Matteüs 18, 21-35: De onbarmhartige dienaar

- // Matteüs 18, 21-35 // -

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1553-1554)

Petrus kwam bij Jezus en zei: ‘Heer, als een andere gelovige mij slecht behandelt, dan moet ik hem vergeven. Maar hoe vaak? Wel zeven keer?’ Jezus zei: ‘Nee, niet zeven keer, maar zeventig maal zeven keer. Luister, ik zal een voorbeeld geven over Gods nieuwe wereld.
Een koning wil dat zijn dienaren al hun schulden aan hem terugbetalen. Eén voor één laat hij de dienaren bij zich komen. Er wordt ook een man bij de koning gebracht die hem vele miljoenen schuldig is. De man kan niets terugbetalen. De koning zegt: ‘Verkoop die man, samen met zijn vrouw, zijn kinderen en al zijn bezittingen. Dan krijg ik nog iets terug.’
Maar de dienaar knielt voor de koning. Diep gebogen blijft hij liggen en zegt: ‘Heb alstublieft geduld met mij. Ik zal u later alles terugbetalen.’ De koning krijgt medelijden met de man. Hij zegt: ‘Ik laat je gaan. Je hoeft dat geld niet meer terug te betalen.’
Als de man naar buiten gaat, ziet hij een andere dienaar van de koning. Die ander is hem nog een paar duizend schuldig. Hij grijpt hem bij zijn keel en zegt: ‘Nu betalen!’ De andere dienaar knielt voor hem en zegt: ‘Heb alsjeblieft geduld met mij. Ik zal je later terugbetalen.’ Maar de man zegt: ‘Geen sprake van.’ En hij laat de ander opsluiten in de gevangenis, totdat die zijn schuld terugbetaald heeft.
Andere dienaren van de koning hebben gezien wat er gebeurd is. Ze zijn erg verdrietig. Ze vertellen alles aan de koning. Dan roept de koning die man weer bij zich en zegt: ‘Jij bent een slechte dienaar! Je vroeg mij om geduld met je te hebben. En ik zei dat je het geld niet terug hoefde te betalen. Ik had medelijden met jou. En jij had ook medelijden moeten hebben met die andere dienaar.’
De koning is woedend. Hij laat de man meenemen door de bewakers van de gevangenis. Die zullen hem pijn laten lijden, totdat hij zijn schuld heeft terugbetaald.’
Jezus zei: ‘Zo is het ook met mijn hemelse Vader. Hij wil dat je de andere gelovigen van harte vergeeft. Anders zal hij je straffen.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Petrus kwam bij Jezus en vroeg:
‘Heer, als iemand me iets verkeerd doet,
hoe vaak moet ik hem dan vergeven? Zeven keer?’
Jezus antwoordde: ‘Niet zeven keer, maar zeventig keer zeven keer.’
Daarna vertelde Jezus het volgende:

‘Er was eens een koning, die met zijn dienaren wilde spreken
over de schulden die ze bij hem hadden.
Toen hij daarmee begon, bracht men een dienaar bij hem
die hem een heel grote som geld schuldig was. Wel 4.500 miljoen euro!
‘Ik kan die schuld echt niet betalen,’ zei de dienaar.
‘Oké,’ zei de heer, ‘verkoop dan maar alles wat je hebt,
zodat jij je schuld kunt betalen.’
Toen viel de dienaar op zijn knieën voor de koning en vroeg:
‘Kun je wat geduld hebben met me? Ik zal je alles betalen.”
De koning kreeg medelijden met hem en zei: ‘Laat hem maar gaan!
Hij moet het geld dat ik hem geleend heb niet meer terugbetalen.
Hij is vrij!’

Toen die dienaar buitenkwam, zag hij een collega van hem.
Die was hem zo’n 7.500 euro schuldig.
Hij greep hem bij de keel en zei: ‘Betaal wat je me schuldig bent.’
Toen viel zijn collega op zijn knieën voor hem neer en smeekte:
‘Heb geduld met me! Ik zal je alles betalen.’
Maar de dienaar zei: ‘Gooi hem in de gevangenis!
Sluit hem op tot heel zijn schuld betaald is.’

Toen de andere dienaren dit zagen, waren ze erg geschokt.
Ze gingen naar de koning en vertelden alles wat er gebeurd was.
Toen riep de koning die dienaar bij zich en zei:
“Slechte dienaar! Ik heb je alle schuld kwijtgescholden.
Waarom heb je dan geen medelijden met die man,
zoals ik medelijden had met jou?”
De koning werd heel kwaad en zei: ‘Laat hem folteren
tot heel zijn schuld betaald is.’

