Jesaja 11, 1-10: De vrede van de Messias

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1151-1152)

Zoals uit een oude, omgehakte boom
een kleine, nieuwe tak kan groeien,
zo zal uit de oude familie van David
een nieuwe koning komen.
De geest van God zal in hem zijn.
Die koning zal wijs zijn en verstandig,
hij zal sterk zijn en machtig.
Hij weet wat God van hem wil
en hij heeft eerbied voor de Heer.
Die koning is een goede rechter.
Hij luistert goed naar iedereen
voordat hij een oordeel geeft.
Hij oordeelt eerlijk over zwakke mensen,
en arme mensen behandelt hij goed.
Die koning straft mensen streng voor hun fouten,
met zijn woorden doodt hij mensen die kwaad doen.
Die koning is altijd rechtvaardig,
hij is eerlijk en trouw.

Als die koning komt, zal er vrede zijn.
Een wolf speelt met een lammetje,
en een panter ligt naast een bokje.
Een kalf eet samen met een leeuw,
en een klein kind past op beide dieren.
Een koe en een beer lopen in één wei,
en hun jongen liggen bij elkaar.
Een leeuw eet gras,
net als een koe.
En een kind speelt zonder angst
bij het nest van een gevaarlijke slang.

Als die koning komt, doet niemand meer kwaad.
Geen mens doet kwaad op de heilige berg van de Heer.
Want de aarde is vol met mensen die de Heer kennen,
zoals de zee overal gevuld is met water.
De nieuwe koning zal een voorbeeld zijn.
Alle volken zullen naar hem toe gaan,
iedereen zal bij hem komen.
De stad waar hij woont, zal schitterend zijn.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C.Leterme)

Lang geleden beschreef de profeet Jesaja de Messias,
de persoon naar wie het joodse volk uitkeek,
op de volgende manier:

Zoals uit de stronk van een omgehakte boom
een scheut groeit,
zo zal uit de oude familie van koning David
een nieuwe koning komen.
Hij zal leven brengen waar 'dood' is.
God zal met hem zijn.
Hij zal wijs zijn en verstandig.
Hij zal aanmoedigen en hulp bieden.
Hij zal vol eerbied zijn voor God.
Hij zal rechtvaardig zijn.
Hij zal de mensen niet beoordelen naar hun buitenkant
en ook niet naar 'horen zeggen'
Hij zal aan de minsten hun recht geven
en wie arm is zal een eerlijk oordeel krijgen.

Als die koning komt,
zal er vrede zijn.
De wolf en het lam zullen samen wonen,
De panter zal naast het geitje liggen,
Het kalf en het welpje van de leeuw
zullen samen in de wei staan:
een kind zal ervoor kunnen zorgen.
De koe en de beer zullen vrienden zijn,
hun jongen zullen bijeen liggen.
De leeuw zal hooi eten met de koe,
de baby zal spelen bij het hol van de adder,
het kind zal zijn hand steken in het nest van de slang.

Niemand zal nog ruzie maken,
niemand zal nog kwaad doen.
Want zoals water de bodem van de zee bedekt,
zo zal God een plaats hebben
in het hart van iedere mens.

Stilstaan bij ...

Stronk
(= wat overblijft van een omgezaagde boom)
Symbool voor dood en van alles wat gedood wordt (letterlijk én figuurlijk).

Twijg / scheut
Een twijg die ontspruit uit de wortel van een stronk, is het beeld van leven dat het haalt op dood, het beeld dat in de diepste nood redding en uitzicht nabij is.
Voor de joden was die twijg het beeld voor de Messias die terug 'leven' zou komen brengen.

Koning David
(= de geliefde)
David was zo belangrijk dat de naam die hij bij zijn geboorte kreeg niet meer bekend is. De mensen noemden hen: de geliefde.
Hij was de meest geliefde koning van het joodse volk, voor de Joden hét beeld van de Messias. Hij zou rond 1000 voor Christus geleefd hebben. Zijn koningschap wordt gekenmerkt door een tijd van welvaart en veiligheid. Tegelijk wordt over hem verteld als over een schurk en bedrieger: hij liet zijn legeraanvoerder Uria sneuvelen omdat hij een kind bij diens vrouw Batseba verwekte (2 Samuel 11, 1-27).

Isaï
(Oud-Nederlands = Jesse)
Hij was de vader van koning David.

De geest van de Heer
Hiermee bedoelt Jesaja de levensadem van God die aan alles leven geeft.
De Bijbel vermeldt dit uitdrukkelijk bij mensen met een speciale opdracht. In dit geval: de Messias.

Vreze des Heren
‘God vrezen’, betekent: ontzag, eerbied en respect hebben voor God en wat Hij belangrijk vindt. ‘Vrezen’ heeft in deze context niets met angst te maken.

Gerechtigheid
Gerechtigheid is: leven volgens de tien geboden, in een juiste (rechte) verhouding tussen mensen onderling en tussen de mensen en God.
Gerechtigheid wordt vaak verward met het woord ‘rechtvaardigheid’ (= iemand recht doen, geven wat iemand toekomt)

Wolf bij het lam ...
Met ‘beelden’ spreekt Jesaja over de vrede die de Messias zal brengen.
Een vrede tussen alle soorten mensen en volkeren: mensen met de meest verschillende karakters en opvattingen, uit de meest verschillende culturen en levensbeschouwingen. Mensen en volkeren die in vrede naast en met elkaar leven als ze zich laten besturen door die nieuwe koning.

