Matteüs 25, 1-12: De tien bruidsmeisjes
De tekst
’Bijbel in gewone taal’
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1566-1567)
Jezus zei: ‘Dit voorbeeld leert je iets over Gods nieuwe wereld. Tien meisjes gaan op weg naar een bruiloft. Ze moeten wachten op de bruidegom. Ze hebben allemaal een lamp meegenomen. Vijf meisjes zijn dom. Ze hebben wel een lamp bij zich, maar geen olie om de lamp te laten branden. De vijf andere meisjes zijn verstandig. Zij hebben een lamp bij zich en ook olie om de lamp te laten branden. Het wachten op de bruidegom duurt lang. De meisjes worden moe en vallen in slaap.
Midden in de nacht wordt er geroepen: ‘Daar komt de bruidegom! Vooruit, ga naar hem toe!’ De meisjes worden wakker en doen hun lampen aan. Dan zeggen de domme meisjes tegen de verstandige meisjes: ‘Mogen wij wat van jullie olie gebruiken? Onze lampen willen niet branden.’ Maar de verstandige meisjes zeggen: ‘Nee, we hebben alleen genoeg voor onszelf. Ga maar ergens olie kopen voor je lampen.’
De vijf meisjes gaan op weg om olie te kopen. Intussen komt de bruidegom. De vijf meisjes die klaarstaan, gaan met hem mee. Zij mogen naar binnen op het feest. Daarna gaat de deur dicht.
Later komen ook de andere meisjes. Ze zeggen: ‘Heer, heer, laat ons toch binnen!’ Maar de bruidegom antwoordt: ‘Luister goed naar mijn woorden: Ik ken jullie niet.’’
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Op een dag vertelde Jezus aan zijn leerlingen deze gelijkenis:
‘Het rijk der hemelen kun je vergelijken met tien meisjes.
Ze gingen met hun lampen op weg naar de bruidegom.
Vijf van hen waren dom en vijf waren verstandig.
De domme meisjes namen wel hun lampen met zich mee,
maar geen extra olie.
De verstandige meisjes namen niet alleen olie mee in de lampen,
maar ook in kruiken.
Toen de bruidegom op zich liet wachten, werden de meisjes moe
en ze dommelden allemaal in.
Midden in de nacht werd er geroepen:
“Daar is de bruidegom! Kom, ga hem tegemoet!”
Alle meisjes stonden op en maakten hun lampen in orde.
Toen zeiden de domme meisjes tegen de verstandige:
“Geef ons wat van jullie olie, want onze lampen gaan uit.”
Maar de verstandige antwoordden:
“Nee, we hebben misschien niet genoeg olie
voor ons en voor jullie samen.
Ga naar de winkel en koop nog wat voor jezelf.”
Maar toen de meisjes weg waren om olie te kopen,
kwam de bruidegom aan.
De meisjes die klaarstonden, gingen met hem mee naar binnen
voor het bruiloftsfeest. De deur werd gesloten.
Toen de andere meisjes wat later kwamen, riepen ze:
“Heer, heer, doe open voor ons.”
Maar hij antwoordde: “Ik ken jullie niet.”
Zorg er dus voor dat je klaarstaat,
want je weet niet wanneer de bruidegom precies zal komen.'
Stilstaan bij ...
Gelijkenis
Een gelijkenis is een kort verhaal waarbij men een waarde, een begrip, plaatst naast een concreet gegeven dat erop gelijkt en het helpt te begrijpen.
Het woord ‘gelijkenis’ wordt in Vlaanderen vaak vervangen door ‘parabel’.
Rijk der hemelen
Dit rijk heeft te maken met een levensstijl waarbij men ruimte geeft aan het woord van God. Dit rijk heeft niets te maken met het materiële noch met succes, of met werelds machtsvertoon. Op dit punt botste Jezus op onbegrip en verzet bij zijn leerlingen en bij de mensen. Want die dachten dat bij de komst van het rijk van God de Romeinse bezetter verdreven zou worden.
Volgens het toenmalig joodse gebruik spreekt Matteüs uit eerbied voor God over het ‘rijk der hemelen’ wanneer hij het ‘rijk van God’ bedoelt.
