Jesaja 9, 1-3.5-6: Koning van de vrede

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1147-1148)

Het volk dat nu in het donker leeft, zal een stralend licht zien. Een helder licht zal schijnen in het land waar het nu nog donker is. Heer, door u is het volk weer groot. U geeft de mensen weer vreugde. Zo blij zijn de mensen ook als ze de oogst van het land hebben gehaald. Zo blij zijn de mensen ook als ze het bezit van de vijand hebben verdeeld. Uw volk werd onderdrukt. De mensen werden met de zweep geslagen, de stok kwam op hun schouders neer. Maar u hebt de zweep en de stok gebroken, u hebt uw volk opnieuw bevrijd.

Er is een kind geboren, we hebben weer een koning. Hij zal over ons regeren. En zo zullen de mensen hem noemen: Wijze Bestuurder, Sterke God, Vader voor Altijd, Koning van de Vrede. Zijn macht zal steeds groter worden, en er zal altijd vrede zijn. Hij zal op de troon van David zitten en hij zal koning zijn. Een koning zoals David was, rechtvaardig en eerlijk. Zo’n koning zal hij zijn, voor altijd en eeuwig. De machtige Heer zal daarvoor zorgen, het zal zeker gebeuren.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Mensen die in het donker ronddolen,
zien een schitterend licht.
Mensen voor wie alles donker is,
zien een helder licht.
Jij God, Jij hebt het volk weer groot gemaakt,
Je maakte het heel erg blij.
De mensen zingen en juichen,
zoals bij het inhalen van de oogst,
of het verdelen van de buit.
Alle lasten die ze moesten dragen,
heb Je van hen weggenomen.

Er is voor ons een kind geboren.
Er werd ons een zoon gegeven.
Hij zal koning worden.
Hij zal vele namen dragen:
wonderbare raadgever,
sterke God,
eeuwige vader,
koning van de vrede.
Zijn rijk zal fantastisch zijn.
Er zal geen einde komen aan de vrede.
Dat rijk dat op vrede gebouwd is,
staat stevig in zijn schoenen:
in recht en gerechtigheid,
van nu tot in de eeuwigheid.
Daarvoor zal die Koning zich inzetten.

Stilstaan bij ...

Duisternis / donker
Beeldende taal voor een negatieve manier van leven of voor een negatieve situatie (bv. verlatenheid van iemand, dood).

Licht
Licht is het eerste wat de mens ziet bij zijn geboorte (het levenslicht zien). Daarom wordt het met leven verbonden en is het een symbool van geluk en zegen.
Licht kenmerkt ook de sfeer van God.
Later herkenden christenen in deze profetie van Jesaja Jezus als het ‘Licht in de wereld’.

Juk / lasten
Een juk is een soort houten plank die men over de schoft of het hoofd van de dieren legt/vastbindt, om ze te kunnen beheersen. Bijvoorbeeld bij het ploegen, bij het voorttrekken van een kar. Ook mensen gebruiken een juk om gemakkelijker gewicht te kunnen dragen.

Wonderbare raadsman / raadgever ...
Titels die gebruikelijk waren bij de plechtigheid n.a. v. de troonsbestijging van een koning.

Vrede
Het joodse woord ‘sjalom’ dat gewoonlijk met ‘vrede’ vertaald wordt, zegt meer dan alleen ‘geen oorlog’. In de bijbel is vrede de som van al wat ‘tevreden’ maakt. Het verwijst naar een uiteindelijke harmonie, een tevredenheid bij de mens, die te vinden is in zijn relatie met zichzelf, zijn medemens, de natuur, God. Zo wordt "vrede" verbonden met: gezondheid, het bereiken van een hoge leeftijd, veiligheid, welvaart, vriendschap, eendracht, vertrouwen, kinderen, rechtvaardigheid, het kunnen slapen met een gerust hart, voldoende eten ...
Het gaat dus zowel om het materieel als om het geestelijk welzijn van de enkeling als van de gemeenschap.

Bij de tekst

Een nieuwe koning

De profeet Jesaja bezingt in deze tekst de geboorte van een koninklijk kind dat de dynastie van David zal verderzetten. Dit kind dat met ongelooflijke namen wordt benoemd (wonder van beleid, goddelijke held, vader voor eeuwig, vredevorst) zal blijvende vrede tot stand brengen en zijn rijk bouwen op recht en gerechtigheid. Dat kind wordt ook de ‘Messias’ genoemd, de ‘Gezalfde’.
(Een persoon die gezalfd werd, was iemand die door God gekozen was als koning of profeet)
Rechtstreeks slaat deze profetie wellicht op Hizkia, de zoon en opvolger van koning Achaz. Later lazen christenen deze tekst met het beeld van Jezus voor ogen en zagen ze al wat erin stond in Jezus gerealiseerd.