En Jezus besloot zijn verhaal:
‘Zo zal mijn hemelse Vader met jullie doen,
als jullie je broer niet van harte vergeven.’

Stilstaan bij ...

Petrus
Petrus was een broer van Andreas. Beide waren ze vissers afkomstig uit Betsaïda. Ze waren de eerste leerlingen van Jezus.
Petrus was de belangrijkste in de groep van de apostelen en werd de leider in de Palestijns-joodse kerk van Jeruzalem. Rond het jaar 67 stierf hij de marteldood onder keizer Nero en werd begraven buiten de stadsmuren van Rome, op de plaats waar nu de Sint-Pietersbasiliek staat.

Zeventig maal zeven
Zeven staat voor de volheid van de tijd. Bijvoorbeeld: zeven dagen, een hele week.
Zeventig staat voor de volledige mensheid. Een oude traditie zegt dat de mensheid uit zeventig volken bestaat. Zeventig maal zeven keer vergeven wil dus zeggen: altijd (zeven) en iedereen (zeventig) vergeven. Aan vergeven mag geen paal en perk gesteld worden.

Rijk der hemelen
Dit rijk heeft te maken met een levensstijl waarbij men ruimte geeft aan het woord van God. Dit rijk heeft niets te maken met het materiële noch met succes, of met werelds machtsvertoon. Op dit punt botste Jezus op onbegrip en verzet bij zijn leerlingen en bij de mensen. Want die dachten dat de Romeinse bezetter verdreven zou worden bij de komst van het rijk van God.
Volgens het toenmalig joodse gebruik sprak Matteüs uit eerbied voor God over het ‘rijk der hemelen’ wanneer hij het ‘rijk van God’ bedoelde.

Dienaar
Het gaat in deze parabel om hooggeplaatste staatsdienaren die met grote bedragen omgingen. Te vergelijken met ministers in onze tijd. ('minister' betekende oorspronkelijk: 'dienaar’)

Talent
Aanvankelijk was een talent een gewichtseenheid.
Toen Jezus leefde, was een talent de grootste geldeenheid, met een waarde van 6000 denariën (één denarie was het dagloon van een arbeider). Koning Herodes had een jaarinkomen van 900 talenten. De belasting van Galilea en Perea samen bedroeg 200 talenten.
De schuld in de parabel is dus zo hoog dat men ze niet letterlijk kan nemen. Ze verwijst naar de menselijke schuld tegenover God: ‘niet leven zoals God het wil’.

Barmhartigheid
Het Hebreeuwse woord voor barmhartigheid is Racha-nim. Rachem betekent baarmoeder. Zo kun je zeggen dat barmhartigheid oproept tot nieuw leven.

Vrouw en kinderen verkopen
Dit soort rechtspraak was onbekend in Israël. Volgens het joodse recht kon men maar verkocht worden als men iets gestolen had dat men niet kon vergoeden. Het verkopen van de echtgenote was volstrekt verboden. Toch kenden joden het gebruik, bij volkeren die hen omringden, om de hele familie als slaaf te verkopen en zo schulden te kunnen betalen.

Geleende som
Er staat niet meer: ‘schuld’. De verandering van woordgebruik laat zien dat de koning zijn dienaar al alles vergeven heeft.

Denarie
Een denarie was het dagloon van een arbeider. Tegenover een talent was een denarie maar een heel klein bedrag. Jezus wilde ermee zeggen: wat men aan zijn naaste te vergeven heeft, stelt niets voor als men bedenkt wat God de mensen te vergeven heeft.

Liet hem in de gevangenis zetten
In dat geval moest de familie de losprijs bij elkaar brengen. Iets wat heel normaal was in die tijd.

Overleveren aan de beulen folteren
Volgens het Romeinse recht mocht de koning onwillige schuldenaars laten folteren.

Vergiffenis schenken
Als iemand iets verkeerd gedaan heeft en de ander zegt: ‘Ik neem je dat niet kwalijk’, dan is dat ‘vergeven’.
Voor christenen is Jezus hierbij het grote voorbeeld. Hij zei dat de liefde van God zo groot is dat hij de fouten van de mensen wil vergeven. Hij leerde zijn leerlingen bidden: ‘God, onze Vader, vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren.’

Bij de tekst

Een parabel

... zegt iets over God
. In zijn liefde voor de mens, vergeeft God zonder berekening en beperking.
. God geeft mensen altijd opnieuw alle kansen
. God verwacht dat de mensen zich aan Zijn houding inspireren
. God houdt nooit op vergeving te schenken, hoe groot de schuld van de mensen bij hem ook is.

