Jozua 24, 14-29: De boodschap van Jozua

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 351-352)

Heb daarom eerbied voor de Heer. Dien alleen hem, wees alleen trouw aan hem. Doe alle goden weg die jullie voorouders nog vereerden ten oosten van de rivier de Eufraat en in Egypte. Dien alleen de Heer. Als jullie dat niet willen, kies dan welke goden jullie wel willen dienen: de goden van jullie voorouders of de goden van de Amorieten. Mijn familie en ik zullen in ieder geval de Heer dienen!’

Toen zeiden de Israëlieten: ‘Wij beloven plechtig dat we de Heer altijd zullen dienen. We zullen geen andere goden vereren. Want de Heer is onze God. Hij heeft ons en onze voorouders bevrijd uit de slavernij in Egypte. Hij heeft grote wonderen voor ons gedaan. Dat hebben we zelf gezien. Tijdens onze reis door de woestijn heeft hij ons altijd beschermd tegen andere volken. Hij heeft ze allemaal voor ons verjaagd. Ook de Amorieten die vroeger hier woonden. Natuurlijk zullen we de Heer dienen! Want hij is onze God.’
Maar Jozua antwoordde: ‘Jullie moeten niet denken dat het makkelijk is om de Heer te dienen. Want hij is een heilige God. Hij wil niet dat je andere goden dient. Hij vergeeft het je niet als je hem ontrouw wordt. Als jullie de Heer verlaten en andere goden gaan dienen, zal hij jullie straffen. Dan zal hij niet langer goed voor jullie zijn. Hij zal jullie kwaad doen en vernietigen!’
Maar de Israëlieten zeiden voor de tweede keer: ‘We zullen de Heer dienen.’

Toen zei Jozua: ‘Jullie hebben allemaal gehoord wat jullie beloofd hebben. Jullie hebben beloofd om de Heer te dienen.’ En de Israëlieten antwoordden: ‘Ja, dat hebben we beloofd.’
Jozua zei: ‘Doe dan alle godenbeelden weg. En dien de Heer, de God van Israël, met heel je hart.’ En de Israëlieten beloofden: ‘Wij zullen de Heer, onze God, dienen. We zullen hem gehoorzamen.’
Zo zorgde Jozua ervoor dat de Israëlieten plechtig beloofden om altijd gehoorzaam te zijn aan de Heer. Dat gebeurde in Sichem. Daar gaf Jozua wetten en regels aan het volk. Die schreef hij op in het wetboek van God.
Toen pakte Jozua een grote steen en zette die rechtop bij de eikenboom bij de heilige kist van de Heer. En hij zei: ‘Deze steen heeft alles gehoord wat de Heer tegen jullie gezegd heeft. Daarom zal de steen het teken zijn van jullie plechtige belofte aan de Heer.’
Daarna stuurde Jozua iedereen weer terug naar zijn eigen gebied.
Korte tijd later stierf Jozua, de dienaar van de Heer en de zoon van Nun. Jozua was 110 jaar oud geworden. Hij werd begraven bij de stad Timnat-Serach, in zijn eigen gebied. Die stad lag in het bergland van Efraïm, ten noorden van de berg Gaäs.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

`Respecteer God en dien Hem oprecht en trouw.
Doe de goden weg, die uw voorouders aan de overkant van de Rivier
en in Egypte hebben vereerd, en wees dienaren van God.
Als jullie God niet willen dienen,
kies dan nu voor diegene die jullie wel willen dienen:
Dat kunnen de goden zijn
die uw voorouders vereerd hebben in Babylonië,
of het kunnen de goden zijn
van de mensen van het land waarin jullie nu wonen.'
Jozua zei nog: 'Jullie mogen ook weten:
ik en mijn familie, wij zullen God dienen.'
Het volk antwoordde:
'Wij denken er niet aan om God te verlaten
en andere goden te vereren.
Want Hij heeft ons en onze voorouders
uit Egypte geleid, uit het land van slavernij.
Hij heeft grote tekenen voor onze ogen verricht
en Hij heeft ons beschermd op al onze tochten
en tegen alle volken waarmee wij in contact kwamen.
God heeft al die volken voor ons verdreven,
evenals de Amorieten die dit land bewonen.
Net als jij willen ook wij de Heer dienen,
want Hij is onze God.’