Meisjes
Het gaat hier om bruidsmeisjes. Wanneer de bruidegom en de feeststoet in aantocht waren, trokken de bruidsmeisjes die tegemoet met houten stokken waarop een olielampje was aangebracht.
Lamp
Olielampjes waren van aardewerk / klei en bevatten 1/12 liter olie. Hiermee konden ze ± 6 uur branden. De lampje hadden vaak een oor om ze te kunnen vastnemen. Er waren twee openingen in zo'n lampje: in de kleinste deed men een lont / wiek, in de grootste (waarmee de wiek in verbinding stond) goot men de olie.
Men stak de wiek aan als die doortrokken was van de olie.
Bruidegom
Het was de gewoonte dat de bruidegom op de laatste avond van de feestelijkheden met zijn gevolg naar het huis van de bruid trok om haar in stoet naar zijn huis te brengen.
Verstandig
Het gaat hier niet zozeer om intellectuele mogelijkheden, maar om een houding waarbij men vooruitziet in de tijd. In dit geval: voorzien dat de lampen lang moeten branden.
Kruiken
Wellicht gaat het in deze tekst niet om olielampen (lampjes die dienden voor de binnenhuisverlichting), maar om fakkels. Daarom was er zoveel olie nodig om ze herhaaldelijk te kunnen drenken.
In de loop van Mt. 25 blijkt olie het beeld te zijn van daadwerkelijke naastenliefde
Op zich laten wachten
De bruidegom blijft langer weg dan de bruidsmeisjes dachten.
Zo kan ook de terugkomst van Christus langer duren dan eerst verwacht.
Bruiloft
Jezus spreekt (net als de profeten) over ‘feest’ als beeld van hoe het er zal aan toe gaan in het rijk van God.
‘Ik ken je niet’
Met die zin sloten rabbijnen een leerling uit de groep. Men kan die het best lezen als: ‘Ik wil niets meer met je te maken hebben’.
Waakzaam / klaarstaan
Wil niet zeggen: niet inslapen, want ook de verstandige meisjes hadden geslapen.
Waakzaamheid wil zeggen: bereid zijn, klaar zijn om de wil van God te realiseren én zich goed voorbereiden..
Bij de tekst
Context
Matteüs nam in zijn evangelie vijf toespraken van Jezus op. ‘Vijf’ verwijst naar de vijf boeken van Mozes (pentateuch). Voor Matteüs was dit belangrijk: hij zag Jezus als een nieuwe Mozes.
In de vijfde en laatste toespraak blikt Jezus terug op zijn boodschap:
- Wat hebben jullie met mijn woorden gedaan?
- Zijn jullie wakker en alert gebleven?
- Hebben jullie beseft wat er op het spel staat?
- Zijn jullie ingeslapen en hebben jullie stilletjes gedacht ‘nooit gebeurt er een wonder’?
Een allegorie
| Bruidsmeisjes | = de christelijke gemeente, goeden en slechten bijeen. | ||
| Bruidegom | = Jezus | ||
| Olie | = geloof en goede werken in het algemeen | ||
Een parabel...
... informeert over God en zijn Rijk
Het rijk van God komt onverwacht.
... roept op tot een aangepaste levenshouding
Men moet klaar staan door dagelijks te doen wat beantwoordt aan de droom van God (‘waakzaamheid’).
Lees meer over parabels
Paulus
Het verhaal van de tien bruidsmeisjes komt is als een illustratie van wat Paulus schrijft aan de christenen van Tessalonika (1 Tessalonicenzen 5, 1-6)
Bedenking
Moesten de verstandige meisjes dan niet delen?
Dit was niet de bedoeling van deze parabel. Die wil duidelijk maken dat er een tijd komt dat men niet meer kan profiteren van de wijsheid en de verantwoordelijkheidszin van anderen. Het accent ligt in deze parabel op de persoonlijke verantwoordelijkheid: niemand kan klaarstaan in de plaats van een ander.
