Wijsheid van Jezus Sirach 15, 15-20: Kiezen voor ‘leven’ of ‘dood’

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Als je dat wil,
kun je de geboden onderhouden.
Het is verstandig te doen wat God graag heeft.

Hij heeft vuur en water voor je neergezet:
je hoeft maar je hand uit te strekken naar wat je verkiest.
Voor de mens liggen: leven en dood,
en wat hij kiest wordt hem gegeven.

De wijsheid van God is niet te meten,
zijn macht is geweldig, alles ziet Hij.
Hij richt zijn ogen op wie respect heeft voor Hem.
Alles wat mensen doen, is Hem bekend.

Hij gaf niemand de opdracht om te zondigen,
niemand kreeg van Hem de toelating om kwaad te doen.

Stilstaan bij …

Vuur en water
In deze tekst zijn vuur en water beeld voor ‘dood en leven’:
Vuur brandt kapot, vernietigt
Water is nodig om in leven te blijven.
(Maar vuur zorgt ook voor warmte en in water kan men ook verdrinken)

Leven en dood
In de Bijbel is leven: rekening houden met wat God wil.
Dood in de Bijbel is: de wil van God naast zich neerleggen, er geen rekening mee houden.

Bij de tekst

Kerngedachte

De mens kan kiezen tussen:
ofwel leven: men leeft dan naar de geboden van God
ofwel dood: men houdt dan geen rekening met God, men laat het kwaad toe.

Jezus Sirach zelf lijkt te kiezen voor het ‘leven’: de keuze van respect voor God, de keuze om met zijn ‘geboden’ rekening te houden. Voor hem is dit de meest wijze keuze.

Historische context

Hellenistische filosofen geloofden in het noodlot: alles wat in de natuur en met de mensen gebeurde, lag vooraf vast. Jezus Sirach die deze opvatting kende, wijst op de eigen verantwoordelijkheid van de mens: de mens kan kiezen!

Overweging

Valérie Kabergs

Een andere stem

(V. KABERGS in Kerk en Leven, Lezingen en commentaar, 12 februari 2020, p. 18)

De schrijver van het boek Wijsheid van Jezus Sirach leefde in een tijd waarin Palestina onder hellenistisch bewind stond. De joden voelden zich in die periode uitgedaagd hun geloof te blijven beleven te midden van die Griekse cultuur. Heel wat filosofische stromingen in die context benadrukten dat het lot het leven van mensen bepaalt. Jezus Sirach laat een andere stem klinken en beklemtoont voor zijn joodse toehoorders dat de God van Israël geen God is die mensen domineert, maar hen – integendeel – een vrije wil heeft geschonken die uitdaagt om zelf verantwoordelijkheid op te nemen voor daden. Niemand kan de geboden van de Heer opleggen aan anderen, maar Jezus Sirach belooft zijn toehoorders wel een gelukkig en zinvol bestaan wanneer men water boven vuur en leven boven dood verkiest. Wanneer men toch de zonde verheft boven de Thora – Gods leven gevend Woord, is dat een eigen keuze en niet die van iets of iemand anders.

Johan Poppe

Niemand!

((Zesde zondag - jaar A, Dendermonde, 12 februari 2023)

‘Er is aan niemand verlof gegeven om kwaad te doen’! (Jezus Sirach)

Aan koningen, noch regeringsleiders,
aan presidenten, noch hun ministers,
aan schrijvers, noch zangers,
aan man, noch vrouw,
aan jongere, noch kind,
aan geen enkele mens….

… en al zeker niet aan die mens
die zegt volgeling te zijn van Jezus.