... roept op tot …
. vergeving zonder beperking. Wie zijn medemensen niet vergeeft, zal ook door God niet vergeven worden.

Lees meer … over parabels.

'Onzevader'

Deze parabel illustreert de volgende zin uit het 'Onzevader':
'en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren.'
De koning 'vergeeft' zoals zijn dienaar zijn mededienaar 'vergeven' heeft.

Wortel in het Oude Testament

Genesis 4, 24
'Wordt Kain zevenvoudig gewroken. Lamech zevenenzeventigvoudig!'

Structuur

De vraag van Petrus
De parabel

---

---

---

--DIENSTKNECHT - eist: 'betaal wat je schuldig bent...
--MEDEDIENSTKNECHT- valt neer en smeekt hem...
--DIENSTKNECHT - wil niet en werpt hem in de gevangenis...

---

---

---

Betekenis

Vanuit de parabel:
Als een koning een onvoorstelbare schuld volledig kwijtscheldt, hoe kan men dan een kleine schuld niet vergeven aan elkaar

Vanuit een gelovige invulling van de parabel:
Als God zonder beperkingen vergeeft, dan moeten gelovigen ook kunnen vergeven. Alleen wie zijn medemensen vergeeft, zal door God vergeven worden.

Bijbel en kunst

N. BUBE

De onbarmhartige dienaar

Werk van Nelly Bube, een kunstenares uit Kazakstan.

Suggestie
Vertel (of laat vertellen) de twee delen van de parabel aan de hand van dit kunstwerk.
Merk op dat de ‘onbarmhartige dienaar’ bij het vertellen dan van plaats en van kleding zal veranderen.
De onderste fries van dit kunstwerk staat stil bij de schuld waarover het gaat.

Bespreek:
- Waarom schilderde de kunstenares onderaan een weegschaal?

Opdracht:
- Gebruik het woord ‘weegschaal’ in een zin waarin je de betekenis van deze parabel samenvat.

Vragen van kinderen

Sorry zeggen of je verontschuldigingen aanbieden, toont dat je beseft dat wat je deed ongepast of storend was. Belangrijker dan 'sorry' is je houding nadien. Het is immers de bedoeling dat je nadien niet meer slaat. Sorry zeggen is dus alleen een oplossing als je nadien geen geweld meer gebruikt.
Even tot drie tellen, nadenken en dan pas reageren is dikwijls een eerste goede stap. Misschien probeert de juf dat met haar 'straf'. Door je even aan de kant te zetten, krijg je tijd om na te denken over wat er gebeurde en andere oplossingen te zoeken voor een volgend conflict.

(Bewerking van een antwoord van de kinderpsychologe Klaar Hammenecker in Psychologies, nr 62, april 2016, p. 129)

Suggesties

Kleine kinderen

KENNISMAKEN MET DE PARABEL

Elkaar vergeven

(Naar: Naomi, uitgeverij Averbode, nr. 3 - 2018, p. 6-7)

Jezus vertelde:
'Er was eens een man die geld geleend had van een koning.
Maar hij had zoveel schulden gemaakt,
dat hij dat geld niet meer kon terugbetalen aan de koning.

De koning zei: 'Stop de man in de gevangenis!'
Maar de man smeekte:
'Heb medelijden! Ik zal je alles terugbetalen zodra ik kan.'

De koning kreeg medelijden en zei:
'Het is goed zo, je hoeft me niets meer terug te betalen. Je bent vrij.'
En de man ging blij naar huis.

Een paar dagen later kwam hij iemand tegen
aan wie hij geld had geleend.
Dat was veel minder geld dan wat hij van de koning had geleend.
'Geef me mijn geld terug', zei hij.
Maar de andere man zei: 'Ik kan je dat geld niet terugbetalen.'
De man werd boos en liet hem in de gevangenis stoppen.

Toen de koning hoorde wat er gebeurd was, vroeg hij heel boos:
'Waarom heb je niet gedaan zoals ik met jou deed?'
En hij liet de man in de gevangenis stoppen
tot hij al zijn schulden terugbetaald had.

Grote kinderen

KENNISMAKEN MET DE PARABEL

De onbarmhartige dienaar

Rollen: verteller, Jezus, Petrus, een koning, twee dienaren.

Petrus
Heer, als iemand iets verkeerd doet tegen mij,
hoe vaak moet ik hem dan vergeven?
Is zeven keer voldoende?

