Deuteronomium 6, 2-6: Luister Israël

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 49-50)

Houd je aan de regels die ik jullie geef. Zo laat je zien dat je eerbied hebt voor de Heer, jullie God. En dan zullen jullie gelukkig zijn, je hele leven lang. Dat geldt niet alleen voor jullie, maar ook voor jullie kinderen en kleinkinderen.
Luister dus goed, Israëlieten, en houd je aan Gods regels. Dan zullen jullie gelukkig zijn in het land dat de Heer, jullie God, aan jullie beloofd heeft. Het land waar iedereen altijd meer dan genoeg te eten en te drinken heeft. En dan zullen jullie een groot volk worden.’
Mozes zei verder: ‘Volk van Israël, luister goed. De Heer, onze God, is de enige God! Houd van hem met je hele hart, met je hele ziel, en met al je kracht.
Vandaag zal ik jullie de regels van de Heer geven. Onthoud ze goed, vergeet ze niet!

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Heb heel jullie leven respect voor God.
Dat geldt niet alleen voor jullie,
maar ook voor jullie kinderen en kleinkinderen.
Heb respect voor God
door je aan zijn geboden te houden.
Dan zullen jullie lang blijven leven.

Luister Israël,
en houd je goed aan de geboden.
Dan zullen jullie gelukkig zijn
en een groot volk worden
in het land dat overvloeit van melk en honing,
en dat de God van jullie vaderen, aan jullie heeft beloofd.

Luister Israël!
De Heer, onze God, is de enige God.
Houd van Hem
met heel je hart, met heel je ziel en met al je kracht.
De geboden die ik jullie vandaag geef,
moeten jullie in je hart prenten.

Stilstaan bij ...

Luister, Israël
Dit zijn de eerste woorden van de geloofsbelijdenis van de joden. (Luister = sjema)
Sjema betekent niet alleen ‘luister’ / ‘hoor’ maar ook ‘besef’ /’ neem het goed in je op’.

Het volledige 'Sjema' bestaat uit drie delen die komen uit de Tora: Deuteronomium 6, 4-9; 11, 13-21, en Numeri 15, 37-41.
Volgens de rabbijnen is het sjema zowel gebed als geloofsbelijdenis. De joden zeggen het dagelijks bij het ochtend- en avondgebed, op het einde van de dienst op Jom Kipoer en bij het sterfbed van iemand.

De tekst van het Sjema staat ook op een stukje perkament dat steekt in het zwart gelakte doosje van de joodse gebedsriemen (tefilien) en in de mezoeza, een kokertje bij de voordeur van joodse woningen.

Foto © Chantal Leterme (Jeruzalem 2012)

Land van melk en honing
Melk en honing zijn beelden om vruchtbaarheid uit te drukken en welvaart. Melk veronderstelt gezond vee dat voldoende voedsel heeft om te kunnen kalveren. Honing veronderstelt bloesems, die vruchtbare grond en regen nodig hebben.

JHWH
Deze vier letters roepen de naam van God uit. Omdat de joden – uit eerbied- deze naam niet mogen uitspreken lezen ze het woord ‘Adonai’ (= 'mijn Heer') of HaShem (= ‘de Naam’).

Bij de tekst

Profeten

Omdat de Israëlieten bang zijn voor zijn stem, zegt God dat Hij profeten zal sturen, die uit hun midden komen.
De tekst maakt duidelijk dat een profeet iemand is die de woordvoerder is van God, en niet van één of andere godheid.

Relatie met het Nieuwe Testament

U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw krachten.
Deze woorden sprak Jezus sprak uit als samenvatting van de Tora.

Suggesties

Grote kinderen

DOEN

Schatkist

Joden bewaren belangrijke teksten uit de Bijbel in een doosje dat ze op hun lichaam aanbrengen als ze bidden, of bij de ingang van een huis / kamer. Dat kokertje raken ze aan bij het binnengaan van het huis of de kamer. Zo denken ze elke keer aan god en wat God met hen heeft afgesproken.