Bijbel en kunst
P. DELVAUX
De wijze maagden (1965)
Wie dit schilderij van Paul Delvaux vergelijkt met de parabel, stelt vast dat er zeven wijze maagden zijn (in de parabel: vijf).
De olielampen zien eruit als de olielampen die in de 19e-20e eeuw gebruikt werden.
De bruidegom wordt symbolisch voorgesteld door een openstaande deur.
HE QI
De slimme maagden
Anoniem / Mafa-cultuur Kameroen
De tien meisjes
Zo stelt een kunstenaar in Kameroen zich de parabel van de tien meisjes voor. Omdat de avond in Kameroen al om halfzeven valt, zijn petroleumlampen erg belangrijk. Want ineens kan de elektriciteit uitvallen. Als je dan geen olie in huis hebt, zit je echt in het donker.
In de verte komt een stoet aan met muzikanten.
Een trommelaar gaat als eerste.
- Wie komt eraan?
Je ziet meisjes die feestelijk gekleed zijn.
- Waarom is dit?
Enkele hebben een brandende lantaarn bij zich.
- Hoeveel?
De anderen hebben een lantaarn bij, die niet brandt.
- Hoe komt dat?
Die meisjes zien er wanhopig uit.
- Hoe zou dat komen?
- Wat zouden ze zeggen?
- Wat zouden de meisjes zeggen die een lamp hebben die brandt?
Deze afbeelding komt uit de serie 'Het leven van Jezus'.
Dorpelingen in het gebied van de Mafa speelden de verhalen na uit het leven van Christus. De cultuur van de Mafa is herkenbaar in de kleding, de vorm van de huizen, de voorwerpen ...
Suggesties
Kleine kinderen
DOEN
Kleuren
Vertel eerst de parabel aan de hand van deze tekening. Daarna kleuren de kinderen elk hun eigen tekening.
Het brandend licht
Vooraf
Teken een lantaarn, en kopieer die een aantal keren.
Verloop
Vertel de parabel over de bruidsmeisjes.
De kinderen tekenen de lichtbron (kaars) en de stralen.
Bijdehandse kinderen tekenen natuurlijk zelf een lantaarn.
Grote kinderen
EVEN TESTEN
Wie doet wat?
(Naar: Echo 1, Uitgeverij Pelckmans, 23008, p. 31)
Lees de volgende zinnen.
Onderlijn met rood wat de dwaze meisjes zeggen en doen.
Onderlijn met blauw wat de wijze meisjes zeggen en doen.
Ze hebben hun olielampen klaargemaakt.
Ze zijn naar de bruidegom gegaan.
ze hebben hun lampen mee.
Ze hebben extra olie bij.
Ze slapen in.
Ze brengen hun lampen in orde, wanneer ze wakker worden.
Ze vragen olie aan de andere meisjes.
Ze willen geen olie aan de anderen geven.
Ze zoeken iemand die olie verkoopt.
Ze staan klaar als de bruidegom aankomt.
Ze gaan met de bruidegom naar binnen.
Ze staan voor een gesloten deur.
Ze vragen of ze naar binnen mogen gaan.
Waar of niet waar
Ga na of de kinderen goed naar de parabel geluisterd hebben
| waar | niet waar | ||
| Het Rijk van God lijkt op een hongermaal | X | ||
| De verstandige meisjes moeten nog olie halen | X | ||
| De bruidegom komt later dan verwacht | X | ||
| De verstandige meisjes blijven de hele nacht wakker | X | ||
| Wie voorbereid is, weet wanneer het Rijk van God komt | X | ||
| De wijze meisjes hebben extra olie mee | X | ||
| De onverstandige meisjes verwelkomen de bruidegom | X | ||
| De verstandige meisjes delen hun olie | X | ||
| De verstandige meisjes mogen in de feestzaal | X | ||
| De onverstandige meisjes mogen ook naar binnen | X | ||
Wat wil deze parabel zeggen?
