Een soort preken

De teksten over het lijden van Jezus bevatten herinneringen aan Jezus’ laatste levensdagen. Hoewel ze historische feiten bevatten, zijn het toch geen reportages, omdat ze geen exact historische informatie willen geven. Je kunt ze het beste lezen alsof ze preken zijn, teksten die betekenis willen geven aan de dood van Jezus, nl: deze dood is niet het einde, maar het begin van een nieuw leven.

Tegelijk delen ze mee hoe de leerlingen van Jezus dit beleefd hebben en hoe dit het dagelijks leven van de eerste christenen heeft bepaald.

Kenmerken

Verwijzingen naar het Oude Testament

De dood aan een kruis was voor de Romeinen en de joden de grootste schande die iemand kon treffen: een slavendood. Spreken over Jezus (een gekruisigde) als Messias was daarom ‘voor de joden een aanstoot, voor de heidenen een dwaasheid' (Paulus). Een gekruisigde kon onmogelijk de Messias zijn. Om te weten hoe ze hiermee moesten omgaan zochten de eerste christenen in de H. Schrift naar een antwoord. Ze lazen de bijbel (O.T.) als de openbaring van de wil van God en ontdekten teksten die verklaarden waarom de Messias op een kruis moest sterven (vooral teksten over de Messias en over de Lijdende Dienaar van JHWH). Die teksten verweefden ze in de lijdensverhalen.
De eerste christenen zagen de laatste gebeurtenissen uit het leven van Jezus dus als de vervulling van al wat in het Oude Testament als de wil van God werd geopenbaard.

Vier maal een eigen visie

Omdat de verhalen van Jezus door elke evangelist binnen zijn eigen gemeente geïnterpreteerd en geactualiseerd werden is er in de vier teksten over het lijden van Jezus telkens een andere visie op de betekenis van dit lijden en sterven te vinden.

Waarom moest Jezus lijden?

Lange tijd werd gezegd:
‘Om ons van onze zonden te verlossen',
'Om aan God zijn leven te offeren.'

Deze antwoorden zijn theologisch juist, maar ze worden beter niet zomaar bij kinderen gebruikt, omdat ze het eindpunt zijn van een gedachtegang die ze niet hebben kunnen volgen. Daarom reik je beter ‘bouwstenen’ aan van waaruit Jezus’ kruisdood voor kinderen een betekenis krijgt. B.v.

Jezus had een eigen levensstijl …

Die stijl kwam tot uiting in wat hij deed:
Hij at samen met zondaars, vergaf de mensen hun zonden, ging om met marginalen ...

en in wat Hij zei:
Hij reageerde tegen onrecht en discriminatie, noemde God Abba (= ‘papa’) ...

Hij verzette zich tegen het feit dat het naleven van de wet bijna ondraaglijk was omdat men geen aandacht had voor het fundament van de wet.

Hij vond dat een mens pas gelukkig kon zijn als hij radicaal geloofde in Gods liefde en in de liefde voor de mensen onderling.

… waardoor hij zich vijanden had gemaakt

. Nogal wat joden namen de milde houding van Jezus tegenover de zondaars kwalijk.

. Sommige Farizeeërs (leken die de mensen dichter bij de wet, de Tora, wilden brengen) verweten Jezus dat hij een beroep deed op zijn unieke relatie met God, zijn Vader, die hij als Abba aansprak.

. De Sadduceeën (hogere priesterklasse en bevoorrechte families) waren niet te spreken over zijn afwijzende houding tegenover de tempel en de bloeiende handel er rond.

. De (Romeinse) gevestigde machten zagen niet graag dat Jezus de plattelandsbevolking in beroering bracht. Ze vreesden toenemend gewapend verzet.

Lijdensverhalen vertellen aan kinderen?

Kun je kinderen van jongsaf aan met lijden en dood confronteren?
Uiteindelijk wel, want lijden en dood horen net zo goed bij het leven als liefde en geluk. Maar kinderen kijken hier anders tegen aan dan volwassenen. Doorgaans is de dood voor hen gewoon een feit, terwijl volwassenen het definitieve afscheid zien, het verdriet en de eenzaamheid van wie achterblijft.

Hoe vertel je deze verhalen het best?
. Vermijd dat kinderen bij het lijdensverhaal voor het eerst horen dat niet iedereen Jezus op handen droeg. Zij mogen weten dat mensen niet vanzelfsprekend voor Jezus kiezen en dat leven als volgeling van Jezus vaak een moeilijke weg is, die velen liever niet bewandelen.

. Vertel die verhalen zo sober mogelijk. Sla geen dramatische toon aan en ga niet in op details en bijkomstigheden die de aandacht van de kern afleiden. Die verhalen zelf zijn trouwens sober en nuchter geschreven: de evangelisten wilden het vooral hebben over de betekenis die Jezus voor hen heeft en niet over de verslagenheid of de ontroering bij zijn volgelingen.

. Als je illustraties gebruikt als steunpunten bij het vertellen, zoek dan voor de jongste kinderen (7 - 8 jaar) materiaal dat ruimte geeft aan hun beleving, zonder verraad aan de oorspronkelijke tekst.
Oudere kinderen kun je fragmenten van een film over Jezus laten zien, omdat ze al het onderscheid kunnen maken tussen een afbeelding / uitbeelding van wat toen gebeurde en de weergave van een realiteit, zoals een journaal op tv. Dit wil zeggen dat ze doorhebben dat Jezus in de film een acteur is en niet de echte Jezus.

Extra

Passiebloem / passievrucht

De Passiebloem (Passiflora) is een klimplant met ranken en kan tot 10 meter hoog worden.

Er wordt verteld dat Spaanse missionarissen passiebloemen gebruikten bij het vertellen van de kruisiging van Christus.

Vijf kelk- en vijf kroonbladeren	verwijzing naar tien van de twaalf apostelen: Petrus en Judas zijn uitgezonderd. Petrus omdat hij Jezus verloochende; Judas omdat hij Jezus uitleverde.
Vijf helmknoppen	Herinneren aan de vijf wonden van Jezus bij zijn kruisiging.
Drie stampers	lijken op de spijkers waarmee Jezus Christus aan het kruis werd genageld.
Corona	lijkt op de doornenkroon van Christus.
Kronkelige rank	lijkt op een zweep.
Drie schutbladeren	stellen de drie Maria's (Jezus' moeder, Maria van Bethanië en Maria Magdalena) bij het kruis voor.
Blauw van de bloem	verwijst naar de hemel.