Heilige berg
Hiermee wordt Sion bedoeld, een van de bergen waarop de stad Jeruzalem is gebouwd.

Bij de tekst

Historische achtergrond

Tijdens de periode van de Babylonische ballingschap, een dieptepunt in de joodse geschiedenis (stronk, dood), keken de joden uit naar de komst van iemand die God hen zou sturen: een man op wie de geest van God rust, een man die 'leven' schenkt aan armen en kanslozen.

Historisch gezien sloeg deze 'droom' waarschijnlijk op Hizkia, de zoon en opvolger van koning Achaz. Maar al heel vlug brachten de joden die droom in verband met de Messias onder wiens 'heerschappij' die droom gerealiseerd zou worden.

Later lazen christenen in die tekst van Jesaja de aankondiging van de komst van de Christus (= Grieks woord voor Messias). De droom van Jesaja over de Messias werd volgens hen werkelijkheid in Jezus. Met Hem begint er een nieuwe tijd en zal er vrede zijn.

Spreken met beelden

In de ogen van Jesaja leek Israël op een boomstronk: alle leven was er uit. Maar Jesaja werkte dit beeld verder uit: uit die stronk zal een nieuw takje groeien. Dat wordt de toekomstige koning, de Messias, die God zal sturen, een man op wie de geest van God rust, een man die 'leven' geeft aan armen en kanslozen.

Een nieuwe koning

Volgens Jesaja heeft die koning drie belangrijke eigenschappen:

Verzen	Eigenschappen
2-3a	de Geest van God zal op de nieuwe koning rusten. God zelf gaf Hem de kwaliteiten: wijsheid, kracht en eerbied / respect voor God. Bij al wat hij doet, legt hij verantwoording af aan God. Daardoor zijn zijn oordeel en handelen zuiver en eerlijk.
3b-5	de heerschappij van die koning is gebaseerd op rechtvaardigheid en trouw. Volgens de Bijbel twee eigenschappen van God. Dat hij rechtvaardig is, houdt in dat hij goed handelt en een eerlijk rechter is. Dat hij trouw is, wil zeggen dat zijn onderdanen op Hem kunnen vertrouwen, dat hij betrouwbaar is.
6-9	tijdens zijn regering wordt de wereld een veilige plek, ook voor de meest kwetsbare en onschuldige schepselen: kleine kinderen en jonge dieren. Dan is overal vrede, en niemand moet nog bang zijn.

Jesaja spreekt dus over een koning die van God een speciale rol kreeg en bijna bovenmenselijke trekken bezit. Iemand die niet uit is op macht, maar opkomt voor de zwakken. Iemand die oordeelt vanuit een inzicht in wat goed is en kwaad en niet op basis van vooroordelen.

In het Nieuwe Testament zag men deze koning in Jezus:
. Hij is de nieuwe tak die uit Isaï kwam (Romeinen 15,12)
. op Hem rust de Geest van God (Lucas 4, 18)

Liturgie

Deze tekst wordt tijdens de advent voorgelezen, omdat 'advent' een uitkijken naar Christus is. Men plaatst zich met deze tekst dus mentaal terug in de tijd toen de profeten en het joodse volk uitkeken naar de Messias.

Vrede / sjaloom

Het Hebreeuwse woord ‘sjaloom’ is zo rijk aan inhoud en gevoelens, dat het moeilijk te vertalen is. In de Bijbel is ‘vrede’ de som van alles wat ‘tevreden’ maakt. Het is de toestand van de mens, die in volmaakte harmonie leeft met zichzelf, de medemens, de natuur, God.
Zo wordt "vrede" verbonden met: gezondheid, het bereiken van een hoge leeftijd, veiligheid, welvaart, vriendschap, eendracht, vertrouwen, kinderen, rechtvaardigheid, het kunnen slapen met een gerust hart, voldoende eten, het krijgen van kinderen ... Bij ‘vrede’ gaat het dus zowel om het materiele als het geestelijke welzijn, zowel van de enkeling als van de gemeenschap.
De tegenhanger van 'sjaloom' is alles wat het welzijn van het individu en de onderlinge goede verstandhouding kan verstoren (dus niet alleen oorlog).

De ideale ‘vredeskoning’ heet Salomo (vertaald: 'Man van vrede'). Onder zijn regering waren de volkeren van Noord (Israël) en Zuid (Juda) broederlijk verenigd. Maar die vrede ging verloren omdat veel koningen ze trachtten te verzekeren los van God en zijn gerechtigheid. Zo sloten ze dubieuze politieke bondgenootschappen, waarbij ze meer verwachtten van hun menselijke berekeningen dan van God. De profeten reageerden herhaaldelijk tegen deze handelswijze en verwezen daarbij naar de 'messiaanse koning' van de eindtijd, een tijd van volmaakte vrede en van glansrijk herstel.