(Naar: Echo 1, Uitgeverij Pelckmans, 2008, p. 32)
Verbind elk stukje uit de parabel met de uitleg die erbij past.
| Stukjes uit de parabel | Wat wil dit stukje zeggen? | ||
| De tien meisjes brachten hun olielampen in orde. | God wil aan de mensen een hemel op aarde geven. | ||
| Het bruiloftsfeest. | God komt als je het niet verwacht. | ||
| 'Heer, heer, laat ons binnen.' 'Ik ken jullie werkelijk niet,' antwoordde hij. | Mensen die goed doen, bereiden zich zo voor op de komst van God. | ||
| De bruidegom komt midden in de nacht. | Men mag niet rekenen op de goede daden van anderen. Men moet zelf goed doen. | ||
| 'Geef ons wat van jullie olie.' 'Nee, koop zelf olie.' | Niet wie 'Heer, heer' roept, zal het rijk van God binnengaan, maar wie doet wat God graag wil. | ||
Correctiesleutel
De tien meisjes brachten hun olielampen in orde.
Mensen die goed doen, bereiden zich zo voor op de komst van God.
Het bruiloftsfeest
God wil aan de mensen een hemel op aarde geven.
- Heer, heer, laat ons binnen.
- Ik ken jullie werkelijk niet, antwoordde hij.
Niet wie 'Heer, heer' roept, zal het rijk van God binnengaan, maar wie doet wat God graag wil.
De bruidegom komt midden in de nacht.
God komt als je het niet verwacht.
- Geef ons wat van jullie olie.
- Nee, koop zelf olie.
Men mag niet rekenen op de goede daden van anderen. Men moet zelf goed doen.
VERDIEPEN
Een verhaal met een tweede betekenis
Maak acht woordkaarten met daarop:
meisjes, lampen, voorbereiden, enthousiasme, bruidegom, olie, God, gelovigen.
De kinderen vormen er juiste woordparen mee.
Correctiesleutel
| meisjes | gelovigen | ||
| bruidegom | God | ||
| lampen | enthousiasme | ||
| olie | voorbereiden | ||
Wijsheid en dwaasheid volgens Jezus
(Naar: Echo 1, Uitgeverij Pelckmans, 2008, p. 32)
Wie is dwaas volgens Jezus?
O Iemand die weinig verstand heeft
O Iemand die vergeetachtig is
O Iemand die geen goede daden verricht
O Iemand die erg vermoeid is
O iemand die alleen aan zichzelf denkt
Wie is wijs volgens Jezus?
O Iemand die altijd alles bij heeft
O Iemand die alleen aan zijn eigen voordeel denkt
O iemand die een licht is voor een ander
O Iemand die veel verstand heeft
O iemand die goed uitgeslapen is
Waakzaam zijn
(C. LETERME in Simon Plus, uitgeverij Averbode, 19 mei 2009)
Zoek met de kinderen wat de betekenis kan zijn van de laatste zinnen van de parabel.
(nl. 'Ook al weet je niets precies. Probeer nu al de toekomst van God voor te bereiden')
Ga daarna dieper in op het belang van een goede voorbereiding. Dat is meer dan 'klaar staan'!
Leg de kinderen de volgende situaties voor:
Klaar staan om naar school te gaan ...
en de banden van de fiets zijn niet opgepompt.
Klaar staan voor de bus ...
en het geld thuis laten liggen.
Klaar staan voor de zwemles ...
en je zwempak vergeten zijn.
Klaar staan voor de schoolreis
en de dop van de drinkbus niet dicht gedaan hebben.
Klaar zijn voor de proefwerken ...
en de balpen is leeg.
Je merkt het. Klaar staan is niet genoeg. Dat zegt Jezus ook. Je moet je voorbereiden en vooruitziend zijn.
Hoe kun jij je voorbereiden op het rijk van God?
Verwerking
Knip ronde schijfjes uit die passen in het aluminium potje waarin een theelichtje zit.
Laat de kinderen in één woord opschrijven hoe ze zich willen voorbereiden (ze noteren dat op de rand van het schijfje). Dit schijfje wordt onder de paraffine van het theelichtje gelegd. Wanneer het theelichtje brandt en alle paraffine gesmolten is, kun je de woorden lezen door de warme parafine heen.
BELEVEN
Twee bruidsmeisjes in gesprek
Vertel eerst de parabel.
