Lucas 12, 49-53: Verdeeldheid en geen vrede

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1647)

Jezus zei: ‘Ik ben gekomen om vuur op aarde te brengen. Wat zou ik graag willen dat het vuur al brandde! Ik zal zwaar moeten lijden. Wat zou ik graag willen dat het al gebeurd was!
Denken jullie dat ik gekomen ben om vrede te brengen op aarde? Nee, ik breng helemaal geen vrede. Door mij worden mensen juist vijanden van elkaar. Vanaf nu komt er in elke familie ruzie. Vaders en zonen krijgen ruzie met elkaar. Moeders en dochters krijgen ruzie met elkaar. En ook schoonmoeders en schoondochters krijgen ruzie met elkaar.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Op een dag zei Jezus:
'Ik kwam om vuur op aarde te brengen
en Ik wil heel graag dat het al brandt.
Ik moet een doop ondergaan,
en ik voel me heel erg bedrukt tot dat dit gebeurd is.

Denk je dat Ik ben gekomen
om vrede te brengen op aarde?
Nee, zeg Ik jullie, ik breng eerder verdeeldheid.
Vanaf nu zullen vijf mensen in één huis verdeeld zijn,
drie tegen twee, en twee tegen drie:
vader tegen zoon en zoon tegen vader;
moeder tegen dochter en dochter tegen moeder;
schoonmoeder tegen schoondochter
en schoondochter tegen schoonmoeder.’

Stilstaan bij ...

Vuur
Jezus bedoelde met 'vuur' waarschijnlijk het vuur dat het oordeel op het einde der tijden zal begeleiden.
Maar men kan ook denken aan het vuur van Pinksteren. Dat vuur staat dan symbool voor: enthousiasme, elan, spirit, innerlijke kracht, geestdrift ... wat ook conflicten kan veroorzaken.

Doop
Wellicht moet men doop zien als iets concreet om iets abstract uit te drukken: Jezus zal 'ondergedompeld / gedoopt' worden in lijden. Zo wordt 'doop' in deze context beeld van 'dood'.

Vrede
De vrede die Jezus brengt, blijkt verdeeldheid met zich mee te brengen.

Verdeeldheid
Verdeeldheid kan zich uiten in discussie, verdachtmaking, tweedracht.

Bij de tekst

Betekenis

Het vuur dat Jezus komt brengen, zal door de tegenstand die het ontmoet, de mensen in twee groepen splitsen, die elkaar vijandig zijn.
Jezus roept niet op tot verdeeldheid, Hij roept ons op om het rijk van God te verkiezen boven elk ander engagement zelfs wanneer dit voor gevolg heeft dat dit verdeeldheid zaait in de relaties die mensen kennen.

Wortel in het Oude Testament

Micha 7, 6-7
'Want de zoon maakt zijn vader voor dwaas uit,
de dochter verzet zich tegen haar moeder,
de schoondochter tegen haar schoonmoeder;
huisgenoten zijn vijanden.
Maar ik blijf wakend uitzien naar de Heer,
blijf hopen op de God die me zal redden:
mijn God zal me verhoren!'

Suggesties

Grote kinderen

VERDIEPEN

Gesprek: vuur

- Wie heeft deze vakantie een kampvuur meegemaakt?
- Hoe vond je dat? Lekker warm, veel licht in de donkere nacht, eng?
- Vuur kan fijn zijn, maar kan ook erg zijn. Kun je daar voorbeelden van geven?
(zich verbranden - zon, gasvuur - / afbranden van een gebouw, de heide ...)

Jezus vergelijkt zichzelf met vuur.
- Wat heeft Jezus gedaan of gezegd dat je fijn vindt?
- Soms wordt na het voorlezen van het evangelie gezongen dat het woord van God een licht is op ons pad. Wat wil men daarmee zeggen?
- Welke woorden of handelingen van Jezus zijn voor jou zijn als licht?

