Eerste kennismaking

Waar?

De ruïnes van de badinrichting van Betzata zijn gelegen in het moslimkwartier van Jeruzalem, in de buurt van de Leeuwenpoort (of Sint-Stefanuspoort, of Schapenpoort)

Betekenis van de naam

De schrijfwijze van de naam voor deze badinrichting in de buurt van de Schapenpoort in Jeruzalem is erg verschillend: Betzada/ Betesda / Bethesda / Betzata. Soms worden de woorden ‘Betzata’ en ‘Betsaïda’ door elkaar gehaald. Maar Betzata is de badinrichting in Jeruzalem en Betsaïda een plaats ten noorden van het meer van Galilea.

‘Betzata’ zou afgeleid zijn van het Hebreeuws of het Aramees. Bet Hesda betekent ‘huis van genade’. Maar in beide talen kan het woord ‘Hesda’ ook 'schaamte, schande' betekenen.
Beide betekenissen zijn van toepassing op deze plaats: men zag de plaats als een plaats van schande door de aanwezigheid van de vele zieken. Tegelijk was het een plaats van genade door de genezingen die er plaats vonden.

Wetenswaardigheden

Betzata ten tijde van Jezus

In het vijfde hoofdstuk van zijn evangelie beschrijft Johannes een badinrichting / kuuroord in Jeruzalem, dicht bij de schapenpoort.
De inrichting had de vorm van een trapezium bestaande uit een dubbele vijver. Daaromheen waren er zuilengangen. Er was ook een zuilengang tussen de twee vijvers.

Betzata was bekend om zijn geneeskrachtig periodiek opborrelende water. Hierin zagen de Joden de hand van God. ‘Het is een engel die het water in beweging brengt’ zeiden ze. Daarom verdrongen zich veel zieken en kreupelen bij de trappen die naar het water beneden leidden. Het kwam erop aan om als zieke in het water af te dalen, nadat het geneeskrachtige water omhoog werd gestuwd.

Geschiedenis van Betzata

In de 8e eeuw voor Christus werd een dam gebouwd op de Beth Zeta-vallei, om zo een reservoir voor regenwater te verkrijgen. Dit reservoir werd bekend als het bovenste bad.

Rond 200 voor Christus, toen Simon II hogepriester was, werd een tweede bad aan de zuidkant van de dam toegevoegd.
De bekkens werden tot wel 8 meter diep uitgehouwen in de rotsen. Het geheel was 120 meter lag en 60 meter breed en had een totale oppervlakte van ruim 5000m².

In de 1e eeuw voor Christus verfraaide koning Herodes de Grote het geheel met zuilengangen van bijna 8,5 meter hoog.

In de 2e eeuw na Christus, werd de officiële Romeinse cultus in de stad ingevoerd. De Joden mochten in die tijd zelfs niet in de stad komen.
De Romeinen bouwden toen het complex om tot een heiligdom voor de god Asclepius. Bij latere opgravingen vond men vele offergaven voor deze god bij de beide vijvers.
Vanaf de 13e/14e eeuw viel het bouwsel geleidelijk in puin.

In de 19e eeuw ontdekten archeologen overblijfselen van een badinrichting die overeenkwam met de beschrijving in het evangelie van Johannes. Tot die tijd had men geen tastbaar bewijs voor deze badinrichting.
De vijvers bleven tamelijk goed bewaard, omdat ze in de rotsen waren uitgehouwen.

In de 20e eeuw (1964) ontdekten archeologen de overblijfselen van de Byzantijnse kerken en kerken van de kruisvaarders, de tempel van Asclepius, de kleine geneeskrachtige zwembaden, de andere grote baden en de dam ertussen.

Betzata in de Bijbel

Nieuwe Testament

. Johannes 5, 1-9: Jezus en een verlamde man