Spreken met beelden

Licht en donker zijn belangrijke beelden / symbolen in de Bijbel.
Licht
staat voor een leven met God en het geluk dat daarmee samengaat.
Donker
staat voor een leven zonder God, en voor het verdriet en de pijn dat dat tot gevolg heeft.

Bijbel en kunst

Muziek

G. F. HÄNDEL

For unto us a child is born

Klik hier om dit muziekstuk uit de 'Messiah' te beluisteren.

Suggesties

Kleine kinderen

VERDIEPEN

Vrede?

Gebruik dit werkblad om met kinderen over vrede te spreken.

EXTRA

Klik hier voor nog meer suggesties rond vrede.

Grote kinderen

VERDIEPEN

Vrede nu

(K. JANSSEN in Zonnestraal, 2006-12, p. 9- 10)

- Wanneer maakte je al eens echte vrede mee? Waar? Met wie?
- Waar kan de vrede in je leven nog een beetje sterker worden? Hoe?

We kunnen van de wereld een plaats van vrede maken door rechtvaardig te leven en de zwakke mensen niet uit te sluiten. Hieronder staan een paar situaties.
Bespreek ze (waarom is dat al dan niet een goede oplossing?)
en zoek naar een oplossing die de vrede echt dichterbij brengt.

Robbe en Alana hebben ruzie over wie op de computer mag.
O Robbe is de oudste en hij mag altijd eerst
O Alana gaat bij mama klagen en dus krijgt zij gelijk.
O Alana geeft altijd toe, omdat ze bang is voor ruzie.
O Alana en Robbe spreken een beurtrol af en houden zich daar aan.
O Robbe is sterker en hij duwt Alana opzij.

Seydoe woont in Senegal. Zijn papa werkt hard om pindanoten te kweken. Maar hij krijgt er heel weinig voor betaald.
O Seydoe moet tevreden zijn met wat hij heeft, ook al is dat bijna niets.
O De papa van Seydoe mag bij rijke mensen stelen wat hij tekort heeft.
O De papa van Seydoe heeft recht op een eerlijke prijs voor zijn noten.
O Seydoe en zijn familie kunnen beter naar België komen.

"Spreken over vrede dreigt in de kersttijd soms gehuld te worden in een vrijblijvende wolk van rozige romantiek. Vrede is dan niets meer dan samen kalkoen eten, dure kerstcadeautjes geven en krijgen, en een zoeterig sfeertje van kerstmuziek en kaarslicht. Maar echte vrede is veel meer dan dat. Vrede is geen synoniem van zoveel mogelijk onrecht verdragen zonder te protesteren. Echte vrede kan enkel gebaseerd zijn op rechtvaardigheid. Pas als mensen de zwakken niet uitbuiten, kan er sprake zijn van vrede.

Van kinderen vraagt dit een hele inspanning om het te begrijpen.
Waarom is afwezigheid van ruzie niet hetzelfde als vrede?
Waarom is er nog geen vrede in een land waar geen oorlog woedt?"
(K. JANSSEN in Zonnestraal Plus 2006-12)

EVEN TESTEN

Waar / niet waar

Vrede brengen, dat is ...

Goeiemorgen zeggen
Elkaar geen blik gunnen
Elkaar helpen
Andere ideeën aanvaarden
Jaloers zijn
Denken dat je altijd gelijk hebt

VERTELLEN

De twee wolven

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 105)

Op een avond vertelde een oude Cherokee-Indiaan:
‘In een volk is er steeds een strijd aan de gang,
een strijd tussen twee wolven.

De ene is een kwade wolf.
Hij is slecht.
Hij bestaat uit woede, egoïsme,
leugen en hoogmoed.

De andere wolf is goed.
Hij bestaat uit: vreugde,
vrede, vriendschap,
liefde en meeleven.’

Zijn kleinzoon dacht hierover na.

Toen vroeg hij
aan zijn grootvader:
‘Welke wolf zal het gevecht winnen?’

De oude Cherokee zei:
‘De wolf die je te eten geeft.’