Bezorg dan deze tekening aan telkens twee kinderen. Die proberen zich in te denken wat de twee meisjes op de tekening aan elkaar zeggen.
Daarna schrijven ze dit gesprek op in twee tekstballonnen die ze bij elk van de meisjes tekenen.
Nadien vergelijken ze hun gesprek met die van de andere kinderen.
Laat ze daarbij vooral dieper ingaan op vragen als:
- Vinden jullie dat ook?
- Waarom zou men dat zeggen?
- Zou Jezus dat ook zo bedoeld hebben?
ACTEREN
De bruidegom komt onverwacht
De kinderen spelen de parabel na. Tien kinderen krijgen een theelichtje. Vijf ervan krijgen ook lucifers.
Belangrijk: de theelichtjes worden alleen aangestoken als ze in een glaasje staan (veiligheid!).
DOEN
Een lampje in klei
Neem een stuk klei ter grootte van een kleine appel. Rol de klei uit tot een lange worst van ongeveer 1 cm dik. Rol die worst in een platte spiraal tot ongeveer 6 cm diameter (a). Mocht de worst breken, ‘lijm’ dan het afgebroken deel er terug aan met wat water. Wanneer de basis gevormd is, bouw je de zijkant op, tot je een potje hebt dat ongeveer 4 cm hoog is (b). Gebruik wat water om de oppervlakte van het potje glad te maken. Boetseer een tuitje met duim en wijsvinger (c).
Beschilder het potje van binnen en van buiten wanneer het droog is.
Vernis het eventueel. Plaats er een theelichtje in.
Een olielampje maken
Klik hier om te zien hoe het moet.
Jongeren
VERTELLEN
Tien tienermeisjes
(Uit: 'Volgens Bartje', uitgegeven op 1 januari 1970, hoofdstuk 12)
Dan zal het gaan als met de tien tienermeisjes,
die met haar bromfietsen uitreden, hun vriendjes tegemoet.
Vijf van hen waren dom, de andere vijf zaten al een klas hoger.
De domme reden wel op hun brommertjes weg,
maar vergaten te tanken;
de verstandige namen zelfs een reservetankje mee.
Ze moesten bij de afgesproken bushalte
geruime tijd op hun jongens wachten.
Het was al donker. Toen klonk er motorgeronk en geroep:
daar komen ze.
Maar de bromfietsen van de dommen wilden niet meer starten.
Zij zeiden tegen de verstandige:
Geef ons wat benzine, want we kunnen niet weg komen.
Maar de verstandige meisjes antwoordden:
Nee, er mocht eens niet genoeg zijn voor ons en jullie samen;
dan komen we allemaal vast te zitten.
Loop liever naar een pomp en laat je volgieten.
Maar terwijl ze onderweg waren om te gaan tanken,
arriveerden de jongens en de meisjes die klaar stonden
reden met alle jongens mee naar de dancing en de deur ging op slot.
Later kwamen ook de andere meisjes
en vroegen aan de uitsmijter of ze er ook in mochten.
Maar deze antwoordde:
'Voorwaar, ik zeg jullie:
Jullie hebben geen introductie. Ik ken jullie niet.
Weest dus waakzaam, want je kent dag noch uur,
ook al denk je een uitstekend datum-polshorloge gekocht te hebben.
BIDDEN
Godsontmoeting
(Luc Beeldens, Pastorale Eenheid Heilige Damiaan – Hoboken-Berchem-Kiel-Wilrijk, november 2023)
Was het uit gemakzucht
of was het gewoon een vergetelheid?
We zullen nooit weten waarom
vijf meisjes van de tien
geen extra olie bijhadden.
Wat we wel weten is dat de andere vijf
zich goed voorbereid hadden
op de ontmoeting met de bruidegom.
Het is een hele eer om gevraagd te worden
als bruidsmeisje,
maar er wordt wel een en ander van je verwacht.
In het geval van de parabel betekent het
de bruidegom opwachten en vergezellen.
Klaarstaan dus om Hem te ontmoeten
in de kleine mens die je nodig heeft.
