Bouwlieden
Wie?
‘Bouwlieden’ is een algemene term die verwijst naar alle personen die betrokken zijn bij het bouwproces van een huis of een gebouw.
Ambachtslui op de bouwwerf
Ambachtslui die tweeduizend jaar en langere geleden actief waren in de bouw:
| Steenhouwer | Bewerkte stenen uit steengroeven (daar sloeg men pinnen in gaten van een rots en goot er water overheen. Het hout zette uit en deed de rots splitsen). Hij deed dat met een houweel tot ze de juiste vorm en grootte hadden voor de bouw. |
| Steenbakker | Maakte ‘stenen’ van klei of van leem en stro, die in de zon werden gedroogd. Zo’n ‘bakstenen waren vrij groot (ongeveer 53 x 25 x 10cm) en werden gemaakt in houten vormen. Muren die met zo’n stenen gebouwd waren, hielden het zo’n dertig jaar uit als men ze regelmatig bepleisterde. |
| Hij kon ook stenen bakken van klei of leem (zonder stro) in ovens. Omdat zo’n stenen duur waren (denk aan de kostprijs voor het opwarmen van de oven), gebruikte men ze alleen voor belangrijke gebouwen of voor funderingen. | |
| Metselaar | Bouwde muren van stenen of bakstenen met behulp van mortel. |
| Stukadoor | Werkte muren en plafonds af met pleisterwerk. |
| Timmerman | Zaagde en bewerkte hout voor de constructie van dakbalken, deuren, ramen ... |
| Dakdekker | Maakte daken door houten balken te bedekken met riet en klei. Nadien moest men zo’n dak regelmatig onderhouden door er een nieuwe kleilaag op aan te brengen. |
| IJzersmid | Smeedde metalen gereedschappen en bevestigingsmiddelen die nodig waren voor de bouw: spijkers, beitels, hamers … |
| Dagloner | Werkte als handlanger, iemand die een ander behulpzaam is bij zijn werk. Hij voerde fysiek werk uit dat nodig was op de bouwplaats: het aanbrengen van zware stenen, het mengen van mortel … |
Soorten bouwwerken
Religieuze bouwwerken
1 Koningen 5, 17-19
"'U weet dat mijn vader David geen tempel heeft kunnen bouwen voor de naam van Jahwe zijn God. Dat kwam door de oorlogen die men van alle kanten tegen David voerde, totdat Jahwe hem zijn vijanden onder de voeten neerlegde. Maar nu heeft Jahwe mijn God gezorgd dat het aan al mijn grenzen rustig is; er is geen tegenstander meer en er dreigt geen gevaar. Daarom besloot ik een tempel te bouwen voor de naam van Jahwe mijn God, in overeenstemming met wat Jahwe mijn vader heeft beloofd: Uw zoon, die ik als uw opvolger op uw troon zal zetten, zal voor mijn naam een tempel bouwen.'"
(Lees meer)
Beschrijving van de bouw van de eerste tempel in Jeruzalem onder koning Salomo. Koning Hiram van Tyrus zorgde voor vakkundige arbeiders en voor materialen (waaronder cederhout en stenen).
Ezra 3, 6-7
"Vanaf de eerste dag van de zevende maand was men begonnen brandoffers aan Jahwe op te dragen, maar met de herbouw van de tempel was nog geen begin gemaakt. Daarom gaven ze geld aan de steenhouwers en de steenbewerkers, alsook voedsel en drank en olie aan de Sidoniërs en Tyriërs om ceders van de Libanon over zee te vervoeren naar Jafo, overeenkomstig de toestemming die ze van Kores, de koning van Perzië, verkregen hadden."
Ezra 3-6 geeft een gedetailleerde beschrijving van de heropbouw van de tempel na de Babylonische ballingschap onder leiding van Zerubbabel. Daarvoor waren veel bouwlieden nodig.
