Wat?

'Vieren' betekent losser laten. Bv. het vieren van de teugels van een paard. Door het vieren ontstaat meer bewegingsruimte. Onder 'viering' verstaat men een uitgebreid meditatiemoment dat kinderen en hun begeleider naar hun aanvoelen organiseren. Dit is dus geen eucharistieviering, ook 'leren' en 'discussiëren' komen niet aan bod in een viering.
Het is een moment van stilte, rust, bezinning tijdens de drukte van het leven, dat wil stilstaan bij de relatie tussen mensen onder elkaar en de relatie tussen mensen en God.

Een viering is niet gebonden aan een ruimte, noch aan een vaste structuur. Een 'recept' voor een viering bestaat dan ook niet. Want dit zou zelfs de creativiteit van het gebeuren kunnen verstikken.

In vieringen kun je vier soorten basisingrediënten / activiteiten onderscheiden, die best alle vier aan bod komen.
Bij de voorbereiding van een viering is het belangrijk visuele ankerpunten te hebben en een variatie aan benaderingswijzen die gericht zijn op één centrale gedachte.

Doelen

. 'Vieren' in een catechese, in een godsdienstles, tijdens een kamp van een jeugdbeweging... betekent: het strakke patroon van de gewone activiteiten loslaten om tijd te maken voor elkaar en voor God. Leren en discussiëren komen in een viering dus niet aan bod.

. Een viering kan de symboolgevoeligheid van kinderen stimuleren

Hoe opstarten?

Zoek naar een 'titel' (= de kerngedachte van de viering). Die zal functioneren als de rode draad in de viering. Zoek daarna materiaal en ideeën rond het gekozen thema. Dit kan zijn:

Liederen
om naar te luisteren (CD; cassettes) of om zelf te zingen

Teksten
verhalen; verhaal uit de bijbel; bezinningstekst; gebed

Symbool
Dit symbool leunt aan bij het verhaal en kan functioneren als een rode draad in het geheel van de viering. Het wordt op de grond gelegd of aan een muur opgehangen
B.v. kerstkrans, gebroken kaarsen, krans van twijgen, ster, kruisweg, kruis, bakstenen, duif, kroontje, chrysanten, ketting, wijn, druiven, zon, zonnestralen...

Visueel materiaal
dia's; posters; doeken

Activiteiten
interview; verslag; knutselen (niet te moeilijk - met symbolische waarde)

Ingrediënten

Inleiding

Hét 'recept' voor een viering bestaat niet. Dat is ook niet wenselijk omdat dit de creativiteit van het gebeuren kan verstikken. Er worden hier wel enkele basisingrediënten gegeven die de creativiteit kunnen aanwakkeren en kunnen helpen als een soort kapstok.
Bij elk van die 'ingrediënten' wordt ook een visueel ankerpunt voorgesteld. Zo krijgen de kinderen iets te zien. In een tijd waarin beeldcultuur een prominente rol krijgt, is het belangrijk dat kinderen zich kunnen concentreren op iets zichtbaar, dat met het thema van de viering te maken heeft. Maar overdrijf niet in de hoeveelheid visuele ankerpunten, die de kinderen zo kunnen verwarren dat ze niet meer helpen het 'stilstaan bij' te ondersteunen.

Verhalende momenten

Kies een tekst of verhaal rond het thema waarrond je met de kinderen wilt vieren. Zorg ervoor dat minstens één tekst uit de bijbel is.
In de viering lees je deze tekst rustig en gedragen voor.
Breng sfeer door vooraf stemmige muziek te laten horen, een stiltemoment te houden of een lied te zingen.
Lees de Bijbeltekst niet af van een kopie of een blaadje, maar bij voorkeur uit de Bijbel. Je plaatst je zo in de lange traditie van mensen die een belangrijke plaats geven in hun leven aan God, die zich in de geschiedenis van mensen laat kennen. Is de tekst uit de Bijbel te moeilijk, dan is die tekst wellicht niet geschikt voor kinderen.
Indien je met een tekst uit een kinderbijbel werkt, doe je er goed aan te verwijzen naar 'de echte Bijbel', die zichtbaar aanwezig is.
Ook een verhaal wordt bij voorkeur uit het originele boek voorgelezen, dat je nadien aan de kinderen laat zien. Kinderboeken bevatten tekeningen die nadien kunnen bekeken worden en de kinderen smaak geven naar meer lectuur.
Geef de kinderen na het beluisteren van een verhaal de mogelijkheid om het verhaal te verwerken. Zoek dat meer in de bezinnende dan in de discussiërende sfeer. Geef ze de kans om in kleuren, gebaren of woorden weer te geven wat het verhaal bij hen opgeroepen heeft.