Toen zei Jozua tegen het volk:
‘Jullie zullen God wel niet kunnen dienen,
want Hij is een heilige God, een jaloerse God,
die jullie overtredingen en zonden niet vergeeft.
Als jullie Jahwe verlaten en vreemde goden dienen,
zal Hij zich van jullie afkeren, met rampen treffen en vernietigen,
ondanks de weldaden die Hij vroeger voor jullie deed.'
Maar het volk herhaalde: 'Toch willen we Jahwe dienen.'
Toen zei Jozua tot het volk: ‘Dan zijn jullie er zelf getuige van,
dat jullie voor de dienst van Jahwe gekozen hebben.'
En zij antwoordden: 'Ja, dat zijn we.'
`Doe dan die vreemde goden bij jullie weg
en keer jullie hart naar Jahwe, de God van Israël.'
En het volk antwoordde: 'Jahwe, onze God, willen we dienen
en naar zijn stem willen we luisteren.'

Zo sloot Jozua op die dag te Sichem een verbond voor het volk.
Hij bepaalde voor hen wat wet is en recht,
en schreef alles op in het wetboek van God.
Daarna liet hij onder de eik in het heiligdom van Jahwe
een grote steen oprichten.
Hij zei tegen het volk: 'Deze steen zal tegen ons getuigen,
want hij heeft alles gehoord wat Jahwe tot ons gezegd heeft.
Hij zal tegen jullie blijven getuigen,
zodat jullie je God niet verloochenen.'

Toen ontbond Jozua de vergadering
en ieder keerde terug naar zijn eigen gebied.
Na deze gebeurtenissen stierf Jozua, toen hij honderdtien jaar oud was.
Hij was de zoon van Nun, de dienaar van Jahwe.

Stilstaan bij …

Rivier
Met 'Rivier' bedoelt de Bijbel de Eufraat. De overkant van de Eufraat is Babylonië.

Egypte
In dit land rond de Nijl werden de joden vroeger als slaven behandeld.
Maar in de Bijbel wordt met ‘Egypte’ niet altijd dat welbepaalde land of volk bedoeld, maar een mentaliteit. Zo is ‘Egypte’ in de Bijbel het beeld voor een samenleving die gebaseerd is op macht en op het recht van de sterkste.

Jozua
(= God is redding)
Volgens de Bijbel was Jozua een zoon van Nun uit de stam Efraïm (één van de twee zonen van Jozef). Hij volgde Mozes op. Onder zijn leiding trokken de Israëlieten het Beloofde Land binnen.

Amorieten
Volksstammen uit Syrië en de bergstreken van Palestina.
In deze tekst bedoelt men met 'Amorieten' de voor-Israëlitische bevolking van Kanaän.

Heer
Wanneer de joden over God spreken, gebruiken ze het woord ‘Heer’. Uit eerbied voor God willen ze zijn eigen naam niet gebruiken.

Dienen
Dit dienen bestond voor de Israëlieten niet alleen in de eredienst aan God in de tempel, maar ook in het rekening houden met 'de woorden van God' in hun leven.

Bij de tekst

Het boek Jozua

Dit is één van de boeken in het Oude Testament. In het boek Jozua wordt geschreven over de intocht van de Israëlieten in het beloofde land.

Suggesties

Grote kinderen

REFLECTEREN

Kiezen wat belangrijk is

De kinderen sommen op wat ze belangrijk vinden. Spreek vooraf af dat ze daarbij geen voorwerpen noemen.
Selecteer met de kinderen de drie dingen die ze het belangrijkste vinden.

Bespreek
- Zou God deze drie dingen ook belangrijk vinden?
- Welk van de drie zou God het belangrijkste vinden?
Bepreek met de kinderen waar en wat ze op de drie pijlen van de illustratie zullen schrijven.

Belangrijk
Het gesprek over wat kinderen belangrijk vinden en wat God belangrijk zou kunnen vinden is belangrijker dan wat er uiteindelijk op de pijlen geschreven wordt.

Merk op
Wat God belangrijk zou kunnen vinden heeft zeker te maken met elke vorm van respect en liefde voor de ander.

VERTELLEN

De vleermuis__

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode, 2007, p. 59)

Er was eens een oorlog
tussen de vogels en de dieren met vier poten.
Lange tijd was het onduidelijk
wie er zou winnen.
De vleermuis zei:
‘Ik ben geen vogel
en ook geen dier met vier poten.
Daarom kan ik niet vechten.’

Maar toen de viervoeters leken te winnen
vloog de vleermuis naar hen toe en zei:
‘Ik ben een dier,
zie maar naar mijn poten.
Ik zal vechten aan jullie zijde.’

Nieuwe vluchten vogels
kwamen aangevlogen
om hun broers en zussen te helpen.
De viervoeters ondervonden grotere tegenstand.
De vleermuis zag dat, keerde zich om
en ging naar het kamp van de vogels.
‘Ik ben een vogel,’ zei hij.
‘Zie maar naar mijn vleugels.’
En hij vocht samen met de vogels.