INLEVEN

Voor en na

Vooraf
Zoek een aantal foto’s of tekeningen waarop twee of meer vrienden staan en scheur ze dan in twee.
Doe de twee stukken in een omslag.
Voorzie voor elk groepje één omslag.

Verloop
Bezorg elk groepje een omslag en vraag daarbij:
- Wat kan er gebeurd zijn?
- Wat kan een oplossing zijn voor die ruzie?
- Beeld die oplossing uit.

DOEN

Collage

Materiaal
Knip uit geel/oranje/rood papier allerlei vuurtongen uit.

www.alittlemarket.com/stickers/sticker_stylise_flamme

Verloop
Na een gesprek over de manier waarop Jezus vuur is, nemen de kinderen een gekleurd blaadje in de vorm van een vuurtong en schrijven daarop op welke manier Jezus voor hen vuur is.
Maak nadien met al die vuurtongen een collage.
Bespreek vooraf met de kinderen hoe ze de vuurtongen zullen kleven (in de vorm van een groot vuur, een kruis, een zon ...) en waarom ze die keuze maken.

ZINGEN / BELUISTEREN

Lied: Vuur uit de hemel

Elly en Rikkert Zuiderveld: We hebben allemaal wat, Een boom vol liedjes (deel 1)

Vuur uit de hemel
breng vuur in mijn hart
Vuur uit de hemel
breng vuur in mijn hart

Maak mij warm
Maak mij zacht
Dat ik leef
Uit uw kracht

Vuur uit de hemel...

Maak mij vol
Van Uw geest
Maak mij klaar
Voor het feest

Vuur uit de hemel...

Geef mij licht
Uit Uw bron
Dat ik straal
Als de zon

Vuur uit de hemel...

Klik hier om dit lied te beluisteren.

Jongeren

REFLECTEREN

’Vuur ben Ik op aarde komen brengen’

Deze illustratie toont heel letterlijk dat Jezus vuur is komen brengen. De tekst uit de Bijbel waar Jezus zich op baseert staat letterlijk in brand.

Dat Jezus vuur is komen brengen is een manier van spreken.
- Waar zou Jezus ‘vuur’ willen in steken?

Leg nadien alle ideeën bijeen en maak een gedicht waarbij je de zin ’Vuur ben Ik op aarde komen brengen’ regelmatig laat terugkomen.

Overwegingen

Patrick van der Vorst

Vuur

(P. van der Vorst in 'Daily Gospel | ChristianArt.Today', 18 augustus 2019)

Zeer krachtige woorden in deze lezing uit het evangelie. Ze tonen de passie die Jezus heeft voor zijn missie. We zijn geroepen om dezelfde passie te hebben voor onze eigen levensroeping en om vuur op aarde te brengen.
Ik heb altijd gehouden van het beeld ‘vuur’ als we het niet alleen over onze eigen roeping hebben, maar ook over de missie van de kerk in de wereld. Vuur verspreidt zich, vuur ontsteekt, vuur verteert, vuur verlicht, vuur verwarmt ... Natuurlijk vernietigt vuur ook, maar wanneer het gebruikt wordt op een verstandige manier, is het er om het onrecht en het kwaad te vernietigen. Vuur staat ook voor zuivering, waarbij oude groei in een bos of veld wordt weggebrand en plaats maakt voor nieuwe groei, en zo zorgt voor de verjonging van een heel ecosysteem. Dat is precies wat het Woord van God met ons zou moeten doen: ons in brand steken, de oude dode gezwellen verbranden en onze ziel verjongen.

Ambro Bakker s.m.a., deken van Amsterdam

De aanklacht van het evangelie

Het Evangelie van vanmorgen is een aanval op een christendom dat niets mag kosten, dat niet gestoord wil worden, dat leeft van een lieve schijnvrede. Het is een aanval op een christendom dat zich overal buiten wil houden, omdat er aan oorlog en geweld toch niets te doen valt! Het Evangelie van vanmorgen is 'n aanklacht tegen een vergrijsd christendom dat geen boodschap meer heeft voor deze wereld. Jezus is vuur komen brengen. Vuur laat niets bij 't oude! Vuur sticht onrust. Dan loeien de sirenes. Maar de heilige Geest is niet neergedaald over een groep mensen die massaal op de sofa ligt. De leerlingen van Jezus kwamen op pinkstermorgen naar buiten, ramen en deuren wijd open. En duizenden mensen lieten zich dopen. Maar de tegenstand werd ook groter! Er ontstond verdeeldheid, zoals er verdeeldheid was ontstaan in de omgeving van Jezus.