Jezus
Neen, niet zeven keer, maar zeventig keer zeven keer.
Weet je, Ik leg dat even uit op een andere manier.
Je kunt het vergelijken met een koning
die zijn dienaren bij zich roept.
Hij wil dat ze hem uitleg geven
over de schulden die ze bij hem hebben.
Kijk (indien toneelspel)
Luister (indien voorgelezen) maar wat er toen gebeurde.

Koning
Kom eens hier, man,
Ik zie dat je nog 4 500 000 000 euro schulden bij mij hebt.
Verkoop maar alles wat je hebt,
zodat ik mijn geld terugkrijg.

Dienaar 1
Heer, heb geduld met mij. Ik zal je alles wel betalen.

Koning
Ik zie dat je van goede wil bent.
Weet je, je hoeft het geld dat ik jou geleend heb, niet terug te betalen.

Dienaar 1
Dank je, heer, dank je wel!

Verteller
Opgelucht gaat de dienaar naar buiten.
Toevallig ziet hij daar een andere dienaar
die 7.500 euro schulden bij hem heeft.

Dienaar 1
Jij daar, betaal onmiddellijk je schuld bij mij.

Dienaar 2
Heb nog even geduld.
Binnenkort zal ik je geven wat ik je schuldig ben.

Verteller
Maar de eerste dienaar weigert dit te aanvaarden
en laat zijn dienaar in de gevangenis werpen.
De andere dienaars zien dat en zijn erg boos.
Ze vertellen het aan de koning. Die wordt woedend.
Hij roept de dienaar bij zich.

Koning
Ondankbare knecht. Ik heb al je schulden kwijtgescholden.
Waarom deed je dat niet met die arme man,
die bij jou schulden had.
Je bent het niet waard nog bij mij in dienst te zijn.
Ik gooi je in de gevangenis.
Daar moet je blijven tot je hele schuld betaald is.

Jezus
En zo gebeurde het ...
Zo zal ook mijn hemelse Vader met ieder van jullie doen
die zijn broer niet van harte vergiffenis schenkt.

TIP
Vraag aan zes kinderen om, enkele dagen voor de activiteit, om dit stukje voor te bereiden:

EVEN TESTEN

Meerkeuzevragen

(naar: H. BERGMANS in Simon, uitgeverij Averbode, 2009 nr 5, p. 5)

Waarom vertelde Jezus deze parabel?
O Omdat Petrus niet goed kon tellen.
O Omdat Hij wil dat we elkaar zouden vergeven.
O Omdat we nooit schulden mogen maken.

Wat zou Jezus bedoelen met ’70x7’ keer vergeven?
O 490 keer vergeven.
O nooit vergeven.
O altijd vergeven, hoeveel keer het ook is.

Beluister het gebed dat Jezus leerde aan zijn leerlingen.
- Welke woorden hebben dezelfde boodschap als de parabel?

Wat betekent het woord schuldenaar in het Onzevader'?
O Een moordenaar.
O Iemand die je geld moet teruggeven.
O iemand die je kwaad heeft gedaan.

INLEVEN

Werken met verhalen

Vertel de kinderen één of twee van de volgende verhalen:

Verhaal 1
Tom zit samen met mama en kleine zus aan tafel. Na het eten vraagt moeder: 'Tom help je me even af te wassen?' Tom heeft een hekel aan afwassen en trekt een zuur gezicht. Moeder merkt het niet en zegt: 'Kom, dan kunnen we straks gezellig televisie kijken.' Tom antwoordt niet. Plotseling staat hij recht en zegt boos: 'Ik moet altijd helpen en Tessa moet nooit iets doen. Ik denk dat jij Tessa liever ziet dan mij!' Mama kijkt hiervan op, maar voordat ze iets kan zeggen loopt Tom naar zijn kamer en slaat de deur toe. 's Avonds zit mama in de woonkamer televisie te kijken...

Verhaal 2
Simon en Bram hebben net een prachtig zandkasteel gebouwd. Ze zijn er heel fier op: het is een echt prachtig kasteel. Jasper heeft het gezien en is jaloers. Om hen te plagen loopt hij door het kasteel zodat het helemaal vernield wordt. Simon en Bram zien het en ...

Verhaal 3
Tijdens de les ziet de juf dat Jeroen met flippo's (1) aan het spelen is. Ze neemt ze af en steekt ze in haar lessenaar. Tijdens de speeltijd ziet de juf dat Jeroen zijn 20 flippo's stiekem uit haar lessenaar wegneemt. 'Jeroen, leg die flippo's terug,' zegt de juf. Jeroen legt ze langzaam terug. 'Kom,' zegt de juf, 'ga maar met je vrienden spelen en doe dat niet meer!' Jeroen komt op de speelplaats. Hij ziet dat Stijn twee flippo's van hem weggenomen heeft.
(1): aanpassen aan de gadgets die op dit moment in de 'mode' zijn bij kinderen.

