…page…

Genesis 41, 1-40: De droom van de farao

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 68-69)

Er gingen twee jaren voorbij. Toen kreeg de farao een droom. Hij droomde dat hij bij de rivier de Nijl stond. Hij zag zeven koeien uit de rivier komen. Het waren mooie, vette koeien. Ze begonnen gras te eten aan de kant van de rivier.
Daarna kwamen er nog zeven koeien uit het water. Dat waren lelijke, magere koeien. Ze liepen naar de plek waar de andere koeien stonden. En de magere koeien aten de zeven mooie, vette koeien op. Toen werd de farao wakker. (…) Hij begreep dat hij gedroomd had.

De volgende ochtend liet de farao alle wijze mannen van Egypte bij zich komen. Hij vertelde hun wat hij gedroomd had. Want hij maakte zich zorgen over die dromen. Maar niemand kon hem vertellen wat de dromen betekenden.
Toen zei de wijnschenker: ‘U weet dat ik een tijd geleden een fout gemaakt heb. U was toen woedend op mij en op de bakker. En u stuurde ons naar de gevangenis. Daar hadden wij op een keer allebei een droom. Het waren bijzondere dromen, maar ze waren heel verschillend. Er was in de gevangenis ook een jonge Hebreeuwse man. Hij was slaaf geweest bij de man die de leiding heeft over de lijfwacht. Toen we aan hem onze dromen vertelden, heeft hij ze uitgelegd.
En daarna gebeurde er precies wat hij gezegd had. Ik mocht weer schenker zijn en de bakker werd opgehangen.’

Toen liet de farao snel Jozef uit de gevangenis halen. Jozef werd geschoren en hij kreeg schone kleren aan. Daarna ging hij naar de farao.
De farao zei: ‘Ik heb gedroomd. En niemand kan me vertellen wat die droom betekent. Maar ik heb gehoord dat jij elke droom kunt uitleggen.’
‘O nee,’ zei Jozef. ‘Dat kan alleen God. Ik hoop dat hij een goede boodschap voor u heeft.’

De farao vertelde zijn dromen aan Jozef. Hij zei: ‘Ik stond aan de kant van de rivier de Nijl. Toen kwamen er zeven koeien uit de rivier. Het waren mooie, vette koeien. Ze begonnen gras te eten aan de kant van de rivier.
Maar daarna kwamen er zeven andere koeien uit het water. Lelijke, magere koeien. Ik had in Egypte nog nooit zulke lelijke koeien gezien! Toen aten de magere, lelijke koeien de zeven vette koeien op. Maar de magere koeien werden niet vetter. En ze bleven lelijk. Toen werd ik wakker. (…)
Ik heb die dromen aan de wijze mannen verteld. Maar niemand kon ze uitleggen.’

Jozef zei tegen de farao: ‘(…) Met die dromen vertelt God u wat hij gaat doen. De zeven mooie koeien zijn zeven jaren (…). De zeven magere, lelijke koeien zijn ook zeven jaren (…). Dat zijn zeven jaren waarin iedereen honger zal lijden.
Het is zoals ik u zei, farao. God heeft u laten zien wat hij gaat doen. Er komen eerst zeven goede jaren. Dan zal er in het hele land heel veel koren groeien. Daarna komen er zeven slechte jaren. Dan zal iedereen honger lijden. Alle rijkdom is dan vergeten. De honger zal verschrikkelijk zijn. Niemand merkt dan nog iets van de rijkdom van vroeger. (…)’

Jozef ging verder: ‘Farao, u kunt het beste iemand zoeken die wijs en verstandig is. Geef hem de leiding over het land.
Verder moet u ervoor zorgen dat alle mensen in de zeven goede jaren een vijfde deel van hun oogst inleveren. In alle steden van Egypte moet graan bewaard worden. Dat graan is voor de zeven slechte jaren. Dan zullen de mensen in Egypte niet sterven van de honger.’

