1 Koningen 19, 19-21: Elisa wordt profeet
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Toen Elia onderweg was,
zag hij Elisa die aan het ploegen was.
Twaalf koppels ossen gingen voor hem uit.
Elisa was bij het twaalfde.
Toen Elia voorbijkwam, wierp hij zijn mantel naar hem.
Elisa liet de ossen in de steek en liep Elia achterna.
‘Laat mij eerst afscheid nemen van mijn vader en moeder,
dan volg ik u’, zei hij.
‘Ga maar weer terug’, zei Elia, ‘ik heb u tot niets verplicht’
Daarop ging Elisa naar de ossen terug.
Hij slachtte ze en bereidde het vlees op het hout van de jukken.
Hij gaf het vlees te eten aan zijn knechten.
Daarna ging hij met Elia mee als zijn dienaar.
Stilstaan bij ...
Elia
(= 'Mijn God is JHWH)
Elia leefde in de 8e eeuw voor Christus, toen het volk Israël opnieuw afgoden begon te vereren. Van hem wordt gezegd dat hij niet gestorven is, maar ten hemel opgenomen werd met vurige paarden in een wervelwind.
Tot op vandaag verwachten de joden dat hij zal terugkeren. Daarom wordt voor hem met Pesach, het joodse paasfeest, een extra plaats aan tafel voorzien.
Lees meer
Elisa
(= 'God is redding')
Elisa was de zoon van Safat uit Abel-Mechola. Hij werd de leerling van de profeet Elia en zijn opvolger. Hij werd de leider van een gemeenschap van profeten en had heel veel gezag.
Over hem worden heel wat wonderverhalen verteld. Sommige ervan lijken erg op die van Elia. Heel bekend is de genezing van de Arameeër Naäman (2 Koningen 5, 14-17).
Net als Elia ijverde hij voor een zuivere eredienst aan de God van Israël.
Zalven
Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat iemand helemaal doordrongen is van de kracht en de geest van Jahwe.
Twaalf koppels ossen
Dit zijn echt heel veel ossen!
Verwijst de ‘twaalf’ naar de twaalf stammen van Israël? En wil de schrijver ermee zeggen dat Elisa die twaalf stammen gemakkelijk zou aankunnen?
Mantel
De mantel van Elia maakte voor andere mensen duidelijk dat hij een profeet was. Nu nog zijn bepaalde kledingstukken eigen aan een beroep. (Kledij van een kok; de toga van een advocaat of een rechter; de witte kleding van iemand in de verpleegzorg ...)
Bij de tekst
Historische achtergrond
Assyrië overheerste het voormalige Noordrijk Israël.
Die ramp trachtte de schrijver van het boek Koningen te verklaren door de ontrouw van het volk Israël aan God. Want de aandacht van veel Israëlieten ging naar de cultus van de Baäl, vruchtbaarheidsgoden in Kanaän.
Spreken met beelden
Profetenmantel
Deze mantel diende niet alleen om te beschermen tegen regen of koude. Met deze mantel typeerde men iemand als profeet.
Toen Elia zijn mantel wierp naar Elisa, wilde hij zonder woorden zeggen dat hij (door God) als profeet geroepen werd.
Toen Elia later in de hemel werd opgenomen, viel zijn mantel van hem af. Elisa nam hem op en sloeg die om zijn schouders.
Met dit gebaar maakte hij duidelijk dat hij vanaf dat moment Elia definitief opvolgde.
Een roepingsverhaal
Deze tekst heeft het over Elisa die via de profeet Elia door God geroepen wordt om zijn profeet (woordvoerder) te zijn.
Klik hier voor meer info en suggesties bij roepingsverhalen.
Relatie met het Nieuwe Testament
Jezus verwijst naar deze tekst wanneer Hij zegt: 'Wie de hand aan de ploeg slaat, maar omziet naar wat achter hem ligt, is ongeschikt voor het Rijk van God.'
Hij wil ermee zeggen dat een echte volgeling, Hem helemaal moet volgen en ophouden met ploegen als hij Jezus wil achterna gaan.
Bijbel en kunst
Schilderkunst
J. MASSIJS
De roeping van Elisa (1572)
De tekst uit de Bijbel waarbij de profeet Elia zijn mantel wierp op Elisa (onderaan het schilderij) was voor de Antwerpse kunstschilder Jan Massijs (1509 – 1575) de gedroomde aanleiding om een prachtig landschap te schilderen.