Stadsmuren
Nehemia 2, 17-18
"Nu zei ik (= Nehemia) tegen hen: 'Je ziet in wat voor een ellendige toestand we verkeren: Jeruzalem ligt verwoest en de stadspoorten zijn door vuur verteerd. Kom, laten we de muur van Jeruzalem weer optrekken, zodat we die schande niet langer moeten dragen.' En ik vertelde hun hoe God mij zijn welwillendheid betoonde en wat de koning me had gezegd. Daarop zeiden ze: 'Laten wij meteen een begin maken met de opbouw.' En vol goede moed gingen zij aan het werk."
Het boek Nehemia 2-6 beschrijft de heropbouw van de muren van Jeruzalem na de ballingschap onder leiding van Nehemia.
Woningen
De huizen van gewone mensen bestonden uit één kamer die voor meerdere doeleinden gebruikt werd. De buitenmuren van die huizen werden meestal gemaakt van stukken steen en klei. Ze werden glad gemaakt met een laag kalk. De hoeken van die muren waren in natuursteen om ze extra sterk te maken tegen de natuurelementen. Als plafond gebruikte men balken die de ruimte van muur tot muur overspanden. Daarover legde men matten van takken, stro en klei. Omdat zo’n dak plat was, kon men het gebruiken voor opslag, drogen van gewassen en soms als extra leefruimte.
De huizen van rijkere families hadden meerdere kamers en een binnenplaats. De muren van die huizen waren meestal gebouwd van stukken natuursteen.
Bijbel
Ambachtslui op de bouwwerf
Oude Testament
Exodus 5, 7-8
“’Voortaan moet je het volk geen stro meer geven voor de stenen, zoals tot nu toe. Laat ze zelf maar op stro uitgaan. Maar je moet wel dezelfde hoeveelheid stenen blijven eisen die zij tot nu toe maakten.’”
De Hebreeën maakten bakstenen in Egypte. Ze voegden daar strovezels bij om de leem bijeen te houden en het risico op scheuren tijdens het drogen te verminderen. Tegelijk verlaagden ze zo het gewicht van de stenen waardoor men ze gemakkelijker kon hanteren en transporteren.
1 Koningen 5, 29-32
“Verder had Salomo zeventigduizend lastdragers en tachtigduizend steenhouwers in het gebergte, afgezien van Salomo's hoofdopzichters, die de leiding van het werk hadden, drieendertighonderd man, die toezicht hielden op het werkvolk. De koning gelastte grote blokken kostbare steen te houwen en op maat te kappen voor de fundamenten van de tempel. De bouwlieden van Salomo en van Chiram en de Giblieten hieuwen de blokken en bewerkten het hout en de stenen voor de bouw van de tempel."
De ambachtslui in deze tekst waren betrokken bij de bouw van de tempel die koning Salomo liet bouwen.
Nehemia 3, 1
“Toen maakten Eljasib, de hogepriester, en zijn broeders, de priesters, een begin met de herbouw van de Schaapspoort. Ze brachten er de balklaag in aan, hingen er de deuren in en zetten het herstelwerk voort tot aan de Meatoren en de Chananeltoren.”
Metselaars waren belangrijk bij de heropbouw van de muren van Jeruzalem onder Nehemia.
Nieuwe Testament
Matteüs 20, 1-2
“Met het rijk der hemelen is het als met een landeigenaar die vroeg in de morgen uitging om arbeiders te huren voor zijn wijngaard. Hij werd het met de arbeiders eens voor een denarie per dag en stuurde ze naar zijn wijngaard.”
(Lees meer)
Deze tekst toont hoe men tewerk ging om mensen in te huren voor verschillende soorten werk. In deze parabel ging het om arbeiders voor de wijngaard.
Bouwwerken
Oude Testament
Jozua 2, 6
“Rachab had hen op het dak gebracht en hen verborgen onder het vlas, dat daar op rekken te drogen hing.”
(Lees meer)
Rachab had spionnen verborgen onder het vlas dat op haar dak lag te drogen.
Nieuwe Testament
Marcus 2, 4
“Omdat ze wegens de menigte geen mogelijkheid zagen hem dicht bij Jezus te brengen, legden ze het dak bloot boven de plaats waar Hij zich bevond, maakten er een opening in en lieten het bed, waarop de lamme uitgestrekt lag, zakken.”