Mediterende/bezinnende momenten

Mediteren is na-denken, verwerken wat met beluisterd heeft. Dit kan naar aanleiding van een lied, een gedicht, een kort verhaal...
Herhaling is hierbij een belangrijk element.

Een voorbeeld uit de kerstsfeer
Steek zeven grote kaarsen aan, bv. op een zevenarmige kandelaar. (Steek ze aan met een klein kaarsje of met een lucifer, niet met een aansteker) Bouw rond dit licht een ritueel op.

Bij de eerste kaars:
Steek de eerste kaars aan.
Voorganger: 'Licht voor het kind dat pas geboren is.'
Allen: Refrein van een lied dat thematisch hierbij aansluit
Stilte.

Bij de tweede kaars:
Steek de tweede kaars aan.
Voorganger: 'Licht voor het kind dat thuis geen vrede kent.'
Allen: refrein van hetzelfde lied
Stilte.

Enzovoort.
Misschien kunnen bij de derde en de volgende kaarsen diverse kinderen zelf formuleren waarvoor ze licht wensen. Dit wordt dan telkens beaamd door het refrein van het lied.

Omdat sommige kinderen onwennig zijn bij momenten van stilte, leid je die momenten best in, en verwoord je suggesties om ze in te vullen.

Zoek bij het zingen naar afwisseling.
Bijvoorbeeld
wisselzang: enkelen / allen, solist / allen, halve groep / halve groep, jongens / meisjes. Zo krijgt het lied meer reliëf, en wordt het zingen fris gehouden.
Een eenvoudige begeleiding op ritme-instrumenten kan het lied extra kleur geven.
Men kan cd's gebruiken bij luisterliederen of als eerste kennismaking met een lied, waarna het geleidelijk wordt aangeleerd en op eigen kracht gezongen.

Momenten van gebed

In een gebed spreken de kinderen hun betrokkenheid op God uit. Dat kan vrolijk of treurig zijn. Ze kunnen iets zeggen of vragen. Belangrijk is dat ze de kans krijgen om te bidden vanuit hun eigen aanvoelen. Belangrijk is ook dat als ze biddend iets vragen voor zichzelf, voor iemand, of voor heel wat mensen, ze weten dat het daarbij gaat om het mobiliseren van menselijke emoties.
Bijvoorbeeld: als men bidt om regen in een land dat door droogte wordt geteisterd, krijgt men ginds niet meteen regen. Maar biddende mensen raken zo wel betrokken bij een problematiek en schieten van daaruit in actie.

Bepaalde lichaamshoudingen kunnen het bidden ondersteunen.
Bijvoorbeeld:
. het hoofd buigen, als je iets vraagt
. in een kring staan, als je voor elkaar of voor anderen bidt
. staan of bewegen, als je zingt...
. handen geven, omhoog reiken...

Actieve momenten

Zorg voor een knutselactiviteit met een minimum aan tijd en een maximaal effect: niet te moeilijk en met symbolische waarde.
Er kan ook gekozen worden voor: een lied uitbeelden of muzikaal ondersteunen, iets opschrijven, een krans versieren, een kort rollenspel, samen zingen, het vertelde verhaal laten uitbeelden ...

Aandachtspunten op een rijtje

. Hou rekening met de tijdsduur van zo'n viering (15' - 30' - 45').

. Zorg voor een evenwicht tussen de verschillende activiteiten:
luisteren / Meezeggen; meezingen; stilte / activiteit

. Heb aandacht voor de schikking van de groep. (kring, halve cirkel ...)

. Zorg dat er iets te zien is. (foto's, eigen gemaakte collages ...)
De groep ervaart zich meer als een gemeenschap als iedereen op hetzelfde betrokken is, anders wordt de groep rumoerig.

. Zorg voor de actieve betrokkenheid van alle aanwezigen
Bv. een lied wordt niet alleen beluisterd, maar ook samen gezongen;
een gebed wordt niet alleen voorgelezen, het wordt ook samen uitgesproken - of stukken ervan ...

