Matteüs 11, 25-30: Komt allen tot Mij

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1539)

In die tijd zei Jezus: ‘Vader, Heer van de hemel en de aarde, ik dank u! Want u hebt al die dingen bekendgemaakt aan heel gewone mensen. Maar voor wijze en verstandige mensen hebt u die dingen verborgen. Ja, Vader, zo wilde u het doen.’
Daarna zei Jezus: ‘Alle macht die ik heb, heeft mijn Vader aan mij gegeven. Alleen de Vader kent de Zoon. En alleen de Zoon kent de Vader. En de Zoon vertelt over zijn Vader aan de mensen die hij uitkiest.’
Jezus zei tegen de mensen: ‘Vind je het moeilijk om te doen wat God wil? Is het een te zware eis voor je? Kom dan bij mij. Ik zal je rust geven. Doe wat ik je zeg, en leer van mij. Je moet vriendelijk zijn, net als ik, en jezelf niet het belangrijkste vinden. Dan zul je werkelijk rust vinden. Wat ik van je vraag, is eenvoudig. Wat ik van je eis, is niet zwaar.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Jezus nam het woord en zei:

‘Ik dank Je, Vader,
Heer van hemel en aarde,
omdat Je dit laat kennen
aan wie eenvoudig van hart is.

Alles heeft mijn Vader
aan Me gegeven.

Niemand kent de Zoon
behalve de Vader,
en niemand kent de Vader
behalve de Zoon.

Kom allen naar Me toe
die moe en uitgeput zijn,
en Ik zal je rust geven.

Neem mijn juk op en word mijn leerling,
want Ik ben zachtmoedig
en eenvoudig van hart.

Jullie zullen rust vinden voor je ziel.
Want mijn juk is zacht
en mijn last is licht.’

Stilstaan bij ...

Vader
Typische manier waarmee Jezus God aanspreekt. Door God zijn vader te noemen, wordt duidelijk dat Jezus de zoon van God is. Wanneer zijn volgelingen ook God als Vader mogen noemen, zijn zij dus ook zonen of dochters, dus kinderen van God. Een verwantschap die een hele taak met zich meedraagt.

Zoon
Met ‘zoon’ bedoelen de evangelisten dat Jezus ‘zoon van God’ is. Want in Jezus kan men God zien en horen. In Hem kan men de aanwezigheid van God aanvoelen.

Zachtmoedig
Iemand die zachtmoedig is, staat in een juiste relatie met God en zijn Rijk. Hij is voor God beschikbaar, staat aan de kant van wie weerloos is en roept met hen om recht.

Juk
Een juk is een soort houten plank die men over de schoft of het hoofd van de dieren legt/vastbindt, om ze te kunnen beheersen.
Bv. Bij het ploegen; bij het voorttrekken van een kar.
Ook mensen gebruiken een juk om gemakkelijker gewicht te kunnen dragen.
Joden zeggen dat wie verbonden leeft met God vrijwillig het juk van de tora (joodse wet) op zich neemt. In die lijn heeft Jezus het over het juk van het evangelie. Een ‘juk’ dat innerlijk bevrijdend werkt.

Last
Hiermee bedoelde men het geheel van verplichtingen en regels die een leerling moest respecteren om zijn meester te volgen. Volgens de deskundigen telde de wet 248 geboden en 365 verboden. Dit was niet te doen voor gewone mensen. Zo kwam het dat godsdienst een zaak voor specialisten werd.
Jezus zei dat zijn ‘last’ licht om dragen was, in tegenstelling met de last die de Farizeeën oplegden. Die maakten wetten bij terwijl Jezus de hele wet samenvat in: ‘Doe aan anderen, wat jij wil dat ze voor jou doen.’ Zo laat Jezus de wet zien zoals ze oorspronkelijk bedoeld was: een wegwijzer naar een gelukkig leven.

Bij de tekst

Een zware last

Toen Jezus leefde, discussieerden Schriftgeleerden en Farizeeën vooral over de vraag wat de mensen wel of niet mochten doen op sabbat. Het resultaat van deze discussies werd omgezet in wetten. Maar er kwamen zoveel wetten, dat men ze moeilijk allemaal kon onderhouden. Dit staat in contrast met de eenvoudige boodschap van Jezus: 'Hou van God en van je naaste als van jezelf.'