Als je de ontmoeting echter mist,
als je niet voorbereid bent,
niet alert bent,
dan beschaam je het gekregen vertrouwen.
Dan gaat het Rijk Gods aan je voorbij.
Eeuwige God,
geef ons ogen, hart en handen
om waakzaam in het leven te staan,
klaar om in deze wereld
iets van uw Rijk zichtbaar te maken.
Dat vragen we U door Jezus Messias, uw Zoon,
de hemelse bruidegom.
Amen.
Overwegingen
Anoniem
'Hier waak ik!'
Zo’n bordje staat bij mensen bij een raam, op een deur of aan een hek
als een geruststelling voor de bewoner
en als afschrikking voor de buitenstaander.
Wie die 'ik' is wordt duidelijk gemaakt
door de afbeelding van een vervaarlijke hond.
Nu kan zo'n hond misschien wel wat assistentie verlenen,
maar hij kan de bewoner van het huis
niet ontslaan van alle eigen waakzaamheid.
Frans Mistiaen s.j.
Vergeet de olie van de liefde nooit!
Wij zijn altijd een beetje geschokt
door enkele elementen uit deze gekende parabel.
De weigering vanwege de zgn. “wijze” bruidsmeisjes
om hun olie met hun vriendinnen te delen,
lijkt ons precies geen voorbeeld van christelijke naastenliefde.
En op het einde lijkt de Heer zo onverbiddelijk streng.
De deur gaat onherroepelijk dicht.
Wij vragen ons daarbij af
of God dan niet bereid is tot barmhartigheid.
Over deze opwerpingen zullen wij dus wat uitleg moeten geven.
Maar laten wij eerst even proberen
de diepere bedoeling van de gehele parabel te verduidelijken.
Op deze laatste zondagen van het kerkelijk jaar
richt de liturgie onze aandacht naar de “Einddag”,
beter gezegd: de “uit-eindelijke” Dag van God.
Met het beeld van het “einde”
wil deze parabel ons inderdaad iets zeggen
over de “uiteindelijke” bedoeling, over de innerlijke dynamiek,
die nu reeds binnen onze huidige wereld
volop aan het evolueren en het groeien is.
"Als de Mensenzoon in deze wereld helemaal aanwezig is,
wanneer Gods Rijk uiteindelijk volledig doorbreekt op deze aarde,
dán, zal onze mensenwereld gelijken op een bruiloftsfeest"
d.w.z. een feest waar de Liefde wordt gevierd
en in het centrum van wordt gezet.”
Dit is dus het eerste wat de parabel ons vandaag zegt :
"Mensen, onze wereld is aan het groeien
naar een goddelijk liefdesfeest."
Laten wij dus goed beseffen dat wij,
ondanks alle pijn die wij nu misschien beleven,
uiteindelijk toch op weg zijn
naar een feest van liefdevolle verbondenheid met God.
Dat is onze bestemming, dat is onze hoop!
Neen, de wereld is dus niet absurd.
Neen, onze inspanningen van steeds groeiende liefde zijn niet zinloos.
Wij, christenen, wij geloven dat wij allen
- zowel de levenden als de reeds gestorvenen -
uiteindelijk opgenomen worden in een feestelijke gemeenschap
van verbondenheid met onze verrezen Heer.
Zo willen wij denken over die hoopvolle, definitieve Dag van God
en ons, door alles wat wij doen, nu reeds op weg zetten
in het perspectief van deze definitieve liefdesontmoeting.
Maar nu weet niemand precies wanneer die definitieve doorbraak
van het Rijk van Gods liefde gaat gebeuren.
De tijd duurt lang, voor sommigen misschien tergend lang.
Wellicht hoopten velen onder ons
dat het geluk hen vrij onmiddellijk in de schoot zou vallen.
Als het leven dan niet blijkt te verlopen zoals verwacht,
dan groeit bij heel wat mensen de sleur en de moeheid,
het compromissen-sluiten en soms zelfs de wanhoop.
"Allen sluimerden in."
Dan worden wij allen bedreigd door de duisternis van de nacht.
De parabel zegt dat de Bruidegom komt "midden in de nacht".