De farao en zijn dienaren vonden dat Jozef een goed plan had. De farao zei tegen zijn dienaren: ‘De geest van God is in deze man. Nergens zullen we iemand vinden zoals hij.’
Toen zei de farao tegen Jozef: ‘God heeft ervoor gezorgd dat je dit allemaal weet. Niemand is zo wijs en verstandig als jij. Daarom krijg jij de leiding over mijn paleis en over mijn volk. Iedereen zal doen wat jij wilt. Ik zal de enige zijn die meer macht heeft dan jij. Ik geef je de leiding over heel Egypte.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Jozef werd door de handelaars op de markt verkocht als een slaaf. Zo kwam hij in het huis van Potifar terecht, een belangrijk man die werkte bij de farao, de koning van Egypte. Maar op een dag werd de vrouw van Potifar verliefd op Jozef. Toen ze dat tegen Jozef zei, liep die weg. 's Avonds zei de vrouw tegen Potifar dat Jozef verliefd was op haar. Daarom stuurde Potifar Jozef naar de gevangenis. Daar legde Jozef de dromen van andere gevangenen uit.

Twee jaar later schoot de farao wakker uit zijn slaap.
Hij riep enkele mannen bij zich en zei:
'Nu had ik toch een vreemde droom.
Ik droomde van zeven mooie vette koeien.
Daarna kwamen er zeven lelijke magere koeien
en die aten de zeven vette koeien op.'
Niemand kon die vreemde droom verklaren.
Tot één van de gevangenen terugdacht aan Jozef.

Men haalde Jozef uit de gevangenis
om de droom van de farao te verklaren.
Jozef zei: 'Zeven jaar zal er heel veel graan zijn.
Daarna zal er zeven jaar hongersnood zijn.
Maar de mensen zullen niet van honger doodgaan,
omdat ze de voorraden van de voorbije jaren zullen eten.'
Toen zei de farao tegen Jozef:
'Jozef, ik denk dat het juist is wat je zegt juist.
Wil jij ervoor zorgen dat we de eerste zeven jaar
al dat graan in schuren doen
en dat het daarna goed verdeeld wordt?'
Jozef zei: 'Dat wil ik doen, Farao.'

Stilstaan bij …

Potifar
Potifar was iemand die in dienst was bij de farao, de koning van Egypte. Hij was een belangrijk man die de leiding had over de lijfwacht van de farao. Hij was ook de baas van de gevangenis.

Farao
'Farao' is de titel van de koning van Egypte. Het woord zelf betekent: groot huis of paleis. Daarmee werd niet het gebouw bedoeld, maar het instituut. Meestal waren mannen farao, een zeldzame keer waren ook vrouwen farao. Het valt op dat de Bijbel in het verhaal over Jozef alleen de titel 'farao' vermeldt en niet de persoonsnaam van de koning, waardoor dit verhaal een ahistorisch karakter krijgt.

Droom
In de oudheid zag men dromen als een soort voorspelling van wat later zal gebeuren.
In Egypte zag men dromen als belangrijke voortekenen.
In de bijbel dragen dromen vaak een boodschap van God.
Tegenwoordig ziet men dromen als een manifestatie van de diepste persoonlijkheid van een mens.
In elk van die gevallen maakt een droom iets duidelijk waar de mens zich voordien niet bewust van was.

Droom van de farao
Interpretatie van de farao: er is eerst een tijd van geluk en dan een tijd van ongeluk.
Interpretatie van Jozef: dat hoeft niet zo te zijn - God geeft de mensen de kans om er zelf iets op te vinden.

Bij de tekst

Rode draad

In het grote verhaal van Jozef spelen dromen een belangrijke rol:

Bijbelteksten	DROMEN
Genesis 37, 7	Jozef droomde dat de schoven koren van zijn broers bogen voor zijn eigen schoof.
Genesis 37, 9	Jozef droomde dat de zon, de maan en elf sterren voor hem bogen.
Genesis 40, 9-13	De wijnschenker van de farao droomde over een wijnstok met drie ranken.
Genesis 40, 16-19	De bakker van de farao droomde over drie broodmanden op zijn hoofd.
Genesis 41, 2-4	De farao droomde over zeven mooie, vette koeien die nadien door zeven lelijke, magere koeien opgegeten werden.
Genesis 41, 5-7	De farao droomde over zeven zware prachtige aren die door zeven spichtige aren werden opgegeten.