Suggesties

Grote kinderen

ERVAREN

Een zak vol problemen

Kristen McCulloch, een Amerikaanse lerares, wilde aan kinderen tonen dat ze niet de enigen waren die een zware last te dragen hadden.
"Ik ondervond dat de leerlingen vaak dachten dat ze helemaal alleen stonden met hun moeilijk leven en familiale problemen. Dus schreven we anoniem onze bekommernissen neer op een papiertje, frommelden het op en gooiden het in een zak. Ik zwierde de papiertjes door elkaar en vroeg aan de leerlingen om elk een papiertje uit de zak te halen en luidop voor te lezen. Ik kon amper geloven met welke problemen de kinderen thuis allemaal moesten omgaan. Er kwamen heel wat tranen en knuffels. De leerlingen zeiden keer op keer: 'Ik wist niet dat de anderen ook zo'n moeilijk leven hebben'. Eigenlijk kan men nooit weten hoe veel 'lasten' anderen moeten dragen. Nochtans is dat heel belangrijk wanneer je in interactie gaat met anderen. Ik wilde hen laten zien dat ze niet alleen stonden en dat de hele klas hen begreep en ondersteunde. Wanneer je nu onze klas binnenkomt, hangt er een zak boven de deur.

Die zak bevat alle problemen waarmee we geconfronteerd worden. De dingen die ons afleiden, verdrietig of kwaad maken, herinneren ieder van ons eraan welke last sommigen te dragen hebben" zei de lerares.

VERDIEPEN

'Niemand kent de Vader...'

Het evangelie van deze zondag is niet zo gemakkelijk om bij de kinderen te brengen. De tekst 'Dichter bij de tijd' (zie hoger) werd zo opgemaakt dat men de indruk krijgt dat er allerlei uitspraken van Jezus bij elkaar gezet zijn. Bespreek de uitspraak die naar je aanvoelen het meest toegankelijk is voor de kinderen in de nevendienst.

Bijvoorbeeld:
‘Niemand kent de vader, behalve de zoon.’

Spreek met de kinderen over God.
Wat weten ze zelf van God?
Wat heeft Jezus over God verteld?
(bv. God is als een vader – verloren zoon; als een herder – verloren schaap; als een barmhartig mens – barmhartige Samaritaan...)

Klik hier voor meer suggesties bij het spreken over God.

ZINGEN / BELUISTEREN

Mijn juk is zacht

(Tekst en muziek: Elly en Rikkert Zuiderveld - Alles in alles, Eigen keuze (deel 1))

Mijn last is licht
En Mijn juk is zacht
Ik ben je schild
En Ik ben je kracht
En Ik maak je vrij als een vogel
Die vliegt zonder gewicht
Want Mijn juk is zacht
En Mijn last is licht

Ik maak je los
Van alles wat je bindt
'K geef jou het kleed
Van een koningskind
En Ik stel je hoog op de troon
In Mijn koninkrijk van licht
Want Mijn juk is zacht
En Mijn last is licht

Kom dan bij Mij
Nu is het tijd
Spreid nu je vleugels uit en dans met Mij
Zing en wees blij
Hier ben je vrij
Hier is je heil en je heerlijkheid

Want Ik til je uit
Boven elke pijn
En heel de weg
Zal Ik bij je zijn
En Ik voer je veilig omhoog
Naar een heerlijk vergezicht
Want Zijn juk is zacht
En Mijn last is licht

En is het donker om je heen
Ik breng je in het licht
Want Mijn juk is zacht
En mijn last is licht
Dus hef je hoofd nu omhoog
Hou je oog op Mij gericht
Want Mijn juk is zacht
En Mijn last is licht
En Ik maak je vrij als een vogel
Die vliegt zonder gewicht
Want Mijn juk is zacht
En Mijn last is licht

Klik hier om dit lied te beluisteren.

Jongeren

SPREKEN MET BEELDEN

Fototaal

(C. Leterme, bijbelin1000seconden.be, juli 2014)

Bekijk bovenstaande foto.
- Wat zie je?
- Welk gevoel roept die foto bij je op?
- Waarom heeft de persoon op de bank een kap op?
- Wat zou die daarmee willen duidelijk maken?
- Waarom zou die zo op het randje van de bank gaan zitten?

