Suggesties

Kleine kinderen

SPELENDERWIJS

Kerstboom-bord

(C. LETERME, in OverHoop december 2010)

Kopieer dit soort ganzenbord in het groot (of teken het over) om met kinderen te spelen, na een reeks activiteiten rond Kerstmis.

Hoekje van de grootouders

Kerstboomversiering

Nodig de kleinkinderen op een woensdagnamiddag uit om de kerstboom bij u thuis te versieren.

Vooraf
. Plaats de kerstboom op de juiste plaats en steek er al de lampjes in.

. Maak een mini kerstmarkt bij je thuis met alle materiaal dat kan gebruikt worden om de kerstboom te versieren. Bij voorkeur materiaal dat niet breekbaar is, of geen ramp betekent indien het op de grond valt.

. Indien je voorziet om iets te bakken terwijl de kinderen er zijn ... maak dan het deeg vooraf klaar. Laat het nadien rusten op kamertemperatuur.
(wafels; pannenkoeken; cupcakes; zandkoekjes in de vorm van een kerstbal of een ster ...)

. Voorzie materiaal om een slinger te maken: lint waarmee cadeautjes ingepakt worden; kleurrijk of glitterpapier waaruit de kinderen sterren, ballen of driehoekjes kunnen knippen. Plaklint waarmee je die figuren op het lint plakt.

. Zoek in de bib een paar mooie kerstverhalen uit, of print een paar geschikte verhalen uit die je op deze site vindt.

Verloop
Om het jeugdig enthousiasme wat in banen te leiden, geef je best elk kind evenveel materiaal.

Het plaatsen van de piek of de ster boven de kerstboom wordt als een voorrecht beschouwd! Geef hierbij voorrang aan de kinderen die niet erg 'haantje de voorste' zijn. Laat dit gebeuren vooraleer slingers en lichtjes aan te brengen zodat er nog voldoende mogelijkheden zijn om in iets uit te blinken.

Onder de kerstboom komt het stalletje met de figuren. Plaats zelf het stalletje. Nadien plaatsen de kinderen er één voor één de kerstfiguren in. Laat ze zelf uitleg geven bij wie die figuren zijn en probeer zo het kerstverhaal volgens Lucas ote hernemen. Indien dat nooit eerder gebeurde, vertel je zelf het kerstverhaal bij de verschillende beeldjes die de kinderen in de stal plaatsen.

Tijd voor een vieruurtje ...

Daarna worden nog ontbrekende elementen gemaakt: slingers, figuren / voorwerpen bij de stal of wordt er gebakken.

Wanneer alles zijn plaats gevonden heeft, maak je tijd om alles zoveel mogelijk met de kinderen en volgens hun mogelijkheden op te ruimen.

Vertel dan het verhaal dat je uitgezocht hebt, en lees het nog een paar keer opnieuw voor. Het herhalen van iets is de manier waarop kinderen informatie in zich opnemen.

TIPS
. Misschien is er ruimte genoeg om ook een kudde schaapjes te herbergen ... Laat de kinderen die dan maken met watten.

. Wie het ook over de wijzen heeft, kan de kinderen kleine spullen als cadeautje inpakken om aan het kindje te geven. 't Is natuurlijk geen goud, wierook of mirre ... maar het aspect 'geven' is voor een kind hierbij van groot belang.

. Kom zo min mogelijk tussen in de schikking van de versiering in de boom of de plaats van de figuren in de stal, zodat het echt 'hun' boom en stal is.

. Geef ze nadien zeker de kans om aan hun ouders het grote verhaal zelf te vertellen.

Grote kinderen

INFORMEREN

Yggdrasill

De Germanen vereerden Yggdrasill, de boom die symbool was voor tijd en leven. Ze deden dat door een groene boom, een dennenboom, uit het bos te halen en midden in het dorp te plaatsen.

De vruchten van de binnengehaalde oogst (appelen en noten) en eieren, symbolen van vruchtbaarheid, werden geofferd aan de god Wodan en in die boom opgehangen.

