Dertien eigenschappen van een geslaagde preek

(Naar: Drs. Klaas Touwen in 'Tijdschrift voor verkondiging')

Dertien eigenschappen kwamen aan bod tijdens een bijeenkomst van het 4e Netzwerktreffen der Predigtcoaches (7-8 november 2019) van het Zentrum für evangelische Gottesdienst- und Predigtkultur te Wittenberg:

Verrassend	Men kijkt ervan op. Het gaat niet zoals men verwacht dat het (voor de zoveelste keer) gaat.
Geeft te denken	De preek heeft een haakje waar men aan blijft hangen, waarmeer men wordt uitgedaagd om erover door te denken.
Authentiek	In de preek geeft de predikant te kennen wat hem / haar bezighoudt. Authenticiteit wil niet zeggen dat de predikant er zelf ‘helemaal achter staat’, maar dat de kwestie hem / haar persoonlijk aangaat.
Beeldrijk	De preek roept bij de hoorders beelden op. Eigen beelden waaraan men merkt dat de predikant zelf voor zich ziet waar hij / zij het over heeft.
Toegewend	De preek speelt zich af in de tussenruimte tussen predikant en hoorders. Er is contact, de hoorder weet zich gehoord.
Heeft literaire kwaliteit	De predikant kan meerdere taalregisters opentrekken. Zijn taal is fris, zonder clichés en stoplappen.
Oordeelvrij	De predikant toont eerbied voor de hoorders die zelf hun eigen keuzes moeten maken.
Humoristisch	God en wat Hem aangaat zijn gebaat met een lichte toon. Wie in de lach schiet wint aan toegankelijkheid.
Boeiend	Waar het om gaat is dat de hoorder geboeid blijft door de thematiek en meegenomen wordt door de uitwerking. Daarom is het belangrijk om aandacht te besteden aan de compositie van de preek.
Theologisch diepgaand	Een preek moet aanleunen bij de Bijbel, maar exegese alleen is niet voldoende. Bijbelse theologie is vooral een soort filosofie, die zich verdiept in de denkvormen van een Bijbelse literaire eenheid, in leesstrategieën en in wat daarin op het spel staat.
Actueel	Een preek laat de hartslag van de tijd voelen. De predikant kan een Bijbeltekst uitleggen in het licht van de actualiteit en de actualiteit in het licht van de Bijbeltekst.
Relevant	Het is belangrijk dat ook de predikant als expert en routinier iets nieuws in zijn preek heeft ontdekt.
Geeft ruimte	Heb oog voor het creatief proces dat een preek op gang kan trekken. Een preek is niet wat de predikant op papier heeft staan, maar waar de hoorder op eigen kracht mee verder gaat.

Tips van paus Franciscus

(Bron: Philippe Keulemans, Drie adviezen van paus Franciscus voor een geslaagde homilie, Kerknet 27 januari 2023)

Voorbereiding

Predik niet over wat je niet zelf in je eigen leven beleeft. Authenticiteit is belangrijk. Berid een homilie niet in je eentje voor: korte samenkomsten van een tweetal uur met collega-predikanten kunnen een sfeer van gebed, studie en uitwisseling ten goede komen.

Goede band met de luisteraar

Knoop aan bij de concrete vragen, de dagelijkse ervaringen en de manier van leven van de luisteraars. Zorg ervoor verbonden te zijn met hun leven en spreek niet boven hun hoofden.
Laat tegelijk het Woord weerklinken als een uitnodiging tot bekering, tot aanbidding en als aansporing tot broederlijkheid en dienstbaarheid.

Spreek kort en eenvoudig

Spreek eenvoudig, spreek tot het hart. Spreek kort en bondig en zeker niet langer dan tien minuten. Spreek
- met de taal van het hoofd dat denkt,
- met de taal van het hart dat voelt,
- en met de taal van de hand die handelt.
De ingrediënten van een goede homilie zijn: een goed idee, een beeld en een gevoel.