Er is voldoende plaats op de bank. Je kunt er dus naast gaan zitten.
- Zou je dat doen? Waarom wel? Waarom niet?
- Zou je iets zeggen? Wat?
- Zou je iets doen? Wat?

Confronteer de jongeren met de uitspraak van Jezus: 'Wie uitgeput is en onder lasten gebukt gaat, zal Ik rust en verlichting schenken.'
- Wat zou Jezus daarmee willen zeggen?
- Hoe kan Hij dat doen?

TIP
Laat de jongeren per twee werken.
Nadien beelden ze uit wat ze geantwoord hebben.

VERTELLEN

‘Mijn’ handen...

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 106)

In de laatste dagen van de oorlog
werd een Duits dorp verwoest.

Na de wapenstilstand hielpen Amerikaanse soldaten
de boeren bij het herstellen van hun huizen.
Ook de kerk was zwaar beschadigd:
de muren moesten gestut worden,
en het middenschip moest overdekt.
Moeizaam zochten de soldaten
naar de brokstukken van een oud Christusbeeld,
dat in het bombardement vernield was.
Zorgvuldig pasten ze het beeld weer in elkaar,
en zetten het terug op zijn plaats.
Het zag er mooi uit,
alleen de handen ontbraken.
Die hadden ze niet kunnen terugvinden.

Toen schreef één van de soldaten op een bordje:
‘I have no other hands than yours’
(Ik heb geen andere handen dan de uwe)

Overweging bij het verhaal
C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 14 oktober 2015, p. 1

Dit verhaal bestaat in zoveel variaties dat men zich kan afvragen:
Was het nu de Eerste Wereldoorlog? of de Tweede?
of nog een andere?
Speelde het gebeuren zich af in Frankrijk, Duitsland, Italië ...?
Waren het Amerikaanse, Franse, Duitse of nog andere soldaten
die het beeld herstelden?
En wie naar de illustraties bij dit verhaal kijkt,
vraagt zich af of het om een kruisbeeld ging
of om een Heilig Hartbeeld.
Maar hoe het verhaal ook werd aangepast,
het eindigt er steeds mee
dat het Jezusbeeld geen handen meer heeft
en dat wie naar het beeld kijkt, opgeroepen wordt
om dan zelf de handen van Jezus te zijn.

En laat dat nu net zijn wat het betekent christen te zijn:
doen wat Jezus zou gedaan hebben of had willen doen.
Hij zegende kinderen, nam zieken bij de hand en deed hen opstaan,
brak brood en deelde het uit.
Sprekende handelingen die in de lijn liggen van wat Hij gelooft,
van wat Hij belangrijk vindt.
Die boodschap is samen te vatten in:
'Hou van de ander zoals je van jezelf houdt.'

Overwegingen

Emmanuel Van Lierde

Een lichte last

De Blijde Boodschap is niet moeilijk of zwaar om dragen. Anders dan bij de Farizeeën en Schriftgeleerden die nauwlettend alle wetten volgden, geboden en verboden oplegden aan het volk, is het juk van Jezus zacht en licht. Jezus geeft maar één gebod, het gebod van de liefde, en dat gebod mag geen last zijn. Jezus vraagt vooral een kinderlijke, spontane houding tegenover de Vader. Van Jezus leren we een bevrijdende levenshouding: nederig, zachtmoedig, dankbaar en gastvrij te zijn, met aandacht voor de kleine mens.
Door deze levenswijze zullen we rust vinden, maar dat betekent niet dat alle lasten en plagen van de aarde verdwenen zullen zijn. Nauwelijks zijn we van een ziekte of zorg bevrijd en er duikt al een andere last op. Jezus zei: Ik kom uw lasten verlichten. Hij zei niet: ik neem uw lasten weg. Maar als we leven in de liefde van God, zullen we wel de innerlijke rust vinden die we nodig hebben om de lasten van het leven te dragen. Bovendien worden we uitgenodigd om elkaar lasten te helpen dragen. Gedeelde smart is halve smart. Doen we aan broederlijk delen met wie honger lijden? Kunnen we er samen voor zorgen dat de sociale zekerheid voor zieken, gehandicapten, ouderen en werklozen behouden blijft? Zijn we bereid om niet alleen te genieten van de lusten van onze samenleving, maar ook de lasten te dragen voor het milieubehoud en voor de toekomst van de komende generaties? Hopelijk kunnen wij christenen door onze levenswijze aantonen dat een ander samenleven mogelijk is. Een leven dat niet overheerst wordt door presteren en concurreren, gejaagdheid en zorgen. Christenen haasten zich niet, maar bouwen in alle stilte verder aan een wereld van rechtvaardigheid en vrede. Hoe proberen we te onthaasten? Tijd te maken voor God en medemensen? Straalt ons leven rust en vrede uit naar anderen? Zijn we zachtmoedig en eenvoudig van hart? Wie kan bij ons terecht als hij of zij uitgeput en ontgoocheld is?