Verhaal 4
Nathalie staart naar een foto. Het is een foto van Mira en haar aan zee. Mira is altijd haar beste vriendin geweest. Samen deden ze vele toffe dingen. Maar Mira is te ver gegaan. Toen ze tijdens de vakantie aan zee waren, heeft ze Nathalie gekwetst. Ze noemde haar een puistenkop. Nathalie kijkt nog eens goed naar de foto en scheurt hem in stukken. Met tranen in de ogen gooit ze de snippers in de papiermand. Nathalie ontwijkt Mira dagenlang. Ze wil niet met haar spreken, zo kwaad is ze. Op een dag...
(Naar: J. DE MEYERE in Zonnestraal 2003, nr 28 p. 9)

De kinderen bedenken het vervolg van het verhaal. Dit vervolg vertellen ze, of spelen ze als een toneel, of tekenen ze (vraagt nogal wat tijd), of ...

Vertel daarna het verhaal dat Jezus aan Petrus vertelde. Of laat het voorlezen.

Merk op:
in de vereenvoudigde teksten werden de bedragen omgezet naar euro waardoor de vergevingsgezindheid van God veel duidelijker wordt. In dit geval werd uitgegaan van een dagloon van 75 euro. Eventueel moet je dit bedrag aanpassen.
Je kunt nog dichter bij de bevattingsmogelijkheid van het kind komen door het te hebben over een kleine schuld van 7 euro en een grote schuld van 4 miljoen euro. Bij grotere kinderen kun je het wel hebben over talenten en denariën. Maar laat ze dan zelf de berekening maken naar euro's.

Bespreek de parabel met behulp van de kubus of aan de hand van de volgende vragen:
- Wat was de belangrijkste zin in het gesprek van Jezus met Petrus, vooraleer hij de parabel vertelde?
- Welke persoon in de parabel doet wat Jezus belangrijk vindt?
- Zeg in eigen woorden wat Jezus met zijn verhaal wilde zeggen.
(Voorbeeld van zo’n kubus

Bespreek daarna het vervolg van het verhaal
- Zou je na het beluisteren van de parabel van Jezus het verhaal uit het begin van de bijeenkomst nog op dezelfde manier doen aflopen?
- Doet men in je verhaal ook wat Jezus zo belangrijk vindt? Leg uit.

Belangrijk
Het gaat er niet om dat kinderen geen ruzie meer maken, want dat is niet haalbaar. Wel dat ze leren omgaan met ruzie. Dat ze kunnen verdragen dat een ander al eens minder goed handelt.

VERDIEPEN

Vergeven in ons leven

- Waarover maken jullie wel eens ruzie?
- Wie zet dan meestal de eerste stap om de ruzie op te lossen?
- Hoe gebeurt dat dan?
- Wat vinden jullie moeilijk om te vergeven? Waarom?
- Voor welke fout zou jij willen vergeving vragen aan iemand?
- Waarvoor wil je vergeving aan iemand geven?
Zeg in je eigen woorden wat 'vergeven' is.
Geef daar eens een voorbeeld van.

Zoek naar gebaren die tonen dat je het weer goed wil maken met elkaar. Bijvoorbeeld: een hand geven, een zoen, naar elkaar wuiven, een schouderklop, een briefje met 'sorry' in iemands boekentas stoppen, iemand met wie je ruzie had opbellen om te vragen of hij/zij komt spelen, je mama extra helpen om iets goed te maken, je broertje of zusje na een ruzie met je speelgoed laten spelen, ...

KEN JE TAAL

Vergeven

Als je iets verkeerd deed en de ander zegt: 'Ik neem je dat niet kwalijk', dan is dat 'vergeven'. Vergeven is dus: het weer goed maken, weer vrienden worden, iemand nieuwe kansen geven, niet meer kijken naar wat voorbij is, maar samen werken aan een betere toekomst.
Voor christenen is Jezus hierbij hun grote voorbeeld. Hij zei dat de liefde van God zo groot is dat hij de fouten van de mensen wil vergeven. Hij leerde hen bidden: 'God, onze Vader, vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren.'