. Werk zo concreet mogelijk
Als het thema 'delen' is, moet je dit zo tastbaar mogelijk laten zijn: met zijn tweeën (of meer) iets delen (bv.: eten)

. Durf stilte en rust op te roepen (kort en niet overdadig)

Struikelblokken
. Men wil belerend, zelfs moraliserend bezig zijn.

. Men legt symbolen (woorden, handelingen) te nadrukkelijk uit.

Evaluatie voor de begeleider

Opbouw
- was er een rode draad in de viering?
- was er een goede verhouding tussen de verschillende ingrediënten (verhaal, stilte, gebed, actie)

Visuele ankerpunten
. waren er niet teveel?
. werden ze niet kapot gepraat?
. waren er symboolhandelingen?

Verhaal
. lag dit verhaal in de lijn van de inhoud van de viering?
. kwam de boodschap van het verhaal ook aan bod in de andere delen van de viering?

Stiltemomenten
. waren er voldoende stiltemomenten?

Gebeden
. waren de gebeden eenvoudig en toegankelijk van taal?

Actie
. waren alle kinderen bij de actieve momenten betrokken?
. sloten de activiteiten aan op de inhoud van de viering?

Kleuterviering op het einde van een schooljaar

Het lelijke jonge eendje

(juni 2016 - zavobasis kleuterteam Heidestraat)

Materiaal
Theelichtjes in glazen potjes (voordien door kleuters versierd)
Bloemen die de kleuters voordien konden plukken (bij voorkeur veldbloemen)
Vriendschapsbandje voor alle kleuters en juffen.

Opstelling
Afhankelijk van de ruimte.
Bij voorkeur in een halve grote cirkel. In het middelpunt ervan staat een tafel. (ervoor en erop komen tijdens de viering bloemen en kaarsen)

Inleidend woord
Welkom allemaal! Het schooljaar is bijna weer voorbij.
We zitten hier samen in het huis van God, nog een korte tijd en het is vakantie.
Twee zomermaanden, twee vakantiemaanden staan voor de deur.
Maar nu zijn we bijeengekomen om God en Jezus te danken om dit voorbije schooljaar.
Hij brengt ons hier samen als een grote familie.
We vieren samen als echte vriendjes
en vertellen aan Jezus hoe leuk het is in onze klas:
samen spelen, leren, werken en ook stil luisteren naar verhalen.

Wij beginnen altijd met een gebed,
ook nu maken we een kruisteken en zeggen speciaal dag tegen God en Jezus.
(kleuters maken een kruisteken)

Lied: ‘Met mijn handen gevouwen’

Kaarsen en bloemen
We brengen kaarsjes en bloemen aan
dat maakt alles gezelliger en mooier:
(enkele kleuters brengen kaarsjes naar voor)
Hier zitten we nu samen: alle kleuters, de juffen,
ook mijnheer pastoor is hier.
Hij deed de deur voor ons open ...
Is jullie deur nog op slot?
Tijd om ze open te maken voor iedereen.

Lied: ‘Is je deur nog op slot’

(Even beluisteren? Klik hier)

Verhaal: ‘Het lelijke jonge eendje’
Mag ik jullie een verhaal vertellen?

Op een mooie, zonnige zomerdag zat moedereend op haar nest.
Zij moest eitjes uitbroeden.
Eindelijk, na lang wachten sprong het ene ei na het andere open.
De kleine kuikens staken hun kopjes naar buiten.
Moedereend liet hen genieten van al het mooie in de natuur.
De kuikens waren ongeduldig en wilden de wereld ontdekken.
Maar dat kon nog niet,
want het grootste ei was nog niet uitgekomen.
Dus ging de moedereend weer op haar nest zitten
en moesten de kuikens dicht bij haar blijven.
Een paar dagen later barstte het grote ei eindelijk open.
Het jong piepte vrolijk en waggelde naar buiten.
Het was veel groter dan zijn broertjes en zusjes.
En het was grijs terwijl de andere kuikentjes geel waren..
Moedereend was bang dat het een kalkoenkuiken was.
De enige manier om dat te weten te komen,
was het kuiken samen met de rest te laten zwemmen.
Moedereend sprong in het water
en spoorde haar kuikens aan hetzelfde te doen.
Ze gingen allemaal kopje onder,
maar als vanzelf wisten ze hoe ze moesten zwemmen.
Ook het grote, grijze kuiken.
Nu wist moedereend het zeker: dat is geen kalkoenkuiken.
Ze dacht: wat gebruikt hij zijn poten goed
en wat houdt hij zich mooi rechtop, dit is zeker mijn eigen kuiken!
Maar de andere eenden aanvaardden alleen de gele kuikens
Het grote, grijze kuiken mochten ze niet.
Eén ervan vloog op het kuiken af en beet het in zijn nek
Moedereend kwam op voor haar kuiken en zei:
Hij is niet mooi, maar hij is lief en zacht
en hij zwemt net zo goed als jullie, misschien zelfs beter.
Maar de andere eenden bleven het grijze, lelijke eendje
Bijten en duwen en voor de gek houden.
Het arme eendje kon er niet meer tegen
en besloot weg te vliegen..

