon Petrus en zijn maats gebeurde deze openbaring in een plotse en 'onmogelijke' overvloed aan vis in hun netten, nadat zij die netten een hele nacht tevergeefs hadden uitgegooid.

Gods 'majesteit', zijn 'transcendentie' openbaart zich in de 'taal' van de mens die ze ontvangt.

Angst is de reactie bij de mens. Ontzetting.
Jesaja schreeuwt het uit: 'Wee mij! Ik ben verloren, want ik ben een mens met onreine lippen.'
Mozes bedekt zijn gelaat en durft niet op te zien. En Petrus roept uit: 'Ga weg van mij, want ik ben een zondig mens.'
Tegenover het goddelijke, het Heilige, beseft de mens zijn niets-zijn, zijn zondigheid of onreinheid. (...)

Maar God zelf overbrugt de kloof tussen Hem en de mens. In de taal en beelden van deze concrete persoon vraagt Hij en roept Hij en zendt Hij de mens.
En door God aangeraakt, antwoordt de mens:
'Hier ben ik, zend mij' (Jesaja)
'Hier ben ik' (Mozes)
'Ze lieten alles achter en volgden Hem' (Petrus en zijn maats.
En zo deden Abraham en Jacob en Elia en Paulus en Francisco van Assisi en Inigo de Loyola en Teresa (de grote en de kleine) en Pascal en Willem-Jan Otten en...

Het gebeurt nog altijd.