Johannes 3, 16-18: Redder van de wereld

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1677)

Want Gods liefde voor de mensen was zo groot, dat hij zijn enige Zoon gegeven heeft. Iedereen die in hem gelooft, zal niet sterven, maar voor altijd leven.
God heeft zijn Zoon naar de wereld gestuurd om de mensen te redden. Niet om hen te veroordelen. Want wie in de Zoon gelooft, zal niet veroordeeld worden. Maar de mensen die niet in hem willen geloven, die zijn al veroordeeld. Zij zullen gestraft worden, omdat ze niet willen geloven in de enige Zoon van God.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Jezus zei tegen Nikodemus:
'God houdt zoveel van de wereld,
dat Hij zijn enige zoon heeft gestuurd.
Al wie in Hem gelooft, zal eeuwig leven.
Door zijn zoon wil God de wereld niet beoordelen, maar redden.
Wie in Jezus gelooft, wordt niet geoordeeld,
maar wie niet gelooft, is al veroordeeld,
omdat hij niet geloofde in de eniggeboren zoon van God.'

Stilstaan bij …

Wereld
Bij Johannes betekent het woord ‘wereld’ dikwijls: de gewelddadige machtsontplooiing die het rijk van God tegenhoudt. Johannes loopt niet erg op met ‘de wereld’. Wat daarin gebeurt, is vaak tegengesteld aan het rijk van God, zoals Jezus erover spreekt.

Eniggeboren zoon / Enige zoon
Normaal betekent dit: de enige zoon of dochter van iemand. In deze context bedoelt Johannes dat Jezus op een enige, unieke manier ‘kind’ of ‘zoon’ van God is.

Zoon
Onrechtstreeks noemt Johannes Jezus hier ‘zoon van God’.
In Jezus kan men God zien, horen en Gods aanwezigheid aanvoelen. In Hem wordt de onzichtbare God zichtbaar.

Eeuwig leven
Voor de joden: de samenvatting van al wat goed is.

Redden
Onrechtstreekse verwijzing naar de naam ‘Jezus’, die betekent: ‘God redt’.

Bij de tekst

Nikodemus

Nikodemus was een farizeeër die lid was van het Sanhedrin.
Toen er een discussie ontstond tussen de rechters, vroeg Nikodemus: 'Veroordeelt onze Wet iemand zonder eerst naar hen te luisteren? (Johannes 5, 50-53)

Toen de gerechtsdienaren bij de hogepriesters en farizeeën terugkwamen, vroegen dezen: ‘Waarom hebben jullie Hem niet meegebracht?’ De dienaars zeiden: ‘Nog nooit heeft een mens zo gesproken!’ Waarop de farizeeën antwoordden: ‘Hebben jullie je ook al laten misleiden? Heeft een van de leiders Hem geloof geschonken? Of iemand van de farizeeën? Maar dat volk, dat de wet niet kent, vervloekt zijn ze!’ Nikodemus, de man die indertijd naar Jezus toe was gekomen, iemand uit hun eigen kring, merkte op: ‘Sinds wanneer staat de wet ons toe iemand te veroordelen zonder hem eerst te horen en ons over zijn daden een oordeel te vormen?’ Maar hij kreeg als antwoord: ‘Bent u soms ook een Galileeër? Zoek het maar na en u zult zien: uit Galilea komen geen profeten!’
(Johannes 7, 45-52)

Na het overlijden van Jezus, zorgt hij voor zo’n grote hoeveelheid welriekende kruiden, alsof hij een koning begraaft (Johannes 19, 39-40).

Folklore

In sommige streken van ons land (Kortrijk, Gent ...) heet de knecht van sinterklaas Nikodemus. Wellicht heeft dit te maken met de tekst van Johannes, waarbij hij vertelt dat Nikodemus in de nacht naar Jezus ging. Er wordt verteld dat hij dan zijn gezicht zwart maakte om niet gezien te worden.

Bijbel en kunst

H. O. TANNER

Jezus en Nikodemus

Henry Ossawa Tanner, een Afro-Amerikaanse kunstschilder (1859 - 1937) was de eerste kleurling die internationale bekendheid genoot met zijn werk. In 1891 verhuisde hij naar Parijs om er te studeren. Hij besloot er zich te vestigen omdat hij goed aanvaard werd in de Franse artistieke kringen.