(Lees meer)
Dat men een verlamde man door het dak tot bij Jezus kon neergelaten, illustreert het soort daken dat men toen maakte.
Suggesties
Grote kinderen
ONDERZOEKEN
Bouwlieden / Tiberias
De groep kinderen wordt verdeeld in een paar aantal groepen.
De kinderen bestuderen in die kleine groepen de informatie over Bouwlieden of die over Tiberias.
Daarna formuleren ze vragen die ze als interviewer zouden stellen op basis van die informatie.
Die vragen noteren ze op een papier (= vragenlijst).
Die vragenlijsten worden daarna voorgelegd aan de groep(en) die het ander onderwerp bestudeerde. Die andere groepen formuleren de antwoorden op die vragen op basis van het materiaal dat op de website te vinden is.
Om af te sluiten worden de vragen gesteld door leden van de ene groep en beantwoord door de leden van de andere groep.
TIPS
.
De meest interessante vragen en de antwoorden erop, worden opgenomen in de krant: 'De RONDE van de BIJBEL'.
.
Mogelijke vragenlijst:
- Wie helpt er allemaal mee bij het bouwen van de tempel?
- Hoe maakte men vroeger bakstenen?
- Hoe bouwde men een dak in de tijd dat Jezus leefde?
- Wat was typisch voor de gebouwen die in de tijd van Jezus gebouwd werden in Tiberias?
- Waarom schreef Marcus in zijn evangelie niets over Tiberias?
- Waarom deed de evangelist Johannes dat wel?
VERTELLEN
De drie sjouwers
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode 2007, p. 249)
Er waren eens drie sjouwers
die hard moesten werken.
Ze moesten zware stenen dragen.
Een vreemdeling kwam voorbij
en vroeg aan de eerste:
‘Wat ben je aan het doen?’
‘Zie jij niet dat ik mij kapot werk
voor een hongerloon?’ zei hij.
Toen stapte de vreemdeling
naar de volgende sjouwer
en stelde hem dezelfde vraag.
‘Ik verdien de kost voor vrouw en kinderen
en dat geeft mij de kracht
om dit harde werken vol te houden’
antwoordde hij.
De laatste van de drie kwam fluitend voorbij
met een nieuwe vracht stenen op zijn schouders.
De vreemdeling stelde hem dezelfde vraag.
‘Wat ik doe?
Maar mijnheer, dat zie je toch!
Ik bouw samen met mijn vrienden een kathedraal.’
Jongeren
VERTELLEN
Een huis in de lucht
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode 2007, p. 223)
In China ging een man op bezoek
bij een van zijn vrienden.
Die had een huis met drie verdiepingen laten bouwen.
De man vond vooral de derde verdieping prachtig.
Hij wilde dat meteen ook hebben.
Vroeger dan gepland, nam hij afscheid
en ging op zoek naar de architect van het mooie huis.
‘Ja,’ zei de bouwmeester, ‘ik heb dat huis ontworpen en gebouwd.’
‘Mooi,’ zei de man,
‘dan geef ik u de opdracht hetzelfde voor mij te bouwen.’
Nadat een groot stuk grond was aangekocht,
begon de aannemer met het graven van de fundamenten.
Op een dag ging de eigenaar kijken naar de werken.
Met open mond en grote ogen staarde hij
naar de eerste verdieping, die bijna af was.
Aan de architect die bij hem stond, zei hij verontwaardigd:
‘Welk huis ben jij hier eigenlijk aan het bouwen?!’
‘Het drie verdiepingen-huis dat u mij vroeg, heer’,
antwoordde de bouwmeester.
‘Maar ik wilde alleen
de prachtige derde verdieping met het mooie uitzicht,
en niet de andere verdiepingen,’ zei de man
‘Maar heer! Ik kan onmogelijk de derde verdieping bouwen
zonder eerst de andere twee te bouwen,’ zei de wanhopige architect.
‘Dat kan mij niet schelen.
Het is jouw vak, dus jouw probleem!
Ik wens uitsluitend de derde verdieping,
en alleen voor die zal ik betalen!’
Hij draaide zich om en stapte woedend weg.
(Naar een verhaal uit China)