Johannes 5, 1-9: Jezus en een verlamde man

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Daarna ging Jezus naar Jeruzalem,
omdat daar een joods feest was.
Bij de Schaapspoort in Jeruzalem was er een badhuis.
In het Hebreeuws werd het Betzata genoemd.
In dat badhuis waren er vijf zuilengangen,
waarin altijd een groot aantal zieken lag:
blinden, mensen die verlamd waren
en mensen met vergroeide ledematen.
Ze zaten of lagen daar te wachten
tot het water in beweging kwam.
Men vertelde dat een engel af en toe in het bad neerdaalde
en zo het water in beweging bracht.
Wie dan als eerste in het water ging,
werd genezen, welke ziekte hij of zij ook had.

Nu was daar een man die al achtendertig jaar lang ziek was.
Jezus zag hem liggen.
Omdat Hij wist dat hij daar reeds lang zo lag, vroeg Hij:
‘Wil je beter worden?’
De zieke antwoordde:
‘Meneer, daar is geen kans voor,
ik heb niemand die mij in het bad kan brengen
wanneer het water bewogen wordt.
En als ik ga, is er al een ander die er vóór mij in afdaalt.’
Daarop zei Jezus: ‘Sta op, neem je bed op en loop.’
Meteen werd de man beter. Hij nam zijn bed op en liep.
De dag waarop dit gebeurde, was een sabbat.

Stilstaan bij ...

Schaapspoort / Schapenpoort
Zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament wordt over deze poort in de stadsmuur van Jeruzalem gesproken. Toen de stad na de Babylonische ballingschap herbouwd werd, werd die poort onder leiding van Nehemia zorgvuldig gerestaureerd.
Vroeger dreef men de schapen via deze poort in en uit de stad. Hun herders zochten weidegrond in de velden vlak buiten de stad. Er waren ook schapen nodig voor de offers in de tempel. Ook werd de Schapenpoort zo genoemd omwille van de wekelijkse schapenmarkt die werd gehouden op het plein buiten de poort.

Betzata
‘Betzata’ zou afgeleid zijn van het Hebreeuws of het Aramees. 'Bet Hesda' betekent ‘huis van genade’. Maar in beide talen kan het woord ‘Hesda’ ook 'schaamte, schande' betekenen.
Beide betekenissen zijn van toepassing op deze plaats: men zag de plaats als een plaats van schande door de aanwezigheid van de vele zieken. Tegelijk was het een plaats van genade door de genezingen die er plaats vonden.
Lees meer

Het water komt in beweging
Het water dat in de vijvers uitmondde, bracht het water regelmatig in beweging, zeker na een hevige regenbui. De Joden zagen hierin de hand van God. 'Het is een engel die het water in beweging brengt' zeiden ze.

Sabbat
Bij de joden is dit de zevende dag van de week, dé dag om dankbaar te zijn om wat God geschapen heeft. Omdat die dag aan God gewijd was, mochten / mogen de joden op sabbat niet werken: ze mogen geen licht aan maken of uitdoen, geen vuur maken, niet koken, niet schrijven, niet met geld omgaan, geen gebruik maken van voertuigen. Deze verplichting werd in meer dan 360 wetten omschreven. Zo mocht men een zieke op sabbat alleen genezen of verzorgen als er levensgevaar was.
Dat Jezus op een sabbat 'gewerkt' heeft, werd de aanleiding voor een lange toespraak van Jezus, waarin Hij antwoordde op het verwijt van 'de Joden'.
Omdat Jezus vaak de heersende wetten voor de sabbat overtrad, konden de farizeeërs moeilijk in Hem de Messias zien. In hun ogen was Hij een zondaar.

Bij de tekst

Merk op

De lamme vraagt niet: ‘Genees mij, ik ben lam’.
Zijn probleem is: ‘Ik heb niemand om mij in het bad te dragen.’

Een wonder verhaal

Lees meer over wonderverhalen.

Sabbat

Op sabbat waren 39 soorten arbeid verboden. Jezus kwam hier dus twee keer tekort aan die voorschriften:
. Hij had iemand genezen op sabbat
. Hij had iemand gevraagd om een last te dragen (neem je bed op)

Bijbel en kunst

ANONIEM

Fresco

B. E. MURILLO

De Spaanse kunstschilder Bartolomé Esteban Murillo (Sevilla, december 1617 – Sevilla, 3 april 1682) is vooral bekend om zijn vele religieuze werken. Zijn manier van schilderen is typisch voor de Barok.

Overweging

Goedroen Juchtmans

Vreemd

De gebrekkige man wachtte al achtendertig jaar: verbazingwekkend welk geloof die mens had. Bij elke beroering van het water, moet hij in spanning rond zich gekeken hebben: zou er deze keer iemand hem naar het water dragen?
Vreemd is de reactie van Jezus. In de lijn van het verhaal zou Jezus de man op zijn rug naar het water gebracht hebben om zo het wonder van de genezing te laten voltrekken. Maar Jezus zegt: 'Sta op, neem je bed op, en loop.‘
Deze onverwachte zin getuigt van het ware wonder. Jezus wil niet de drager zijn van de hulpeloze zijn, wel de aanzet en krachtbron zijn tot een zelf-stand-ig leven.