Suggestie
- Beschrijf wat je ziet.
- Hoe is de relatie tussen die twee personen? Hoe maakt de kunstenaar dat duidelijk?
- Jezus zegt dat Hij het licht in de wereld is. Hoe maakt de kunstenaar dat duidelijk?
- De evangelist Johannes zegt dat deze ontmoeting zich afspeelt tijdens de nacht. Waarom is die mededeling volgens jou belangrijk?

Ga aan de slag met drie kleuren: zwart, blauw en geel.
(Dit kan verf zijn, pastel, kleurstiften, kleurpotloden... maar ook stukken papier in die kleuren)
Geef de ontmoeting van Jezus met Nikodemus weer met die kleuren.
(kleuren, verven, collage maken...)

Overwegingen

Frans Mistiaen s.j.

God is gemeenschap - Echt leven is liefde delen

Door wat wij meemaken in ons leven
wordt het beeld van God en de voorstelling die wij van Hem maken,
regelmatig aangepast, veranderd en bijgewerkt.
Zo gebeurde het in de geschiedenis van de Kerk.
Zo gebeurt het ook in onze persoonlijke geloofsgeschiedenis.

Op sommige dagen voelen wij in ons
een warmte, een kracht, een enthousiasme,
die al onze voornemens en projecten verjongt en vernieuwt.
Dan is ons hart groot en gul.
En wij zouden dan zo vele schone dingen willen doen.
Op die dagen is het ons niet zo moeilijk God te erkennen
als de Liefdesgeest die bezielend leeft in ons hart.

Op andere momenten ervaren wij eerder een innerlijke stem
die ons uitnodigt en oproept tot grotere inzet en dienstbaarheid,
ook al weten wij dat het ons misschien moeite zal kosten.
Wij voelen ons weer meegetrokken
door één of ander woord uit het evangelie
dat juist nu voor ons van toepassing lijkt en
wij willen ons opnieuw inspannen om meer christelijk te gaan leven.
Dan erkennen wij God eerder als de Mensenzoon,
als Broer die met ons meegaat
en ons de weg toont naar waarachtig leven.

Ofwel, weer op andere ogenblikken,
ervaren wij dat wij wat zijn afgedwaald
en dat een liefdevolle Vader ons terugroept
naar het echte doel van ons leven.
Hij maakt ons dankbaar voor de grenzeloze barmhartigheid
waarmee Hij ons telkens opnieuw nieuwe liefdeskansen geeft.
Dan bidden wij eerder tot God de Vader
die ons het leven biedt, die ons vergeeft en ons uiteindelijk opwacht.

Zo laat God, doorheen de wisselende omstandigheden in ieders leven,
de verschillende facetten van Zijn mysterie ervaren:
Hij is de Geest die ons bezielt.
Hij is de Zoon die ons uitnodigt.
Hij is de Vader die ons draagt en vergeeft.

Maar vandaag stelt de Kerk ons voor die verschillende facetten
van God samen te vieren: het mysterie van Zijn Drie-eenheid.
Wat wil dat zeggen?
Eigenlijk heel eenvoudig: dat God gemeenschap is.
Dat onze LiefdeGod niet eenzaam leeft of alleen,
niet opgesloten of in Zichzelf gekeerd.
Maar dat onze God integendeel
een God is die Zijn Liefde en Zijn Leven meedeelt en doorgeeft.
Echte liefde is altijd bezielde mededeelzaamheid.
Door vandaag naar God Zelf te kijken,
leren wij dat ook ons leven pas écht leven is
als het wordt geschonken en gegeven.
Dat is de boodschap van het feest van vandaag:
Wie niet deelt met anderen, leeft eigenlijk niet.
Echt leven is liefde delen!

Hoe zouden wij ons God dan nog durven voorstellen
als een onvermurwbare Rechter, ergens op een hoge troon,
die de mensen zou bespieden en bestraffen?
God is veeleer een liefdevolle Vader
die ons het kostbaarste meedeelt wat Hij heeft:
de kans om zelf te beminnen, gratis.