‘Beeldende woorden’ voor 'vergeven':
- zand erover
- de spons erover
- met een propere lei beginnen

Verzoenen

Als iemand iets fout gedaan heeft, als je hem vergeven hebt, en als je dan echt probeert samen goede vrienden te zijn, dan spreekt men van verzoenen. Soms geven mensen elkaar dan een zoen, of ze omhelzen elkaar zoals in de parabel van de verloren zoon, maar ze kunnen elkaar ook de hand drukken of gewoon weer met elkaar praten.

Hoe toon je dat je spijt hebt?
- Je steekt je hand uit en zegt: Zand erover?
- Je stuurt een e-mail met een vredesduif en 'sorry' erbij
- Je schrijft een brief met twintig redenen waarom je je vriend(in)niet kunt missen en je vraagt of hij/zij je stommiteiten wilt vergeven.
- Je zegt: ik had ongelijk daarstraks.
- Je vraagt of hij/zij straks komt spelen en hoopt dat je daarmee alles kunt bijleggen.
- Je geeft je vriend(in) een zakje met zijn/haar lievelingssnoep en zegt er 'sorry' bij.
- Je haalt diep adem en je zegt: 'Dat had ik niet moeten zeggen'.

VERTELLEN

Over een boze beer

(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 34)

Toen een beer nog klein was, zocht hij op een dag naar honing.
Bij een bijennest stak één bij hem toen in de neus.
Sindsdien is hij boos op alle bijen en ook op alle muggen.

Later kreeg de beer een grote boomtak op zijn kop.
De storm had hem van de boom gewaaid.
Sindsdien is hij boos op alle takken en bomen en op storm.

Toen het winter was, gleed beer uit op wat ijs.
Zijn vier poten gingen in alle richtingen.
Sindsdien is hij boos op het ijs en op de koude.

In de lente zag hij een meisjesbeer en wilde haar vriendje zijn.
Maar de meisjesbeer zei: 'Nee, ik heb al een vriendje.’
Sindsdien is hij boos op alle meisjesberen.

Nu is de beer een oude brombeer geworden.
Niets kan hem nog blij maken:
geen honing, geen winterpret, geen bomen, geen meisjesberen.

(Naar een tekst van Harrie Brouwers)

De draad

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 181)

Een oude rabbi vertelde:

‘Ieder mens
is met God verbonden
door een draad.
Telkens iemand een fout maakt,
breekt de draad.
Maar als men spijt heeft van zijn fout,
dan maakt God de draad weer heel
met een knoop.
Daardoor wordt de draad
wel korter dan voordien.
En komt de mens die fout handelde
dus een beetje dichter bij God!

Zo komen de mensen
van fout tot spijt,
van knoop tot knoop
steeds dichter bij God.
Zelfs zonden
zijn dus nog ergens goed voor!'

(Naar een Joods verhaal)

Overweging bij het verhaal
C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 11 januari 2017, p. 1

Fouten maken, iedereen doet het!
Bewust of onbewust …
mensen laten steken vallen!

Ze schieten tekort
in hun relatie met hun medemens,
in hun houding tegenover de natuur ...

Typisch voor christenen is dat ze dan spreken over ‘zonde’.
Want door die fouten komen ze los van God te staan.
Het verhaal hierbij heeft het over het breken van een draad.

De draad die de band met God mogelijk maakt
wordt door die tekortkomingen verbroken.
Niet alleen is de band met de medemens kapot, ook die met God.

En wat zegt nu die oude rabbi?
Als men spijt heeft van zijn zonde
knoopt God de kapotte draad terug aan elkaar!

Want zich realiseren dat men de andere tekort gedaan heeft
en daardoor ook de band met God verbroken heeft,
is de eerste stap naar verzoening en realisatie van wat God wil.

Die allereerste stap naar verzoening is de moeilijkste.
Maar misschien zijn de tweede of de derde stap ook moeilijk.
Toch wordt het daardoor uiteindelijk meer hemel op aarde.

En zo komt de oude rabbi tot het ongelooflijke besluit
dat zelfs zonden ergens goed voor zijn
als men er spijt over heeft.

DOEN

Installatie met legoblokjes

Laat je inspireren door dit beeld.
Bepaal zelf in hoeveel scènes je deze parabel wilt laten uitbeelden.

Afhankelijk van het aantal blokjes waar je over beschikt laat je de kinderen tegelijk de verschillende scènes bouwen, ofwel één na één. In dat laatste geval neem je een digitale foto van elke scène.
Nadien maken de kinderen een tekst die onder of bij de foto komt. Eventueel maken ze ook gebruik van tekstballonnen.