De gaven van de Heilige Geest

Deze tekst van Jesaja ligt aan de basis van de lijst van de zeven gaven van de Heilige Geest: wijsheid, inzicht, raad, sterkte, kennis, ontzag, godsvrucht:

gave van wijsheid	die doet aanvoelen wat echt goed is voor mij en voor anderen.
gave van inzicht	die helpt te begrijpen wat er rondom mij en in mij gebeurt.
gave van raad	die te vinden is in de Bijbel en bij betrouwbare mensen uit mijn omgeving.
gave van sterkte	die weerbaar maakt en moed geeft als het leven moeilijk is.
gave van geloof	in God die veel van me houdt en me houvast geeft in het leven.
gave van liefde	die me het goede doet zien in elke mens en helpt te vergeven en nabij te zijn.
gave van respect voor God	die altijd verrassend nieuwe kansen schept en me helpt zijn schepping te eerbiedigen.

Bijbel en kunst

Sieger KÖDER

Visioen van Jesaja

Dit schilderij stelt de droom van Jesaja (Jesaja 11) voor.
In het midden is de profeet te zien. De wereld waarin hij leeft is somber: een tank, een kanon, een zwaard, prikkeldraad en een doodshoofd roepen oorlog, dood en vernieling op.
Maar er is hoop: het zwaard is afgebroken, de loop van de tank gebarsten, aan de prikkeldraad groeien rozen, in het kanon bloeit een bloem. Het leven heeft de dood overwonnen! Liefde is sterker dan haat!
Jesaja kijkt met open ogen en opgeheven handen naar de nieuwe roodwarme wereld boven hem, waarin tegenstellingen overwonnen zijn: een kind speelt met een slang, een beer en een koe liggen dicht bijeen, een koppel duiven zit harmonieus bijeen; ze zijn ook het symbool voor vrede.

Suggesties

Kleine kinderen

VERDIEPEN

Nieuw

Materiaal
Werkblad

Verloop
De kinderen vertellen wat ze zien op het werkblad.
Laat ze hierbij zeker vertellen over het nieuwe ervan (zie: de woorden onder de tekeningen)
Ga dieper in op wat fijn is aan 'nieuw'. Eventueel zeggen de kinderen iets wat onlangs nieuw was in hun leven.

Verwijs naar de adventskrans die toont dat we uitkijken naar Kerstmis. Want dan vieren christenen de geboorte van Jezus, die voor veel mensen een nieuw begin in hun leven betekent.

TIP
Vertel of geef een voorbeeld van hoe Jezus jouw persoonlijk leven nieuw of anders maakt.

DOEN

Kerstvrede

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

Vooraf
Knip uit wit en /of geel stevig papier een grote V.
Plaklint

Verloop
De kinderen tekenen of schrijven een zin die met VREDE te maken heeft.
Nadien worden die V's zo geschikt, dat ze sterren vormen. Kleef ze aan de ommezijde vast in die vorm. Hang die sterren op in de buurt van de kijktafel.

Meer info: zie kijktafel

Vrede tekenen / schilderen

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

De kinderen tekenen / schilderen twee dingen die niet lijken samen te gaan of niet bij elkaar passen.
Knip die tekeningen / schilderijen uit in de vorm van een hart.

Bespreek
- Wat heb je getekend / geschilderd? Waarom?

Maak nadien met de werkjes een mobile of een collage.

Grote kinderen

KENNISMAKEN MET DE BIJBELTEKST

Jesaja aan het woord

(E. ROOSEN in Simon, Uitgeverij Averbode, 2004 nr 3, p. 6.

'Vanaf mijn geboorte had God al een bijzondere plaats in mijn hart.
Maar op een dag heb ik Hem in een droom gezien.
Hij zat op een hoge troon, met links en rechts van Hem heel veel engelen.
Ik voelde me klein voor God.
Maar een engel stelde mij gerust.
Ik zei tegen God dat ik in zijn naam naar de mensen wilde gaan.
Hij gaf me een boodschap van hoop en vrede.
Aan iedereen moest ik vertellen over de komst van een kind.
Dat kind zou een helder licht worden in het hart van de mensen.
Iedereen sluit dan vriendschap met elkaar.
Zelfs een wolf met een lam, een panter met een bokje,
een leeuw met een koe.'

Een oeroude droom

'Waarom val jij altijd weer mens en dier aan?' vroeg het kind aan de leeuw.
En de leeuw brulde: 'Om aan iedereen te laten zien
dat ik de sterkste en de machtigste ben.
Ik ben de baas en ik zorg ervoor dat niemand dat ooit vergeet.'

'Waarom verslind jij het lam van moeder schaap?'
vroeg het kind aan de wolf.
En de wolf grinnikte: 'Omdat ik een mals lammetje lust.'
'Maar moeder schaap is daar heel verdrietig om', zei het kind.
'Dat is haar probleem', beet de wolf terug.

'Waarom sla jij het kalfje dood?' vroeg het kind aan de beer.
En de beer lachte: 'Omdat ik daar zin in heb.
Ik hou van lekker wild en stoer, en dat kalf is zo stom.'

'Waarom loop jij mij omver?' vroeg het kind aan de neushoorn.
En de neushoorn siste: 'omdat ik de kans schoon zag.
De moeder lette even niet op. Het is dus haar schuld, sss ... sss ...'

Toen ging het kind onder een boom zitten.
En dacht: 'Het kan toch ook anders?'
En het kind droomde van een wereld
waar de wolf en het lam samenwonen
waar de beer en de koe vriendschap sluiten en hun jongen samen spelen
waar de leeuw gras eet zoals het rund
waar de baby zonder gevaar slaapt naast het hol van de slang.

