Jesaja 5, 1-7: Het lied van de wijngaard
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Ik wil zingen voor mijn vriend:
’Over mijn vriend en zijn wijngaard’
Mijn vriend had een wijngaard op een vruchtbare helling.
Hij spitte hem om, verwijderde de stenen
en plantte er de beste wijnstokken die hij maar kon vinden.
Hij bouwde er een toren bij en zorgde voor een wijnpers.
Nu verwachtte hij dat die wijnstokken druiven zouden dragen,
maar er groeiden alleen zure bessen aan.
Wel, beste mensen, zeg nu eens:
Wat kon Ik nog meer voor mijn wijngaard doen?
Waarom groeien er alleen zure bessen,
terwijl Ik verwachtte dat er druiven zouden groeien?
Wel, Ik zal jullie zeggen wat Ik met mijn wijngaard ga doen.
Ik zal de omheining weghalen en de muren omvergooien.
Ik maak er een wildernis van, want Ik zal hem niet meer snoeien.
Ik zal het onkruid laten staan en distels en doornen laten groeien,
en Ik laat het niet meer regenen.
De wijngaard van God is het volk van God,
de bevoorrechte planten zijn de mensen van Juda.
God hoopte op recht, maar wat kreeg Hij?
Onrecht!
Stilstaan bij ...
Wijngaard
Een omheinde plaats waar wijnstokken groeien.
In het Oude Testament is de wijngaard het beeld voor het volk van God.
Edelwingerd
Een wijnstok van hoge kwaliteit, een ‘elite-wijnstok’
Wachttoren
Uitkijkpost om dieven, vossen, wilde zwijnen, vogels op het spoor te komen.
Regenen
Omdat alleen God voor regen kan zorgen, verraadt dit lied zo wie de wijngaardenier eigenlijk is.
Bij de tekst
Historische context
Dit lied werd geschreven in het begin van het optreden van Jesaja als profeet. Jeruzalem kende toen een relatief grote welvaart: het koninklijk hof schitterde en werd omringd door welstellende kooplui.
Maar het platteland toonde een ander beeld: boeren en herders waren het slachtoffer van de economische en sociale ommekeer.
Dit lied heeft het over die wantoestanden.
Een dubbele laag
Jesaja vergeleek het volk van God met een wijngaard. Zijn vriend, God, besteedde er veel zorg en aandacht aan. Toch bracht die wijngaard geen goede vruchten voort: het recht werd met de voeten getreden, er is ongeloof, ontrouw en sociaal onrecht in Israël.
Ik zie het zo: de profeet verschijnt net als elke andere artiest op de markt, gaat op een tafel staan – de omstanders worden nieuwsgierig en komen dichterbij – en begint te zingen.
Hij zingt over een vriend, die een wijnberg bezit. In de liefdesliederen werd met de wijnberg de bruid bedoeld. Hij zingt dus een lied over de ontrouwe bruid van zijn vriend, die zijn vriend zal verstoten en straffen. Opeens verandert het in een politiek lied. Terwijl de toeschouwers zich nog verkneukelen over de manier waarop de vriend zijn bruid ter verantwoording zal roepen, worden de decors gewisseld, en zijn zij zelf de beklaagden.
J. ZINK, Vijf broden en twee vissen, Uitgeverij Gooi en sticht B.V. Hilversum, 1973, p. 102.
Suggesties
Grote kinderen
SPREKEN MET BEELDEN
Wat verwacht God van de mensen
Materiaal
. Flap of groot stuk papier, waarop je een schuine berghelling tekent en een grote zon. Teken een aantal strepen die de stralen van de zon voorstellen en een een aantal verticale strepen op de berghelling die de wijnstokken voorstellen. Al die strepen staan ver genoeg van elkaar, zodat er op geschreven kan worden.
. Stiften
Verloop
Lees de tekst 'Dichter bij de tijd' (zie hoger) voor.
Ga met de kinderen in op de beeldende taal in het lied:
| de vriend die een wijngaard heeft | = God |
| de wijngaard | = het volk van God |
| de wijnstokken | = de mensen |
| de druiven | = wat God van de mensen verwacht |
| de wilde bessen | = wat de mensen van de verwachtingen van God terecht brengen |
Nodig de kinderen uit om na te denken over die druiven. Met dit 'beeld' worden de verwachtingen van God voor de mensen weergegeven.
- Wat verwacht God van de mensen?
Noteer de antwoorden van de kinderen met één woord op de stralen van de zon.
De kinderen staan nadien stil bij wat de mensen met deze droom van God doen.
- Wat brengen mensen terecht van wat God verlangt?
- Wat brengen jullie terecht van die verwachtingen?
Schrijf deze antwoorden telkens met één woord op de wijnstokken op de berghelling. De antwoorden die dicht staan bij wat God verwacht, worden op de wijnstokken genoteerd die het dichtst bij de zon staan. Hoe minder de antwoorden in de lijn liggen van wat God verwacht, hoe verder ze van de zon liggen.