1 Makkabeeën 1, 10-15.41-43.54-57.62-64: Het oordeel van God over Israël
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Antiochus Epifanes was de zoon van koning Antiochus, die in Rome gijzelaar was geweest. Hij werd koning in het honderdzevenendertigste jaar van de Griekse overheersing.
In die tijd was er in Israël een generatie die zich niet om de wet bekommerde en veel aanhangers had voor de gedachte om een verbond te sluiten met de volken rondom. 'Want,' zeiden ze, 'sinds we ons van hen afscheidden, troffen ons vele rampen.' Overtuigd van de juistheid van die redenering waren enkele mannen uit het volk bereid om naar de koning te gaan. Die gaf hun volmacht om de levenstijl van de heidenen in te voeren. Zo richtten ze in Jeruzalem een atletiekschool op, zoals heidenen die kenden. Ze lieten zich weer een voorhuid maken en braken met het heilig verbond. Zij bukten zich onder het juk van de volken en boden zich aan om kwaad te doen.
Daarna vaardigde de koning voor heel zijn rijk het bevel uit dat ze allemaal één volk moesten worden en dat iedereen zijn eigen gebruiken moest opgeven. Iedereen voegde zich naar het woord van de koning. Zelfs veel Israëlieten namen graag de godsdienst van de koning aan, offerden aan de afgoden en hielden de sabbat niet meer.
De vijftiende Kislew van het honderdvijfenveertigste jaar liet de koning een verwoestende gruwel bouwen op het brandofferaltaar. Hij liet afgodsaltaren oprichten in de steden van Juda en men brandde wierook voor de ingang van de huizen en op de pleinen . Alle schriftrollen die men vond, werden verscheurd en verbrand en de personen bij wie men een boek van het verbond aantrof, of die de wet nog onderhielden, werden volgens koninklijk besluit ter dood gebracht.
Toch bleven vele Israëlieten standvastig en waren ze vastbesloten geen onreine spijzen te eten. Ze wilden liever sterven dan zich te besmetten met verboden spijzen en zo het heilig verbond te schenden. Ze werden dan ook ter dood gebracht. Het oordeel van God drukte heel zwaar op Israël.
Stilstaan bij …
Antiochus Epifanes
Seleucidische koning die regeerde van 175 tot 164 voor Christus. Hij wilde de joodse gemeenschap ‘vergrieksen’. Hij was woedend over het verzet van de joden en liet daarom liet duizenden joden doden.
Honderdzevenendertigste jaar van de heerschappij van de Grieken
= 175 voor Christus.
Atletiekschool
Atletiek was een belangrijk onderdeel van de Griekse cultuur.
Weer een voorhuid maken
De besnijdenis was / is het teken van het verbond van het Joodse volk met God. Dat men die ingreep ongedaan wilde maken kan samenhangen met het feit dat atletiek naakt beoefend werd.
Bevel van de koning
Het bevel van de koning om de joodse godsdienst af te schaffen had de bedoeling om alle landen die in de macht waren van de Seleuciden zoveel mogelijk te ‘vergrieksen’.
Gruwel van de verwoesting
Hiermee wordt verwezen naar het altaar van de afgod Baäl-Sjamen (Syrisch equivalent van Zeus) dat in 168 voor Christus geplaatst werd in de tempel van Jeruzalem.
Bij de tekst
Inhoud
In de tweede eeuw voor Christus, drong koning Antiochus de Israëlieten met geweld een andere godsdienst op. Toch bleven ze standhouden en wilden liever sterven dan het Verbond met God te schenden.