1 Korintiërs 11, 17-26.33: De maaltijd van de Heer

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1818-1819)

Er is nog iets dat ik wil zeggen. Als jullie in de kerk bij elkaar komen, gedragen jullie je helemaal verkeerd. Daardoor zou het wel eens slecht met jullie kunnen aflopen.
Als jullie bij elkaar komen, doet iedereen waar hij zelf zin in heeft. Jullie vormen dan geen eenheid. Dat is tenminste wat ik over jullie gehoord heb, en dat zal zeker voor een deel waar zijn. Verschillen tussen jullie zullen er natuurlijk altijd zijn. Die verschillen zijn er om te zien wie van jullie echte christenen zijn.
Als jullie bij elkaar komen, dan eten jullie met elkaar. Maar dat is beslist geen maaltijd tot eer van de Heer! Want jullie zorgen er eerst voor dat je zelf genoeg te eten en te drinken hebt. Maar dan blijft er niets over voor anderen. Dus als de één al dronken is, heeft de ander nog steeds honger.
Wat moet ik daarvan zeggen? Dat jullie uitstekende christenen zijn? Nee, natuurlijk niet! Als iemand zich vol wil eten en drinken, moet hij dat thuis maar doen! Hebben jullie dan geen enkel respect voor andere christenen? Hoe durven jullie anderen die niets te eten hebben, zo te behandelen?

Ik heb jullie al eens verteld over de nacht waarin onze Heer Jezus Christus gevangen werd genomen. Ik heb het van de Heer zelf gehoord.
’s Avonds bij de maaltijd pakte Jezus een brood. Hij dankte God, en hij brak het brood in stukken. En hij zei tegen zijn leerlingen: ‘Kijk, dit is mijn lichaam. Ik zal sterven voor jullie. Herhaal deze maaltijd steeds opnieuw om aan mij te blijven denken.’
Na het eten pakte Jezus een beker wijn. Hij zei: ‘Mijn bloed zal vloeien. Maar daardoor zullen jullie gered worden. Dat heeft God beloofd. Deze beker is daarvan het teken. Drink steeds opnieuw uit deze beker om aan mij te blijven denken.’
Dat is dus de manier waarop jullie met elkaar brood moeten eten en wijn moeten drinken. Want daarmee laten jullie zien dat de Heer voor ons gestorven is. En dat moeten jullie blijven doen totdat de Heer terugkomt. (…)

Vrienden, als jullie bij elkaar komen om samen te eten, wacht dan op elkaar!

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Nu ik toch bezig ben voorschriften te geven,
moet ik jullie toch zeggen dat ik het niet goed vindt
dat jullie bijeenkomen op een manier die meer kwaad doet dan goed.
Om te beginnen hoor ik dat er op de samenkomsten van je gemeente
verdeeldheid heerst en ik ben geneigd dat te geloven:
onenigheden zijn onvermijdelijk
als moet blijken wie van jullie te vertrouwen is.
Zoals jullie nu samenkomen,
Is er geen sprake van ‘de maaltijd van de Heer’,
Want ieder eet zijn eigen maal,
zodat sommigen honger lijden en anderen dronken zijn.
Jullie kunnen toch thuis eten en drinken?
Of minachten jullie de gemeente van God
en willen jullie zij die niets hebben beschaamd maken?
Wat moet ik daarop zeggen? Kan ik jullie prijzen?
Op dat punt zeker niet.
Zelf vernam ik van de Heer wat ik op mijn beurt doorgaf:
dat Jezus in de nacht waarin Hij werd gearresteerd,
brood nam en God dankte.
Terwijl Hij het brak zei Hij:
‘Dit is mijn lichaam voor jullie. Doe dit om aan Mij te denken.’
Na de maaltijd nam hij de beker en zei:
‘Deze beker is het nieuwe verbond in mijn bloed.
Denk telkens aan Mij als jullie die beker drinken.’
Telkens als jullie dit brood eten en de beker drinken,
verkondigen jullie de dood van de Heer, totdat Hij komt. (…)

Daarom, broeders en zusters,
als jullie samenkomen voor de maaltijd, wacht op elkaar.

Bij de tekst

Situering in de tijd

Deze eerste brief van Paulus aan de christenen van Korintië, een van de oudste teksten in het Nieuwe Testament, werd waarschijnlijk geschreven in 54 of 55 na Christus (dus een twintigtal jaar eerder dan de evangelies).

God danken

In een joods gedachtenismaal neemt de belangrijkste persoon aan tafel het brood en zegt een dankgebed waarin hij God prijst voor de grote dingen die Hij voor zijn volk deed, vooral voor het verbond. Daarna eet iedereen van dit brood. Wat later neemt hij de beker met wijn en dankt God opnieuw. Daarna drinkt iedereen uit de beker.

Deze gebeden blikken niet alleen dankbaar terug op het verleden (brood; leven in vrijheid),
ze zijn ook een gebeuren in het heden: het vieren van de voortdurende zorg van God voor Israël
en ze houden een engagement in voor de toekomst: wanneer men mee eet van het brood, bevestigt men de inhoud van het dankgebed en aanvaardt men ook de 'tien woorden' als norm voor het samenleven. (Vgl. ‘Diens brood met eet, diens woord men spreekt’)

Nieuwe dimensie

Paulus beschrijft in dit fragment het joodse gedachtenismaal waarbij de joden God danken om het leven en om het verbond dat Hij met zijn volk sloot. In dit danken ligt de opgave om te doen wat God graag wil: zijn woorden / geboden laten functioneren als een leidraad in het leven.

In de eucharistie komt er een nieuwe dimensie bij:
. Jezus in herinnering brengen en aanwezig stellen,
. willen leven in de gezindheid van Jezus.

Eucharistieviering

Deze tekst uit de brief van Paulus inspireerde de acclamatie in het eucharistisch gebed:

‘Als wij dan eten van dit brood
en drinken uit deze beker,
verkondigen wij de dood des Heren
totdat Hij komt.’