Het gebruik om een 'kerstboom' in huis te plaatsen zag men in België voor het eerst bij de Duitse soldaten aan het front tijdens de eerste Wereldoorlog.

Deze gebruiken leven verder in:
- het plaatsen van een kerstboom
- de versiering ervan met kerstballen

VERTELLEN

De groene spar

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 351)

Alle bomen weten het:
als het lente wordt, is de tuin als betoverd.
‘Kijk eens hoe mooi’, zucht de appelboom.
‘Zo veel bloesems!’, zegt de berk.
Alleen de spar doet niet mee aan dit toverspel.
Hij blijft altijd dezelfde
met zijn donkergroene naalden.
‘Saai’, roept de pruimenboom.
‘Jammer voor hem,’ zegt de kleine beuk.
En de zon tovert maar door:
elke dag nieuwe blaadjes, bloesems en katjes.
Alle bomen laten hun volle takken aan de hemel zien
en lokken de vogels naar beneden.
Alleen de spar blijft donker tussen zijn takken.

Als het herfst is,
plukt vader appelen en pruimen.
Zijn kinderen zoeken nootjes in het gras.
De bomen krijgen duizenden kleuren en tinten.
Alleen de spar blijft groen.

Na de eerste nacht,
met tinteltjes op de grond en ijsbloemen op de ramen,
verliezen de bomen hun kracht.
Hun bladeren vallen af.
De takken worden kaal, nat en dood.
Alle kleur verdwijnt.
Achter in de tuin staat, nog altijd groen, de spar.
Hij vertelt met zijn groen
dat niet alles dor is, koud en dood.
Hij staat daar als een teken van leven.
Mensen weten dat…
daarom hangen ze hem vol met linten en lichtjes.

Naar een verhaal van H. VAN UDEN

De goede dennenboom

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 12)

In het dennenbos liep eens een man met zijn drie kinderen
op zoek naar de mooiste kerstboom.
De dennen sidderden van angst toen ze hen zagen
en trachtten er zo onaantrekkelijk mogelijk uit te zien.
Toen zagen de kinderen een boompje dat nog volop stond te pronken.
Het was het domste boompje van het bos.
Het begreep niet waarom de andere dennen zich zo lelijk maakten.

Vader hief zijn bijl al hoog in de lucht ...
Een oudere den zag dit,
en kreeg zo'n medelijden met het boompje,
dat hij met zijn takken wuifde om de aandacht van de kinderen te trekken.
‘Stop, vader,’ riepen de kinderen, ‘wij willen liever deze den.’
En vader hakte diep in de wortels van de moedige boom.

Daar stond de den dan in de huiskamer,
volgehangen met lichtjes, slingers en bollen.
En aan zijn voeten een stalletje met allerlei figuurtjes.
‘Zie mij hier staan,’ mopperde de boom,
‘ik ben blij dat de andere bomen mij niet zien,
met al die rommel aan mijn lijf.’

Zo stond hij daar een paar weken.
De den had al veel glans verloren:
als iemand nog maar zijn takken aanraakte,
vielen de naalden overal langs hem heen.
De dag nadien deden de kinderen zijn versieringen weg en ook het stalletje.
Ze rolden de beeldjes in papier en legden die in een doos.
‘Het is afgelopen,’ zuchtte de boom,
‘mij wacht de open haard.
Allemaal moeite voor niets.’
De kinderen namen ook een klein ventje in een strooien bakje uit het stalletje.
Voor ook hij in het papiertje ging, knipoogde hij naar de boom en zei:
‘’k Weet wat je gedaan hebt. ‘k Zal dat nooit vergeten.’

Naar een verhaal van U. SERVRANCKX - Urbanus

DOEN

Wensenslinger

Materiaal
Woordkaartjes met woorden die gebruikt worden bij het formuleren van kerstwensen.
Bv.: Hoop, Vrede, Vreugde, Respect, Harmonie, Solidariteit, Liefde, Geloof, Geduld, Goedheid, Vrijheid, Eerlijkheid, Kracht, Gezondheid, Geluk, Oprechtheid, Geluk, Vriendschap, Voorspoed...
Hiervoor kun je deze kopieerbladen gebruiken. Print ze op een stevig geel papier.
Groene of witte wollen draad.