Omdat het eendje zo lelijk was, lieten alle dieren hem links liggen.
Ze keken zelfs niet naar hem.
Het eendje voelde zich erg eenzaam en alleen.
In de vroege morgen kwam een boer voorbij.
Toen hij het eendje zag, nam hij het mee naar huis:.
‘Je mag hier blijven wonen tot je groot genoeg bent.
Ik zal jou verzorgen zolang je maar wil!!!’
Het eendje was blij en wreef zijn kopje tegen de benen van de boer.

Na een jaar was het lelijke eendje groot en sterk geworden.
Het bekeek zichzelf in het water:
‘Wauw, ik ben helemaal niet meer dat lelijke jonge eendje,
ik ben nu een mooie zwaan geworden.’
Dat wil ik wel aan mijn mama vertellen.
Hij bedankte de boer voor de goede zorgen
En vloog recht naar zijn mama:
‘Kijk mama, hier ben ik weer. Jij was ook steeds lief voor mij!’
De mooie zwaan aaide zijn mama om dankjewel te zeggen!
En de andere eendjes kwaakten: ‘‘Sorry omdat wij niet lief waren voor jou!’

‘Dat spijt ons’
Juf:
Samen spelen, samen delen, iemand helpen, troosten of iets lief zeggen
Net zoals de moedereend en de boer,
en de kleine gele kuikentjes helemaal op het eind van het verhaal,
dat vind iedereen fijn en maakt iedereen blij.

kleuter:
Goede God
wij hebben allemaal ogen
om naar mooie dingen te kijken
maar soms kijken we boos.
Dat spijt ons.

kleuter:
Goede God
wij hebben allemaal oren
om te luisteren
maar soms gebruiken wij onze oren niet goed.
Het spijt ons.

kleuter:
Goede God
wij hebben allemaal twee voeten
om te stappen en te lopen
maar soms stampen wij naar anderen.
Het spijt ons.

kleuter:
Goede God
wij hebben allemaal een hart
om iedereen graag te zien
maar soms zijn we jaloers.
Het spijt ons.

Kleuter:
Goede God
wij hebben allemaal een mond
om lieve dingen te zeggen
maar soms zeggen we lelijke woorden.
Het spijt ons.

Vriendschapsbandjes
Wij geven aan alle juffen vriendschapsbandjes om uit te delen nu of in de klas
Daarmee willen wij tonen dat we echte vriendjes willen zijn en blijven.
Ook de Jezus krijgt een vriendschapsbandje van ons.

‘Daaag’
juf 1:
Dag school,
Dag schoolpoort die elke dag voor me openging.
Dag klas,
straks sta je weer twee maanden leeg.
Zal je ons missen?
Dag speelplaats.
Dank je dat ik elke dag op jou mocht spelen,
de pijn aan mijn knie toen ik viel, is al lang vergeten.
Dag bel,
daaag….

juf 2:
Dag vriendje.
Dag kinderen van de klas.
Dag alle kinderen van de school.
Het was fijn met jullie samen te spelen en te werken,
te dansen en te knutselen, te turnen en te lachen.
Het was niet altijd even gemakkelijk en soms maakten we ruzie.
Maar even vaak hebben we het weer goed gemaakt.
Dag! Ik wens jullie een fijne vakantie.

juf 3:
Dag Jezus
Jij bent mijn grote vriend.
Zoals Jij gezorgd hebt voor de mensen,
zo willen wij ook zorgen voor elkaar.
Ook jij krijgt een vriendschapsbandje van ons
bewaar het als een schat heel dicht bij jouw hart want daar horen wij thuis.

Kruisteken
Wij maken allemaal een kruisteken voor we naar huis gaan
en wensen elkaar nog een fijne dag toe.

Lied: ‘God kent jou vanaf het begin’

(Even beluisteren? Klik hier)