TIP
Het spreekt vanzelf dat de legoblokjes gemakkelijk vervangen kunnen worden door ander materiaal. Het doel blijft immers: de parabel op een andere manier verkennen.

ZINGEN / BELUISTEREN

Lied over vergeven

Marcel en Lydia Zimmer, gebaseerd op Matteüs 18, 22
Klik hier om dit lied te beluisteren.

Zeven maal zeventig maal

Elly en Rikkert Zuiderveld

Tot 7 maal 70 maal, vergeef ik een ander zijn schuld.
Tot 7 maal 70 maal, de Heer heeft met mij ook geduld.

Klik hier om dit lied te beluisteren.

BIDDEN

Vragen om vergeving aan God

Vraag de kinderen om in het vervolg van de eucharistieviering extra aandacht te hebben voor de woorden van het 'Onze Vader':

'En vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren.'

Schrijf een gebed waarin je God vraagt om vergeving voor je fouten en waarin je ook de kracht vraagt om anderen te kunnen vergeven.

MEDITEREN

Meditatieteksten

Ver-geven
(Erwin ROOSEN)

VER durven gaan in het
GEVEN van nieuwe kansen.
Hoever?
'Tot zeventig maal zeven maal',
heeft ooit iemand gezegd.
Kon ik dat maar!

En vergeving schenken
is één ding,
Maar vergeving vragen
is nog iets anders,
omdat ik dan moet toegeven
dat ik zelf ook fouten maak.

Toch wil ik het blijven proberen.
Want telkens wanneer het mij lukt,
is het net alsof Jezus
ook in mijn hart geboren wordt.

Vergeven
(Ward BRUYNINCKX, Tussen gisteren en morgen, Patmos, 1971, p. 31)

vergeven
is iemand bevrijden
iemand weer kans geven
nieuw te worden

vergeven
is iemand de hand reiken
om over de zwakheid heen te geraken

vergeven
is zon brengen
is de muur afbreken
is een brug bouwen
is terug contact opnemen
is de panne herstellen

vergeven
is de ander
weer zo gaarne zien
als jezelf

vergeving vragen
is de eigen pretentie
op zak steken
en bekennen
dat je liefde nodig hebt

vergeven
is nog eens
de liefde gelijk geven

Tien wenken op weg naar vergeving
(Godfried Danneels, Al de dagen van ons leven, blz. 151)

1. Onszelf aanvaarden zoals we zijn, met vreugde.
2. Meer kijken naar wat we al gekregen hebben dan naar wat ons nog ontbreekt.
3. De ander aanvaarden zoals hij is, te beginnen bij diegenen die het dichtst bij ons leven.
4. Goed spreken van een ander en het ook luidop zeggen.
5. Ons nooit met een ander vergelijken.
6. Goed goed noemen en kwaad kwaad.
7. Conflicten oplossen met woorden, niet met de vuisten.
8. In de dialoog beginnen met wat ons bijeenbrengt, daarna pas praten over wat ons verdeelt.
9. Zelf de eerste stap zetten om een conflict nog dezelfde dag bij te leggen.
10. Geloven dat 'vergeven' meer is dan gelijk hebben.
^

Jongeren

ONDERZOEKEN

Emoticon

Op de Internationale Dag van de Vrede lanceerde de Finse kerk een wedstrijd. Men wilde een emoticon dat vergeving uitdrukte.
Men kon tot midden november 2019 ontwerpen opsturen.
Eind februari 2020 maakte de vroegere presidente Tarja Halonen het winnende ontwerp bekend:

Onderzoek:
Wat wil dit emoticon over 'vergeving' zeggen?
Wat heeft het hart ermee te maken?
Wat hebben de twee handen ermee te maken?
Heeft de opgestoken duim van elke hand er wat mee te maken?

Bespreek:
Zou je zelf dit emoticon gebruiken? Waarom wel? Waarom niet?
Welke suggesties heb je voor een eventueel nieuw ontwerp?

Overweging

Frans Mistiaen s.j.

Moeten vergeven of mogen vergeven?

Zonder onderlinge vergeving
valt elke relatie, elke gemeenschap na een tijd uiteen.
Alleen de beslissende keuze van
“elkaar te willen vergiffenis schenken”
kan een verdieping brengen in de liefdes- of vriendschapsband.

Vergeven is echter moeilijk.
Altijd vergeven, zoals het evangelie van vandaag ons vraagt,
lijkt gewoon onmogelijk.
En Jezus nodigt ons uit zonder moeite en hartelijk te vergeven.
Hoe kan dat?