Verloop
De kinderen zitten in een kring. In het midden liggen de woordkaartjes omgekeerd. Eén voor één nemen de kinderen een woordkaartje op. Ze zoeken voor zichzelf uit hoe ze dat woord aan de anderen in de groep kunnen verklaren en zoeken daar een voorbeeld bij. (Kinderen die het woord op hun kaartje niet verstaan, nemen een ander kaartje. Gebruik het 'moeilijke' kaartje voor jezelf.)
Schets intussen op de grond een kerstboom met de groene of witte wollen draad.
Daarna leggen de kinderen één voor één hun woord uit en geven er een voorbeeld bij. Doe hetzelfde met de woorden die voor de kinderen te moeilijk waren.
Nodig de kinderen daarna uit om met die woorden als een slinger te schikken op de kerstboom die op de grond 'getekend' werd.

TIPS
. Vul de lege woordkaartjes aan met waarden die je zelf belangrijk vindt. Zoek hiervoor inspiratie in de kerstwensen die je zelf krijgt of aan anderen verstuurt.

. Haal de woordkaartjes uit de reeks waarvan je vindt dat de kinderen ze zeker niet zullen verstaan

. De woorden werden op stroken geschreven om zo snel de idee van een slinger te kunnen hebben, maar je zou ze ook op 'sterren' of 'kerstballen' kunnen schrijven.

. Wie met een echte kerstboom werkt, kan de woordstroken op een lint of een draad kleven om er zo een echte slinger mee te maken. Of: schrijf elk woord op een andere repel papier. Kleef de uiteinden van de eerste repel aan elkaar. Haak daarin een nieuwe repel warvan je ook de uiteinden aan elkaar kleeft. Herhaal dit tot je een 'ketting' hebt die je in de boom kunt hangen.

Vlaggetjesslinger

Maak een slinger van wel negen vlaggetjes. Bepaal zelf het materiaal en de grootte ervan. Laat je hierbij leiden door de plaats waar de slinger nadien zal gebruikt worden (lokaal, kerstboom, kerk...)
Mogelijk materiaal: papier, stof...
Mogelijke tekst die op de vlaggen geschreven wordt: 'Vrede op aarde', 'Licht in de wereld', 'Licht in het duister', 'Vrede overal', 'Hemel op aarde',

Kinderen die nog niet kunnen schrijven tekenen sterren of kaarsen, of...

Stik nadien de stoffen vlaggetjes aan elkaar. Niet papieren vlaggetjes op een lint.

Figuren in zoutdeeg

2 kopjes bloem, 1 kopje zout, 1 kopje water, deegrol, mes, cocktailprikker, aluminiumpapier
tubes plakkaatverf in verschillende kleuren, eventueel: vernis voor plakkaatverf, penselen in verschillende diktes, lint
Voorbeelden van figuurtjes (Bv.: ster, kerstboom, bol ...) die je op een stevig papier overtekent.

Los het zout op in het water. Maak een kuiltje in de bloem. Giet het water erin en kneed er beetje bij beetje de bloem onder. Blijf kneden tot het deeg niet meer aan je handen kleeft.
Voeg eventueel wat water toe als het deeg te droog wordt, of gebruik wat bloem als het deeg blijft plakken. Verdeel het deeg in worstjes. Bestrooi de deegrol met wat bloem. Strooi ook wat bloem op het werkblad. Rol dan het deeg uit met een deegrol en steek er figuurtjes uit met een uitsteekvormpje of snij ze eruit. Gebruik bij het uitrollen eventueel twee latjes van gelijke dikte om een lap deeg te bekomen die overal even dik is.
Leg de uitgeknipte tekeningen op het uitgerolde deeg. Volg de omtrek van die figuren met een mes, en neem het overtollige deeg weg. Maak bovenaan de figuurtjes een gaatje met een cocktailprikker.
Bedek een bakblik met aluminiumfolie. Leg er de figuurtjes op.
Bak de kleine figuurtjes 20 minuten en de grote 40 minuten in een oven van 170°C.
Beschilder de figuurtjes en vernis ze eventueel.