Toen de oorlog voorbij was,
werd de vleermuis gehaat
door zowel de viervoeters
als de vogels.
Want geen van beide partijen kon op hem rekenen.

Daarom verstopt de vleermuis
zich nog steeds op donkere plaatsen
en toont hij zich pas als het donker wordt.

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 22 augustus 2018, p. 1)

Kiezen kan ongelooflijk moeilijk zijn.
Kiezen tussen twee even mooie T-shirts.
Kiezen tussen drie festivals.
Kiezen tussen opleidingen …

‘Kiezen is verliezen’ wordt gezegd.
Een waarheid als een koe!
Want de mogelijkheid die niet gekozen wordt,
is ‘verloren’.

Misschien daarom dat de vleermuis in het verhaal hierbij
voor beide kanten kiest.
Maar hoe eerlijk hij misschien telkens die keuze maakte,
de andere dieren pikten dat niet.

God liet het volk Israël kiezen
tussen Hemzelf of de goden van het land Kanaän.
Maar als het zou kiezen voor de God van Israël,
dan was er geen plaats meer voor die andere goden.

Ze moesten ervoor gaan
en de woorden en verwachtingen van God
in hun leven realiseren
en in dat van hun omgeving.

Ook Jezus plaatste zijn leerlingen voor de keuze.
Wie wilde leven in zijn voetsporen
moest echt wel kiezen voor Hem.
Men kon immers gerust een andere keuze maken.

Zo’n keuze maken is heel moeilijk.
Maar het afwegen van de verschillende mogelijkheden
geeft diepgang aan de uiteindelijke keuze
en steun bij moeilijke momenten.

Jongeren

VERDIEPEN

Waar kies je voor?

Vooraf
Vraag de jongeren om een tekst of voorwerp mee te nemen dat aansluit bij die vraag of die hun keuze symboliseert.
Nodig iemand uit die spreekt over de moeilijke keuzes in zijn /haar leven

Verloop
De jongeren krijgen de kans om elk hun verhaal bij de tekst of het voorwerp te vertellen, terwijl de anderen luisteren.

Na het getuigenis van iemand over ‘keuzes maken’ lukt het de jongeren beter om woorden te vinden voor hun eigen gedachten en hierover van gedachten te wisselen.

Al of niet kiezen voor God

Sta eerst stil bij de volgende vraag:
- Als je het woord 'God' hoort, waar denk je dan aan?

Lees dan de tekst 'Dichter bij de tijd' voor. (Zie hoger)
Jozua is de grote leider van de Israëlieten na de dood van Mozes.
Op een dag laat hij hen - namens God - kiezen.

Tot op vandaag worden mensen voor die keuze gesteld
- Wat is belangrijk genoeg om de richting van je leven te bepalen?
- Jozua en zijn familie kozen voor God. Zouden jullie dat ook doen?

Wie brengen we offers?

Jozua somt de goden op die de voorouders van het volk hebben vereerd: zon en maan, goden en godinnen van de vruchtbaarheid, goden van het bezit en het succes, goden waarvoor kinderoffers werden gebracht.
U moet kiezen, zegt Jozua. Welke god willen jullie dienen? Welke goden willen jullie offers brengen?

- Aan welke goden brengen mensen in onze tijd nu offers?
- Welke offers?

SPREKEN MET BEELDEN

De weg naar vrijheid

God bevrijdde de joden uit Egypte en begeleidde hen naar het Beloofde land.
Wat in het Oude Testament staat, gebeurt nog steeds. De belangrijke plaatsen die toen een rol speelden, worden een beeld voor situaties in het eigen leven.

Egypte	Symbool voor onvrijheid, mensonwaardige situaties.
Veertig	Veertig jaar, een leven lang, symbool voor het leven zelf.
Woestijn	Symbool voor de grijze dagen in het leven, maar ook voor het loskomen van al wat onbelangrijk is.
Het beloofde land	Symbool voor een leven in vrijheid en overvloed.

ACTUALISEREN

Kiezen

. Lees / Beluister de tekst van deze lezing.
. Schrijf met eigen woorden een nieuwe tekst die zich in deze tijd afspeelt en waarin zeker de volgende woorden voorkomen: God, mensen, kiezen, verlaten, dienen.

MEDITEREN

Wat de woestijntocht betekent

God heeft ons bevrijd uit óns Egypte, uit onze donkere dagen en hoeken, uit knellende situaties, uit mensonwaardige situaties, uit elk geknecht en onecht bestaan, uit wat ons onvrij maakt …

om veertig jaar door de woestijn te trekken, een leven lang, om te beseffen dat de uittocht uit wat ons onvrij maakt nooit voltooid is, nooit af is ...

om binnen te komen in het beloofde land van de tien levenswoorden, een land dat eindeloos rijk en groot is.