Als ik alleen oppervlakkig kijk - louter menselijk -
dan vergelijk ik mijzelf spontaan met anderen
en dan kom ik steeds weer tot de conclusie
dat het gelijk evident langs mijn kant ligt.
Dan komen gedachten bij mij op in de aard van:
"Wat denkt die andere wel?
Hij is mij nog veel meer verschuldigd dan ik hem!"
of : "Eigenlijk zou zij míj dankbaar moeten zijn.
Weet ge wel wat ik allemaal voor haar doe?"

Maar de parabel van vandaag
wil er ons toe brengen dieper te kijken,
niet alleen naar de louter menselijke relaties,
maar aandacht te hebben voor de relatie van elke mens met God
en te zien hoe allen, zowel de anderen als ikzelf,
immens veel verschuldigd zijn tegenover de Heer van het Leven.
Als ik bewust tegenover God ga staan
dan besef ik vrij vlug dat ik zoveel heb gekregen,
dat vooral ík zo diep ben vergeven.
Dan voel ik mij onnoemelijk dankbaar.

Welnu, als ik op het meer fundamentele vlak van het leven
aan God zoveel dankbaarheid verschuldigd ben,
ja dan kan ik toch nog moeilijk
op het meer bijkomstige vlak van één of ander twistpunt
wrokkig of hard blijven tegenover mijn medemens.
De grondhouding van dankbaarheid tegenover God
maakt mij dus mild en vergevensgezind tegenover de anderen.

Altijd “moéten” vergeven
lijkt ons een bovenmenselijke, onmogelijke taak.
Maar, is vergeven wel iets dat wíj moeten presteren?
De parabel nodigt ons uit
allereerst voldoende diep bewust te worden
van al de goddelijke vergevensgezindheid, die er gratis is.
Dan groeit als vanzelf,
vanuit een overstelpende dankbaarheid,
het verlangen om anderen te vergeven.
"Moéten vergeven" wordt "mogen vergeven".
Vergeven is geen prestatie waartoe wij onszelf
met een bovenmenselijke inspanning zouden moeten dwingen,
maar een goddelijke bezieling die opwelt uit ons hart
dat dankbaar is.
Als het vergeven ons soms moeilijk valt,
of als wij het nog als een “moéten” ervaren,
dan is het dus gewoon omdat wij ons nog niet genoeg bewust zijn
van de overvloedige dankbaarheid die wij God verschuldigd zijn.

Als ik dus echt mijn medemens wil vergeven
dan hou ik er best mee op mij met hem te vergelijken.
Want dan blijf ik toch maar tot de conclusie komen
dat ik gelijk heb en de andere ongelijk.
Ik begin beter met meer naar God te kijken
om te beseffen hoe groot Zijn vergeving voor mij wel was en is.
Dan zal vanuit die diepe vreugde en overstelpende dankbaarheid
uit mijn hart als uit een bron
het verlangen opborrelen om te mogen vergiffenis schenken.

Marc Gallant, trappist (Orval)

Vergeven (2011)

Voor Jezus is vergeven geen ijdel woord. Hij leert ons immers dat God liefde is, en geven en vergeven zijn eigen aan de liefde. Geven en vergeven zijn, om zo te zeggen, de twee momenten van de liefde. God is Liefde: Hij geeft ons eerst te zijn wie wij zijn. En als wij, anders dan Hij van ons verwacht, zijn liefde verkwanselen, dan vergeeft Hij ons.

Wij doen evenzo: als wij liefhebben, dan geven wij eerst aan de beminde zichzelf te mogen zijn, en daarna moeten wij hem, of haar, vergeven anders te zijn dan wij hadden verwacht.

Ver-geven, het woord zegt het, is een graad sterker dan geven. Je geeft gemakkelijk aan iemand die je niets schuldig is. Vergeven is geven aan iemand die je schuldig is. Vergeven is niet doen betalen. God vergeeft vanuit zijn natuur, wij zijn Hem alles schuldig, 10.000 talenten, zegt de parabel, dat is 45 miljoen euro, en Hij doet ons niets betalen. Dat betalen kunnen wij toch niet. God vergeeft.

God vergeeft. Wij proberen te vergeven: vergeven valt ons even moeilijk als echt beminnen, beminnen met een liefde waar wij ons moeten geven. Zo zijn wij dikwijls tegenover God in de situatie van die knecht in het evangelie aan wie 45 miljoen euro kwijtgescholden worden en die zijn kameraad bij de keel grijpt voor 900 euro. Om te kunnen vergeven moeten wij telkens weer opzien naar onze hemelse Vader, en ons op zijn golflengte afstellen.