Het feest

Wanneer?

Dit feest viert de katholieke Kerk in Vlaanderen op 31 augustus.
Maar er circuleren nog andere data b.v.: 8 mei, 31 mei. Want het feest van Maria middelares is geen universeel feest. Dit feest wordt alleen lokaal of regionaal gevierd.

Betekenis

De titel ‘moeder, en middelares van genade’ houdt in dat Maria
. als moeder van Jezus ‘zoon van God’ goddelijke genade bemiddelt.
. een bemiddelende rol speelt tussen Christus en de mensen. Dit wil niet zeggen dat ze Christus vervangt, wel dat ze de genaden van God die via Christus komen, doorgeeft aan de mensen.

Kerkelijke documenten

. Encycliek Iucunda Semper Expectatione
Op 8 september 1894 schreef Paus Leo XIII:
“… dat wij in het gebed onze toevlucht zoeken tot Maria, vloeit voort uit haar nabijheid tot de troon van God, als middelares van de goddelijke genade.”

. Encycliek Miserentissimus Redemptor
Paus Pius XI noemde in 1928 de Maagd Maria "de voorspreekster van de zondaars, en de dienaar en middelares van de genade".

. Lumen Gentium
Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965)
Deze tekst schrijft over Maria als:
“Voorspreekster, Ondersteunster, Helpster en Middelares. Dit moet echter zo worden verstaan dat het niets afdoet van en niets toevoegt aan de waardigheid en werkzaamheid van Christus de enige Middelaar.”

Oorsprong van het feest

Het feest "Maria, moeder en middelares van genade" (kortweg ‘Maria Middelares’) is een relatief jong Mariafeest, dat lokaal gevierd wordt en in de 19e en 20e eeuw opkwam.

Enkele mijlpalen:

17e eeuw	De titel Mediatrix omnium gratiarum (Middelares van alle genade) komt reeds voor in geschriften van Louis-Marie Grignion de Montfort, stichter van de Montfortanen.
1830	In Parijs verscheen Maria aan Catherine Labouré. Op de ‘Medaille van de Onbevlekte Ontvangenis’ wordt Maria afgebeeld als bron van genade, met stralen die uit haar handen komen. Deze visie ondersteunde de devotie van Maria als Middelares.
1921	Paus Benedictus XV stond toe dat het feest van Maria Middelares op 31 mei gevierd mocht worden in bepaalde bisdommen en religieuze ordes.
1969	In de liturgische hervorming van na het IIe Vaticaans Concilie) werd het feest niet opgenomen in de algemene Romeinse kalender, maar bleef wel lokaal toegestaan.

In België werd het feest erg populair, vooral dankzij de toewijding aan Maria als ‘middelares van Genade’ in Scherpenheuvel, Beauraing en Banneux.

Bijbel en Maria middelares

De titel "Maria, Middelares van Genade" komt niet letterlijk voor in de Bijbel, maar wordt wel ondersteund en bijgesteld door een aantal Bijbelteksten.

Evangelies

Johannes 2, 3-5
“Toen de wijn opraakte, zei de moeder van Jezus tegen Hem: ‘Ze hebben geen wijn meer.’ Jezus zei tot haar: ‘Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen.’ Zijn moeder zei tegen de bedienden: ‘Doe maar wat Hij u zal zeggen.’”

Maria bemiddelt hier bij Jezus. Ze merkt het tekort aan wijn op en brengt dat bij Jezus ter sprake. Hoewel Jezus zegt dat zijn uur nog niet gekomen is, doet Hij nadien toch wat Maria vroeg.
Dit wordt vaak gezien als een voorbeeld van de bemiddelende rol van Maria tussen de mensen en Christus.

Lucas 1, 38
“Nu zei Maria: 'Zie de dienstmaagd des Heren. Mij geschiede naar uw woord.' En de engel ging van haar heen.”

De bevestiging van wat God met Maria voorheeft, kan men zien als de eerste daad van medewerking aan de verlossing en als het begin van haar rol als 'moeder van genade'.

Lucas 1, 48-49
“Zie, van heden af prijst elk geslacht me zalig omdat de Machtige aan mij zijn wonderwerken deed.”

Maria zingt in dit lied over hoe God doorheen haar werkt. Dit wordt traditioneel geïnterpreteerd als de uiting van haar medewerking aan de spreiding van de genade van God onder de mensen.

Brieven

1 Timoteüs 2, 5
“Want er is één God en één middelaar tussen God en de mensen, de mens Christus Jezus.”

Deze tekst in een brief van Paulus, bevestigt dat alle verlossing alleen komt via Christus alleen. De titel ‘Middelares’ van Maria betekent dus altijd een afgeleide bemiddeling, in afhankelijkheid van Christus en nooit in plaats van, maar in zijn dienst.

Voorstellingen van Maria als middelares

Kenmerken

. Maria staat met uitgestrekte armen, waaruit stralen van licht/genade komen.
. Ze staat vaak op de aarde of op de maan.

Onze-Lieve-Vrouw van de Wonderdadige Medaille

De afbeelding op de medaille is gebaseerd op de visioenen van Catherine Labouré in Parijs, een kloosterzuster van de Dochters van Liefde.
Op de medaille is Maria te zien. Ze spreidt haar handen, waaruit lichtstralen komen, symbool van genade, die uitgestort wordt over hen die erom vragen. Op de rand van de medaille staat: “O Maria, zonder zonde ontvangen, bid voor ons die hun toevlucht tot u nemen.”
Deze afbeelding wordt vaak gezien als de basisvoorstelling van Maria als middelares.

Onze-Lieve-Vrouw van Beauraing

Maria wordt in Beauraing afgebeeld met een gouden hart dat straalt, een beeld van middelaarschap.