Frans Mistiaen s.j.

Een God met een groot hart en een licht juk

Jezus is er niet tegen dat wij verstandig nadenken.
Wat bedoelt Hij dan juist als Hij de eenvoudigen en de kleinen
hoger acht dan de wijzen en de verstandigen?
Geleerde professoren en filosofen proberen ons over God te spreken
met verstandelijke inzichten en rationele visies.
En die denkoefeningen zijn heel nuttig,
maar wel op één voorwaarde,
nl. dat die denkers er zich goed van bewust blijven
dat verstandelijke verklaringen altijd geneigd zijn te overweldigen,
met hun logica te verpletteren en onderwerping te eisen.
Zij lokken geen aanhankelijkheid uit;
zij nodigen niet uit tot vrije overgave;
zij wekken geen wederliefde.
Nu is de God van Jezus echter een ‘Vader’,
en daarmee wordt benadrukt
dat hij vooral ‘een hart heeft dat Zijn liefde toont’.
Het is door Zijn hartelijke liefde
dat onze God de persoonlijke aanhankelijkheid uitlokt van allen,
dus ook van kleinen en eenvoudigen,
die in volle vrijheid hun overgave en wederliefde willen betuigen,

Wederliefde ontstaat nooit vanuit een onderdanigheid
tegenover de koude overmacht van een verpletterende visie.
Wederliefde ontstaat vanuit de warme dankbaarheid
voor een persoonlijk ervaren liefde,
die uitnodigt zonder te dwingen of eisen te stellen.
Samen met Jezus danken wij de Vader
omdat Hij vooral Zijn hartelijkheid openbaart,
ook aan kleinen en eenvoudigen.

God wordt door ons ervaren,
als wij juist niet veroverend-veeleisend,
maar met een groot en dankbaar hart durven kijken
naar wat met ons gebeurt.
Alleen als wij dieper kijken dan alleen maar met ons koud verstand,
alleen door kinderlijke ontvankelijkheid,
kunnen wij méér zien dan wat oppervlakkig merkbaar is.
Alleen als wij weer leren kijken
met de ogen van kleinen en eenvoudigen, ongekunsteld en zuiver,
kunnen wij doorheen het uiterlijk zichtbare,
het onzichtbare ervaren,
de diepte en het mysterie van de dingen, van de mensen en van God.
Uiteindelijk is het vooral door met dankbare wederliefde
naar Jezus, de Zoon, te kijken,
dat wij gaandeweg kunnen leren dat onze God een Vaderhart heeft.

Welnu, die Zoon biedt ons een licht juk aan.
Wij, mensen, gaan onder vele lasten gebukt:
onze gezondheid zorgt voor problemen,
of ons werk is eigenlijke te zwaar,
of wij zitten vast in oude gewoonten en hebbelijkheden
of wij weten niet welke weg we moeten inslaan.
Ons juk is soms erg hard en onze last heel zwaar.
Nu zegt Jezus ons dat onze enige hoop op verlichting
bij Hem te vinden is.
Toch wel opletten want hier wordt bedoeld.

