Wijsheid 2, 12.17-20: Verdruk de rechtvaardige

De tekst

’Studiebijbel’

(Deze Bijbeltekst komt uit de NBV Studiebijbel, uitgeverij Jongbloed, Heerenveen 2008, p. 1622)

Laten we de rechtvaardige in het nauw drijven, want hij is ons alleen maar tot last. Hij dwarsboomt ons in alles wat we doen, hij verwijt ons dat we de wet overtreden en houdt ons voor dat we verloochenen wat ons geleerd is. (...)

Laten we zien of hij gelijk heeft en afwachten wat er bij zijn dood gebeurt. Als de rechtvaardige echt een zoon van God is, zal die hem toch te hulp komen en hem uit de greep van zijn vijanden redden? Laten we hem aan geweld en marteling onderwerpen om zijn oprechtheid te leren kennen, laten we zijn uithoudingsvermogen op de proef stellen. We zullen hem veroordelen tot een vernederende dood, want hij beweert toch dat hij gered zal worden?

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

De ongelovigen zeggen:
‘Kom, we gaan het de rechtvaardige moeilijk maken,
want hij is een last voor ons: hij is tegen alles wat we doen.

Hij verwijt ons dat we de wet overtreden
en hij beschuldigt ons ervan
dat wij niet doen wat wij zelf geleerd hebben.

Laten we eens zien
of zijn woorden wel waar zijn
en wat er bij zijn dood gebeurt.

Want als de rechtvaardige een zoon van God is,
dan zal God hem zeker helpen
en hem redden uit de hand van zijn tegenstanders.

Laten we hem eens testen met martelingen,
om te zien hoe oprecht hij is
en hoe geduldig.

Laten we hem veroordelen
tot een vernederende dood.
Hij zal toch gered worden, beweert hij.'

Stilstaan bij…

Zoon van God
De BIjbel gebruikt deze titel voor:
. Het volk Israël
Bijvoorbeeld: Exodus 4, 22 23:
‘En dan moet gij tot Farao zeggen: Zo spreekt Jahwe: Israël is mijn eerstgeboren zoon. Ik had u bevolen mijn zoon vrij te laten vertrekken om Mij te vereren, maar gij hebt dat geweigerd. Daarom zal ik uw eerstgeborene doden.'

. De gezalfde koning
Bijvoorbeeld: Psalm 2, 7:
‘Zo gewaag ik van het besluit van God.
Hij sprak tot mij: 'Gij zijt mijn zoon, Ik riep u heden in het leven.’

. een individu
Bijvoorbeeld: Wijsheid 2, 18:
‘Want als de rechtvaardige een zoon van God is, dan zal die het voor hem opnemen en hem redden uit de hand van zijn tegenstanders.’

. Jezus Christus
Bijvoorbeeld: Marcus 1,1:
‘Begin van de Blijde Boodschap van Jezus Christus, de Zoon van God.’

Bij de tekst

Historische context

Het boek ‘Wijsheid’ werd waarschijnlijk geschreven in de Joodse diaspora te Alexandrië (Egypte), een centrum van hellenistische cultuur, tussen 50 voor Christus en 30 na Christus. Omdat de Joden hun identiteit wilden bewaren in die stad met een hellenistische cultuur, ondervonden ze spanningen en moeilijkheden in hun omgeving. Joden die daar niet wakker van lagen, vonden het niet fijn dat ze door die 'vrome Joden' werden aangekeken op hun eigen wetteloosheid en lauwheid. Daarom wilden ze hen testen op hun trouw.

Het boek wijsheid

In de Bijbel houdt wijsheid verband met gerechtigheid. Een wijze is iemand die goed en kwaad kan onderscheiden, tracht te leven naar wat God wil (= gerechtigheid) en wil een ‘recht’ sociaal gedrag leiden. Gerechtigheid is in de Bijbel meer dan wat met ‘rechtvaardigheid’ bedoeld wordt. Het is meer dan eerlijk verdelen en ieder geven waar die recht op heeft.
Ge’recht’igheid staat in direct verband met de ‘orde’ die God in de schepping bedoelde.

In het boek Wijsheid voelt de wijze zich omringd door goddelozen (Wijsheid 1, 16 - 2, 24) en lijdt hij onder hun beledigende taal (Wijsheid 2, 12-16). Die wijze en rechtvaardige irriteren ongelovigen (Wijsheid 2, 1-16). Hun gedrag is als een aanklacht.

Herinnering aan het Nieuwe Testament

"Want als de rechtvaardige een zoon van God is, dan zal Hij hem zeker helpen en hem redden uit de hand van zijn tegenstanders." (Wijsheid 2, 18)

Deze zin uit het boek Wijsheid ligt duidelijk aan de basis van Matteüs in zijn evangelie schreef:
"In dezelfde geest zeiden de hogepriesters met de Schriftgeleerden en oudsten spottend: “Anderen heeft Hij gered, maar zichzelf kan Hij niet redden. Hij is toch de koning van Israël. Laat Hem nu van het kruis afkomen, dan zullen we in Hem geloven. Hij stelt vertrouwen in God; laat Die Hem nu bevrijden, als Hij behagen in Hem heeft. Hij heeft immers gezegd: Ik ben de Zoon van God!” Zelfs de rovers, die samen met Hem gekruisigd waren, voegden Hem soortgelijke beschimpingen toe." (Matteüs 27, 41-44)

Deze tekst geeft een inkijk in hoe de eerste christenen omgingen met het lijden en de kruisdood van Jezus. Voor die dood, die ze niet konden plaatsen, zochten ze naar teksten in de Bijbel die verklaarden waarom de Messias op een kruis moest sterven. Die passages weefden ze in hun teksten over het lijden van Jezus.

Overweging

Agnes Lameire

Wijsheid, een geschenk

Het boek Wijsheid werd in het Grieks geschreven en kwam langs vroegchristelijke weg tot ons. In de Hebreeuwse Bijbel is het dus niet te vinden en vermits protestanten zich enkel op die Bijbel richten, zul je het boek Wijsheid ook niet aantreffen in hun vertalingen.
Wijsheid is voor de Israëliet hoogst noodzakelijk om in het licht van de HEER te kunnen leven. Het is een gave die God schenkt aan mensen die stipt de Tora onderhouden. Iedereen, van hoog tot laag, moest ernaar streven deel te hebben aan de wijsheid want door haar had God de wereld geschapen. Elke mens maakt immers deel uit van die schepping en wordt uitgenodigd zich van kwaad te onthouden en naar het woord van de HEER te luisteren. Dan zal hij Gods bijzondere bescherming genieten.
Ongelovige ‘dwazen’ willen hem beproeven om te zien of de HEER hem ter hulp zal komen, want ‘naar eigen zeggen geniet hij immers bijzondere bescherming.