Wat?

In een rollenspel speelt men volgens eigen aanvoelen en ideeën de rol van een personage, waarvan men de kenmerken globaal kent. Men speelt die rol in een situatie, die meestal conflictueus is en door de begeleider wordt voorgesteld. Het grote verschil met toneelspelen is dat de spelers zelf de dialogen invullen. Ze nemen dus niet alleen de rol van iemand anders aan, ze proberen ook er zich zo goed mogelijk in in te leven en er creatief mee om te gaan.

Doelen

Verkennen van nieuwe situaties
In een rollenspel kan men andere rollen en nieuwe situaties verkennen, eigen belevingen herbeleven en onbewust een ander gedrag experimenteren.
B.v. Een haantje de voorste speelt de rol van gehandicapte en verstaat zo de situatie van een minder assertief kind of ervaart hoe zwaar het leven van een gehandicapte kan zijn.

Inzicht krijgen in een probleem
Men krijgt een dieper inzicht in de eigen gevoelens, houdingen en ideeën in verband met het probleem dat in het spel aan bod komt en in zijn eigen standpunt daartegenover.

__Inzicht krijgen in de houding van anderen
Men verneemt dat mensen in een conflictsituatie verschillend kunnen reageren.
Door zich in te leven in de rol van een ander kan men zijn omgeving proberen te begrijpen: wat gaat er allemaal door hun hoofd, welke belevingen komen erbij, wat verlangen de anderen, hoe handelen ze, wat is het effect van hun handelswijze op anderen...

Een genuanceerde kijk krijgen op de eigen mening en houding van anderen
Men leert de eigen mening te relativeren.

Zicht krijgen op een leven waarin God een rol speelt
Een rollenspel vanuit een Bijbelse figuur biedt de mogelijkheid om zich af te vragen of de relatie van het personage met God ook in het eigen leven kan aan bod komen.

Verloop / scenario

Aankondiging van het rollenspel

Mogelijkheid 1 (kleine kinderen)
Beschrijf kort de situatie (probleem, conflict) en nodig enkele kinderen uit om dat uit te beelden.

Mogelijkheid 2 (Grotere kinderen / jongeren)
Geef precieze aanduidingen (of fiches) voor elke rol in het spel. Dit geeft de spelers een groter gevoel van zekerheid.

Belangrijk
- Een rollenspel is pas mogelijk in een klimaat van openheid en vertrouwen.
- Het spel wordt duidelijker wanneer het aantal rollen beperkt is. Omschrijf deze rollen heel goed: geslacht, leeftijd, karakter, houding ten aanzien van het probleem. Een goed uitgangspunt is een vijftal spelers met bijvoorbeeld twee pro's, twee contra's en een twijfelaar.
- Laat bij het presenteren van de situatie in geen geval aanvoelen wat jouw persoonlijk visie is.
- Niet de begeleider, maar de spelers kiezen hun rol
- Maak vanaf het begin duidelijk dat er een 'rol' gespeeld wordt en dat wie die rol speelt, er zelf niet mee akkoord hoeft te gaan.

Aankondiging van de observatie-opdracht

Geef aan de 'toeschouwers' de opdracht het rollenspel te observeren (kijk- en luisteropdrachten).
Bijvoorbeeld:
- Hoe lost men dit probleem op?
- Welke argumenten brengt men aan?
- Wat is de toon van het gesprek?
of:
- Observeer één bepaalde speler.

Deze opdrachten gaan dus wel wat verder dan: 'Wat heb je leuk gevonden?'

Het rollenspel

Men gaat in een halve cirkel zitten zodat er een zichtbare ruimte is, waarin 2, 3, 4 of maximum 5 personen hun rol spelen.

Om het spel op gang te brengen vraag je dat men zich even in zijn rol voorstelt. Zo weet men wie wie is. Het biedt de spelers ook de kans om zich duidelijker met hun rol te identificeren.

Leg het spel stil op het ogenblik dat het probleem voldoende is overgekomen, zodat het niet een spelen-om-te-spelen wordt.

Doorgaans duurt een rollenspel minder dan 5 minuten.

Belangrijk
Zorg dat men niet al te sterk zijn eigen problemen gaat betrekken in het spel. Een rollenspel blijft een spel! Laat daarom nooit iemand een rol spelen die hij in het dagelijks leven aanneemt

Nabespreking

De spelers delen hun ervaringen en gevoelens mee:
- Hoe heb je je gevoeld?
- Hoe heb je het spel ervaren?
De 'toeschouwers' delen hun observaties mee.
Aan de hand hiervan bespreekt men de ingenomen standpunten, het realiteitsgehalte en de oplossing van het conflict.

Vraag ook aan de toeschouwers of ze een andere visie hebben, een andere ervaring. In dat geval komen ze in het midden van de kring om die variant voor te stellen / te spelen.
Eventueel stelt de begeleider nog andere mogelijkheden voor die met de visies van de spelers geconfronteerd worden.

Evaluatie voor de begeleider

Spel
- Werd het spel gespeeld in een klimaat van openheid en vertrouwen?
- Was de spelsituatie goed gekozen, begrijpelijk en inleefbaar voor de spelers?
- Werd het spel op het juiste moment afgebroken?

Rollen
- Werden de rollen goed getypeerd?
- Waren de rollen op elkaar afgestemd?
- Waren er overbodige of teveel rolgegevens?

Toeschouwers
- Konden ze voldoende actief meedoen?
- Stonden hun opdrachten voldoende in functie van de doelen?

Spelers
Kostte het moeite om spelers te krijgen? Indien ja, waarom?

Nabespreking
- Heeft de nabespreking tot een verheldering van de gespeelde situatie geleid?