Naar een indiaans verhaal

Overweging bij het verhaal
“Om het even wat kan een oorlog doen uitbreken.
Om het even wat kan de vrede laten voortduren.
Het hangt ervan af welke weg je kiest ...”

DOEN

Collage: vrede/onvrede

Vooraf
Kopieer voor elk kind deze bladzijde.
Tijdschriften en/of kranten
Groot papier, lijm.

Verloop
Vertel:
Heel lang geleden zei de profeet Jesaja:
Er zal een kind geboren worden voor ons
Een zoon wordt aan ons gegeven.
Hij is de koning van de vrede.

De kinderen bespreken de foto’s op hun blad:
- Welke foto’s gaan over vrede?
- Welke foto’s gaan over onvrede?

Bij één van de foto's schrijven ze een kort verhaal.

Nadien zoeken de kinderen zelf foto’s over vrede en onvrede in de tijdschriften of kranten.
De foto’s van vrede kleven ze nadien in het midden van een blad, de foto’s over onvrede worden tegen de rand van het blad gekleefd.

Een stralend licht

Materiaal
Glazen potje, theelichtje, gele verf om mee op glas te schilderen

Verloop
De kinderen schilderen stralen op het glazen potje. Daarna plaatsen ze het theelichtje erin.
Schik deze lichtjes voor de kerststal in de kerk, of in de school. Ze kunnen ook gebruikt worden als tafelversiering.

ZINGEN / BELUISTEREN

Joodse vredesliederen

Havenu shalom aleichem
Shalom aleechem is een groet in het Hebreeuws. Die groet betekent: 'vrede zij met u'. Het antwoord hierop is gewoonlijk: 'aleichem shalom' (vrede zij ook met u).

Klik hier om te beluisteren.

Shalom chaberim
'Shalom chaverim, shalom chaverim, shalom, shalom.
L'hitraot, l'hitraot, shalom, shalom.'
Vertaling: Vrede, vriend, tot we elkaar weerzien.

Klik hier om te beluisteren.

BIDDEN

Gebeden

O grote machtige God,
laat er vrede zijn in de hemel,
laat er vrede zijn op de aarde,
laat de wateren zich verzoenen,
laat kruiden en bomen heilzaam zijn,
laat alle dingen een bron van vrede zijn
en laat uw vrede
vrede brengen aan alles wat leeft.
(Gebed uit het hindoeïsme)

O grote geest van onze voorouders.
Ik hef mijn pijp naar u op,
naar de vier winden, uw boodschappers
en naar moeder aarde, die voor onze kinderen zorgt.
Geef ons de wijsheid om hen te leren,
om lief te hebben, om respect te tonen
en om vriendelijk te zijn voor elkaar
zodat we groeien met vrede in ons hart.
Leer ons alle goede dingen te delen
die de aarde ons schenkt.
(Gebed van bij de indianen)

In naam van Allah de Genadevolle.
Lof aan de Heer van het heelal
die ons gemaakt heeft
in verschillende stammen en landen.
Dat we elkaar mogen kennen en niet verachten,
en als we mekaar als dienaren van God tegenkomen,
dat we elkaar dan aanspreken met Vrede.
(Gebed uit de islam)

Heer, maak mij tot een instrument van uw vrede.
Laat me liefde brengen waar haat heerst.
Laat me vergeven aan wie mij beledigde.
Laat me verzoenen wie in onmin leven.
Laat me geloof brengen aan wie twijfelt.
Laat me waarheid brengen aan wie dwaalt.
Laat me hoop brengen aan wie wanhoopt.
Laat me licht brengen aan wie in duisternis leeft.
Laat me vreugde brengen aan wie bedroefd is.
Laat me niet zozeer zoeken getroost te worden maar te troosten.
Laat me niet zozeer zoeken begrepen te worden maar te begrijpen.
Laat me niet zozeer zoeken bemind te worden maar te beminnen.
(Gebed van Franciscus van Assisi)

EXTRA

Klik hier voor nog meer suggesties rond vrede.

Overwegingen

Een oude Engelse nieuwjaarswens

Ik vroeg aan de wachter bij de poort van het nieuwe jaar:
'Geef me een lamp
zodat ik veilig naar buiten kan
in de duisternis van het onbekende.'

Hij antwoordde me:
'Leg je hand in de hand van God,
dat is beter dan licht
en veiliger dan een gekende weg.'

Een kind is ons geboren (Jesaja 9, 5)

(Wezemaal Kerstmis 2020 - Bij een zakje doopsuiker)