Deze droom is bijna 3000 jaar oud.
Het is de droom van de profeet Jesaja.
Je kunt die lezen in de bijbel: Jesaja, 11, 6-9.

VERDIEPEN

De droom van Jesaja

(Geïnspireerd door ZK plus/ 33 03-04)

Vooraf
Zorg voor:
- foto's van: lam, wolf, panter, geit, kalf, welp (van de leeuw) koe, beer, leeuw, rund, baby, adder, kind, slang, of kopieer dit werkblad
- touw
- Een kaartje waarop staat: 'GEVAARLIJK' en een met 'NIET GEVAARLIJK'.

Verloop
Maak met het touw twee cirkels op de grond. Leg in elke cirkel een kaartje.
De kinderen leggen de illustraties in één van de cirkels (gevaarlijk/niet gevaarlijk).
Ze verwoorden hun keuze. Bevorder de communicatie door te vragen wie dat ook zo vindt en /of wie een andere mening heeft.

Lees daarna de volgende tekst voor:

Jesaja was een profeet.
Hij sprak in naam van God.
Op een dag zei hij:

De wolf en het lam wonen samen,
de panter vlijt zich neer naast het bokje,
het kalf en de leeuw lopen samen in de weide,
een jongetje kan ervoor zorgen.
De koe en de berin sluiten vriendschap,
hun jongen liggen bijeen.
De leeuw eet stro als het rund,
de baby speelt bij het hol van de adder.
Het kind strekt zijn hand uit naar het nest van de slang.
Niemand doet nog kwaad of handelt verkeerd,
want iedereen op aarde kent God,
zoals het water heel de bodem van de zee bedekt.
(naar Jesaja 11, 6-9)

De kinderen reconstrueren de tekst. Ze maken hierbij gebruik van de foto's. De foto's worden zo geplaatst dat ze aan de rand van hun cirkel blijven, op dezelfde hoogte als de tegenhanger uit de andere cirkel. Zo wordt duidelijk dat Jesaja telkens iets gevaarlijks koppelt aan iets ongevaarlijk.
- Is dat in werkelijkheid ook zo? (eigenlijk niet)
- Waarom zou Jesaja dan zoiets schrijven?
(Wijs er de kinderen op dat dit een droom is. Jesaja schrijft zo over de dieren om iets te zeggen over de mensen: vriend en vijand wonen samen. Ze maken geen ruzie meer.

Lees de tekst van Jesaja nog eens voor als controle.
- Bespreek dan de tekst: wat zou Jesaja hiermee bedoeld hebben toen hij dit schreef?
- Hebben jullie soms ook zo'n droom?
De kinderen tekenen die op een tekenblad.
Nadien tonen de kinderen aan elkaar wat ze tekenden en vertellen ze aan elkaar waarom zij dat dromen.
- Welke 'droom' heeft jullie het meest getroffen?
- Is deze droom te realiseren?
- Hoe kan dat gebeuren?

De Messias komt

(C. LETERME, Simon Plus, 2008 nr 3)

Materiaal
. evenveel witte bladeren (A4) als er kinderen zijn
. evenveel gekleurde bladeren (A5 = de helft van een A4) als er kinderen zijn
. Grote flap, of prikbord, of zijde van een bord... waarop een grote cirkel of hart getekend is. Zorg ervoor dat die centrale tekening zo groot is, dat er niet teveel achtergrond is.
. lijm of plaklint

Verloop
Lees voor:

Jesaja heeft een droom: hij droomt dat de Messias zal komen.
Deze Messias spreekt over een nieuwe wereld,
een wereld waar het goed is om te wonen voor iedereen,
een wereld waar vrede is en niemand de ander haat.

Wanneer een boom afgezaagd wordt, blijft er een stronk achter.
Het goede hout wordt meegenomen om er van alles mee te maken.
De stronk wordt rot en vergaat. Toch kan het gebeuren dat er uit
deze stronk een nieuw takje komt, nieuw leven …

Jesaja ziet een twijgje dat groeit op de oude stronk van een boom.
De geest van God rust op hem.
Hij oordeelt niet op het uiterlijke van iemand,
Hij komt op voor de arme mens.

Spreek met de kinderen om ook op zoek te gaan naar nieuws. Alle slechte nieuws noteren ze op gekleurd papier. Alle goede nieuws noteren ze op wit papier.
Sta stil bij:
- Waarom vind je dat goed nieuws?
- Waarom vind je dat slecht nieuws?
Het goede nieuws komt in de centrale tekening van de flap. Het slechte nieuws op de achtergrond. Wellicht wordt de achtergrond heel snel ingevuld (kleiner oppervlak!) Moedig de kinderen dan extra aan om ‘goed nieuws’ op te sporen.

Over welk goed nieuws heeft Jesaja het?
(Er komt iemand die niet oordeelt op het uiterlijke, die veel aandacht heeft voor arme mensen. Met hem komt een wereld vol vrede)

Jezus is de Messias

(C. LETERME, Simon Plus, 2008 nr 3)

Materiaal
Werkbladen

Verloop
Toen de eerste christenen deze tekst lazen van Jesaja dachten ze direct aan Jezus. Ze zegden: die Messias waarover Jesaja spreekt, dat is Jezus.