Jezus wist dat hij een fakkel droeg van gerechtigheid en liefde. Hij was de laatste die anderen afschreef. Iedereen probeerde Hij over de streep te krijgen. Maar Hij wist ook dat Hij het daarmee moest opnemen tegen duivelse krachten. De kinderen van de duisternis tegenover de kinderen van het licht. Sint Franciscus werd door zijn eigen vader voor de rechtbank gebracht. Martin Luther King kwam op zijn weg de dood tegen. ‘Ik breng u geen vrede, maar verdeeldheid’. Wij kunnen om Christus' wil niet alle conflicten uit de weg gaan. We moeten de moed hebben van het Evangelie te getuigen, ook als dat conflicten oproept. Waar het gaat om de rechten van het ongeboren leven, om ontwapening en milieubescherming, om rechtvaardigheid voor de kleine mens, daar zouden christenen op de bres moeten staan. Zij zouden de bakens moeten neerzetten voor een nieuwe tijd.

Als volgeling van Jezus zijn wij geen laffe toeschouwers van de strijd die in de wereld wordt gevoerd op dood en leven. Strijd tussen honger en overvloed, tussen vrijheid en verdrukking. We mogen ons best eens afvragen waarom een miljard christenen niet in staat zijn deze wereld te veranderen in de wereld van God. Als we zouden delen in het vuur van de eerste christenen, dan zouden we de wereld kunnen verbazen dat het anders kan!

Marc Mistiaen s.j.

Geen vrede zonder vurigheid

Dit is wel één van de eigenaardige teksten uit het evangelie.
Het lijken harde woorden over verdeeldheid in de families
die totaal in tegenstelling staan met de vrede en de eenheid
waarvoor wij bidden in elke Eucharistieviering.
Jezus vraagt echter helemaal niet dat wij verdeeldheid zouden stoken,
maar hij zegt wel:
"Denk niet dat er echte vrede bestaat
zonder het vuur van de loutering en de bezieling."
In feite zijn deze woorden van Jezus een waarschuwing
tegen een te gemakkelijke opvatting over vrede en eenheid.

Wellicht kent u ook wel die bepaalde groeperingen en sekten
die de mensen in trance willen brengen
met goedkope slogans over "peace" en "love",
die al te gemakkelijk verkregen worden.
Zij creëren zo een artificiële sfeer
waarbij alle conflicten gladgestreken worden.

De echte, duurzame vrede, die Jezus verwacht,
is echter iets anders.
Echte vrede groeit langzaam, heel langzaam,
en vereist een bekeringsproces
waarbij elkeen wat water in zijn wijn doet.
Dat doet een mens niet graag,
en dus vraagt dit een toegeven dat pijn doet,
een loutering, een vuurdoop.
Jezus zegt ons vandaag dat de vrede die Hij bewerkt
het gevolg is van een loutering in het mensenhart
door het vuur van Zijn liefde.
De echte christelijke vrede
wordt stapje voor stapje werkelijkheid
als mensen zichzelf durven verloochenen,
terug wat meer bescheiden willen worden,
aandachtig voor de gevoeligheden van anderen,
vergevensgezind en moedig.
De echte vrede draagt dus
de zelfverloochening en het kruis in zich.
Maar die vrede bestaat ook niet zonder vurige strijd en bezieling.
Wie liefdevol wil reageren bij alles wat hij meemaakt,
zal voortdurend strijd moeten leveren,
niet zozeer tegen de anderen,
maar vooral tegen het egoïsme en de zelfzucht
die in en rondom hem de kop opsteken.