Kerstmandala's

(naar: C.LETERME in Simon plus, Uitgeverij Averbode, 2007, nr 3)

Materiaal
Vergroot en kopieer de volgende mandala's op stevig papier.
Zwarte stift, waterverf.

Verloop
De kinderen kiezen hun eigen kerstmandala en kleuren die in zoals zij dat willen. Als hun mandala niet te groot is, kan die op karton geplakt en uitgeknipt worden en met een lintje aan de kerstboom opgehangen worden als kerstbal.

. De keerzijde van de mandala kleuren de kinderen in een passende kleur. Hierop schrijven ze een woord dat iets van Kerstmis bij hen oproept. Bijvoorbeeld: vrede, vreugde, vriendschap, liefde, blijdschap ...

. Kinderen maken twee mandala’s (al dan niet verschillend) die ze nadien op elkaar kleven. Indien de ene mandala groter is dan de ander, wordt de ruimte tussen de twee met zwart opgevuld.

. Indien de kinderen hun mandala inkleuren met viltstift, kan die daarna met een weinig slaolie doorzichtig gemaakt worden. In dat geval kunnen de mandala’s gebruikt worden als raamversiering!

Kerstkaart

Neem de helft van een zwart tekenblad. Vouw het in het midden tot een kaart. Teken met potlood een driehoek op de voorkant. Prik met een naald op gelijke afstand een twaalftal gaatjes op de omtrek (de basis uitgezonderd). Let op: de gaatjes moeten enkel in de voorkant van de kaart.
Verbind met een naald de gaatjes met groen garen, zodat je een mooie kerstboom bekomt.
Schrijf in de kaart een mooie kerstwens en jouw naam.

Overweging

Onbekend

Kerstboomschaamte

(bron onbekend)

"Als je kijkt naar het totaalplaatje van de impact van kerst, is die boom peanuts. Beter kun je je feestgedrag onder de loep nemen en kijken op welk domein jij het verschil kunt maken: beter één welkom cadeau dan veel nutteloze gadgets, een feestoutfit hoeft niet nieuw te zijn. Hergebruik kerstdecoratie en hang ledverlichting in de boom, het verbruik is slechts een tiende van dat van de oudere kerstlichtjes. Kijk ook eens naar de feestmaaltijd: eet zo weinig mogelijk rood vlees en serveer geen exotisch fruit, dat heeft een gigantisch milieu-impact."

G. Claeys

Uitverkoren

(Guinevere Claeys in De standaard, maandag 11 december 2017, p. 3)

De dag voor Kerstmis van vorig jaar herinneren wij ons als een wrede dag. Al was die goed begonnen. Te laat kerstcadeaus zoeken, het reuzenrad op, nog eens, oliebollen, hete choco, dat soort van
kerstknusse overgave. Het voelde goed, handschoen in handschoen stapten we naar huis.

Toen kantelde het. We liepen de Kouter over, de Gentse hotspot voor kerstbomen. Elk jaar een verpletterend aanbod, van 1 tot 5 meter, van 6 tot 100 euro, honderden sparren, een ontworteld naaldbos midden in de stad.

Waarvan die laatste dag niets overbleef. Een tiental spichtige afgeprijsde boompjes keek ons aan. De aanblik van dat ongewenste overschot was ronduit wreed. ‘Waarom heeft niemand deze gekozen?’ Mijn zoon stond met tranen in de ogen. ‘Mensen hebben hun bomen graag beter geproportioneerd,’ zei ik. Dat begreep hij niet. Hij begreep alleen, en voor het eerst, de tragiek van niet gekozen worden. De ravage van: niet goed genoeg.

Dat is waarom wij gisteren zo lang op de kouter rondliepen. Op zoek naar de lelijkste boom. Zodat die zich mocht voelen zoals we ons allemaal minstens één keer in ons leven zouden moeten voelen: uitverkoren. Het beste wat er is.

Thuis versierden we hem met alleen lichtjes. Trots keken we naar onze scheve boom. Mijn zoon zei: ‘Hij is prachtig.’