Midden in onze duistere, soms hopeloze wereld,
weerklinkt de bevrijdingskreet:
"De Bruidegom komt! De Heer van de Liefde komt!"
"Mensen er is dus toch hoop!
Er is hoop te midden van uw kleurloze, versufte en duistere wereld.
Leef dan niet als diegenen, die geen Bruidegom,
die geen liefde in hun leven, meer verwachten.
Leef eerder als die bruidsmeisjes
die de Bruidegom tegemoet trekken, gelovend dat Hij komt.
Steek de lamp van het geloof weer aan in uw donkere nacht.
Zorg dat, ondanks uw ervaringen van ziekte, tegenslag of dood,
het hoopvolle geloof levendig blijft dat de Heer op komst is
om het uiteindelijke liefdesfeest te laten beginnen."
Niet iedereen blijkt echter evengoed gewapend tegen de ervaring
van versuffing of onvervulde verwachtingen van het leven.
Er zijn dwazen.
De fout van de “dwaze” bruidsmeisjes
is geen toevallige, kleine vergetelheid.
“Olie vergeten” is in de parabel het symbool
van een hele houding van onvergeeflijk gebrek
aan persoonlijk en alert openstaan voor de liefde.
Maar er zijn ook wijzen.
Bij sommigen is de vlam in het hart niet gedoofd.
De parabel zegt ons:
Christenen, hou de lamp van uw geloof brandend,
maar gij moet daarbij ook wijs zijn
en de olie van uw liefde niet vergeten.
Zonder de olie van de liefde
kan het licht van het geloof niet levendig blijven.
Uw geloof dooft uit
als het niet wordt gevoed door uw concrete naastenliefde.
Maar kijk, op het gebied van de concrete liefde
zijn er eigenlijk dingen die men niet mag vergeten,
waarbij men eigenlijk niet kan en niet mag rekenen op de anderen,
engagementen waarvoor men zélf verantwoordelijk is:
Een man mag zijn vrouw nooit vergeten
en een vrouw haar man niet.
Ouders mogen hun kinderen nooit vergeten,
- wat er ook gebeurd is -
en kinderen mogen hun ouders nooit vergeten.
De gezonden mogen
de zieken en de gehandicapten in hun midden nooit vergeten
en de zieken en de gehandicapten
nooit de gezonden die hen omringen en verzorgen.
Christenen mogen de liefde nooit vergeten.
Op dat punt kan niemand het in onze plaats doen.
De weigering van de wijze bruidsmeisjes
is hier dus geen voorbeeld van gebrek aan naastenliefde,
maar is in de parabel een manier om te zeggen
dat wij op dat punt onze verantwoordelijkheid
niet op anderen mogen afschuiven.
Ieder moet, mét de lamp,
ook zijn olie meenemen op zijn weg, die uniek is.
Ons geloof blijft maar levendig als het,
in de concrete omstandigheden waarin ieder van ons leeft,
gevoed wordt door een zeer unieke, fijngevoelige liefde:
een dienstbaarheid
die gereed staat om in de eigen aangegane engagementen
zelf te helpen waar ze moet.
Christenen hebben altijd van die olie mee.
En dan nog iets over dat strenge einde van de parabel.
De deur gaat meedogenloos op slot.
Is God dan niet barmhartig?
Zeker, God is barmhartig. Dat toont Hij ons voortdurend.
God staat steeds als eerste klaar om ons uit te nodigen.
En Hij doet het langs honderden wegen,
elke dag opnieuw, heel ons leven lang.
Inderdaad “heel ons leven lang”,
dus: “zolang ons leven duurt”.
Maar onze aardse levenstijd is echt beperkt.
Wij krijgen van God ruime kansen,
maar de dood is werkelijk een eindpunt van ons aardse leven.
Dat de deur gesloten wordt, betekent
dat het christendom de dood radicaal au sérieux neemt.
Het christendom gelooft niet in de reïncarnatie,
alsof er nog een tweede, derde of volgende keuze
zou bestaan voor een verder, soortgelijk, aardse leven.