Verdeel de groep kinderen in vier groepen. Elke groep krijgt 1 verhaal om te bestuderen (zie: werkbladen) Binnen elke groep bestuderen de kinderen per twee hun verhaal.
Nadien brengen ze verslag uit:
- iemand vertelt kort het verhaal
- iemand vertelt kort wat er op de prent te zien is
- iemand vertelt wie in de tekst uitgestoten wordt
- iemand vertelt hoe Jezus reageert: wat zegt Hij?
- iemand vertelt hoe Jezus reageert: wat doet Hij?

Vraag dan aan de hele groep kinderen wat zij zouden doen:
- doen zoals diegene die mensen uitsluiten?
- doen zoals Jezus?
Veel belangrijker dan het antwoord op bovenstaande vragen is het antwoord op de vraag WAAROM ze zo zouden handelen. Ga daar zeker dieper op in.

Een wereld vol vrede

(C. LETERME, Simon Plus, 2008 nr 3)

Als Jesaja spreekt over die nieuwe wereld vol vrede, dan doet hij dat door over dieren te spreken. Hij heeft het over: wolf, lam, panter, kalf, leeuw, koe, berin, leeuw, rund, slang.
- Wat weten jullie over deze dieren?
- Waar leven ze?
- Welke dieren zijn tam en welke zijn wild / gevaarlijk?
Maak op een bord / flap twee kolommen.

tam / niet gevaarlijk	wild / gevaarlijk
lam, kalf, koe, rund	wolf, panter, leeuw, berin, slang

Lees dan de tekst voor van Jesaja:

De wolf woont samen met het lam,
de panter legt zich neer naast het bokje.
Het kalf en de leeuw grazen in dezelfde weide.
Een kleine jongen kan ervoor zorgen.
De koe en de berin zijn vrienden,
hun jongen liggen bij elkaar.
De leeuw eet stro zoals een koe.
Een baby speelt bij het hol van een slang.
Niemand doet een ander nog pijn,
want het hele land
is vol van de geest van God.

- Wat valt hierbij op? (wilde en tamme dieren leven met elkaar)
- Is dat in werkelijkheid ook zo? (Als dit al voorkomt: heel zelden!)
- Waarom zou Jesaja dan zoiets schrijven?
(Wijs er de kinderen op dat dit een droom is. Jesaja schrijft zo over de dieren om iets te zeggen over de mensen: vriend en vijand wonen samen. Ze maken geen ruzie meer.

TIP
Maak eventueel gebruik van deze illustraties.

ACTEREN

Op zoek naar goed nieuws

(Naar Simon 2008, nr 3)

Personages: Tante Eva, neef Robin

Tante Eva is op bezoek bij Robin…

Eva
Ik heb goed nieuws!
Mijn vriendin uit Nederland komt logeren tijdens de vakantie.

Robin
En ik dan? Ik krijg nooit goed nieuws, tante…

Tante Eva is terug thuis
Eva
Ik ga een brief sturen naar Robin.
Maar wat zal ik hem schrijven?

Lieve Robin,
Er komt een dag waarop alle mensen van elkaar houden
Een dag waarop de dieren elkaar niet meer zullen verslinden.
Een dag waarop alle mensen in vrede zullen leven.
Met elkaar, met de natuur en met God.
tante Eva.

Twee dagen later … Robin telefoneert naar zijn tante.

Robin
Ik heb je brief gekregen, tante Eva!

Eva
En? Vind je mijn goed nieuws leuk?

Robin
Het is wel goed nieuws.
Maar ik denk nooit dat dit echt zal gebeuren.

Eva
Maar ik denk dat het al bezig is. Beetje bij beetje …
Weet je wat we doen?
We gaan allebei op zoek.
Telkens als we iets ziet dat op mijn goede nieuws lijkt,
laten we het aan elkaar weten. Oké?

Robin
Akkoord!

Een paar dagen later ...
Tante Eva suft op de PC.

Eva
Hier zie ik dat ze een nieuwe vogelsoort hebben
gevonden op het eiland Réunion.
Ik mail het naar Robin.

Robin hoort de juf op de speelplaats zeggen:
Bravo! Jullie hebben vrede gesloten na jullie ruzie!

Robin
Dat moet ik aan tante Eva vertellen.

Twee weken later.
Tante Eva en Robin zijn nog altijd op zoek naar goed nieuws.
Die dag zijn ze samen op de kerstmarkt.

Eva
Heb je gezien dat steeds meer mensen spaarlampen gebruiken?

Robin
Ja, maar papa zegt dat er weer meer werklozen zijn dit jaar.

GSM rinkelt

Eva
Hé, ik krijg zojuist een berichtje
dat mijn buurvrouw een kindje gekregen heeft.
Dat is goed nieuws!

En toen was het Kerstmis!

Eva
Hé, ik heb nog goed nieuws voor jou vandaag …

Robin
Jouw vriendin is net aangekomen uit Nederland!

DOEN

Buitengewoon!