Jezus bedoelt helemaal niet te zeggen
dat Hij onze problemen in onze plaats zou komen oplossen,
zodat wij helemaal geen enkele uiterlijke last
meer zouden te dragen hebben.
Jezus zegt niet: “gij zult geen lasten meer te dragen hebben”,
maar wel: “gij zult verlichting en rust vinden voor uw zielen”.
De Heer biedt ons innerlijke verlichting en rust.
Als wij naar Jezus gaan, dan is het omdat wij aanvoelen,
vanuit Zijn inspiratie en levenshouding, beter gewapend te zijn
om ons leven, met al de problemen erbij, te dragen.
En Zijn innerlijke levenshouding is: dankbaarheid en zelfgave.

Als twee mensen ieder een even grote en volle emmer water dragen,
dan lijkt die loodzwaar voor de éne,
die het werk verricht met slepende voeten en grote tegenzin,
terwijl voor de andere,
die datzelfde werk doet met een dankbaar en edelmoedig hart,
de emmer veel lichter aanvoelt.
De uiterlijke lasten zelf zullen niet plotseling, miraculeus, wegvallen.
Maar onze innerlijke houding tegenover de problemen die wij kennen,
kan zodanig veranderen
dat wij hetgeen wij te dragen hebben en meemaken
als lichter ervaren.

Uiteindelijk kan de verlichting vooral gebeuren
als wij een nieuwe last en een ander juk
op onze schouders durven nemen,
nl. de zachtmoedigheid en de nederigheid van Jezus.
En dat is niet zo evident.
Want bij tegenkanting en ongeluk
is onze spontane reactie dikwijls opstandigheid of bitterheid:
“Waarom overkomt mij dat nu? Waar heb ik dat verdiend?”
Maar dat maakt onze last juist nog zwaarder.
De Heer nodigt ons uit het te proberen met Zijn methode:
de zachtmoedigheid en de nederigheid.
Dit zijn meer dan psychologische raadgevingen
voor te hevige temperamenten,
het zijn kwaliteiten van het geestelijk niveau van de mens.
De zachtmoedigheid en de nederigheid zijn de tekenen
van een liefde, die niet zichzelf op de voorgrond wil schuiven,
maar die, zoals Jezus, zichzelf wil breken en delen,
achteruit stellen, opdat anderen zouden leven.
Voor het oplossen van onze problemen geloven wij, christenen,
uiteindelijk niet in opstandigheid, agressiviteit of bitterheid,
waarbij wij telkens toch vooral onszelf affirmeren.
Wij geloven dat wij alleen verlichting kunnen vinden
door een surplus aan dankbaarheid en edelmoedigheid,
waarbij wij niet op de eerste plaats onszelf verdedigen,
maar anderen laten voorgaan en belangrijker achten,
Alleen die liefdeshouding kan ons
de vindingrijkheid schenken voor een begin van oplossing
of de innerlijke rust om te aanvaarden wat onvermijdelijk is.
Wie zijn schouders onder het juk van de liefde zet,
vindt de zwaarste last licht.

Wij hebben een God
met een groot hart en een licht juk.
Met Jezus, Zijn Zoon, mogen wij dankbaar jubelen
voor de wondere dingen die aan ons gebeuren.
Want met Hem zijn wij allen,
arm of rijk, verstandig of eenvoudig,
geliefde kinderen van een hartelijke Vader.
En dat is de uiteindelijke reden van onze diepste dankbaarheid
en van onze, graag gekozen, gulle wederliefde,
waardoor ons leven een lichte last en een zacht juk wordt.

Marc Gallant, trappist (Orval)

Bevrijding

Als we luisteren naar weerklank van de politieke wereld, dan wordt er hard gewerkt aan de kwaliteit van ons bestaan, aan welvaart, aan gezondheid, kortom aan een gelukkig leven. Wetenschap, techniek, handel en industrie, politiek en informatie, vrijwel alles is gericht op een betere wereld. Het is de aanpak van de 'wijzen en de verstandigen' die weten hoe het moet en die het voor het zeggen hebben.
Maar die aanpak blijkt niet te voldoen. Integendeel: mensen worden in stresssituatie geduwd, ze komen terecht onder het juk van de arbeidsdruk en concurrentie. In die betere wereld moet je de eerste zijn op school, de beste in je hobby, de fijnste in de liefde, emotioneel intelligent, en assertief van kop tot teen. De druk van de maatschappij is enorm zwaar geworden. Waarom zijn er per dag in Vlaanderen drie zelfdodingen? Het wordt voor ons stilaan duidelijk: wij zullen geen betere wereld maken met technieken buiten de mens om.