Hoe zouden wij ons Jezus nog durven voorstellen
als een degelijke moralist die ons enkele belangrijke, zij het strenge,
levenswetten kwam voorschrijven
of als één van de interessante filosofen van onze geschiedenis
die ons een originele levensvisie bijbracht.
Jezus is de Mensenzoon die ons menselijk leven
met al zijn beperktheden volledig heeft gedeeld,
tot in lijden en sterven toe,
maar die wel al die menselijke ervaringen heeft gedragen
met een dienstbare liefde die sterker is dan elke dood.

Hoe zouden wij ons de Heilige Geest nog durven voorstellen
als een duif die, in een bundel lichtstralen,
ergens hoog boven onze aarde zweeft?
Gods Heilige Geest is de vindingrijke liefde
die ons Zijn enthousiasme meedeelt,
die open bloeit in elk mensenhart,
en die ons tot concrete liefdedaden aanspoort
om onze wereld van binnenuit
gaandeweg te vernieuwen en te vermenselijken.

Als wij het feest van de Heilige Drie-eenheid vieren
dan vieren wij niet een moeilijk theologisch hersenspinsel
over drie aparte Personen in Eén,
maar veeleer die diep menselijke ervaring, die zo goddelijk is,
nl. dat echte liefde altijd gemeenschap zoekt,
mededeelzaam is en gedeeld wil worden.
Wij, christenen, die willen leven
vanuit Jezus’ volheid en vanuit Zijn kracht,
wij willen ons dan ook aansluiten bij Zijn grondhouding:
Echt leven is liefde delen,
en dat niet alleen met woorden maar vooral met daden
telkens wanneer iemand beroep op ons doet,
vandaag of morgen of de volgende dagen.

Marc Gallant, trappist (Orval)

Vader, Zoon en Geest (2017)

De eerste leerlingen stelden zich geen vragen over de Drie-eenheid. Hun enige vraag was: Wie is Jezus?
God toont zich voor het eerst als Vader en Zoon in het mysterie van de menswording waarvan de Geest deel uitmaakt. Lucas verwoordt het zo: “De Heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u over chaduwen; daarom zal ook het heilige, dat verwekt wordt, Zoon van God genoemd worden” (Lucas 1, 35). God heeft ons zijn Zoon gegeven omdat “Hij de wereld zo liefgehad heeft”. In de Menswording openbaart God zich als drie-ene liefde. In Jezus komt de Zoon van God in onze menselijke conditie zijn onvoorwaardelijke aanvaarding van de Vader beleven.

God heeft zijn Zoon ‘gezonden': dit betekent dat de Zoon aan de wereld gegeven is als Gods vertegenwoordiger in de wereld, en het beeld Gods voor de wereld. Daaruit volgt dat deze zending een eschatologische betekenis heeft. Voor Johannes gebeurt Gods eschatologische tussenkomst niet in de vorm van een oordeel aan het einde van de tijden, maar wel in menswording van de Zoon. De komst van de Zoon is niet in eerste instantie gericht naar veroordeling en straf, maar “om de wereld door Hem te redden”(v. 17b). We zijn gered door te geloven in Christus, door ons te hechten aan zijn onthaal van de liefde van de Vader.
Door te weigeren te geloven in de enige Zoon oordeelt de mens zichzelf door zich te plaatsen buiten God, die gegeven en onthaalde Liefde (v. 18). Johannes herhaalt verder: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, wie mijn woord hoort en Hem gelooft, die Mij gezonden heeft, heeft eeuwig leven en komt niet in het oordeel, want hij is overgegaan uit de dood naar het leven“ (5, 24). Jezus is de enige Zoon van de Vader, maar ook wij zijn uitgenodigd om zonen en dochters van dezelfde Vader te worden. Paulus zegt ons: “Allen die zich laten leiden door de Geest van God, zijn kinderen van God. De Geest die gij ontvangen hebt, is er niet een van slaafsheid, die u opnieuw vrees zou aanjagen. Gij hebt een Geest van kindschap ontvangen, die ons doet uitroepen: Abba, Vader! De Geest zelf bevestigt het getuigenis van onze geest, dat wij kinderen zijn van God”. (Romeinen 8, 14-16).
Net als Jezus, schenken we aan de Vader zijn identiteit van Vader door onze identiteit op te nemen van zoon in de Zoon. Daarmee gaan we de grote innerlijke beweging binnen van de Heilige Drieëenheid.