Maar daardoor neemt het christendom
ook ons huidig, aardse leven volledig au sérieux.
Dat betekent dat het belangrijkste nú moet gebeuren.
Wij moeten niet speculeren op later.
Het komt er werkelijk nú op aan.
Wat wij nú opbouwen aan liefde heeft eeuwigheidswaarde.
Dat is blijkbaar wat Mattheüs wil benadrukken
met zijn oproep tot waakzaamheid in deze parabel:
“Speculeer niet op later,
speculeer ook niet op de hulp van anderen,
maar neem nu, elke dag dus,
in welke omstandigheden gij ook zit,
zelf de verantwoordelijkheid
om hoopvol en liefdevol te zijn,
ook al zijn de tijden die gij meemaakt donker.”
Wij zijn op weg naar Gods bruiloft, de feestelijke gemeenschap
van al onze dierbaren met de verrezen Heer.
Laten wij vandaag onderweg, mét de lamp van ons geloof,
steeds de olie van onze liefde meedragen.
Marc Gallant, trappist (Orval)
Olielampjes
De bruidsmeisjes uit het evangelie hebben allen een olielampje. Heeft u al zo een olielampje gezien, misschien in het Romeins museum van Tongeren of van Maastricht? Het ziet eruit als een klein schuitje, meestal in gebakken klei, dat je in de palm van je hand kan houden. Met je andere hand bescherm je dan het kleine vlammetje tegen de wind. Met zo een antieke zaklamp heb je wel je handen vol. Je kunt dat lampje ook niet boordevol olie doen als je ermee over de hobbelige straat moet. Morsen met olie is nooit prettig, en zeker niet als je met je mooie kleren naar een bruiloft gaat. Je doet dan ook maar èèn vingertje olie in je lamp.
Maar wat nu, als dat lampje een paar uur langer moet branden dan voorzien, omdat de bruidegom te laat komt? Wij rekenen in minuten, seconden en honderdsten van seconden. In de oudheid rekende men in uren. Het woordje “minuut” werd slechts uitgevonden in de 13e eeuw, en zelfs tot in de 18e eeuw waren er uurwerken met maar één wijzer, om de uren aan te duiden. De mensen toen hadden hun tijd. De bruidegom mocht gemakkelijk een paar uurtjes te laat komen. Intussen deden de bruidsmeisjes een dutje. Maar als zij wakker schrikken zijn de lampen al aan het uitgaan en er moet olie bij.
Die olie is nu juist het probleem. De bruidsmeisjes zijn allen even waardig. Allen zijn ze even mooi, allen zijn ze uitgenodigd op de bruiloft, allen hebben ze een lamp. Allen zijn ze verantwoordelijk voor hun lamp. Allen ook doen ze een dutje als de bruidegom uitblijft. Eén enkel ding maakt het verschil uit: de olie. De onverstandige bruidsmeisjes hebben geen olie meegebracht. Zonder olie is het alsof ze niet mooi zijn, alsof ze niet uitgenodigd zijn tot de bruiloft. Hun lamp dient tot niets en de bruidegom zegt hun: “Ik ken u niet”.
Wat betekent dan die olie? Op die vraag antwoorden de Kerkvaders eensgezind: die olie is de liefde. Zonder de olie van de liefde blijft de lamp van het geloof onmogelijk branden. Zonder de daadwerkelijke liefde gaat het geloof dood. Als je niet leeft zoals je denkt, dan ga je denken zoals je leeft. Zonder de liefde ga je leven als een ongelovige. Dan ken je God niet meer. Van mensen die een liefde beginnen zegt men dat ze in kennis zijn. Zonder de olie van de liefde zijn wij niet in kennis met God, kennen we God niet. God antwoordt dan: “Akkoord, ik ken u ook niet”.
“Ik ken u niet”, zegt de Bruidegom. Wat hebben die domme bruidsmeisjes dan misdaan? Niets. Juist, ze hebben niets gedaan. Hun olie was uitgeput, hun liefde stond op nul. Zij hebben hun verantwoordelijkheid niet opgenomen om voldoende liefde te hebben. En dat kunnen de verstandigen niet in hun plaats doen.