Exodus 19, 3-8a.16-20b: God spreekt

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Mozes ging de berg op om God te zien.
Toen hij boven was, zei God tegen Mozes:
‘Dit moet je zeggen tegen de Israëlieten:
Met eigen ogen hebben jullie gezien
wat Ik gedaan heb tegen Egypte,
hoe Ik jullie op arendsvleugels heb gedragen
en jullie hier bij Mij gebracht heb.
Als jullie luisteren naar wat Ik te zeggen heb
en mijn verbond onderhouden,
dan zullen jullie mijn bijzondere eigendom zijn.
Jullie zullen mijn priesterlijk koninkrijk en mijn heilig volk zijn.
Dit moet je aan de Israëlieten zeggen.’

Mozes ging terug, riep de oudsten van het volk bijeen
en zei hun alles wat God hem had gezegd.
Iedereen antwoordde:
‘Alles wat God zegt zullen wij doen.’

Op de derde dag, het was ’s morgens vroeg,
begon het te donderen en te bliksemen.
Boven de berg hing een dichte wolk,
Er klonk machtig bazuingeschal.
Iedereen in het kamp beefde van angst.
Toen liet Mozes hen naar buiten aan, God tegemoet.
Aan de voet van de berg bleven zij staan.
De Sinai was geheel in rook,
Want God was in vuur neergedaald.
Iedereen was vol ontzag.
Er klonk bazuingeschal, luider en luider.
Mozes sprak, en God antwoordde hem.
Want God was neergedaald op de top van de Sinai.
God riep Mozes naar de top van de berg
en Mozes ging naar boven.

Stilstaan bij ...

Berg
In veel oud-oosterse religies is de berg de ontmoetingsplaats met de godheid. Men was er in het Midden Oosten van overtuigd dat goden op een bergtop neerdaalden om zo in contact te komen met de mensen. Daarom ook werd het verbond gesloten op een berg, werd de tempel gebouwd op de berg Sion, werd Jezus op een berg verheerlijkt en stierf Hij op een heuvel.
In het oude Babylon bouwde men kunstmatige bergen (ziggurats) en plaatste daar bovenop een tempel.

Verbond
Dit verbond betreft de relatie tussen God en mens, die gevolgen heeft voor de relatie tussen mensen onder elkaar. Deze visie is uniek. Goden werden doorgaans geëerd met offers en gebeden, terwijl JHWH vraagt naar een levensstijl van rechtvaardigheid, eerbied en liefde voor de medemens.

Heilig
Wie of wat ‘heilig’ is, hoort bij God. Dit woord zegt niets over een morele kwaliteit.

Geschal van de bazuin
= Het blazen op de sjofar.
In de Bijbel is dit het teken van de komst van de koning of van een nieuwe tijd.

Bij de tekst

God laat zich kennen

JHWH manifesteert zich in natuurverschijnselen (donder, bliksem, wolk, rook, vuur), die zowel een openbaring als een verhulling van zijn wezen zijn.
Let eens op de gelijkenissen met de tekst die Lucas schreef over Pinksteren (geraas alsof er een hevige wind opstak, vurige tongen)

Betekenis

Centraal in de wetgeving van Israël is de verering van de God, die het volk uit Egypte heeft geleid en van wie de naam JHWH later niet meer mocht uitgesproken worden. Tot nog toe had God een verbond gesloten met één persoon. In deze tekst breidt het verbond zich uit tot het hele volk.

De eerste vijf geboden bepalen de verhouding tussen God en de mensen.
. JHWH is de enige God
. Geen andere goden worden aangeroepen
. Gods naam wordt niet zomaar gebruikt
. ouders geven het leven uit Gods hand door
. doden kan niet, omdat alle leven goddelijk is.
De tweede vijf geboden gaan over de verhoudingen tussen mensen onderling.

De joodse wet en andere oude wetboeken

. De joodse wet is gebaseerd op de autoriteit van JHWH,
niet op die van een koning.

. De meeste oosterse wetboeken beperken zich tot de burgerlijke wetgeving. Morele- en geloofswetten horen daar niet in thuis.
In de Bijbel zijn die drie soorten wetten onafscheidelijk: er is één wet voor iedereen, wat de positie van de betrokkene ook is. De bepalingen t.a.v. minderheidsgroepen (wezen, weduwen, zwakken, slaven en vreemdelingen) zijn opvallend.

. In de Bijbel worden maximale straffen vastgesteld, met als extra bepaling dat men voor één misdaad maar éénmaal gestraft kan worden.

Mozes

Klik hier voor meer info over Mozes.

Exodus 19, 3-8a.16-20b

Inhoudstabel