Lang geleden leefde Jesaja. Hij leefde in een tijd dat het niet goed ging met de mensen. Hij droomde hardop van een veel betere tijd. Omdat hij dat moeilijk zomaar kon zeggen, vertelde hij over een heel mooie droom:

Lees:
De wolf en het lam wonen samen,
De panter ligt naast het bokje,
Het kalf en de leeuw staan samen in de wei:
een kind zorgt ervoor.
De koe en de beer zijn vrienden,
hun jongen liggen bijeen.
De leeuw eet hooi als het vee,
de baby speelt bij het hol van de adder,
het kind steekt zijn hand in het nest van de slang.
Niemand maakt nog ruzie,
Want zoals het water de bodem van de zee bedekt,
zo heeft God een plaats in het hart van ieder mens,
(Naar Jesaja 11, 6-9)

Laat de kinderen de opmerkelijkste vriendschap tekenen en kleuren.
Praat naar aanleiding hiervan over vrede onder de mensen.

Collage

Droom van vrede

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

Stel de kinderen voor dat ze net als Jesaja een droom over vrede maken, waarin mensen, dieren en voorwerpen bij elkaar zijn, die eigenlijk niet samen kunnen gaan.
Bv.: mooi en lelijk; groot en klein; sterk en zwak; eerlijk en vals; vrolijk en verdrietig...
Laat de kinderen tekeningen maken van de voorbeelden die hen het meest treffen. Ze gebruiken hiervoor een vierde van een A-4 blad.

Schik alle tekeningen van de kinderen op een groot vel papier. In het midden staan de woorden: DROOM VAN VREDE.

Handen vol vrede

De kinderen tekenen / schilderen twee dingen die niet lijken samen te gaan of niet bij elkaar passen.
Knip deze werkjes uit in de vorm van een hand.
Plak daarna deze handen bij elkaar op een muur om zo een collage over vrede te vormen.
De kinderen vertellen nadien wat ze hebben getekend / geschilderd en waarom.

TIP
Bespreek vooraf met de kinderen binnenin welke vorm de ‘handen’ worden gekleefd.
Bijvoorbeeld: duif, regenboog, boom, wolk …
Sta zeker stil bij de reden van hun keuze.

VERTELLEN

De oude lindeboom__

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 85)

Midden op het plein stond een grote oude linde.
Rond deze boom speelde zich heel het dorpsleven af:
de kinderen speelden er na de school,
jongeren vertelden er hun stoere verhalen,
en op de banken in de schaduw,
praatten de ouderen over vroeger.
Op zaterdag was het markt onder de linde,
en op zondag rustte men er uit na een lange wandeling.
Op een zaterdag brak een grote tak van de linde
en viel op enkele marktkramen.
De marktkramers waren woedend:
‘Die boom moet weg!’
Niettegenstaande vele protesten,
besloot de gemeenteraad:
‘De linde moet verdwijnen,
want volgens onderzoekers
is de stam vanbinnen helemaal hol.’
Op de dag dat de linde werd omgezaagd,
verzamelden vele mensen zich op het plein.
Eerst zaagde men de takken weg.
Daarna hees men de holle stam aan dikke touwen op.
Toen viel een stilte over het dorpsplein.
De mensen hielden hun adem in.
Op de plek waar de holle stam was weggezaagd, zagen ze
dat daar een nieuw klein lindeboompje was gaan groeien.

(Naar een verhaal van Bert VOORHOEVE)

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 13 november 2019, p. 1)

Iets wegdoen wat al oud is … Niet eenvoudig!
Zeker niet als het vertrouwd is en vol herinneringen!
Maar wat lang geleden mooi en fris was,
ziet er soms zo aftands en verouderd uit
dat het rustig plaats kan geven aan iets nieuws en vol leven.

Maar wat gebeurt in het verhaal hierbij?
Bij het wegdoen van de oude linde,
die zelfs een bedreiging vormde voor de mensen,
blijkt dat in de oude doorleefde boom
een jong fris nieuw boompje aan het groeien is.

Nu de oude boom weg is, kan het voluit gaan groeien en bloeien.
Het blijft een linde, maar nu veel kleiner.
In de toekomst zullen zijn takken anders geschikt zijn rond de stam
en de schaduw zal anders vallen dan bij de oude boom.
Maar de zoete geur van de boom in het voorjaar zal er opnieuw zijn,
de kinderen zullen er zonder gevaar kunnen gaan spelen,
de jongeren kunnen er opnieuw bij afspreken.

Wie dacht dat met het rooien van de boom
een definitief einde kwam aan de boom, moet zijn visie herzien.
Wat oud en overbodig was, valt wel weg.
Maar de essentie van de boom … die blijft.
Die is terug te vinden in alle vezels van het kleine lieve boompje
dat begon te groeien op een moment
dat de oude boom aan het zieltogen was.

Een verhaal dus dat oog doet hebben
voor nieuwe boompjes
die her en der aan het groeien zijn,
en de kern van de zaak verder in zich dragen.
En een verhaal dat het heeft
over het positieve in het opruimen
van wat uitgehold is
en geen betekenis meer in zich draagt.

Het verschil

C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode 2007, p. 359

‘Zeg mij eens
hoeveel een sneeuwvlokje weegt?’
vroeg het koolmeesje aan de duif.
‘Minder dan niets,’
antwoordde de duif.
Toen vertelde het koolmeesje
het volgende:

‘Ik zat op de tak van een spar,
toen het begon te sneeuwen.
Het sneeuwde heel zachtjes
als in een droom.
Omdat ik niets beters te doen had,
begon ik de vlokken te tellen
die op de tak vielen
waar ik op zat.
Er vielen er precies: 3 751 952
Maar toen het 3 751 952e vlokje
op de tak viel,
brak die tak af.’

