Wachttoren

Wat?

Dit was een hoge toren, een uitkijkpost, die gebouwd werd om uit te kijken over het land:
. zo kon men vijanden zien aankomen en branden signaleren
. of gewassen, velden, wijngaarden en vee tijdens de oogstperiode beschermen tegen dieven of wilde dieren
. of kijken naar de stand van de zon, om de tijd te kunnen aangeven.

Bouwmateriaal

Wachttorens werden gebouwd van:

Materiaal		Waar?
Steen	Zo’n wachttoren was stevig en duurzaam	meestal bij steden of burchten. Ook in wijngaarden waar de benedenverdieping diende als opslagruimte voor de oogst.
Adobe	Gemaakt met modderstenen (zongedroogde klei)	vooral in minder belangrijke streken.

Die torens konden vierkant zijn of rond, met een trap of ladder naar boven en met openingen of schietgaten om uit te kijken, afhankelijk van de militaire of agrarische functie van het gebouw.

Indeling

Een wachttoren in een wijngaard had meestal twee verdiepingen:
. een benedenverdieping met dikke wanden van onbehandelde steen. De temperatuur in die ruimte was redelijk koel zodat men er de druivenoogst in kon opslaan, zonder dat die direct begon te gisten.
. een bovenverdieping die diende als uitkijktoren om dieven en wilde dieren te vlug af te zijn.

Tijdens de oogstperiode konden landarbeiders met hun gezin in de wachttoren verblijven in plaats van elke dag naar huis terug te moeten gaan.

Wachters

Afhankelijk van de plaats waar de wachttoren zich bevond en de functie die hij had, werden andere personen als wachter aangesteld:

Wie?	Functie	Wanneer?
Soldaten	Militair	als de wachttoren deel uitmaakte van een burcht of een stadsverdediging.
Knechten of arbeiders	Agrarisch	als de wachttoren in een wijngaard of een akker stond

De wachters moesten de omgeving nauwgezet in het oog houden en waarschuwen bij gevaar.
Ze hadden ook aandacht voor de stand van de zon zodat ze de tijd van de dag konden aangeven.
Ze communiceerden door luid te roepen, de hoorn (sjofar) te blazen of signalen te gebruiken.

Symbolische betekenis

Een wachttoren is in de mond van profeten het symbool van: waakzaamheid, verantwoordelijkheid, zorg en bescherming.
Soms stellen profetische teksten God voor als Iemand die een wachttoren laat optrekken om zijn volk te beschermen of te waarschuwen.

Wachttoren in de Bijbel

Oude Testament

2 Kronieken 26, 9
“Koning Uzzia bouwde wachttorens aan de Hoekpoort, de Dalpoort en aan de Hoek, en hij versterkte ze.”

Koning Uzzia liet deze wachttorens bouwen om beter zicht te hebben op mogelijke manoevers van de vijand.

Jesaja 21, 6-7
“God zei me: 'Zet een wachter uit, die moet melden wat hij ziet. Ziet hij strijdwagens, met paarden bespannen, een legertros met ezels en kamelen, dan moet hij scherp, zeer scherp toezien."

Jesaja formuleert de opdracht van een wachter.

Psalm 130, 6
“Mijn hart kijkt uit naar de Heer, meer dan wachters uitkijken naar de ochtend.”
Lees meer

Wachters kondigden niet alleen slecht nieuws aan (branden, aanvallen van vijanden, dieven), maar ook de belangrijke tijdsmomenten van de dag.

Jesaja 5, 1-2
“Ik wil zingen van mijn vriend, het lied van mijn vriend en zijn wijngaard. Mijn vriend had een wijngaard op een vruchtbare helling. Hij spitte hem om, verwijderde de stenen, en beplantte hem met edelwingerd. Hij bouwde er een wachttoren en kapte er ook een wijnpers uit.”
Lees meer

Jesaja beschrijft een wijngaard waar men een wachttoren in bouwt om zich tijdens de oogst te beschermen tegen ongewenste indringers.
Dit gegeven uit het dagelijks leven gebruikt de profeet als een beeld om over God te spreken, die toeziet op de levenswandel van de mensen.

Ezechiël 3, 17
“Mensenkind, Ik stel u aan als wachter voor het volk van Israël. Telkens als ge uit mijn mond een woord hoort, moet ge hen namens Mij waarschuwen.”

De wachter op de toren is het beeld van een profeet, die het volk toespreekt in de naam van God.

Ezechiël 33, 7
“Mensenkind, Ik heb je als wachter over het volk van Israël aangesteld. Al wat je van Me verneemt moet je hun in mijn naam meedelen."
Lees meer

Zoals een wachter moet waarschuwen bij gevaar, zo moet een profeet de mensen waarschuwen bij moreel of geestelijk verval.

Nieuwe Testament

Marcus 12, 1 (// Matteüs 21, 33)
“Hij begon in gelijkenissen tegen hen te spreken: ‘Iemand legde een wijngaard aan, zette die af met een omheining, groef een perskuil en bouwde er een wachttoren. Hij verpachtte hem aan wijnbouwers, en ging naar het buitenland.”
Marcus: Lees meer
Matteüs: Lees meer

Als Jezus een parabel vertelde, leek het of Hij het had over een gebeurtenis uit het dagelijks leven. Naar het einde van de parabel wordt duidelijk dat Hij in het bouwen van een wachttoren het beeld zag van de zorg en de bekommernis van God voor zijn volk.

Ruïnes van wachttorens

Jericho

Deze wachttoren stond vroeger buiten de stadmuren van Jericho en werd gebouwd in het achtste millennium voor Christus, een tijd waarin men nog geen bakstenen gebruikte. De diameter van de toren is 8,5 meter. De huidige hoogte: bijna acht meter.
Men had toegang tot de toren via een deur.
Binnenin de toren was een trap.
Hoogst waarschijnlijk had deze wachttoren een militaire functie.

Helling van de berg Hareth, bij Tsuba

Deze bijna intacte stenen wachttoren heeft trappen aan de buitenkant, zodat men van boven de toren de wijngaard van de eigenaar kon bewaken.
De benedenverdieping kon men gebruiken om de oogst tijdelijk op te slaan.