Elisabeth van Thüringen

Wie is ze?

Kinderjaren

Elisabeth van Thüringen (ook: Elisabeth van Hongarije) werd geboren op 7 juli 1207 in Sarospatak, in het noorden van Hongarije. Zij was de dochter van koning Andreas II van Hongarije en Geertrui van Meran.
Op vierjarige leeftijd werd een huwelijk voor deze prinses geregeld met landgraaf Lodewijk IV van Thüringen, die 7 jaar ouder was. Vanaf dat moment werd ze opgenomen in het gezin van haar toekomstige man, op de Wartburg in Eisenach.

Landgravin

In 1221, toen Elisabeth 14 jaar oud was, trouwde ze met Lodewijk van Thuringen. Ze waren heel gelukkig en kregen een zoon en twee dochters: Herman (1222), Sofia (1224), en Geertrui (1227)

Toen er in 1223 franciscanen kwamen wonen in Eisenach, maakte Elisabeth kennis met de ideeën van Franciscus van Assisi. Ze besloot haar leven te richten naar zijn voorbeeld en begon aan liefdadigheid te doen. Haar man vond het goed om zijn welvaart te delen met de armen, maar hij vond het niet goed dat zijn vrouw zich te veel mengde onder de gewone mensen.
Tijdens de hongersnood van 1226 hielp ze arme mensen. Ze liet zelfs eens een lepralijder in haar eigen bed slapen.

Aan haar huwelijk kwam plotseling een einde als in 1227 haar man Lodewijk in Otranto in het zuiden van Italië stierf aan de pest terwijl hij op kruistocht was met keizer Frederik II.

Weduwe

Omdat ze Lodewijk beloofd had nooit meer met iemand anders te zullen trouwen, weigerde ze een huwelijksaanzoek van haar zwager. Die nam haar kinderen af en ook al haar bezittingen, ook het kasteel de Wartburg waar ze uit werd verdreven (Goede Vrijdag 1228).

Intussen werd het lichaam van haar overleden man naar Duitsland teruggebracht. Elisabeth vroeg aan de edelen die het begeleidden om ervoor te zorgen dat ze haar rechten als weduwe zou kunnen terugkrijgen. De bruidsschat die ze zo terugkreeg, gebruikte ze voor de armen.

Elisabeth ging wonen in Marburg als een kloosterzuster. Daar stichtte ze een ziekenhuis, waar ze als ziekenzuster werkte.
Toen ze 24 jaar oud was, stierf ze op 17 november 1231 te Marburg.

Heilige

Na haar dood werden verschillende wonderen aan Elisabeth toegeschreven. Vier jaar na haar dood verklaarde Paus Gregorius IX (1 juni 1935) haar heilig.

Haar feestdag valt op 17 november, de dag van haar overlijden in 1231.

Er worden veel ziekenhuizen naar haar genoemd, omdat men haar zorg voor de zieken niet vergeten is.

Legende

Het hof waar Elisabeth woonde
ergerde zich aan haar liefdadigheid voor de armen.
Toch smokkelde ze geregeld brood uit het kasteel
om het aan de armen uit te delen.
Op een dag werd zij betrapt.
Ze moest laten zien
wat ze in de plooien van haar mantel verborgen hield.
Ze toonde haar mand.
Daar zag men alleen rozen in.
Aangekomen bij de armen, deelde ze naar gewoonte,
het brood uit dat in de mand lag.

Dit verhaal bestaat in veel versies: nu eens is het haar schoonmoeder, dan haar man, dan haar schoonbroer die Elisabeth verbiedt om eten te brengen aan de armen. Bovendien bestaat een gelijkaardig verhaal over Elisabeth van Aragon, die koningin van Portugal was. (1271-1336)
Het is dus zeker geen verhaal dat historisch correct wil zijn.

Is dit verhaal dan helemaal verzonnen?
Als je al het spectaculaire en sensationele uit het verhaal haalt (broden veranderen in rozen en omgekeerd) blijft er over:
. de grote bezorgdheid van Elisabeth voor de armen
. haar vastberadenheid. De zorg voor de armen is voor haar zo belangrijk dat ze het verbod om hen te helpen naast zich neerlegt.
. het onbegrip van haar onmiddellijke omgeving voor haar inzet voor de armen

Dat men dit verhaal over haar vertelt, toont de waardering van andere mensen voor haar inzet.
De verteller maakte er een wonderverhaal van om nog meer de aandacht van zijn toehoorders te prikkelen en hun bewondering voor Elisabeth nog groter te maken.

TIP
Lees eens de wonderverhalen van Jezus op dezelfde manier.

Afbeelding

Elisabeth wordt meestal afgebeeld als koningin met de kroon op het hoofd.
Soms heeft ze rozen in haar schoot (verwijst naar de legende).
Dikwijls is er een bedelaar aan haar voeten die zijn hoed ophoudt, terwijl Elisabeth er geld in doet.

Elisabeth en kunst

A. ELSHEIMER

De heilige Elisabeth van Hongarije geeft voedsel aan zieken in een hospitaal (1598)

Werk van de kunstschilder Adam Elsheimer (1578-1610).

Let op het grote Mariabeeld tegen één van de muren en de religieuze schilderijen boven elk van de ziekenbedden (Jezus op een kruis, Maria en kind).
De heilige is te herkennen aan de aura die rond haar hoofd werd geschilderd. Een manier om haar uitstraling voor haar omgeving weer te geven.

Suggestie

Grote kinderen

Wat Elisabeth bewogen heeft

Vertel het levensverhaal van Elisabeth. Vertel ook de legende die over haar verteld wordt.

Laat de kinderen daarna de woorden invullen op dit blad.
De letters tussen haakjes komen overeen met de plaats van die woorden in het schuifraadsel.

De cijfers in de vakjes uit het schuifraadsel bevatten nu een letter die gebruikt wordt om een zin uit het evangelie te vinden.

Als de kinderen de zin gevonden hebben, vraag je hen wat deze zin kan betekenen.
Dit kan een aanleiding om de gehele tekst uit de bijbel voor te lezen (of te vertellen) – Matteüs 25, 31-46
Laat de kinderen daarna zelf voorbeelden (mensen/organisaties dichtbij en veraf) zoeken bij de verschillende ‘werken van barmhartigheid’.