Inderdaad, zelfs als de vakantie toelaat de riem af te leggen, en een kans biedt om minder gestresseerd te leven, dan riskeren we nog het ene juk voor een andere te moeten wisselen. Worden wij dan niet de slachtoffers van het grootst aantal kilometers, het rennen naar de verste bestemmingen, het liggen op de mooiste stranden, het uitpakken met de beste huidkleur? Tenminste, zo stelt de publiciteit ons het vakantiegeluk voor. Al met al blijven wij zitten met de vraag: kunnen wij het geluk vinden buiten onszelf als onrust, druk en geldingsdrang meester zijn binnen ons?
Jezus stelt ons een andere aanpak voor, die de druk verlicht van binnenuit. Het gaat erom onze blikrichting te veranderen. Jezus noemt dat bekering: Hij vraagt dat wij ons hart naar God keren, dat wij er haat en wraak uit verwijderen, dat wij ons verzoenen met onszelf en met God, en dat wij zijn vergeving aanvaarden. Wanneer wij ons geborgen weten in God en met Hem verbonden zijn, dan geneest ons hart, en in onze uitputting vinden wij bij Hem verkwikking. Wie eenmaal begrepen heeft hoe mateloos Gods liefde is, houdt op met zichzelf voortdurend slecht te maken en daarmee depressief te worden. God ziet graag dat wij onszelf gaarne zien, dat wij aanvaarden aanvaard te zijn door Hem die de Aanvaarding zelf is. En dan kunnen we ook met een milde blik naar de anderen opkijken.

Om ons te bevrijden van onszelf stelt Jezus voor dat wij zijn juk op onze schouders nemen. Zijn juk bestaat erin zachtmoedig van hart te zijn. De zachte moed laat toe voortdurend te herbeginnen met iemand, omdat we ook weten te herbeginnen met onszelf en met de omstandigheden waarmee wij geconfronteerd worden. De moed der zachtheid maakt dat je nooit agressief bent met de anderen omdat je weet dat geweld nooit iets oplost. Opdat iets zou bloeien moet je het eerst langzaam laten groeien. Om het te laten rijpen in vertrouwen en trouw, liet God zijn volk een omweg van veertig jaar maken naar het Beloofde Land. Wij worden zelf ook rustig als wij met zachte moed aanvaarden onszelf en de anderen rustig te laten groeien, ieder naar zijn eigenheid.
Het juk van Jezus bestaat er ook in nederig te zijn van hart. We zijn nederig van hart, als wij als een kind zijn voor God. Dan vinden wij het vanzelfsprekend dat wij er niet alleen voor staan, dat wij voortdurend op de Heer kunnen vertrouwen zoals kinderen voortdurend op hun ouders kunnen rekenen. Dat vertrouwen samen met de zachtmoedigheid brengt ons in de innerlijke rust, want het juk van Jezus is zacht en zijn last is licht.

De vakantietijd is ideaal om in die innerlijke rust te komen. Wij kunnen er weer eens leren leven in harmonie met God, met de natuur, met onszelf en met de mensen rondom ons. Wij zijn er ook gevoeliger voor de kwaliteit van de relatie, en omdat wij die kwaliteit ook van de andere verwachten, riskeren wij ook sneller kregelig te reageren op de mensen die ons het meest nabij zijn.
Daarom is het nodig dat wij ons aansluiten bij Jezus’ zachtmoedigheid. Jezus heeft mensen kunnen dragen vanuit zijn gebed, vanuit zijn verbondenheid met de Vader. Jezus’ gebed is tevens ons ankerpunt om tot de Vader te bidden. De vakantie laat ons toe extra tijd nemen om aan te knopen met Jezus, en met bewondering te kijken naar de vogels en de bloemen van Gods mooie natuur. Met al die mensen, voor wie Hij bereid is zijn leven te geven, zullen wij ook met sympathie kunnen omgaan.
Dan ervaren wij diep in ons de woorden van Jezus: 'Ik zal u rust en verlichting schenken, gij zult rust vinden voor uw zielen'.