De duif dacht na
over wat het koolmeesje zei:
‘Misschien ontbreekt er maar één persoon
om vrede in de wereld te hebben.’

De kleine vrede in de grote oorlog

C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 363

24 december 1914.
Het front strekte zich uit van Vlaanderen tot aan de Zwitserse grens.
Een lange linie van sombere loopgraven.
Aan de ene kant lagen de Duitse soldaten, aan de andere kant de Britse.
Soms was er maar 100 meter tussen hen.

Aan de Duitse kant begon een soldaat te zingen.
Stille nacht
Anderen namen het lied over.
Al snel klonk vanuit de loopgraaf een prachtig gezang.
Aan de Britse zijde neuriede men mee.
Na het lied applaudisseerden de Britten.
‘More, more!’ riepen ze.
De Duitsers zongen een ander lied.
Toen begonnen de Britten te zingen.
Aan de Duitse zijde stak een soldaat een bord omhoog.
‘You no shoot, we no shoot’ stond erop.
De soldaten vergaten dat het oorlog was.
Ze klauterden uit de loopgraven.
En in het niemandsland tussen de beide linies,
omhelsden Britse en Duitse soldaten elkaar.
Ze deelden Duitse bratwurst en Engelse Christmaspudding.
Iedereen zong en dronk.
Met Kerstmis begroeven ze samen alle doden
die in het niemandsland tussen de loopgraven lagen.
Niemand schoot. Iedereen was veilig.
Even leek de oorlog niet meer te bestaan.

Maar na Kerstmis ging alles weer zijn gewone gang.
De soldaten, die de dag ervoor nog broederlijk met elkaar zongen en aten,
kregen van hun generaals het bevel om elkaar te beschieten.
Anders werden ze zelf neergeschoten.
Maar zij die het overleefden, hebben deze kerst nooit vergeten.

BIDDEN

Ik droom

(A.-D. DERROITTE in Simon, uitgeverij Averbode, 2008, nr 3, p. 16)

Ik droom van een krant, Jezus,
die alleen goed nieuws brengt.

Geen nieuws over natuurrampen,
maar over oplossingen tegen vervuiling
Geen nieuws over oorlog,
maar over vrede in alle landen.
Geen nieuws over ziektes,
maar over geboortes en gezonde mensen.

Ik droom over groot en goed nieuws.
Ik weet dat dat eigenlijk al bestaat ...
maar het valt minder op dan slecht nieuws.

Jezus, leer me om dat goede nieuws
op de voorpagina van mijn leven te plaatsen.

Het rijk van vrede

Wanneer jouw rijk komt,
spelen wolven met lammetjes,
en beren met koeien.

Niemand zal nog schrik hebben,
niemand zal nog wenen.
Er zal geen verdriet meer zijn
wanneer Jij koning zult zijn.

God van vrede,
die dag is er nu al,
voor iedereen die in Jou gelooft.
Amen.

Jongeren

INLEVEN

Interview: Jesaja op bezoek

Wie ben je?
Jesaja

Waar kom je vandaan?
Van ver, van lang geleden, van Jeruzalem.

Waar ligt die stad?
Hier, - het is een stad als deze,
een stad als alle steden met gebouwen, straten, pleinen en mensen dicht op elkaar.

Een rijke stad?
Vraag het aan de rijken?

Arm dan?
Zo arm als de armsten die er wonen.

Wat doe je voor de kost?
Ik noem de dingen bij hun naam. Ik zeg waar het op staat.
Ik geef de mensen een kruimel hoop, een beetje nieuw vertrouwen.
Ik hou er de moed in, dat is mijn vak.

Is dat nodig?
Kijk om je heen: zie je dan niet, hoe het mis dreigt te gaan,
hoe de stad de kleine man boven het hoofd groeit.
Zie je niet hoe ze hun huizen vol stouwen met blinkende nep,
terwijl ze armen en vreemden links laten liggen.

En daar wil jij iets tegen doen?
Nou ja. Ik zeg het alleen maar dat er een eind moet komen aan die hele toestand.

Hoe speel je dat klaar?
Ik ga ze vertellen dat ze in een diepe put zitten, met de dood voor ogen.

Heb je een voorstel?
Jazeker, ik ga zeggen - de mannen van staal - dat ze moeten kijken naar een kind
en dan gaan ze zwijgen, aarzelen en opnieuw leren tasten zonder te grijpen.

Is er zo'n kind en heeft het een naam?
Vroeg of laat wordt er zo'n kind geboren:
zoon van mensen is zijn naam - ik zeg dat het waar is -
Zoon van God en vorst van vrede: een kind brengt terug wat wij verloren zijn, vrede.

VERDIEPEN

Vrede is...

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

De jongeren formuleren in een paar zinnen wat vrede is.
Daarna lezen ze de tekst van Jesaja.
Jesaja beschrijft vrede als het harmonisch samengaan van tegengestelden.

- Wat vinden jullie van deze beschrijving?
- Ligt die in de lijn van wat je eerder zei over vrede?
- Ontbreekt er iets?
- Staat er iets bij waar je niet aan dacht?

Zoek naar eigen beelden van vrede, in de lijn van wat Jesaja schreef.
Welke tegengestelden zijn er die volgens jullie moeten samengaan?