Wat je nodig hebt
Een ddoosje dat niet te groot is.
Materiaal om het doosje te versieren;
Papier, schrijfgerei, schaar en lijm.

Aan de slag
Maak van het doosje een kleine schatkist.
Schrijf op het blad papier een zin uit de Bijbel de je aanspreekt.
Bewaar dit papier in de 'kleine schatkist'.

TIP
Als je een nieuwe zin hoort uit de Bijbel die je aanspreekt, schrijf je die op een ander papiertje dat je ook in de schatkist steekt.

Jongeren

BELUISTEREN

Sjema Israël

Klik hier om het ‘Sjema Israël’ te beluisteren.
Let bij de beelden extra op de man die een hand voor zijn ogen houdt. Drie vingers ervan vormen de letter Sjin, de eerste letter van een van de woorden voor God.
Deze houding kan gezien worden als een gebaar van eerbied voor God. Het kan ook een middel zijn om de concentratie bij het bidden te verhogen.

Hoor Israël

Klik hier om dit lied (tekst: Huub Oosterhuis; Muziek: A. Oomen) te beluisteren of mee te zingen.

Bij strofe 2
Merk op dat in het horen een opdracht ligt, waar de zanger niet durft op in te gaan.

Overwegingen

Agnes Lameire

Vergeet niet…

Deuteronomium brengt ons vandaag nog maar eens op de grens van het beloofde land dat Israël na 40 jaar omzwerven in de woestijn zal betreden. Mozes drukt het volk op het hart: 'Heb de HEER lief met hart en ziel en met inzet van al uw krachten. Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten.’ In de daaropvolgende verzen reikt Mozes hulpmiddelen aan om dat inderdaad te kunnen doen. ‘Draag ze als een teken om uw arm en als een band om uw voorhoofd.’

Dat is wat wetsgetrouwe Joden tot op onze dagen nog altijd doen. Bij het gebed binden ze gebedsriemen om hun arm en hoofd. Daaraan zijn doosjes bevestigd waarin de tekst van de tien geboden zijn geborgen. Het doosje op hun voorhoofd wijst op het verstand waarin die geboden geprent moeten zijn; het doosje om hun linkerarm leunt dicht aan bij het hart opdat de geboden met liefde onderhouden zouden worden. ‘Schrijf ze op de deurposten van uw huis’ lezen we verder nog. Daarom wordt aan de deurpost van vele Joodse woningen een kokertje bevestigd waarin een minirolletje is gestopt waarop de geboden te lezen staan. Telkens ze hun woning binnengaan strijken de bewoners van dat huis met hun hand even over dat kokertje, de mezoeza, om nooit te vergeten dat ze in trouwe liefde de geboden indachtig moeten zijn.

We kunnen daar misschien de schouders bij ophalen maar in de tweede wereldoorlog was er moed voor nodig om die voorschriften na te volgen. Menig Jood werd gearresteerd omdat in het koffertje waarmee hij het moordende land ontvluchtte, de gebedsriemen werden gevonden.

Jonathan Sacks

Sjema Israël

(Yvonne van den Akker-Savelsbergh in Tijdschrift voor verkondiging, nummer 6– 96ste jaargang 2024 – november/december)

'Sjema Israël'betekent volgens Sacks zoiets als ‘Luister. Concentreer je. Geef het woord van God je onverdeelde aandacht. Streef ernaar het te begrijpen. Gebruik al je intellectuele en emotionele vermogens. Maak zijn wil tot de jouwe. Want wat Hij je gebiedt te doen is niet irrationeel of willekeurig, maar dient je eigen welzijn, het welzijn van je volk en uiteindelijk de hele mensheid’ (Jonathan Sacks, Deuteronomium boek van de samenleving, Middelburg 2024, p. 72 en passim).