ZINGEN / BELUISTEREN

Herman VAN VEEN, Als ik kon toveren

Als hij kon toveren,
kwam alles voor elkaar.
Als hij kon toveren,
was niemand de sigaar
Als hij kon toveren, kon toveren,
kon toveren, kon toveren
dan hielden alle mensen van elkaar.

Ieder huis had honderd kamers,
in elke kamer stond tv
en z'n ouders bleven eeuwig leven
en hij leefde met ze mee.
De rivier was niet van water,
maar van sinaasappelsap
en hij zou niet hoeven leren
wat ie eigenlijk niet snapt.

Als hij kon toveren,
kwam alles voor elkaar.
Als hij kon toveren,
(en niemand heeft er honger)
dan werd geen mens te zwaar
(en iedereen die zong er)
Als hij kon toveren, kon toveren,
kon toveren, kon toveren
dan hielden alle mensen van elkaar.

Z'n vriendje zou ineens begrijpen
waarom ie ruzie met 'm kreeg
en iedereen zou voor hem buigen
als hij de troon besteeg
en 's winters lag er altijd sneeuw
en was het lekker warm
en niemand werd er rijk geboren
en niemand werd er arm.

Als hij kon toveren,
kwam alles voor elkaar.
(en niemand heeft er honger)
Als hij kon toveren,
was niemand de sigaar
(en iedereen die zong er)
Als hij kon toveren, kon toveren,
kon toveren, kon toveren
dan hielden alle mensen van elkaar.

Maar voor een toverspreuk van kwaliteit
ben je zomaar 1000 gulden kwijt
en naar een beetje toverboek
ben je toch wel 50 jaar op zoek
en de hele cursus tovenaar
duurt 125 jaar.
Dat brengt ie allemaal niet op.
Ik denk dat hij voor 't begin al stopt,
want zelfs de oma van z'n oma
had nooit een tovenaarsdiploma.

Als ik kon toveren
kwam alles voor elkaar
(en niemand heeft er honger)
Als ik kon toveren
dan werkt geen mens te zwaar
(en iedereen zong er)
Als ik kon toveren, kon toveren,
kon toveren, kon toveren
dan hielden alle mensen van elkaar

Suggestie
Beluister het lied met de tekst in de hand.
Vergelijk daarna de tekst van dit lied van Herman Van Veen met de tekst van Jesaja.
- Zoek de gelijkenissen op tussen beide teksten.

Bespreek:
Toveren kunnen mensen niet. Maar wat kunnen ze wel doen?

BEZINNEN

Gaven van de Heilige Geest

(naar J. BULCKENS e.a., Geestdrift, uitgeverij Pelckmans, 2008, p. 37)

Sterke schouders
om de zorgen van vandaag en morgen te dragen,
en om te ondersteunen wie pijn voelt.

Attente oren
om de roepstem van je hart te horen,
en om de noden van je buren te herkennen.

Onvermoeibare voeten
om je eigen levensweg te stappen,
en om de mens te bezoeken die jou verwacht.

Stralende ogen
om het mooie te zien in de schepping,
en om God te ontmoeten in de mensen bij je.

Open handen
om te ontvangen wat mensen je bieden in vertrouwen,
en om van je eigen overvloed te delen.

Een glimlach
om grote en kleine problemen te relativeren,
en om wie stil langs de weg blijft zitten, aan te moedigen.

Een hart
om te kloppen voor wie in nood is
en open te staan voor Gods aanwezigheid.

Zou dat dan vrede zijn?

S VANDEN HEEDE, Zo wil ik bidden God, Lannoo

Soms droom ik van de wereld
zoals die was in het begin
een grote tuin vol bloemen
Gods boom daar middenin.

En in die tuin geen ruzie
geen tranen en geen pijn
geen oorlog, geen geweren meer
Er zou altijd vrede zijn

Een kind speelt met een adder
en het dier doet hem geen kwaad
De leeuw eet gras zoals de koe
die rustig naast hem staat

Nu lijkt het iets voor dwazen:
woorden en wat mooie dromen
voor wie het wonder nog gelooft
maar echt, de tijd zal komen

Dat is beloofd!

Als ik met mijn broertje vecht
dan is dat oorlog in het klein

Ik dacht:

Als niemand ooit nog ruzie had
zou dat dan vrede zijn?

Overweging

Luc Devisscher

Hij zal komen!

(Luc Devisscher in Kerk en Leven, 30 november 2016, p. 18)

Jesaja kondigt de geboorte aan van een gerechtige en onkreukbare telg, afkomstig uit de familie van David. Die nakomeling zal volledig toegerust zijn met de Geest van God. In zijn keuze voor de kleinen is hij op aarde de verwerkelijking van de wil van God. Zijn rechtvaardigheid maakt ook vrede tot zijn handelsmerk. Het paradijs dat de profeet daarbij schildert, doet denken aan vertederende taferelen uit de tekenfilms van Walt Disney. Essentie van het paradijs hier is de eeuwigheidwaarde ervan: niemand doet ooit een ander nog de duivel aan. Shere Khan uit Jungle Book is voorgoed verdwenen. Alles en allen zijn vervuld van de liefde van God. De geboortedag van die telg is de werkelijke revolutie. En ook als is Hij er nu nog niet, komen zal Hij.